Η κατάταξη της χώρας μας ως ασταθούς και με υψηλό οικονομικό ρίσκο επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την προσπάθεια των επιχειρήσεων στην εποχή των capital controls, τονίζει ο νέος πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Αθανάσιος Κεφάλας.
Οι ελληνικές εξορυκτικές βιομηχανίες κατάφεραν να μετεξελιχθούν από προμηθευτές ορυκτών πρώτων υλών σε στρατηγικούς συνεργάτες στους πελάτες τους, βοηθώντας τον κλάδο εμπορικά να πάει αρκετά καλά, με ικανοποιητικά οικονομικά αποτελέσματα, παρά τους διεθνείς κλυδωνισμούς και τη μεγάλη εσωτερική κρίση.
Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων στη σημερινή περίοδο των capital controls;
Οι περισσότερες εταιρείες μέλη ίου ΣΜΕ έχουν σαφή εξαγωγικό προσανατολισμό και συνεργασίες ή δραστηριότητες και στο εξωτερικό. Τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει ο κλάδος μας με την εφαρμογή των capital controls εντοπίζονται στις σημαντικές δυσκολίες σης πληρωμές των υποχρεώσεων λόγω της δυσλειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και των απαιτήσεων πολλών προμηθευτών (ξένων αλλά και ντόπιων) για πληρωμή “τοις μετρητοίς”. Υπάρχουν δυσχέρειες στην ασφαλή συλλογή των εισπρακτέων (εσόδων) είτε λόγω αδυναμίας του τραπεζικού συστήματος είτε λόγω μη λειτουργίας του κύκλου των επιταγών. Υπάρχει δέσμευση κεφαλαίων για την έκτακτη, σημαντικά υψηλότερη ίου συνήθους, αποθεματοποίηση πρώτων υλών και καυσίμων, ώστε να είναι δυνατή η απρόσκοπτη εξυπηρέτηση των πελατών χωρίς κίνδυνο καταβολής ποινών λόγω μη εκτέλεσης μακροχρόνιων συμβολαίων Έχουμε σημαντικές δυσκολίες στην εξαγωγή προϊόντων με φορτηγά αυτοκίνητα και κοντέινερ, διότι μειώθηκαν τα διακινούμενα εισαγόμενα φορτία και τα ταξίδια έγιναν ασύμφορα ή πολύ ακριβά, αλλά και λόγω της απαίτησης σε πληρωμές “τοις μετρητοίς”, που δεν ήταν δυνατόν να γίνει. Σημαντικές είναι οι δυσκολίες στην έγκαιρη καταβολή της μισθοδοσίας και άλλων παροχών προς το προσωπικό, που όμως δεν έφτασε σε καμία περίπτωση σε αδυναμία καταβολής τους. Πέραν όμως των άμεσων θεμάτων, σημαντικό ζήτημα είναι η κατάταξη της χώρας μας ως ασταθούς και με υψηλό οικονομικό ρίσκο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει μεσοπρόθεσμα στην απώλεια διεθνών αγορών, με δυσμενείς επιπτώσεις στην παραγωγική δραστηριότητα του κλάδου στην Ελλάδα και στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας, θα ήθελα εδώ να επισημάνω το υψηλό κόστος για τη διαχείριση αυτής της κρίσης, με m δημιουργία και πολύωρη λειτουργία ομάδων δράσης, την ανάγκη οργάνωσης επικοινωνίας με το προσωπικό, τους πελάτες και τους προμηθευτές κλπ. Όμως, τελικά, με την αποτελεσματική κινητοποίηση των εταιρειών μας πιστεύουμε ότι επιτύχαμε να περιορίσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις των περιοριστικών μέτρων, να διατηρήσουμε σχεδόν αμείωτη την παραγωγή και να δημιουργήσουμε αίσθημα ασφάλειας στους πελάτες μας, στο προσωπικό και στους προμηθευτές μας .
