Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος μιλάει για την παρουσία του στο 6ο Διεθνές Συνέδριο για τον Ορυκτό Πλούτο στη Σερβία, κάνει μια γενικότερη αποτίμηση για το μεταλλευτικό τομέα στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες και καταλήγει στο ότι η πρόοδος στον τομέα της μεταλλουργίας είναι θέμα νοοτροπίας, με την έννοια του ορισμού των στρατηγικών προτεραιοτήτων κάθε χώρας.

Πρόσφατα βρεθήκατε στο 6ο Διεθνές Συνέδριο για τον Ορυκτό Πλούτο στη Σερβία. Θα θέλατε να κάνετε μια αποτίμηση της παρουσίας σας εκεί, αναφερόμενος και στις ομοιότητες ή στις διαφορές που ενδεχομένως εντοπίσατε;

Ευχαριστώ για το έναυσμα… Αυτό ακριβώς ήθελα να μεταφέρω κι εγώ, δηλαδή ένα αφήγημα για τον ορυκτό πλούτο σε δύο βαλκανικές χώρες. Η μεν Σερβία αντιμετωπίζει τις πρωτογενείς της πηγές ως σημαντικές, η Ελλάδα τις θέτει κάτω από ένα κλίμα αμφισβήτησης. Ο ορυκτός πλούτος είναι βασικός πρωτογενής παράγοντας και για να αναπτυχθεί πρέπει να υπήρχε ένα κλίμα τελείως διαφορετικό από αυτό που επικρατεί στην Ελλάδα.

Το 6ο Συνέδριο για τον ορυκτό πλούτο στη Σερβία, πέρα από το ότι του προσδόθηκε μεγάλη σημασία, λειτούργησε κι ως μέσο για την προβολή του ορυκτού πλούτου της χώρας! Δε χρειάζεται να αναφέρω ότι το τίμησαν με την παρουσία τους οι αρμόδιοι σέρβοι υπουργοί, οι οποίοι παρέμειναν ως το τέλος του. Η νοοτροπία είναι σαφώς διαφορετική… Έχω μιλήσει σε έξι συνέδρια μέχρι τώρα και στην Ελλάδα δεν είχα ποτέ τη τύχη να με ακούσει κανένας υπουργός, τώρα -εδώ- είναι η πρώτη φορά που με ακούει!

Πιστεύετε, λοιπόν, ότι τίθεται θέμα νοοτροπίας του λαού, του κάθε λαού ή είναι θέμα θεσμών στην κάθε χώρα;

Όλα είναι θέμα νοοτροπίας. Εγώ πιστεύω ότι όλα θα είχαν λυθεί, εάν υπήρχαν κυβερνήσεις με άποψη και θέληση. Δυστυχώς, στην Ελλάδα ποτέ δεν έγινε απολύτως κατανοητή η έννοια του ορυκτού πλούτου. Η σημασία που προσδίδεται φαίνεται και από τον τρόπο με τον οποίο παρουσίασαν, επέλεξαν κινούμενα γραφήματα, έδειξαν τα μεταλλεία στην αρχαιότητα, την ανάπτυξή τους στην ρωμαϊκή εποχή, την οθωμανική περίοδο και σταδιακά έφτασαν ως τις μέρες μας. Παράλληλα, συνέδεσαν σε γραφήματα τις διακυμάνσεις στην παραγωγή του ορυκτού πλούτου με τις διακυμάνσεις στο εθνικό εισόδημα. Σε ερώτηση μου, βέβαια, εάν υπάρχει περίπτωση να υπάρξουν διαδηλωτές κατά του Συνεδρίου, απάντησαν ποιος ο λόγος να υπάρξουν!

Γίνεται εμφανές από την περιγραφή σας ότι η έρευνα στον τομέα είναι ουσιαστική, άρα μπορούμε να καταλήξουμε και στο ότι οι προϋποθέσεις του επιχειρείν εκεί είναι εντελώς διαφορετικές απ’ ότι στην Ελλάδα;

Φυσικά, δεν τίθεται καμία αμφιβολία! Στο Συνέδριο παρέστησαν επίσης μεγάλες εταιρείες του χώρου, όπως η Dundee, η RioTinto και οι εκπρόσωποί τους είχαν τη δυνατότητα να συναντηθούν απευθείας με μέλη της σερβικής κυβέρνησης. Για την έρευνα δε στον τομέα θα ξοδευτούν 8.000.000 ευρώ. Στη Σερβία επίσης αλλάζει η μεταλλευτική νομοθεσία, την εκσυγχρονίζουν για να γίνει πιο κατανοητή και πιο προσβάσιμη.

