Έμφαση στις “δύσκολες” μεταρρυθμίσεις και την αντιμετώπιση των “ακραίων δημοσιονομικών ανισορροπιών” της οικονομίας συστήνει στην ενδιάμεση έκθεσή του για τη νομισματική πολιτική ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας κ. Γιάννης Στουρνάρας.

Η ΤτΕ προσυπογράφει τη διατήρηση θετικών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας μέχρι και το 2025, προβλέποντας για φέτος ανάπτυξη 2,3%, η οποία θα αυξηθεί στο 2,7% για το 2024 και στο 3% για το 2025. Βασική προϋπόθεση θα είναι η αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και το ΕΣΠΑ, ειδικά το κομμάτι τους που θα ενισχύσει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Συστήνει, επίσης, μέτρα για την ενίσχυση των επενδύσεων στην οικονομία και τη συνέχιση της αύξησης των εξαγωγών. 

Στο σχόλιό του, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας αναμένεται ότι θα επισημαίνει πως βασική προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι η διατήρηση μια συνετής δημοσιονομικής πολιτικής.

Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί σε μια πολιτική που θα διατηρήσει σταθερά πτωτική την πορεία του δημόσιου χρέους και τη διατήρηση υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων, για τα επόμενα χρόνια. 

Ιδιαίτερα τονίζεται η σημασία της προώθησης μεταρρυθμίσεων που θα αντιμετωπίζουν τις ακραίες δημοσιονομικές ανισορροπίες, δηλαδή τους τομείς της οικονομίας που η Ελλάδα αποκλίνει σε μεγάλο βαθμό από τον ευρωπαϊκό μέσο όσο. Σε αυτές περιλαμβάνεται, εκτός από το δημόσιο χρέος το οποίο έφτασε στο 171,3% του ΑΕΠ το 2022 παραμένοντας το υψηλότερο εντός της ΕΕ, και το πολύ υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο έφτασε στο 9,7% του ΑΕΠ τον προηγούμενο χρόνο.

Μια ακόμη ακραία δημοσιονομική ανισορροπία είναι το υψηλό -ακόμη – ποσοστό κόκκινων δανείων που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, που έφτασε στο 8,4% στο τέλος του 2022, έναντι 1,8% κατά μέσο όρο της ΕΕ.

Ακραία δημοσιονομική ανισορροπία αποτελεί και το υψηλό ακόμη ποσοστό ανεργίας. Ως λύση, η ΤτΕ προτείνει αλλαγές στην αγορά εργασίας, ώστε να αυξηθεί γρήγορα η συμμετοχή γυναικών και νέων έως 24 ετών στην αγορά, που είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ. 

Οι κρίσιμες μεταρρυθμίσεις 

Στον τομέα των μεταρρυθμίσεων, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας προτείνει κατ’ αρχήν μέτρα ώστε να αυξηθεί η προσπάθεια για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Υπενθυμίζεται ότι πρόσφατα ο κ. Στουρνάρας έδωσε με έναν απλό συλλογισμό μια τάξη μεγέθους του φαινομένου, επισημαίνοντας ότι ενώ δηλώνονται εισοδήματα 80 δισ. ευρώ έχουμε ιδιωτική κατανάλωση 189 δισ. ευρώ. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, προτείνει την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και τη χρήση όλων των διαθέσιμων τεχνολογικών μέσων για τη διενέργεια ελέγχων. 

Επίσης, χαρακτηρίζει κρίσιμη για την προσέλκυση νέων παραγωγικών επενδύσεων τη βελτίωση λειτουργίας της δικαιοσύνης, η οποία λόγω της χαμηλής της απόδοσης κρατά χαμηλά την Ελλάδα στη διεθνή κατάταξη της ανταγωνιστικότητας.

Θεωρεί, επίσης, ότι παρά τις αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια στις διαδικασίες αδειοδότησης, υπάρχουν ακόμη μεγάλα περιθώρια στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Τέλος, συστήσει την επιτάχυνση της ψηφιοποίησης του Δημοσίου, η οποία μαζί με τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας των υπηρεσιών και τις αλλαγές των δομών λειτουργίας τους, μπορούν να αντιμετωπίσουν το μείζον ακόμη πρόβλημα της γραφειοκρατίας.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Τάσου Δασόπουλου, 30/6/2023]

Η ανακοίνωση για τα επαναλαμβανόμενα ακραία καιρικά φαινόμενα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση στην οποία περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ θα αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος στους τομείς της ειρήνης, της ασφάλειας και της άμυνας.