Ποια είναι η αποτίμηση του πρώτου εξαμήνου από πλευράς επιδόσεων των επιχειρήσεων του κλάδου και ποια είναι η εικόνα της αγοράς από πλευράς προσφοράς και ζήτησης για τα προϊόντα του κλάδου σε Ελλάδα και εξωτερικό;
Στη διεθνή αγορά οι τιμές των μετάλλων είναι χαμηλές με συνεχείς πτωτικές τάσεις. Το αλουμίνιο, π.χ., έχει φτάσει τα 1.630 δολ./τον., παρασύροντας και τα premium, ενώ το νικέλιο κατέβηκε στα 13.500 δολ./τόν. Επισημαίνεται όμως ότι οι εξαγωγές ελληνικού βωξίτη εμφανίζουν αύξηση και σε καλές τιμές. Μεγάλο πλεονέκτημα στην παρούσα φάση για τον κλάδο της εξορυκτικής μεταλλουργικής βιομηχανίας αποτελεί η σημαντική πτώση ισοτιμίας ευρώ/ δολαρίου. Έτσι ισοσκελίζεται η μεγάλη πτώση των τιμών των μετάλλων. Παρόμοια προβλήματα με τα μέταλλα εμφανίζονται και στα προϊόντα μαγνησίας, όπου λόγω υπερπροσφοράς κινεζικών προϊόντων, οι τιμές τους έχουν έντονη πτωτική τάση. Παράλληλα με αυτό εμφανίζεται υπερπροσφορά φτηνού χάλυβα στις διεθνείς αγορές, από την Κίνα, παράγοντας που και αυτός επιδρά στον περιορισμό λειτουργίας πολλών χυτηρίων και φυσικά στην απορρόφηση προϊόντων μαγνησίας. Σε ό,τι αφορά τα βιομηχανικά ορυκτά, η ζήτησή τους διατηρείται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Στον τομέα των αδρανών δομικών υλικών, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης. Επομένως, εξαιρουμένου του τομέα των δομικών υλικών, ο κλάδος παρά τους διεθνείς κλυδωνισμούς και τη μεγάλη εσωτερική κρίση εμπορικά πάει αρκετά καλά, με ικανοποιητικά οικονομικά αποτελέσματα.
Υπάρχουν αντοχές στις επιχειρήσεις του κλάδου; Αναμένεται κύμα εξόδου από τη χώρα;
Οι εξορυκτικές βιομηχανίες κατάφεραν να αντεπεξέλθουν σης προκλήσεις της παρατεταμένης κρίσης χάρη σε τρεις παράγοντες: εξωστρεφής προσανατολισμός, έγκαιρη αναδιάρθρωση επιχειρησιακών δομών και μετακίνηση από την πώληση μεταλλευμάτων και ορυκτών στην παροχή ολοκληρωμένων λύσεων στις αγορές που εξυπηρετούν. Τα ελληνικά εξορυκτικά προϊόντα, ξεκινώντας από κοιτάσματα με πολύ καλά χαρακτηριστικά, κατευθύνονται σε ποσοστό πάνω από 65% προς ης αγορές του εξωτερικού- άλλωστε το μέγεθος της ελληνικής αγοράς δεν είναι τέτοιο που θα επέτρεπε την ανάπτυξη του κλάδου στα επίπεδα που έχει σήμερα. Για τη διατήρηση και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους, οι ελληνικές εξορυκτικές βιομηχανίες προχώρησαν έγκαιρα σε αλλαγές στο επιχειρησιακό τους μοντέλο και σε επενδύσεις με σκοπό την αύξηση της ευελιξίας στην οργάνωση της δουλειάς, τη διασφάλιση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, την εκπαίδευση και παρακίνηση του προσωπικού, τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, την αύξηση της παραγωγικότητας κ.ά. Κυρίως όμως κατάφεραν να μετεξελιχθούν από προμηθευτές ορυκτών πρώτων υλών σε στρατηγικούς συνεργάτες παροχής ολοκληρωμένων λύσεων στους πελάτες τους, βελτιώνοντας έτσι σημαντικά την προστιθέμενη αξία των προϊόντων τους και την ανταγωνιστικότητά τους σε διεθνές επίπεδο. Όσο για έξοδο επιχειρήσεων εκτός της χώρας, απαντάμε κατηγορηματικά “όχι”. Οι ορυκτοί πόροι είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας. Τα υψηλής ποιότητας ελληνικά κοιτάσματα μεταλλευμάτων, βιομηχανικών ορυκτών μαρμάρων κ.