Άρα, η Σερβία μας βάζει τα γυαλιά;

Δεν είναι μόνο η Σερβία… Παρέστησαν και εκπρόσωποι από την Αλβανία, τη Βουλγαρία, και τη Βοσνία Εζεργοβίνη. Ο ορυκτός πλούτος σε αυτές τις χώρες βρίσκεται στο επίπεδο που του πρέπει, είναι εθνική προτεραιότητα. Οι Σέρβοι έχουν κάνει έρευνα για τον ορυκτό πλούτο και γνωρίζουν όλες τους τις πηγές και τα κοιτάσματα. Δε θέλω να περιγράψω το κλίμα εκτός συνεδρίου, βρέθηκα σε μια χώρα χαρούμενη, αν κι έχει περάσει πόλεμο και δεν ανήκει στην ευρωζώνη. Πιστεύω ο παραλληλισμός μου γίνεται εμφανής…

[ΠΗΓΗ: http://www.rizopoulospost.com/, 7/10/2016]

Το τρίπτυχο, (ι) Επιστημονικό/Τεxνικό Τεκμήριο, (ιι) Πολιτική/Εταιρική Διακυβέρνηση και (ιιι) Κοινωνική Σύμπραξη/Συναίνεση είναι αυτό που ορίζει και καθορίζει το δημοκρατικό πλαίσιο παραγωγικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου, όπως βέβαια και των περισσότερων άλλων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων. Αποτελεί τη βάση ορθολογιστικής προσέγγισης για κάθε αναπτυξιακή διαδικασία, ειδικότερα δε όταν αυτή συνδέεται με επενδυτικές πρωτοβουλίες και δράσεις της μεταλλευτικής βιομηχανίας, και βέβαια της παραγωγικής οικονομίας γενικότερα. Αυτή η κατάθεση και εφαρμογή κοινωνικών, οικονομικών, τεχνοκρατικών αλλά και ηθικών αξιών συνθέτει, θεμελιώνει και θεσμοθετεί την Δημοκρατική Ανάπτυξη, στη βάση πάντα μιας καθαρά αντικειμενικής προσέγγισης και αντίληψης.

Η «επιστημονική και τεχνική τεκμηρίωση» προκύπτει πάντοτε με συγκεκριμένα αποδεδειγμενο και απόλυτα κατοχυρωμένο τρόπο. Βασίζεται σε αριθμούς και μεγέθη που αναφέρονται σε ποιοτικές και ποσοτικές παραμέτρους, οι οποίες με τη σειρά τους εκτιμούν και υπολογίζουν με μαθηματική ακρίβεια την κοιτασματολογική και μεταλλευτική αξία.

Η «πολιτική διακυβέρνηση» μαζί με την ζητούμενη και απαιτούμενη σήμερα εταιρική ευθύνη διαμορφώνουν τους όρους και το πλαίσιο που διασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον και το περιφερειακό/τοπικό όφελος. Η προγραμματική σύμβαση μαζί με το επιχειρησιακό  σχέδιο, παραπέμπουν στην υπογραφεισα συμφωνία που χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και είναι παράλληλα δεσμευτική και βιώσιμη ανεξάρτητα από τις όποιες πολιτικές ή/και κυβερνητικές αλλαγές ή αναταράξεις. Απόλυτος, δίκαιος και αμοιβαίος δηλαδή σεβασμός όλων των εμπλεκόμενων πλευρών.  Το ίδιο αφορά και στο θέμα αποδοχής της υφιστάμενης μεταλλευτικής πολιτικής. Η ύπαρξη σταθερής στρατηγικής για την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελεί βασική προϋπόθεση για επενδυτικές κινήσεις που αντέχουν σε βάθος χρόνου.

Η «κοινωνική συμμετοχή και συναίνεση» είναι θεμελιακή για ισχυρή και ολοκληρωμένη Δημοκρατική Ανάπτυξη. Ο άνθρωπος έχει  ο ίδιος του σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο  διαδραστική παρουσία και ενδιαφέρεται για τα πλεονεκτήματα και τις όποιες επιπτώσεις. Τις ευκαιρίες απασχόλησης και την πρόοδο, αλλά και την ποιότητα ζωής και το περιβάλλον. Δεν εκφράζεται με αφορισμούς, ούτε αρνείται, αλλά συνεργάζεται, ελέγχει και συμβάλλει. Σκέφτεται εθνικά και συλλογικά, και όχι μόνο τοπικά και ατομικά. Βάζει μπροστά το όραμα και το μέλλον και παραμερίζει το πολιτικά σκόπιμο και το συστημικά εφήμερο.