Τα επαναλαμβανόμενα ακραία κλιματικά φαινόμενα, η άνοδος της θερμοκρασίας και της στάθμης της θάλασσας, η απερήμωση, η λειψυδρία, οι απειλές για τη βιοποικιλότητα, η περιβαλλοντική ρύπανση και μόλυνση απειλούν την υγεία και την ευημερία της ανθρωπότητας και μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερες εκτοπίσεις, μεταναστευτικές μετακινήσεις, πανδημίες, κοινωνικές αναταραχές, αστάθεια και ακόμη και συγκρούσεις. Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις βρίσκονται επίσης αντιμέτωπες με μεταβαλλόμενες και αντίξοες επιχειρησιακές συνθήκες λόγω της κλιματικής αλλαγής. Αυτές οι νέες απειλές έχουν ήδη ωθήσει συμμάχους και εταίρους να επικαιροποιήσουν επίσης τις πολιτικές τους.

Η κοινή ανακοίνωση προσφέρει μια νέα προοπτική και καθορίζει το πλαίσιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων που αφορούν την κοινωνία μας και τις επιχειρήσεις ασφάλειας, καθώς και τον εντεινόμενο γεωπολιτικό ανταγωνισμό για τους πόρους και τις τεχνολογίες που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση.

Νέα προοπτική για τη σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας

Με την κοινή ανακοίνωση, η ΕΕ επιδιώκει την καλύτερη ενσωμάτωση της σχέσης μεταξύ κλίματος, ειρήνης και ασφάλειας στις εξωτερικές πολιτικές της ΕΕ, με μια σειρά συγκεκριμένων δράσεων σε ολόκληρο το φάσμα των δεδομένων, των πολιτικών, των αποστολών, της άμυνας και της συνεργασίας με τρίτους εταίρους, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι επιπτώσεις λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα επίπεδα της διαδικασίας σχεδιασμού και χάραξης εξωτερικής πολιτικής, καθώς και των επιχειρήσεων.

Η ανακοίνωση καθορίζει το σχέδιο της ΕΕ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας της Ένωσης και των εταίρων της, καθώς εντείνεται η κλιματική κρίση, και βελτιώνει τις συνδέσεις μεταξύ των διαφόρων πολιτικών, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι εξωτερικές δράσεις και ικανότητες είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση των εν λόγω προκλήσεων.

Η κοινή ανακοίνωση καθορίζει τέσσερις βασικές προτεραιότητες:

1. Ενίσχυση του σχεδιασμού, της λήψης αποφάσεων και της εφαρμογής, μέσω αξιόπιστων, προσβάσιμων και τεκμηριωμένων αναλύσεων όσον αφορά τη σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας
2. Εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αφορούν το κλίμα και την ασφάλεια στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης της ΕΕ, μεταξύ άλλων με την ενσωμάτωση της σχέσης μεταξύ κλίματος και ασφάλειας στις περιφερειακές και εθνικές αναλύσεις συγκρούσεων
3. Ενίσχυση των μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και των μέτρων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής στο πλαίσιο των στρατιωτικών και μη στρατιωτικών επιχειρήσεων και υποδομών των κρατών μελών με σκοπό τη μείωση του κόστους και του αποτυπώματος άνθρακα, με παράλληλη διατήρηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας
4. Ενίσχυση των διεθνών εταιρικών σχέσεων μέσω πολυμερών φόρουμ και με εταίρους, όπως το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το θεματολόγιο της ΕΕ για την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον

Για την επίτευξη αυτών των προτεραιοτήτων, η ΕΕ θα υλοποιήσει περίπου 30 δράσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται: η δημιουργία κόμβου δεδομένων και αναλύσεων για την κλιματική και περιβαλλοντική ασφάλεια εντός του Δορυφορικού Κέντρου της ΕΕ, η χρήση περιβαλλοντικών συμβούλων στις αποστολές και επιχειρήσεις της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και ‘Αμυνας (ΚΠΑΑ) της ΕΕ, η δημιουργία πλατφορμών κατάρτισης σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, όπως η πλατφόρμα κατάρτισης της ΕΕ για το κλίμα, την ασφάλεια και την άμυνα, η ανάπτυξη ενδελεχών αναλύσεων και μελετών για σχετικές πολιτικές και δράσεις, ιδίως σε ευάλωτες γεωγραφικές περιοχές, όπως το Σαχέλ και η Αρκτική.

Ιστορικό

Ο όρος «σχέση μεταξύ κλίματος και ασφάλειας» που χρησιμοποιείται στην κοινή ανακοίνωση αναφέρεται στις επιπτώσεις που έχει τόσο η κλιματική αλλαγή όσο και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βιοποικιλότητας και της ρύπανσης, στην ειρήνη, την ασφάλεια και την άμυνα.

Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους και αλληλοεπιδεινώνονται. Επηρεάζουν ήδη την ασφάλεια της παραγωγής τροφίμων, με τη μείωση της απόδοσης σημαντικών καλλιεργειών, όπως ο αραβόσιτος, το ρύζι και το σιτάρι, και με την αύξηση του κινδύνου ταυτόχρονης κακής συγκομιδής σε μεγάλες χώρες παραγωγής. Ταυτόχρονα, η μη βιώσιμη παραγωγή τροφίμων οδηγεί επίσης στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τη λειψυδρία. Έως το 2050, εκτιμάται ότι πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι θα έχουν ανεπαρκή πρόσβαση σε νερό, καθώς και ότι η υποβάθμιση του εδάφους θα μπορούσε να ανέλθει στο 90% και η ζήτηση για τρόφιμα θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 60%.

Η έλλειψη πόρων και η αστάθεια που οφείλεται σε κλιματικά και περιβαλλοντικά αίτια εργαλειοποιούνται με ενεργό τρόπο από ένοπλες ομάδες και δίκτυα οργανωμένου εγκλήματος, διεφθαρμένα ή αυταρχικά καθεστώτα, καθώς και από άλλα μέρη, μεταξύ άλλων μέσω περιβαλλοντικών εγκλημάτων. Το περιβαλλοντικό έγκλημα έχει ήδη καταστεί ο τέταρτος μεγαλύτερος κλάδος εγκλήματος παγκοσμίως, και συνεχίζει να αναπτύσσεται, επιταχύνοντας περαιτέρω την περιβαλλοντική κρίση, μεταξύ άλλων με τη μη βιώσιμη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.

Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις πρέπει να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα επιτόπου, ταυτόχρονα με τη σταδιακή εισαγωγή της πράσινης ενέργειας, χωρίς να επηρεαστεί η επιχειρησιακή τους αποτελεσματικότητα και η ανθεκτικότητα των υποδομών ζωτικής σημασίας που σχετίζονται με την άμυνα.

H ΕΕ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής γενικά εδώ και πολλά χρόνια. Συγκεκριμένα, το 2008 χαρακτήρισε την κλιματική αλλαγή ως πολλαπλασιαστή απειλών και το 2020 εξέτασε τη σχέση της κλιματικής αλλαγής με τη διαχείριση κρίσεων της ΕΕ και την ευρωπαϊκή άμυνα. Η κοινή ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια των συμπερασμάτων που εξέδωσε το Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2023 σχετικά με την κλιματική και ενεργειακή διπλωματία, με τα οποία ζητείται καλύτερη ενσωμάτωση της σχέσης μεταξύ κλίματος, ειρήνης και ασφάλειας στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ.

[ΠΗΓΗ: https://www.patrasevents.gr/, από ΑΠΕ-ΜΠΕ, 30/6/2023]

Σαρωτικές είναι οι αλλαγές που έχουν υλοποιηθεί τον τελευταίο έναν χρόνο στο λιµενικό δίκτυο της χώρας. Επενδύσεις δεκαετιών έχουν ξεπαγώσει και, παρά τις δυσκολίες που προκύπτουν από τη λύση του δύσκολου γεωπολιτικού γρίφου λόγω της στρατηγικής θέσης της Ελλάδας, τα λιµάνια µπαίνουν σε ρυθµούς ανάπτυξης.

Εκτός από τα λιµάνια που το ΤΑΙΠΕΔ έχει στο χαρτοφυλάκιό του, το ενδιαφέρον πλέον επικεντρώνεται και στις υπόλοιπες λιµενικές υποδοχές και µαρίνες της χώρας, οι οποίες έπειτα από δεκαετίες παρακµής µπαίνουν ξανά στον χάρτη των αξιοποιήσιµων υποδοµών.

Τα δεδοµένα

Οι αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς στην Ηγουµενίτσα και οι επερχόµενες αλλαγές σε Ηράκλειο και Βόλο, αλλά και η ουσιαστική µεταβολή του σχεδιασµού για το λιµάνι της Αλεξανδρούπολης, αλλάζουν τον λιµενικό χάρτη της χώρας. Την ίδια στιγµή, η µεγάλη άνοδος του τουρισµού φέρνει ξανά στο προσκήνιο τις σηµαντικές ανάγκες που υπάρχουν για επενδύσεις στα µεγάλα “τουριστικά” λιµάνια της χώρας που υποδέχονται εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κρουαζιέρας. Και όλα αυτά ενώ η ατµοµηχανή της λιµενικής βιοµηχανίας, ο Πειραιάς, για ακόµα µία χρονιά έδειξε εξαιρετικά οικονοµικά αποτελέσµατα, η Θεσσαλονίκη έχει πλέον ενταχθεί στον παγκόσµιο χάρτη της κρουαζιέρας και λιµάνια όπως η Ραφήνα και το Λαύριο και η Ελευσίνα καταρτίζουν τον σχεδιασµό της επόµενης ηµέρας. Κοµβικής σηµασίας και η αναζωογόνηση της ναυπηγικής βιοµηχανίας, µε τα ναυπηγεία Σκαραµαγκά, Ελευσίνας και Σύρου να θέτουν ξανά τη χώρα στον ευρωπαϊκό χάρτη της λιµενικής βιοµηχανίας, δηµιουργώντας έναν µεγάλο νέο οικονοµικό κύκλο για τη χώρα τόσο µε την εισροή συναλλάγµατος και τις χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας όσο και µε τον αναβαθµισµένο ρόλο που µπορούν να διαδραµατίσουν στη γεωπολιτική και ενεργειακή σκηνή.

