Ο Πέτρος Τζεφέρης, διδάκτωρ του ΕΜΠ και συγγραφέας, δημοσιεύει στο protagon.gr ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο σχετικά με την δυνατότητα αξιοποίησης της Σερίφου στον τομέα του μεταλλευτικού τουρισμού, ακολουθώντας και αυτή το πετυχημένο παράδειγμα της Μήλου.

«Κάθε φορά που επισκέπτομαι τη Σέριφο, σκέπτομαι την δυνατότητα μεταλλευτικής περιήγησης.

Κάθε φορά που αντικρίζω τα τρυπημένα βουνά, κυρίως πάνω από τους όρμους του Κουταλά και του Μεγάλου Λιβαδιού, αναρωτιέμαι πώς θα μπορούσε να αναδειχθεί η μεγάλη μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου. Η σημαντική μεταλλευτική δραστηριότητα της Σερίφου κατά το παρελθόν, η οποία από το 1870 μέχρι και το 1964 τροφοδότησε με πάνω από 100 εκατ. τόνους σιδηρομεταλλεύματος τα «φουγάρα» της βιομηχανικής επανάστασης στην Ευρώπη.

Κάθε φορά που… σηκώνω όρθια τα σκουριασμένα βαγονέτα εκεί μπροστά την σκάλα του Μ. Λιβαδιού και μπαίνω στην παλιά στοά μεταφοράς που οδηγεί από εκεί στην παρθένα παραλία του Καλογήρου, ονειρεύομαι άλλες εποχές. Κάποτε η στοά αυτή (μήκους πάνω από 1 χλμ) που στέκεται εκεί αχάλαστη -πιθανότατα από τις αρχές του αιώνα- μετέφερε σιδηρομετάλλευμα πάνω σε βαγονέτα προς τη σκάλα του Μ. Λιβαδιού, ακριβώς γιατί το κόστος κατασκευής της ήταν μάλλον μικρότερο από το να φτιάξουν εναλλακτικά δρόμους μεταφοράς του υλικού. Μιλάμε λοιπόν για άλλες εποχές πραγματικά. Όπου ένα θαυμαστό μεταλλευτικό δίκτυο μεταφοράς δούλευε χωρίς μηχανές, με τις ελάχιστες δυνάμεις υποζυγίων και ανθρώπων, συλλέγοντας και στέλνοντας χιλιάδες τόνους στο επίπεδο της θάλασσας, εκεί που έφταναν τα πλοία χωρίς καθόλου ενέργεια μηχανών.

Πράγματι η Σέριφος είχε (και έχει) αξιόλογο υπέδαφος από κοιτάσματα σιδήρου (αιματίτη και μαγνητίτη) που σχηματίστηκαν από μεταμόρφωση επαφής στα όρια μιας γρανιτικής διείσδυσης. Κοιτάσματα χαλκού εντοπίζονται επίσης στο Κούνδουρο και αργυρομολύβδου στη Μούτουλα (χωριό Γαλανή).  Μάλιστα στη θέση Αεράτα, στη νοτιοδυτική Σέριφο κοντά στον Αβεσσαλό, υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι γινόταν παραγωγή χαλκού κατά την αρχαιότητα. Ο χώρος είναι γεμάτος από σκουριές εκκαμίνευσης χαλκού και οι προϊστορικές βάσεις των καμινιών είναι λαξευμένες πάνω στον σχιστόλιθο! Αλλωστε κάνει τόσο αέρα εκεί σε καθημερινή βάση που δικαιολογεί τη λειτουργία των καμινιών με φυσικό ελκυσμό, δηλ. κυρίως με τον άνεμο και ενδεχομένως υποβοήθηση με φυσερά!

Υπάρχουν ακόμη κοιτάσματα γρανίτη (γνευσίου) που χρησιμοποιείται στα οδοστρώματα ως αντιολισθηρό υλικό.  Η προσπάθεια για την εκμετάλλευση του γνευσίου ήταν και η τελευταία (μαζί με τις ανεμογεννήτριες!) προσπάθεια ανάπτυξης στο νησί, πέραν της τουριστικής. Προσπάθεια της περασμένης δεκαετίας. Προφανώς αποτυχημένη.

Οπου προλάβει και πάει ο (μαζικός) τουρισμός, δεν χωράει τίποτε άλλο. Θα μπορούσε λοιπόν να αναπτυχθεί ο συνεδριακός τουρισμός, ο εκπαιδευτικός τουρισμός και η μεταλλευτική περιήγηση.