Η πρακτική βέβαια που ακολουθείται στη χώρα μας είναι μάλλον σε αντίθετη κατεύθυνση. Τα επιστημονικά τεκμήρια και αποδείξεις δεν λαμβάνονται ή ερμηνεύονται όπως βολεύει, και πολύ συχνά «γκρεμίζονται» με εύκολο και άσχετο τρόπο. Η πολιτική διακυβέρνηση επιλέγει να λαϊκίζει και να αλλάζει στρατηγικές και περιεχόμενα επενδυτικών συμφωνιών αποσπασματικά, χωρίς την προοπτική του επόμενου βήματος και για δυσνόητους λόγους. Οι τοπικές κοινωνίες, αντί για ειλικρινή διάλογο με μοναδικό και βασικό υπόβαθρο την διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης που υπηρετεί και προσφέρει προοδευτική αξία στους πολίτες της περιοχής, λειτουργούν ανορθόδοξα και επιλεκτικά με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε κατακερματισμό και πόλωση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Β.Α. Χαλκιδική όπου  τα γνωστά Μαντεμοχώρια τοποθετούνται με σαφή΄και δυναμικό τρόπο υπέρ της παραγωγικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της περιοχής, ενώ ο επίσημος Δήμος είναι επίμονα και φανατικά αντίθετος με την εξελισσόμενη μεταλλλευτική επένδυση. Μια περίεργη δηλαδή και συνάμα δραματική αντιπαράθεση των, «εκ των πραγμάτων», κατοίκων και εργαζόμενων στα μεταλλεία κόντρα στην αρχή της δημοτικής εξουσίας και της πλευράς των πολιτών που  την υποστηρίζουν. Λέει λοιπόν ο Δήμος να κλείσει το μεταλλείο των Μαύρων Πετρών και να γίνει τεχνικογεωλογική μελέτη για να αποφανθεί αν η «εκρηκτική» λειτουργία στα υπόγεια ευθύνεται για τις ρωγματώσεις και άλλες δομικές αστοχίες που παρατηρούνται σε σπίτια της Στρατονίκης. Κανένα πρόβλημα για τη μελέτη, επιβάλλεται να γίνει και να βγάλει τα συμπεράσματα της, με κύριους βέβαια αποδέκτες τους άμεσα ενδιαφερόμενους κατοίκους. Το γεγονός όμως της απαίτησης του κλεισίματος του μεταλλείου στερείται λογικής εξήγησης και αποτελεί μάλλον διεθνή πρωτοτυπία, αφού δεν λαμβάνει υπόψη ούτε υπολογίζει τις επακόλουθες δομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες και επιπτώσεις. Τη στιγμή μάλιστα που ότι δεν βαδίζει κάποιος στο άγνωστο και τα πράγματα βρίσκονταισε καμία περίπτωση σε μηδενική βάση, αφού παρόμοια μελέτη έχει υλοποιηθεί και στο παρελθόν. Συγκεκριμένα το ΙΓΜΕ εκπόνησε την περίοδο 2008-2009 το ερευνητικό έργο «ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ, ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΑΥΡΩΝ ΠΕΤΡΩΝ – ΜΑΝΤΕΜ ΛΑΚΚΟΥ» που περιλάμβανε τεχνικογεωλογική χαρτογράφηση και γεωφυσικές διασκοπήσεις. Στην έκθεση που συντάχθηκε και υποβλήθηκε προτάθηκε «η εκτέλεση γεωτεχνικών γεωτρήσεων με παράλληλη διενέργεια σεισμοδυναμικών δοκιμών». Επίσης προτάθηκε «να ελεγχθούν τα κτίρια από ειδικούς  μηχανικούς του ΙΤΣΑΚ και να αξιολογηθούν οι καταγραφές του τοπικού δικτύου σεισμογράφων και επιταχυνσιογράφων, ώστε να εκτιμηθούν τα αίτια των αστοχιών και η στατικότητα των κτιρίων». Στην 3η έκθεση της, αμέσως μετά, η τότε ΕΠΙροπήΤΗρησης των περιβαλλοντικών όΡΩν (ΕΠΙΤΗΡΩ) υιοθέτησε τις προτάσεις του ΙΓΜΕ και πρότεινε από την πλευρά της, «ότι περαιτέρω γεωτεχνική διερεύνηση της Στρατονίκης σε θέματα πολιτικού μηχανικού θα προσεγγίσει την σεισμολογική διάσταση και θα μελετήσει με μετρήσιμα μεγέθη τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον συστήνοντας μέτρα για την ασφάλεια των κατασκευών» και ότι «η γεωτεχνική μελέτη με έμφαση στο δομημένο περιβάλλον της Στρατονίκης πρέπει να ολοκληρωθεί». Παράλληλα σημείωσε ότι «η απότομη διακοπή λειτουργίας των μεταλλείων θα επιφέρει ανεξέλεκτες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή». Καθαρά και ξάστερα πράγματα από κάθε άποψη. Η σημερινή συζήτηση που γίνεται για το θέμα, 7 χρόνια περίπου μετά, είναι θεμιτή αλλά αποτελεί συνέχεια υφιστάμενων δεδομένων πάνω στην αξιοποίηση των οποίων οφείλει να στηριχτεί για να σχεδιάσει τις επόμενες παρεμβάσεις. Και βέβαια, όπως γίνεται αντιληπτό το περί κλεισίματος του μεταλλείου δεν έχει καμία επιστημονική βάση, στερείται λογικής σκέψης και εξυπηρετεί προφανώς άλλες σκοπιμότητες.