Σύµφωνα µε την έρευνα για την ελληνική λιµενική βιοµηχανία, την οποία επιµελούνται οι καθηγητές Γιώργος Βαγγέλας, Θάνος Πάλλης και η ερευνήτρια Εύη Κλαδάκη, αυξηµένες εµφανίζονται οι συνολικές επενδύσεις που πραγµατοποιήθηκαν στους οργανισµούς λιµένων της χώρας την περίοδο 2020-2021, σε σχέση µε την προηγούµενη διετία 2018-2029. Ειδικότερα, στους 13 λιµένες (ΟΛΠ, ΟΛΘ και 11 περιφερειακά λιµάνια) επενδύθηκαν, το 2020-2021, 101,6 εκατ. ευρώ, έναντι 78,1 εκατ. την προηγούµενη διετία.

Ηράκλειο

Στην κοινοπραξία των εταιρειών Grimaldi Euromed S.p.A. & Μινωικές Γραμμές Α.Ν.Ε. έναντι συνολικού τιμήματος 80 εκατ. ευρώ κατέληξε το 67% των μετοχών του λιμένα Ηρακλείου, ύστερα από σχετικό διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ. Ο κύκλος εργασιών του Οργανισµού Λιµένος Ηρακλείου το 2022 παρουσίασε αύξηση 37,42% στα 7,78 εκατ., έναντι 5,66 εκατ. κατά τη χρήση του 2021, υπερβαίνοντας και τα αντίστοιχα µεγέθη του 2019 κατά 18,52%.

Το λιµάνι του Ηρακλείου έχει αναπτύξει πολλές και διαφορετικές παράλληλες δραστηριότητες στην ακτοπλοΐα, την κρουαζιέρα, αλλά και τη µεταφορά εµπορευµατοκιβωτίων και χύδην φορτίου. Γι’ αυτό και οι µέχρις στιγµής υποψήφιοι επενδυτές έχουν µεγάλες στρατηγικές βλέψεις για τον σηµαντικό ρόλο που µπορεί να διαδραµατίσει στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και ως γέφυρα µεταξύ Ασίας και Ευρώπης.

Σηµαντικά βήµατα έχει υλοποιήσει και η υπάρχουσα διοίκηση του Οργανισµού, ειδικά στην πράσινη µετάβαση, τα οποία ενισχύουν τον επενδυτικό του φάκελο. Ο Οργανισµός έχει ήδη προχωρήσει σε ένα µεγαλόπνοο αναπτυξιακό έργο που αφορά τα σχέδια ηλεκτροδότησης πλοίων, στο οποίο πρωτοπορεί πανελλαδικά µαζί µε το λιµάνι του Πειραιά, που συµµετέχει σε αντίστοιχο πρόγραµµα. Το πρόγραµµα, προϋπολογισµού 1,2 εκατ. ευρώ, χρηµατοδοτείται κατά 85% από το Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Connecting Europe Facility.

Βόλος

Κοµβικό ρόλο για τις θαλάσσιες µεταφορές της Ελλάδας αλλά και µέρους της Βαλκανικής Χερσονήσου, λόγω της γεωγραφικής θέσης του και της γειτνίασής του µε υπάρχουσες αλλά και αναπτυσσόµενες οδικές και σιδηροδροµικές υποδοµές, µπορεί δυνητικά να διαδραµατίσει το λιµάνι του Βόλου. Αυτός είναι και ο λόγος που το επενδυτικό ενδιαφέρον στον σχετικό διαγωνισµό του ΤΑΙΠΕΔ για την πώληση πλειοψηφικού ποσοστού συµµετοχής τουλάχιστον 67% του µετοχικού κεφαλαίου του Οργανισµού Λιµένος Βόλου Α.Ε. (ΟΛΒ Α.Ε.) έχει προσελκύσει διεκδικητές από τη Μάλτα, τη Βουλγαρία, τον Περσικό Κόλπο και, βέβαια, την Ελλάδα.

Τα διάφορα υποψήφια επενδυτικά σχήµατα έχουν δείξει ενδιαφέρον για τις δυνατότητες του λιµανιού, καθώς είναι στο µέσο της απόστασης µεταξύ ΟΛΠ και ΟΛΘ αλλά και δίπλα σε µεγάλα βιοµηχανικά και αγροτικά κέντρα της χώρας. Παράλληλα, το λιµάνι του Βόλου έχει και σηµαντικό στρατιωτικό και ενεργειακό ρόλο, όπως αποδεικνύουν οι διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν προκειµένου οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάµεις να κρατήσουν τµήµα της χερσαίας ζώνης για δική τους χρήση, αλλά και τα σχέδια για ανάπτυξη σταθµού αεριοποίησης υγροποιηµένου φυσικού αερίου (ARGO FSRU) που έχουν κατατεθεί στις αρµόδιες ελληνικές ρυθµιστικές αρχές.