Σήμερα, οι μεταλλευτικές εγκαταστάσεις της Σερίφου είναι ρημαγμένες. Τα κτίρια του Μεγάλου Λιβαδιού (τόσο τα βιομηχανικά όσο και το κτίριο διοίκησης) και του Κουταλά είναι σε κατάσταση κατάρρευσης. Οι σκάλες φόρτωσης που διατηρούνται είναι αυτή του Κουταλά και της ανατολικής πλευράς του Μ. Λιβαδιού ενώ οι υπόλοιπες στα Χάλαρα, στον Αβεσσαλό, το Τσιλιμπάκι κ.λπ. έχουν καταρρεύσει και διατηρούνται μόνο οι πυλώνες τους. Οι εργατικές κατοικίες στη Βαγία έχουν καταπατηθεί και το ιστορικό αρχείο των μεταλλείων έχει λεηλατηθεί. Ένα μικρό γεωλογικό μουσείο στο Μ. Λιβάδι με την προτομή του Κ. Σπέρα απέξω, σχεδόν πάντοτε κλειστό και μη επισκέψιμο (παρά μόνο κατόπιν ειδικής παραγγελίας!), υπάρχει για να θυμίζει μια σοβαρή δραστηριότητα που κάποτε απασχολούσε 5-6 χιλιάδες ανθρώπους στην περιοχή. Και μια λιτή μαρμάρινη πλάκα προς τιμήν των νεκρών μεταλλωρύχων για τα αιματηρά γεγονότα του Αυγούστου 1916, έρχεται να θυμίσει (σε όσους γνωρίζουν) τους γερμανούς Γ(κ)ρώμαν, την πρώτη μεγάλη μεταλλευτική απεργία που απαιτούσε ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, το πρώτο εργατικό …Κιλελέρ που σημάδεψε βαθιά και ανεξίτηλα την ιστορική διαδρομή της μεταλλείας στο νησί.

Εντούτοις, η λήθη δεν ταιριάζει στη μεταλλευτική. Η μεγάλη μεταλλευτική ιστορία της Σερίφου μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί. Μαζί με το τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει το νησί από γεωλογική, κοιτασματολογική και μεταλλουργική άποψη, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης για τα άτομα που επιδιώκουν την απόκτηση ειδικών γνώσεων ή την επιμόρφωση σε θέματα μεταλλευτικού ενδιαφέροντος. Και τα δύο μπορούν να αξιοποιηθούν μέσα από ένα στοχευμένο τουριστικό πακέτο. Με αφορμή, με μέσο, με… αμπαλάζ,  τα  υπολείμματα των εγκαταστάσεων και των εκμεταλλεύσεων που υπάρχουν διάσπαρτα στο νησί. Που κι αυτά πρέπει να συντηρηθούν. Όσο ακόμη υπάρχουν!

Η Μήλος βρίσκεται σε καλό δρόμο. Γιατί όχι και η Σέριφος;»

Μεγάλες ποσότητες χρυσού, αργύρου και χαλκού, αλλά και δηλητήρια όπως αρσενικό, αντιμόνιο, θάλλιο και ψευδάργυρο, εκλύουν τα ηφαίστεια του Αιγαίου, τα οποία αντιμετωπίζονται πλέον ως παγκόσμιος γεωλογικός θησαυρός από επιστήμονες του εξωτερικού, οι οποίοι συρρέουν κατά δεκάδες για να τα ερευνήσουν. Οι τελευταίες ανακαλύψεις μάλιστα, για τα χημικά στοιχεία που παράγονται από το υποθαλάσσιο ηφαιστειακό τόξο της ελληνικής θάλασσας ενδέχεται να αποτελέσουν τομή για την παγκόσμια επιστημονική έρευνα, καθώς θεωρείται ότι συνέβαλαν στη διαμόρφωση της θαλάσσιας ζωής στη Μεσόγειο. Ακόμη, η ύπαρξη πολύτιμων μετάλλων αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο εξόρυξής τους στο απώτερο μέλλον. Τα τελευταία χρόνια το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου αποτελεί παγκόσμιο επιστημονικό εργοτάξιο. Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι τα υποθαλάσσια ηφαίστεια εκλύουν διάφορες χημικές ουσίες σε ποσότητες που δεν εντοπίζονται σε κανένα άλλο υποθαλάσσιο ηφαίστειο στον κόσμο. Μέλημα της επιστημονικής κοινότητας πλέον είναι να διαγνώσει τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι ουσίες έχουν αλληλεπιδράσει με το θαλάσσιο περιβάλλον, αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής Ορυκτολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανάσιος Γκοντελίτσας μέλος της ομάδας που πρόσφατα εντόπισε ακόμα και χρυσάφι στο ηφαίστειο Κολούμπο, που βρίσκεται βορειοανατολικά της Σαντορίνης. Οι ποσότητες χρυσού που εκλύονται από τον κρατήρα του Κολούμπο είναι πρωτοφανείς. Αντίστοιχο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζουν και άλλα στοιχεία που εκλύονται σε αφθονία, όπως το αρσενικό, το οποίο εκλύεται σχεδόν σε όλο το ηφαιστειακό τόξο του Αιγαίου , προσθέτει ο καθηγητής προσθέτοντας πως στοιχεία που θεωρούνται τοξικά για το περιβάλλον φαίνεται πως έχουν γεννήσει βακτήρια, τα οποία έχουν αποτελέσει τη βάση της υποθαλάσσιας ζωής στην περιοχή μας. Το Αιγαίο και η ανατολική Μεσόγειος είναι ολιγοτροφικές θαλάσσιες περιοχές κανονικά θα έπρεπε να έχουν πολύ λιγότερη ζωή. Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια θεωρούνται πλέον η βασική πηγή των χημικών ενώσεων και του σχηματισμού βακτηρίων, που αποτέλεσαν τη βάση της θαλάσσιας ζωής , λέει ο Αθ. Γκοντελίτσας. Χαρτογράφηση Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια του Αιγαίου βρίσκονται εδώ και δεκαετίες στο διεθνές επιστημονικό επίκεντρο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, οι περιοχές των Μεθάνων, της Μήλου, της Σαντορίνης και της Νισύρου δέχονται διαρκώς αποστολές από ινστιτούτα, όπως τα πανεπιστήμια του Κέμπριτζ της Ουψάλας του Σάλτσμπουργκ και της Βρέμης από την Ευρώπη, αλλά και του Ρόουντ Αϊλαντ, του Περντιού και του Κάνεγκι από τις Η ΠΑ. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, τον Απρίλιο του 2013, το αμερικανικό πανεπιστήμιο της Ιντιάνα συμπέρανε ότι οι υποθαλάσσιοι ηφαιστειακοί σχηματισμοί στα Μέθανα συνέβαλαν στη δημιουργία του νησιού της Αίγινας.