Από την άλλη πλευρά μια κατ’αναλογία και καθόλα ρεαλιστική σύγκριση είναι ότι με την ίδια λογική θα έπρεπε κανείς να σταματήσει την κατασκευή, να εμποδίσει την λειτουργία και γιατί όχι να κλείσει τα 160 μετρό που υπάρχουν σήμερα σε 148 μεγαλουπόλεις 55 χωρών στον κόσμο σε μέσο βάθος 10-12 μέτρων.  Θα είχαν μπλοκάρει  και καταρρεύσει έτσι ο κοινωνικός και οικονομικός ιστός και άλλες αναπτυξιακές υποδομές και δραστηριότητες.

Σε πλήρη αντιδιάστολη χαρακτηριστικό παράδειγμα καλής πρακτικής στο θέμα προώθησης και υλοποίησης Δημοκρατικής Ανάπτυξης θα μπορούσε να θεωρηθεί και να είναι ή Σουηδία. Μια χώρα που το επιστημονικό τεκμήριο όχι μόνο δεν αμφισβητείται αλλά προβάλλεται και αξιοποιείται. Οι επενδυτικές συμφωνίες πραγματοποιούνται παραμένοντας παντελώς αδιάφορο ποια πολιτική ή ποια κυβέρνηση τις υπέγραψε. Εταιρική ευθύνη σε υψηλό βαθμό χωρίς καμία σχέση με την όποια πολιτική πραγματικότητα. Κοινωνία και πολίτες που συμμετέχουν, συζητούν βάζουν τους δικούς τους όρους αλλά δεν αρνούνται ούτε υπονομεύουν τις δημοκρατικά λαμβανόμενες αποφάσεις. Όπου την εθνική μεταλλευτική πολιτική και στρατηγική που ψήφισε ή προηγούμενη κυβέρνηση δεν την καταργεί ή επόμενη. Συνέχεια δηλαδή και συνέπεια λειτουργίας του κράτους απέναντι στους πολίτες, το παρόν και το μέλλον της χώρας. Σήμερα στη Σουηδία λειτουργούν 14 μεταλλεία, που το 2015 παρήγαγαν 72 εκ. τον. μεταλλεύματος,  40 λατομεία βιομηχανικών ορυκτών και 50 αδρανών και δομικών λίθων. Βρίσκονται σε εξέλιξη 90 νέα επενδυτικά σχέδια και έργα παραγωγικής αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου οι άδειες των οποίων καλύπτουν και αναφέρονται σε μια επιφάνεια 10.630 τ.χλμ. Έχουν καταγραφεί 854 κοιτάσματα και 17.000 μεταλλοφορίες. Η χώρα παράγει το 92% σιδήρου, 29% ψευδαργύρου, 36% μολύβδου και 24% χρυσού στην Ευρώπη.

Ίσως και στην Ελλάδα, αν αποφασίσουμε να στηριξουμε σοβαρά την Δημοκρατική Ανάπτυξη να κατορθωσουμε τελικά να υλοποιήσουμε μερικές επενδυτικές ευκαιρίες αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου της βόρειας Ελλάδας όπως για παράδειγμα αυτές που προέκυψαν και αναδείχθηκαν στο παρελθόν, και παρουσιάζονται παραδειγματικά στο συνημμένο χάρτη.

[ΠΗΓΗ: http://greenminerals.blogspot.gr/, του Δρ. Γεωλογίας Νικολάου Αρβανιτίδη, 2/9/2016]

Το νησί της Θάσου διαθέτει σημαντικό ορυκτό πλούτο, ο οποίος είχε τύχει εκμετάλλευσης ήδη από τα αρχαία χρόνια: εξόρυξη βασικών και πολύτιμων μετάλλων, ώχρας, μαρμάρων κ.α.