Τα προεπιλεγέντα επενδυτικά σχήµατα είναι τα εξής: Advance Properties O.O.D., κοινοπραξία Goldair Cargo A.E. – Goldair Handling Α.Ε., κοινοπραξία Intrakat A.E. – TΕΚΑΛ Α.Ε., κοινοπραξία Israel Shipyards Ltd – Χαλυβουργία Ελλάδος Α.Ε., Mariner Capital Ltd, QTerminals W.L.L., ΓΕΚ Τέρνα Α.Ε. και Οργανισµός Λιµένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.

Σύµφωνα µε τον τελευταίο ισολογισµό του 2021, ο κύκλος εργασίας του OΛΒ είχε διαµορφωθεί στα 5,2 εκατ. ευρώ, σηµειώνοντας 10% αύξηση σε σχέση µε το 2020, τα EBITDA στα 1,48 εκατ. ευρώ, έναντι 1,39 εκατ. το 2020, και τα κέρδη προ φόρων στα 522.000 ευρώ.

Ηγουµενίτσα

Ο όµιλος Grimaldi απέκτησε το 67% των µετοχών του Οργανισµού Ηγουµενίτσας καταβάλλοντας το ποσό-ρεκόρ –σε σχέση µε τα οικονοµικά στοιχεία του λιµένα− των 84,17 εκατ. ευρώ, πολύ περισσότερα από τον δεύτερο διεκδικητή. Το 2021 τα έσοδα του λιµανιού ήταν 5,6 εκατ. ευρώ και τα κέρδη µετά φόρων 0,6 εκατ. ευρώ. Βέβαια, τα µεγέθη αυτά διαφαίνεται ήδη πως αλλάζουν, καθώς ο κ. Grimaldi έχει δηλώσει έτοιµος να επενδύσει “στην ανάπτυξη του λιµανιού της Ηγουµενίτσας και ταυτόχρονα στην ανάπτυξη των εµπορικών δρόµων γύρω από την αρχαία Via Egnazia, της οποίας το ελληνικό λιµάνι αποτελεί την κύρια πύλη”. Παράλληλα, έχει στείλει το θετικό µήνυµα και στην τοπική κοινωνία, υπογραµµίζοντας ότι “µέσω των επενδύσεών µας στο λιµάνι στοχεύουµε να διευκολύνουµε την ανάπτυξη της τοπικής οικονοµίας”.

Όπως σηµειώνεται σε σχετική ανακοίνωση του ιταλικού οµίλου, η παραχώρηση που αφορά το λιµάνι της Ηγουµενίτσας “περιλαµβάνει το δικαίωµα αποκλειστικής χρήσης και διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων της λιµενικής ζώνης της Ηγουµενίτσας, των αλιευτικών καταφυγίων της Σαγιάδας και της Πλαταριάς και του καταφυγίου σκαφών αναψυχής των Συβότων. Η Ηγουµενίτσα είναι το κύριο λιµάνι της Ηπείρου και ένα από τα µεγαλύτερα εµπορικά λιµάνια της Ελλάδας, στρατηγικής σηµασίας για τις συνδέσεις µεταξύ της ηπειρωτικής Ελλάδας και της υπόλοιπης Ευρώπης”. Με τα εµπορικά σήµατα Grimaldi Lines και Minoan Lines, ο όµιλος Grimaldi εκτελεί διάφορα δροµολόγια τακτικών γραµµών που συνδέουν απευθείας την Ηγουµενίτσα µε τα ιταλικά λιµάνια της Ανκόνα και του Μπρίντιζι και αφορούν κυρίως εµπορεύµατα, αυτοκίνητα και επιβάτες.

Οι θαλάσσιες συνδέσεις της Αδριατικής αποτελούν κρίσιµο κρίκο για τις µεταφορές µεταξύ της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας και ολόκληρης της βαλκανικής χερσονήσου.

Αλεξανδρούπολη

Η ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του 2022 αποφάσισε τη µαταίωση του διαγωνισµού ιδιωτικοποίησης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης και την ανάπτυξή του από το Δηµόσιο. Παράλληλα, προχώρησε και στην κρίσιµη ανάπτυξη του σιδηροδροµικού διαδρόµου από την Αλεξανδρούπολη στο Ορµένιο στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, και από εκεί στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, ένα έργο προϋπολογισµού 1,3 δισ. ευρώ. Το σχέδιο αξιοποίησης και ανάπτυξης του λιµανιού της Αλεξανδρούπολης, το οποίο ήδη υλοποιείται, προβλέπει παρεµβάσεις άµεσης προτεραιότητας, δεύτερον µεσοπρόθεσµες παρεµβάσεις και, τρίτον, δηµιουργία έργου για το λιµάνι µε την προσέλκυση νέων χρηστών. Οι παρεµβάσεις άµεσης προτεραιότητας αφορούν έργα για την αναβάθµιση της επιχειρησιακής ικανότητας, συνολικής αξίας 35 εκατ. ευρώ.