λπ. αποτελούν “μαγνήτη” για ξένες επενδύσεις στη χώρα μας. Παράλληλα, οι επενδύσεις ξένων ομίλων στην ελληνική εξορυκτική βιομηχανία είναι “ψήφος εμπιστοσύνης” στις ελληνικές εξορυκτικές επιχειρήσεις και στις προοπτικές της οικονομίας της χώρας μας. Επιπροσθέτως, η στρατηγική συνεργασία των ελληνικών μεταλλευτικών επιχειρήσεων με διεθνείς παίκτες, όπως οι IMERYS, ELDORADO, KERNEOS Lafarge Holcim κλπ., έχει ενισχύσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους, είτε μέσω του σημαντικά χαμηλότερου κόστους χρηματοδότησης είτε αξιοποιώντας και μοχλεύοντας τις διεθνείς δομές τους. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεδομένης της φύσης του αντικειμένου –τα κοιτάσματα δεν μετακινούνται και όλη η αλυσίδα εξόρυξης και πρωτογενούς επεξεργασίας παραμένει στην Ελλάδα–, το μεγαλύτερο μέρος από την παραγόμενη αξία της δραστηριότητας παραμένει στη χώρα μας με τη μορφή της αμοιβής των εργαζομένων, της αγοράς υπηρεσιών από την εγχώρια αγορά, της καταβολής φόρων και τελών, καθώς επίσης και των συνεισφορών στο πλαίσιο της υλοποίησης προγραμμάτων κοινωνικής εταιρικής ευθύνης. Τα τελευταία 6 χρόνια της κρίσης (2009-2014), η εξορυκτική βιομηχανία ήταν ίσως ο μόνος κλάδος στην Ελλάδα που διατήρησε ης θέσεις εργασίας και τις παραγωγικές του δομές σταθερές. Η εξορυκτική βιομηχανία, αθροιστικά τα έτη από 2009 έως 2014, είχε συνολικό κύκλο εργασιών περί τα 15 δισ. ευρώ και εξαγωγές που υπερβαίνουν τα 10 δισ. ευρώ. Στο ίδιο διάστημα έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων που υπερβαίνουν τα 100 εκατ. ευρώ. Επίσης, την ίδια περίοδο, έχει πραγματοποιήσει συνολικές επενδύσεις σε νέα έργα, νέο εξοπλισμό, εκσυγχρονισμό μεθόδων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων ή αξιοποίησης παραπροϊόντων που υπερβαίνουν τα 2 δισ. ευρώ, ενώ για προστασία περιβάλλοντος και αποκαταστάσεις περιβάλλοντος τοπίου δαπανήθηκαν 100 εκατ.
Ποια είναι τα θέματα του κλάδου που χρονίζουν και χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης από την πολιτεία;
Στις άμεσες προτεραιότητες του θεσμικού οργάνου των ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων είναι η στενή συνεργασία με την πολιτεία ώστε να προχωρήσουν γρήγορα και αποτελεσματικά:
- Η πλήρης εφαρμογή της Εθνικής Πολιτικής Αξιοποίησης των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ), με έκδοση των απαραίτητων νομοθετημάτων που θα περιλαμβάνουν και χρονοδιαγράμματα εφαρμογής των ενεργειών υλοποίησης.
- Η ενσωμάτωση, με οριζόντιο τρόπο, των κατευθύνσεων της Εθνικής Πολιτικής για τις ΟΠΥ σε όλες τις επιμέρους πολιτικές και σχεδιασμούς, ώστε να εξασφαλίζονται η βέλτιστη αξιοποίηση των κοιτασμάτων και το δημόσιο όφελος.
- Η ανάληψη πρωτοβουλίας από κοινού με την πολιτεία για ενημέρωση των τοπικών κοινωνιών, σχετικά με τη σημασία της αξιοποίησης των ορυκτών πόρων της χώρας στην περιφερειακή ανάπτυξη και την εθνική οικονομία, πάντα με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ποιο είναι το όραμά σας για τον κλάδο ως νέος πρόεδρος του ΣΜΕ;
Βασικό μέλημά μου είναι, σε στενή συνεργασία με την πολιτεία, να γίνουν γρήγορα τα βήματα που θα αναδείξουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας μας από την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας με σεβασμό στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 30/07/2015