Ανασκαφές στη νότια Θάσο έφεραν στο φως προϊστορικά ορυχεία ώχρας που αποτελούν σταθμό στην εξορυκτική δραστηριότητα της Ευρώπης, αντιπροσωπεύοντας τα πρώτα υπόγεια ορυχεία στον Ευρωπαϊκό χώρο, και ίσως στον κόσμο, με οριζόντια υπόγεια εξόρυξη,

Ο Ηρόδοτος αναφέρει εκμετάλλευση χρυσού στη Θάσο μεταξύ Κοινύρων και Αινύρων, σημερινή Ποταμιά και κάτω από την ακρόπολη της Θάσου, εντούτοις έχουν εντοπιστεί μια σειρά από αρχαία μεταλλεία εξόρυξης μολύβδου-αργύρου σε πολλές περιοχές του νησιού: Βούβες, Κουμαριά, Μαρλού-Κουρλού και Σωτήρος καθώς και πολλοί χώροι μεταλλουργίας: Αερμόλα, Σκωρίδια, Παδιά και Σκρές.

Επίσης στην ευρύτερη περιοχή όπου σήμερα σώζεται το Μεταλλευτικό Συγκρότημα Λιμεναρίων Θάσου, αναπτύχθηκε μεταλλευτική δραστηριότητα επεξεργασίας κοιτασμάτων σιδήρου-μολύβδου-ψευδαργύρου (ορυχεία “καλαμίνας”), από τις αρχές του 20ου αιώνα έως και την οριστική διακοπή των εργασιών το 1962.

Το σημαντικότατο ιστορικό λατομείο μαρμάρου των Αλυκών Θάσου, που είναι σήμερα σε μεγάλο βαθμό βυθισμένο, λειτούργησε από τον 6ο αιώνα π.Χ. έως τον 6ο αιώνα μ.Χ. δημιουργώντας πλούτο στην περιοχή. Ο χώρος λειτούργησε ως εμπορικό κέντρο και σημείο αναφοράς για το μάρμαρο και τα προϊόντα του, σε όλη την διάρκεια της Ελληνικής, Ρωμαϊκής και ένα μεγάλο μέρος της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.Πιθανότατα τα μάρμαρα που κοσμούν άλλες αρχαιολογικές περιοχές, όπως πχ. την Αμφίπολη, να προέρχονται απο το αρχαίο λατομείο της Αλυκής.

Τέλος, στη σύγχρονη εποχή, τα σημαντικά κοιτάσματα μαρμάρου της Θάσου (Λευκό Θάσου, Λευκό Λιμένα Θάσου «ΠΡΙΝΟΣ», Κρυσταλλίνα Θάσου κλπ) συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης και να προσφέρουν στην εθνική οικονομία εδώ και πολλές δεκαετίες.

[ΠΗΓΗ: http://elladitsamas.blogspot.gr/, του Πέτρου Τζεφέρη, 29/8/2016]

Στην πρώτη παρέμβαση, «Χαλκιδική 1: Οι ορυκτές πρώτες ύλες κοντά στον άνθρωπο και την ανάπτυξη του-(δες εδώ)  », στην αρθογραφική σειρά που ξεκίνησε για τον πολυ-αναπτυξιακό  χαρακτήρα της Χαλκιδικής, γίνεται αναφορά στην διαχρονική συμβολή των ορυκτών πρώτων υλών στην ανάπτυξη και τον πολιτισμό του ανθρώπου ξεκινώντας από την αρχαιότητα. Η πρόοδος, η εξέλιξη, η διαβίωση και τελικά η ίδια η ζωή διατηρούν μόνιμη και στενή σχέση με την καθημερινή χρήση ορυκτών και μετάλλων.

Στην δεύτερη αρθογραφία, Χαλκιδική 2, αναδεικνύεται ο μεταλλογενετικός πλουραλισμός, η προέλευση και η δυναμική του ορυκτού πλούτου που προκύπτει, και η παρουσία πρότυπων μεθοδολογικών εργαλείων, με ευρύτερες σφαιρικά εφαρμογές στην κοιτασματολογική έρευνα. Το μεταλλοφόρο σύστημα που λειτούργησε στην περιοχή «νομοτελειοποιείται» γεωλογικά, και η τυπολογία του συγκεντρώνει μαζί με το οικονομικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Το μεταλλευτικό κέντρο Ολυμπιάδας-Στρατωνίου-Σκουριών γίνεται εξίσου σημαντικό εκπαιδευτικό κέντρο, με ιδιαίτερη παρουσία, συμβολή και αξία στην εκμάθηση, εξάσκηση και κατάρτιση νέων γεωεπιστημόνων, αλλά και σημείο  αναφοράς για τεκμηριωμένη και πραγματική ενημέρωση της κοινής γνώμης. Αυτός είναι και ο βασικός στόχος αυτής της 2ης παρέμβασης. Δηλαδή με όσο το δυνατόν απλό τρόπο να γίνει κατανοητό και στον πιο απλό, ανυποψίαστο, τελευταίο πολίτη της χώρας, η πολύπλευρη αναπτυξιακή και πλουραλιστική κοινωνικά αξία που προκύπτει από τον ορυκτό πλούτο της Χαλκιδικής.