Ο Οργανισµός έχει ενταχθεί στο Ταµείο Ανάκαµψης (RRF) για την υλοποίηση δέσµης έργων υποστηρικτικών για την αξιοποίηση περίπου 24 εκατ. ευρώ, όπως η αποκατάσταση των βαθών της λιµενολεκάνης και του διαύλου εισόδου-εξόδου, η ολοκλήρωση του οδικού δικτύου εντός της χερσαίας ζώνης του λιµένα και η σύνδεσή του µε τη νέα Περιφερειακή Οδό Αλεξανδρούπολης, που ήδη βρίσκεται υπό κατασκευή. Πρόκειται για έργα που θα αναβαθµίσουν τις επιχειρησιακές δυνατότητες του λιµένα και θα συµβάλουν στην αποτελεσµατικότερη διαχείριση της κυκλοφορίας, δεδοµένου ότι η κίνηση των οχηµάτων µε προορισµό το λιµάνι δεν θα διεξάγεται µέσα από τον αστικό ιστό της πόλης. Η Μονάδα Συµβάσεων Στρατηγικής Σηµασίας του ΤΑΙΠΕΔ σε συνεργασία µε τα υπουργεία Υποδοµών και Μεταφορών και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής θα αναλάβουν την ωρίµανση, δηµοπράτηση και χρηµατοδότηση των έργων (18,5 εκατ. ευρώ για τα έργα εκβάθυνσης και 4,5 εκατ. ευρώ για την ολοκλήρωση του οδικού δικτύου).

Το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής θα λειτουργήσει ως φορέας χρηµατοδότησης, το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών ως Αναθέτουσα Αρχή και το ΤΑΙΠΕΔ ως φορέας ωρίµανσης των έργων.

Ο αναβαθµισµενος ρολος του ΤΑΙΠΕΔ

Η χρονιά, ωστόσο, έκρυβε και ουσιαστικές αλλαγές στον σχεδιασµό των λιµανιών, µετά και τις νέες αποφάσεις του Συµβουλίου της Επικρατείας. Το ΤΑΙΠΕΔ ενεργεί πλέον ως Αρχή Σχεδιασµού για τον Οργανισµό Λιµένος Πειραιώς, τον Οργανισµό Λιµένος Θεσσαλονίκης, καθώς και για τα 11 περιφερειακά λιµάνια του χαρτοφυλακίου του, συµπεριλαµβανοµένων των δραστηριοτήτων που θα υποπαραχωρηθούν σε επενδυτές. Ταυτόχρονα, παρέχει συνδροµή σχετικά µε την εκπόνηση Ειδικού Κανονισµού Ανάπτυξης Λιµένων ο οποίος θα λαµβάνει υπόψη τις ανάγκες του σχεδιασµού λιµενικών ζωνών, καθώς αυτές αποτελούν ειδικές εγκαταστάσεις µε εξειδικευµένες σχεδιαστικές, λειτουργικές και αδειοδοτικές ανάγκες.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/forbes/, της Αναστασίας Βαμβακά, αναδημοσίευση από την ειδική έκδοση του περιοδικού Forbes για τη Ναυτιλία, 29/6/2023]

Μεγάλη δυναμική και ισχυρές προοπτικές διαγράφονται για την αιολική βιομηχανία και ειδικά για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα οποία τα επόμενα χρόνια αναμένεται να διαδραματίσουν κυρίαρχο ρόλο στον κλάδο της ανανεώσιμης ενέργειας.

Μέχρι το 2030 αναμένεται η ισχύς των υπεράκτιων αιολικών πάρκων να φτάσει τα 111GW και μέχρι το 2050 η ισχύς αυτή σχεδόν θα τριπλασιαστεί. Ήδη πάντως τα κόστη της τεχνολογίας έχουν μειωθεί και τα υπεράκτια αιολικά εμφανίζονται ανταγωνιστικά, και είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή στην Ολλανδία κατασκευάζεται το πρώτο υπεράκτιο αιολικό πάρκο που δεν υποστηρίζεται με κρατική ενίσχυση και θα αμείβεται με ανταγωνιστικές διαδικασίες συμμετοχής στην αγορά. 

