(Photo by Nicolas Economou/NurPhoto via Getty Images)

Σημαντική άνοδο- για όγδοο κατά σειρά μήνα- κατέγραψε τον Ιούνιο έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2016 ο κύκλος εργασιών της ελληνικής βιομηχανίας, με σταθερό «αιμοδότη» της την αγορά εκτός συνόρων. Η αύξηση αυτή κατά 8,1% προήλθε από την αύξηση κατά 11,9% του δείκτη «Ορυχείων-Λατομείων» και κατά 8,1% του δείκτη «Μεταποιητικών Βιομηχανιών» και οφείλεται στην άνοδο κατά 17,2% των πωλήσεων προς την εξωτερική αγορά και μόλις κατά 2,3% στην εγχώρια αγορά.

Ειδικά για τον κλάδο Ορυχείων-Λατομείων η αύξηση του κύκλου εργασιών οφείλεται κυρίως στα λατομικά προϊόντα (βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα, αδρανή υλικά) και στο λιγνίτη ενώ καταγράφηκε μείωση στα μεταλλεύματα. Η άνοδος προήλθε από την αύξηση του κύκλου εργασιών Εξωτερικής Αγοράς κατά 10,8% κυρίως από το κλάδο «άλλες εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες».

Αυτές οι θετικές εξελίξεις σηματοδοτούν ότι η εθνική οικονομία φαίνεται να εξέρχεται από τη πολυετή ύφεση, έστω και πιο αργά του αναμενομένου και επιβεβαιώνουν ότι ο εξορυκτικός κλάδος είναι καθοριστικός για την ανάπτυξη της χώρας.

Η δυναμικότητα του ελληνικού εξορυκτικού κλάδου οφείλεται στη μεγάλη ποικιλία των oρυκτών πόρων της χώρας, με πολλούς από αυτούς να κατέχουν πανευρωπαϊκή ή και παγκόσμια πρώτη θέση στις αντίστοιχες αλυσίδες αξίας, στη πρόσβαση σε λιμενικές εγκαταστάσεις με ανταγωνιστικό κόστος θαλασσίων μεταφορών, στο εξωστρεφές επιχειρηματικό πρότυπο που ανέπτυξαν έγκαιρα οι επιχειρήσεις του κλάδου, στη τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί ή μεταφερθεί μέσω πολυεθνικών ομίλων καθώς επίσης στη προσφορά καινοτόμων λύσεων στις ανάγκες της αγοράς.

Στην περίοδο της μακροχρόνιας κρίσης της ελληνικής οικονομίας η εξορυκτική βιομηχανία διατήρησε το παραγωγικό της δυναμικό, αντιπροσωπεύει το 3,4% του ΑΕΠ, και συνέχισε να υποστηρίζει τις εξαγωγές της χώρας καθώς επίσης να αποτελεί βάση εφοδιασμού και της εγχώριας μεταποιητικής βιομηχανίας. Οι επιχειρήσεις του κλάδου συνέχισαν να επενδύουν, παρ’ όλο που οι δείκτες αποδοτικότητας βρίσκονται σε αρνητικό έδαφος και το 50% απ’ αυτές δεν ήταν κερδοφόρες.

Πολιτεία και κοινή γνώμη αναγνωρίζουν πλέον τον εξορυκτικό κλάδο ως στρατηγικό πλεονέκτημα και οδηγό ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, με το 86% των Ελλήνων να πιστεύουν ότι η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων είναι κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη, αλλά δεν υπάρχει γι’ αυτό η απαραίτητη πολιτική βούληση.

Οι τοπικές κοινωνίες όμως δεν είναι παντού επαρκώς ενημερωμένες και δυσπιστούν ακόμα στην υπεύθυνη λειτουργία των εξορυκτικών επιχειρήσεων και τον αποτελεσματικό έλεγχο τους από τους αρμόδιους φορείς όσον αφορά στην τήρηση των περιβαλλοντικών όρων.

Για την εξορυκτική βιομηχανία-και ειδικά για τα μέλη του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων-η ορθολογική διαχείριση του περιβάλλοντος πέρα από σοβαρή κανονιστική υποχρέωση αποτελεί πεδίο καινοτομίας και υπεύθυνης λειτουργίας. Τα μέλη μας, υιοθετώντας από το 2006 «Κώδικα Βιώσιμης Ανάπτυξης», ενσωματώνουν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των εξορυκτικών έργων την προστασία του περιβάλλοντος και την αποκατάσταση του τοπίου και συνεργάζονται με τις εποπτεύουσες αρχές για τη συνεχή βελτίωση των εφαρμοζόμενων πρακτικών.

Επιπλέον ένα νέο στοιχείο στη διαχείριση του περιβάλλοντος, το οποίο καθιστά ουσιαστικά προσωρινή οπτική μεταβολή την επίπτωση της εξόρυξης στο περιβάλλον, είναι η δημιουργία ευκαιριών επαναχρησιμοποίησης ή και εγκατάστασης νέων χρήσεων γης ( μετα-μεταλλευτικές χρήσεις γης) σε περιοχές που έχει τελειώσει η εξορυκτική δραστηριότητα. Ήδη στη χώρα μας, πέρα από τα περίπου 3 εκατομμύρια δένδρα και θάμνους που έχουν φυτευθεί από το 2007 και τα περίπου 65.000 στρέμματα γης που έχουν αποκατασταθεί από το 1979 ( πάνω από 35% της έκτασης εξορυκτικών χώρων), έχουν γίνει πολλά έργα που αφορούν στην επαναδημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων, μετατροπή παλιών ορυχείων σε φωτοβολταϊκά πάρκα, καλλιέργεια αμπελώνων σε εκτάσεις εξοφλημένων ορυχείων, δημιουργία τεχνητών λιμνών και ανασύσταση υδροβιοτόπων, δημιουργία θεματικών μουσείων σχετικών με την εξόρυξη.