Ο μηχανισμός που λειτούργησε στην διαδικασία σχηματισμού της μεταλλοφόρου εμφάνισης στο Ζέπκο αποτυπώνει και περιγράφει σε μεγάλο βαθμό το μεταλλογενετικό μοντέλο που ισχύει στην περίπτωση του συμπαγούς θειούχου μεταλλεύματος Ολυμπιάδας. Οι περιορισμένης κλίμακας δηλαδή αρχαίες μεταλλευτικές εργασίες, εκμεταλλεύσεις και στοές στο Ζέπκο και τη Βίνα, αφορούσαν στην εξόρυξη χρυσού από την εκμετάλλευση μικρών επιφανειακών και “ρηχών” μεταλλοφόρων σωμάτων τύπου Ολυμπιάδας. Ο “επιφανειακός” και ” μικρός” Ζέπκος δεν είναι παρά μόνο  μία μικρογραφία του μεταλλογενετικού συστήματος που έδωσε το πλούσιο σε χρυσό, άργυρο, μόλυβδο, ψευδάργυρο και χαλκό, κοίτασμα Ολυμπιάδας.

Πέρα από την σημασία που έχει η διαπίστωση αυτή στη κοιτασματολογικη έρευνα, ιδιαίτερα υψηλή είναι και η εκπαιδευτική αξία, τόσο στους σπουδάζοντες όσο και στους επαγγελματίες γεωεπιστήμονες. Συγκεκριμένα προκύπτει με απόλυτο και ξεκάθαρο τρόπο ο τεκτονικός, στρωματογραφικος και λιθολογικός έλεγχος κυκλοφορίας, αντίδρασης και παγίδευσης μεταλλοφόορων υδροθερμικών διαλυμάτων. Τα τελευταία έχοντας θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 300 βαθμών κελσίου, αφού βρήκαν διάδρομους στα βαθιά ρήγματα της περιοχής, είχαν καθοριστικό ρόλο στην συγκέντρωση, μεταφορά και απόθεση χρυσοφόρων θειουχων ορυκτών. Η παρουσία ανθρακικών πετρωμάτων συνέβαλε στην γεωμετρική επέκταση και ανάπτυξη της ιδιαίτερα ογκώδους αποθεματικής διάστασης που καταγράφεται.

Για τον έμπειρο και ικανό οικονομικό γεωλόγο/κοιτασματολόγο, χαρτογραφώντας τις περιοχές Βίνας και Ζέπκου, λίγα χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της θέσης του μεταλλείου και του δημοτικού διαμερίσματος Ολυμπιάδας, και μελετώντας τις μεταλλοφόρες εμφανίσεις και αρχαίες στοές που υπάρχουν εκεί, το μεταλλογενετικό μοντέλο που προκύπτει είναι συγκεκριμένο και γίνεται σχετικά εύκολα αντιληπτό. Είναι γι’ αυτόν σαν να διαβάζει βουλωμένο γράμμα. Η συνέργεια και διαδραστική λειτουργία μεταξύ ρηξιγενών δομών, έντονης και δυναμικής υδροθερμικής δραστηριότητας, και παρουσίας οριζόντων ανθρακικών πετρωμάτων/μαρμάρων στη λιθοστρωματογραφία της περιοχής, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στο σχηματισμό πλούσιων κοιτασμάτων τύπου Ολυμπιάδας. Συγκεκριμένα, υδροθερμικά διαλύματα (λιγότερο ή περισσότερο υφάλμυρα και με παρουσία θείου) από το «εσωτερικό» της γης, στην ανοδική τους πορεία μέσω σχεδόν κατακόρυφων ρηξιγενών ζωνών, εκχυλίζουν, εμπλουτίζονται και μεταφέρουν μέταλλα , που αποθέτουν με τη μορφή φλεβικών και κυρίως συμπαγών συγκεντρώσεων θειούχων ορυκτών στις τομές ρηγμάτων/διακλάσεων με ανθρακικά πετρώματα. Έχοντας λοιπόν σαν ερευνητικό εργαλείο το «μικρογραφικό» μοντέλο του Ζέπκου, ελέγχοντας τη γεωλογία της περιοχής και γνωρίζοντας την ανάπτυξη οριζόντων μαρμάρου/ανθρακικών πετρωμάτων σε βαθύτερα τμήματα του υποβάθρου, ο εντοπισμός δυναμικότερων και πλουσιότερων κοιτασμάτων είναι απόλυτα εφικτός και ρεαλιστικός στόχος. Με άλλα λόγια η πληροφορία που συλλέγει κάποιος στην επιφάνεια, σε συνδυασμό με συστηματική παρατήρηση, ανάλυση και ερμηνεία των δεδομένων αξιοποιείται στην περίπτωση αυτή, όπως και σε πολλές άλλες, στην κοιτασματολογική έρευνα βάθους και τον εντοπισμό οικονομικά εκμεταλλεύσιμων μεταλλευμάτων, τύπου Ολυμπιάδας.