Τιμές

Πιο συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τις τιμές, σύμφωνα με το BloombergNEF τo μεσοσταθμικό κόστος της ενέργειας για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα από τα επίπεδα πάνω από τα 200 δολάρια η Mwh το 2012, έχει πέσει στα 86 δολάρια η Mwh το 2022, τιμή ευθέως ανταγωνιστική με το φυσικό αέριο και τον άνθρακα (σε κανονικές συνθήκες και όχι σε συνθήκες κρίσης όπου οι τιμές των υπεράκτιων αιολικών εμφανίζονται πολύ πιο ανταγωνιστικές από το φυσικό αέριο). Να σημειωθεί ότι το κόστος των φωτοβολταϊκών είναι στα 40 με 45 δολάρια η μεγαβατώρα και των χερσαίων αιολικών στα 46 δολάρια η μεγαβατώρα, ενώ η αποθήκευση με μπαταρία εμφανίζει κόστος στα 153 δολάρια η μεγαβατώρα (πάντα για το πρώτο μισό του 2022).

Πώς έπεσε το μεσοσταθμικό κόστος των υπεράκτιων αιολικών; Σημαντικό ρόλο έπαιξε η εξέλιξη της τεχνολογίας των ανεμογεννητριών που έφερε με την πάροδο του χρόνου σημαντικά μεγαλύτερες σε μέγεθος και ισχύ μηχανές. Έτσι από τις ανεμογεννήτριες του 0,5MW που ξεκίνησαν το 1990, το 2005 φτάσαμε στα 4MW, το 2010 στα 7MW ενώ για το 2025 σχεδιάζονται και αναμένεται να μπουν στην παραγωγή ανεμογεννήτριες με εγκατεστημένη ισχύ από 13 έως 15MW.

Η εξέλιξη

Όσον αφορά στην εξέλιξη της αιολικής βιομηχανίας στην Ευρώπη, σύμφωνα με τη WindEurope σήμερα είναι εγκατεστημένα 255GW που καλύπτουν το 17% της ηλεκτρικής ζήτησης. Στην κορυφή βρίσκεται η Δανία με 7GW εγκατεστημένης ισχύος που καλύπτουν το 55% της ζήτησης στη χώρα, ενώ ψηλά βρίσκεται επίσης η Ιρλανδία με 5GW που καλύπτουν το 34% της ζήτησης, η Μεγάλη Βρετανία με 29GW που καλύπτουν το 28% της ζήτησης, η Γερμανία με 66GW που καλύπτουν το 26% της ζήτησης, η Ισπανία με 30GW που καλύπτουν το 25% και η Πορτογαλία με 6GW που καλύπτουν το 26% της ζήτησης. Στη χώρα μας έχουμε 5GW που καλύπτουν το 19% της ζήτησης. 

Η εικόνα για τα υπεράκτια αιολικά δεν είναι τόσο θετική ακόμη τουλάχιστον. Offshore αιολικά πάρκα υπάρχουν σε 4 χώρες της Ευρώπης: στη Δανία 2GW που καλύπτουν το 25% της ζήτησης, στη Μεγάλη Βρετανία 14GW που καλύπτουν το 14% της ζήτησης, στο Βέλγιο 2GW που καλύπτουν το 8% της ζήτησης, στην Ολλανδία 3GW που καλύπτουν το 7% της ζήτησης, στη Γερμανία 8GW που καλύπτουν το 5% της ζήτησης και στη Γαλλία 0,5GW. 

Τα επόμενα χρόνια αναμένεται σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος τόσο στα χερσαία όσο και στα υπεράκτια αιολικά καθώς σχεδιάζονται πολυάριθμα σημαντικά πρότζεκτ. Συγκεκριμένα μέχρι το 2030 αναμένεται η ισχύς των χερσαίων αιολικών να φτάσει τα 329GW και των υπεράκτιων τα 111GW. Μέχρι το 2050 η ισχύς των χερσαίων θα φτάσει τα 1000GW και των υπεράκτιων στα 300GW.

Προκλήσεις

Παρά τις ευοίωνες προοπτικές και τις θετικές εξελίξεις, αυτήν την περίοδο η αγορά είναι αντιμέτωπη με προκλήσεις καθώς η αλυσίδα προμήθειας είναι ευάλωτη και δεν παράγει κέρδη καθώς τα κόστη των πρώτων υλών αυξάνονται, με αποτέλεσμα οι εταιρείες που αναπτύσσουν τα έργα να αντιμετωπίζουν δυσκολίες και σε κάποιες περιπτώσεις να απειλείται η βιωσιμότητα των πρότζεκτ. Αποτέλεσμα οι εταιρείες ανάπτυξης υπεράκτιων αιολικών πάρκων να “παλεύουν” λόγω της χαμηλής κερδοφορίας τους σε μια περίοδο που θα έπρεπε να επενδύουν όλο και περισσότερο.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι εκτός από τα αυξημένα κόστη, σημαντικός παράγοντας που ενισχύει το ρίσκο των επενδύσεων στην υπεράκτια αιολική βιομηχανία είναι το πρόβλημα των χρονικών καθυστερήσεων και των γραφειοκρατικών εμποδίων που μπαίνουν από τις κυβερνήσεις.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Χάρη Φλουδόπουλου, 29/6/2023]

Η εξόρυξη πρόκειται να διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών άνθρακα και ο τομέας πιθανότατα θα χρειαστεί να μειώσει τουλάχιστον το 85% των εκπομπών του έως το 2050. Εκτός του κανονιστικού πλαισίου, ο εξορυκτικός τομέας δέχεται επιπλέον πιέσεις από επενδυτές και καταναλωτές προκειμένου να προχωρήσει σε όλο και πιο τολμηρές δεσμεύσεις μείωσης εκπομπών.