Βορειοανατολικά της Σαντορίνης, ανατολικά της Νέας Καμμένης, στα 40 μέτρα βάθος βρίσκεται το Κολούμπο, ένα ηφαίστειο που ο κρατήρας του έχει διάμετρο μεγαλύτερη του 1,5 χλμ. και βάθος περίπου 500 μ. Στον πυθμένα του κολοσσιαίου κρατήρα σημειώνονται εξαιρετικά σπάνια φαινόμενα, όπως η έκλυση χρυσού και αργύρου, αλλά και βαρέων μετάλλων όπως το αντιμόνιο και ο ψευδάργυρος. Παράλληλα, εκλύονται φυσαλίδες θερμοκρασίας 220 βαθμών Κελσίου, οι οποίες περιέχουν κατά 99% διοξείδιο του άνθρακα. Σε κοντινή απόσταση από τον κρατήρα υπάρχουν ακόμα 20 υποθαλάσσια ηφαίστεια.

[ΠΗΓΗ: Real News, 22-09-2013]

Νέα εταιρεία εξόρυξης χρυσού εμφανίζεται στο προσκήνιο, αυτή τη φορά στη νησιωτική Ελλάδα. Στις αρχές της περασμένης εβδομάδας εισήχθη μετ’ εμποδίων στο δημοτικό συμβούλιο της Μήλου, χωρίς καν να συζητηθεί, η πρόταση της εταιρείας Ortac Resources με έδρα το Λονδίνο για τη δημιουργία κοινοπραξίας με τον δήμο που θα αναλάβει τη διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών για χρυσό σε δημόσια έκταση στο δυτικό τμήμα του νησιού. Πάντως, στο πρόσφατο δημοτικό συμβούλιο εκφράστηκε από όλες τις παρατάξεις η άποψη ότι το νησί δεν χωράει βιομηχανία χρυσού. Ο δήμαρχος της Μήλου, κ. Γεράσιμος Δαμουλάκης, επιβεβαιώνει τις επαφές με τους επενδυτές και σημειώνει ότι ο ίδιος εισηγείται τα θέματα του συμβουλίου, αλλά τις αποφάσεις τις παίρνει το δημοτικό συμβούλιο. Η Μήλος είχε βρεθεί και στο παρελθόν στο προσκήνιο για κοιτάσματα χρυσού, αλλά λόγω σοβαρών αντιδράσεων που έφτασαν ως την Ευρωβουλή ο τότε ενδιαφερόμενος επενδυτής κ. Οδυσσέας Κυριακόπουλος και οι Αμερικανοί και Καναδοί συνεταίροι του αναγκάστηκαν να υπαναχωρήσουν. Στο νησί εμφανίστηκε ξανά το τελευταίο διάστημα η άγνωστη Ortac, μια μικρή εταιρεία εκμετάλλευσης φυσικών πόρων, εισηγμένη στο AIM του Λονδίνου με περιορισμένη δραστηριότητα στη Σλοβακία. Ο κ. Βασίλειος Καρελλάς, που εμφανίζεται ως γενικός διευθυντής της εταιρείας και επικεφαλής των επαφών με την τοπική κοινωνία, είναι και κάτοχος του 1,5% των μετοχών της.

Τέλος για όσους κακοπροαίρετους διευκρίνιζουμε ότι  η φωτό που δημοσιεύουμε είναι από τα εγκαταλελειμένα ορυχεία της “Θειάφας” στη Μήλο.

[ΠΗΓΗ ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ , ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 23-06-2013]