Στα σημεία λοιπόν  επαφής και τομής τους με ανθρακικά πετρώματα και μέσα από μια δυναμική διαδικασία διεκδικητικών φυσικοχημικών αντιδράσεων, τα υδροθερμικά διαλύματα παγιδεύονται και αποθέτουν πολυμεταλλικά θειούχα ορυκτά που αντικαθιστούν και καταλαμβάνουν μεγάλα τμήματα και χώρους που οριοθετούν γεωμετρικά οι στρωματογραφικά δομημένοι ορίζοντες μαρμάρου. Σημειώνεται ότι μάρμαρα και ανθρακικά πετρώματα,  είναι λιθογεωχημικά απόλυτα ταυτόσημοι όροι. Η χρήση του ενός ή του άλλου όρου στο κείμενο γίνεται αποκλειστικά για λόγους αποφυγής της ίδιας κάθε φορά ονοματολογικής επανάληψης.

[ΠΗΓΗ: http://greenminerals.blogspot.gr/, του Δρ. Γεωλογίας Ν. Αρβανιτίδη, 6/5/2016]

Η Χαλκιδική με την γνωστή γεωγραφική της ταυτότητα, την δεδομένη φυσιογνωμική πραγματικότητα, την διαχρονική εννοιολογική αναγνωρισιμότητα, αλλά και την μακρόχρονη ιστορική της διαδρομή, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα καλής πρακτικής στην δυναμική συνύπαρξη μιας πολυδιάστατης και αλληλλένδετης αναπτυξιακής διαδικασίας. Ο τουρισμός με τις ξενοδοχειακές μονάδες και τις άλλες υπηρεσίες. Οι καλλιέργειες  με τις ελιές/λάδι, το μέλι και το κρασί. Ο ορυκτός πλούτος με τα μεταλλεία και τις άλλες πρώτες ύλες. Η δασική και υλοτομική δραστηριότητα. Η γεωλογία με το αναμφίβολο φυσιογνωστικό και εκπαιδευτικό περιέχομενο και αξία. Η αρχαιολογική παρακαταθήκη και κληρονομιά. Η θρησκευτική θεματολογία και μοναδικότητα. Η λαϊκή παράδοση και έθιμα. Το φυσικό περιβάλλον και οι άνθρωποι. Οι καθαρές θάλασσσες και οι εντυπωσιακές ακτές. Τοπονύμια όπως τα αρχαία Στάγειρα, η Ολυμπιάδα, το Στρατώνι, το Άγιο Όρος, η Σιθωνία, τα λουτρά Αγίας Παρασκευής, η Γερακινή, η Άθυτος, η Αρναία, οι Καβουρότρυπες, και άλλα πολλά γνωστά και χιλιοειπωμένα ονόματα συνδέονται το καθένα ξεχωριστά ή και μαζί με κάποιο ή κάποια από τα παραπάνω γνωρίσματα και δραστηριότητες. Και είναι γεγονός ότι σε καμία περίπτωση δεν έχει παρατηρηθεί μια αναπτυξιακή δραστηριότητα να εμποδίζει ή να λειτουργεί σε βάρος της εξέλιξης κάποιας άλλης. Γιατί στην πραγματικότητα ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Δηλαδή, τις περισσότερες φορές και αρκετά συχνά, όταν υπάρχει παραγωγική  ανάπτυξη σε κάποιο τομέα αυτό στηρίζει και επηρεάζει θετικά την πορεία και άλλων. Για παράδειγμα τα ενεργά μεταλλεία δημιουργούν καλύτερα εισοδήματα και μεγαλύτερες φορολογικές εισπράξεις γεγονός που δημιουργεί ευνοϊκότερες συνθήκες κατανάλωσης προϊόντων και τουριστικών εισοδημάτων.