Σε μελέτη που δημοσίευσε η McKinsey & Company τον Απρίλιο του 2023, τονίζεται ότι η διασφάλιση της πρόσβασης σε ανανεώσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας για τον εξορυκτικό κλάδο, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να υποστηρίξουν τον ηλεκτρικό κινητό εξοπλισμό εξόρυξης και να εκτοπίσουν τον εξοπλισμό που χρησιμοποιεί ντίζελ. Αυτό βοηθά στη μείωση όχι μόνο των εκπομπών Scope 2 (έμμεσες από τη χρήση ενέργειας) αλλά και των εκπομπών Scope 1 (άμεσες από τη λειτουργία). Ωστόσο, η ηλεκτροδότηση, για παράδειγμα, του κινητού στόλου της παγκόσμιας βιομηχανίας σιδηρομεταλλεύματος θα απαιτούσε επιπλέον 20 έως 30 τεραβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας.

Πιο συγκεκριμένα, στη μελέτη αναφέρεται ότι σε ένα ορυχείο σιδηρομεταλλεύματος η αντικατάσταση 27 φορτηγών που διαθέτουν ντιζελοκινητήρα -καθώς και του αντίστοιχου εξοπλισμού φόρτωσης και βοηθητικού εξοπλισμού- με τις αντίστοιχες ηλεκτροκίνητες εκδόσεις θα προκαλέσει υπερδιπλασιαμό της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Εναλλακτικό σενάριο θα μπορούσε να είναι η χρήση οχημάτων που κινούνται με υδρογόνο για την αντικατάσταση των φορτηγών ντίζελ.

Προκλήσεις και ευκαιρίες

Η ηλεκτροκίνηση στα ορυχεία είναι μια μεγάλη πρόκληση, αλλά έχει τη δυνατότητα να παράγει αξία τα επόμενα χρόνια.

Σε επίπεδο προκλήσεων, ο κλάδος θα έχει να αντιμετωπίσει:

• Απαιτήσεις μεγάλων κεφαλαιουχικών δαπανών: Οι επενδύσεις σε υποδομές ηλεκτρικής ενέργειας για την ηλεκτροδότηση της βιομηχανίας σιδηρομεταλλεύματος θα μπορούσαν να φτάσουν τα 30 έως 45 δισεκατομμύρια δολάρια και πιθανά θα απαιτηθούν νέες πηγές κεφαλαίου (όπως πράσινα ομόλογα).
• Μεγάλες βελτιώσεις υποδομών: Τα ορυχεία θα πρέπει να αναβαθμίσουν τις συνδέσεις με το ηλεκτρικό δίκτυο, να κατασκευάσουν δικούς τους υποσταθμούς και δίκτυα και να εγκαταστήσουν δική τους ή να αποκτήσουν πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.
• Τεχνολογικές προκλήσεις BEV: Οι τεχνολογίες μπαταριών πρέπει να εκσυγχρονιστούν άμεσα και να επιτύχουν υψηλότερη πυκνότητα, χαμηλότερο κόστος και ταχύτερους ρυθμούς φόρτισης ώστε να γίνει ο ηλεκτρικός εξοπλισμός ανταγωνιστικός.

Οι ευκαιρίες που θα προκύψουν αφορούν:

• Περιορισμός λειτουργικών δαπανών: Η ηλεκτροκίνηση θα μπορούσε να μειώσει το κόστος ενέργειας από 40 έως 70% και να μειώσει το κόστος συντήρησης για κινητό εξοπλισμό κατά περίπου 30%.
• Λειτουργικές βελτιώσεις: Ο ηλεκτρικός εξοπλισμός ίσως οδηγήσει σε καλύτερη συνολική λειτουργία των μηχανημάτων και λιγότερο συχνές βλάβες.
• Μείωση των εκπομπών CO2: Ένα πλήρως ηλεκτροδοτούμενο ορυχείο με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσε να έχει αποτύπωμα άνθρακα 60 έως 80% χαμηλότερο, αποφεύγοντας τους φόρους άνθρακα και κερδίζοντας πιθανά πριμ για πράσινα προϊόντα.

[ΠΗΓΗ: https://rawmathub.gr/, με πληροφορίες από McKinsey, 28/6/2023]