Σε μια σειρά από επιμέρους παρεμβάσεις που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια θα δοθούν παραδείγματα της πολυ-αναπτυξιακής κουλτούρας που χαρακτηρίζει την Χαλκιδική, με σχετικά κείμενα και εικόνες, που συνδέονται και αναφέρονται σε διμερείς ή και πολυμερείς συμπορεύσεις και συνυπάρξεις ορισμένων από τις προαναφερόμενες οικονομικές και άλλες δραστηριότητες.

Χαλκιδική 1, λοιπόν και πάμε να απαντήσουμε στο ερώτημα, γιατί οι αρχαίοι έλληνες της περιοχής λειτουργούσαν τα μεταλλεία τους κοντά και δίπλα στις πόλεις που ζούσαν; Και πιο συγκεκριμένα γιατί τα αρχαία μεταλλεία Κασσάνδρας είχαν τις στοές τους μια ανάσα από τα αρχαία Στάγειρα;

Τα μεταλλεία χρυσού, αργύρου, μολύβδου, ψευδαργύρου, χαλκού και μαγγανίου της βόρειας Χαλκιδικής (Στρατώνι και Ολυμπιάδα) αποτέλεσαν τον κυρίαρχο «χρηματοδότη» του μακεδονικού βασιλείου και των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στην περιοχή σώζονται περισσότερα από 300 πηγάδια και περίπου 200.000 κ.μ. αρχαίων μεταλλουργικών απορριμμάτων, των κοινών «σκουριών» από την εκκαμίνευση των μεταλλευμάτων. Με βάση ιστορικές πηγές και τα αποτελέσματα άμεσων και έμμεσων αναλύσεων και προσδιορισμών, που έχουν γίνει στις προαναφερόμενες σκουριές η έναρξη της δραστηριότητας εντοπίζεται στις αρχές της κλασσικής αρχαιότητας. Χαρακτηριστικό και απόλυτα βέβαιο είναι πλέον το γεγονός ότι η εξόρυξη και χρήση ορυκτών πρώτων υλών είχαν καθοριστική σημασία στην καθημερινότητα (π.χ. δομικοί λίθοι), τον πολιτισμό (π.χ. διακοσμητικά πετρώματα) και την οικονομία (π.χ. χρυσός, άργυρος, χαλκός) των αρχαίων Μακεδόνων. Αυτή η στενή και ανταποδοτική σχέση ήταν και ο βασικός λόγος που οι εργασίες εκμετάλλευσης και τα ορυχεία βρίσκονταν πάντα στο άμεσο περιβάλλον των αστικών τους κέντρο. Ζωντανό παράδειγμα οι αρχαίες στοές της Βίνας που βρίσκονται μερικές εκατοντάδες μέτρα από τα αρχαία Στάγειρα και άλλες αρχαιότητες της περιοχής  (ΝΑ στο συνημμένο χάρτη). 

Όπως και τότε έτσι και σήμερα τα κοιτάσματα των μεταλλείων Κασσάνδρας  και της ευρύτερης (Ολυμπιάδα, Μαδέμ Λάκκος, Μαύρες Πέτρες, Πιάβιτσα, Βαρβάρα, Σκουριές) αποτελούν σημαντική  πλουτοπαραγωγική πηγή και μεταλλογενετικό κρίκο της Αλπικής ορογένεσης με ευρύτερη προοπτική αύξησης του αποθεματικού δυναμικού. Συγκεκριμένα δημιουργούνται μεταλλογενετικές συνθήκες έντονης υδροθερμικής δραστηριότητας που οδηγούν στον επιγενετικό σχηματισμό κοιτασμάτων χρυσοφόρων πολυμεταλλικών θειούχων τύπου Manto, και χρυσοφόρων θειούχων χαλκού τύπου Porphyry. Στο σύνολο του το μεταλλευτικό δυναμικό της περιοχής μεταξύ Ολυμπιάδας, Βαρβάρας, Σκουριών, Φισώκας και Στρατωνίου, με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε χρυσό, άργυρο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο, είναι από τα πλουσιότερα της Ευρώπης και λογικά παραμένει ο βιωσιμότερος αναπτυξιακός στόχος για την μεταλλευτική βιομηχανία της χώρας. Παράλληλα αποτελεί από κάθε άποψη γεωεπιστημονική κοιτίδα έρευνας με πλειάδα από εκπαιδευτικές εφαρμογές και τεχνογνωσιακές πρακτικές.

[ΠΗΓΗ: http://greenminerals.blogspot.gr/, του Δρ. Γεωλογίας Ν. Αρβανιτίδη, 2/5/2016]