Ένα ζήτημα που επίσης απασχολεί είναι η δυνατότητα συνύπαρξης εξόρυξης και τουρισμού. Για πολλές περιοχές στον κόσμο οι γεωλογικές δομές αποτελούν την κοινή πηγή τόσο μοναδικών ορυκτών πόρων- ευκαιρία για ανάπτυξη εξορυκτικής δραστηριότητας-, όσο και μοναδικών γεωμορφολογικών στοιχείων-ευκαιρία για τουριστική ανάπτυξη (π.χ. απολιθωμένο δάσος Λέσβου, περιπατητικά μονοπάτια Miloterranean στη Μήλο, Θειωρυχεία Μήλου, λατομεία μαρμάρου στην Καρράρα Ιταλίας, Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου). Η συνύπαρξη αυτών των δύο δραστηριοτήτων, με κανόνες και αμοιβαίο σεβασμό, αποτελεί σημαντική ευκαιρία ισόρροπης ανάπτυξης αυτών των τόπων με ελαχιστοποίηση της έκθεσης των οικονομιών τους σε κυκλικά φαινόμενα καθώς η εξόρυξη αποτελεί δραστηριότητα με συνεχή λειτουργία καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου.

Επιπλέον η εξορυκτική δραστηριότητα αποτελεί μία διαχρονική οικονομική λειτουργία του ανθρώπου και έχει δημιουργήσει θέσεις-μνημεία από την αρχαιότητα μέχρι τώρα τα οποία αποτελούν ή μπορούν να αποτελέσουν πόλους έλξης θεματικού τουρισμού. Ενδεικτικά παραδείγματα τα αρχαία μεταλλεία Λαυρίου, αλατωρυχεία στην Αυστρία και στην Πολωνία, το Συνεδριακό Κέντρο στη Μήλο σε παλιό εργοστάσιο κατεργασίας καολίνης.

Η εξορυκτική βιομηχανία συνεισφέρει σημαντικά στην απασχόληση, με πάνω από 115.000 εργασίας, στη συντριπτική τους πλειοψηφία πλήρους απασχόλησης και ασφάλισης και χωρίς να έχουν θιγεί από τα μέτρα εσωτερικής υποτίμησης, στηρίζοντας σημαντικά το υφιστάμενο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Επομένως ο εξορυκτικός κλάδος αποτελεί ήδη σημαντικό μέρος της οικονομίας με σημαντική αναπτυξιακή δυναμική λόγω της έντονης εξωστρέφειάς του, ακολουθώντας τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και συνυπάρχοντας αρμονικά και με άλλες χρήσεις γης ή οικονομικές δραστηριότητες όπως ο τουρισμός.

Όμως η μετατροπή των ορυκτών πόρων σε πλούτο έχει μεγάλο ρίσκο επένδυσης και μικρή αποδοτικότητα, απαιτεί κεφάλαια, εργατικό δυναμικό και επιχειρηματικότητα καθώς και σταθερό επενδυτικό κλίμα, αποτελεσματική χωροταξία και κανόνες αδειοδότησης, σταθερό φορολογικό καθεστώς, ασφάλεια δικαίου και καλές εργασιακές σχέσεις.

Ο κλάδος μας συνεργάζεται με το αρμόδιο υπουργείο για την εκπόνηση Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες καθώς και για τον εκσυγχρονισμό του Λατομικού Κώδικα που αφορά στον αποδεδειγμένα κρίσιμο για την εθνική οικονομία κλάδο των λατομείων. Το σχέδιο όμως του Λατομικού Κώδικα που βρίσκεται ήδη σε δημόσια διαβούλευση απέχει σημαντικά των προσδοκιών του κλάδου όσον αφορά στη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης πρόσβασης των υπεύθυνων επιχειρήσεων στους ορυκτούς πόρους, ενώ επιχειρείται η περαιτέρω επιβάρυνση με νέα περιβαλλοντικά τέλη, παρόλο που τα λατομεία καταβάλλουν ήδη σημαντικά ποσά στο ελληνικό δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση με τη μορφή μισθωμάτων και τελών για περιβαλλοντικά και κοινωφελή έργα.

Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων και η εξορυκτική βιομηχανία μπορεί να γίνει ατμομηχανή ενός νέου βιώσιμου παραγωγικού προτύπου της χώρας που θα φέρει περισσότερες εξαγωγές, νέες επενδύσεις και θα δημιουργήσει ή θα διατηρήσει θέσεις απασχόλησης υψηλής ποιότητας που είναι και το ζητούμενο από το κοινωνικό σύνολο.

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/ , του Αθανάσιου Κεφάλα, Προέδρου ΣΜΕ, 29/8/2017]

Επειδή πολύς λόγος γίνεται για την αξία του ανεκμετάλλευτου ορυκτού πλούτου της Ελλάδας, ας δούμε και μερικά επιστημονικά στοιχεία, διότι με ανακοινώσεις πολιτικής σκοπιμότητας από κόμματα και αμφισβητήσεις στον αέρα χωρίς κανένα στοιχείο, δεν βγαίνει άκρη…

Κατ΄ αρχάς λίγα λόγια για τις πηγές. Ο κος Ανέστης Φιλιππίδης είναι Καθηγητής Ορυκτολογίας -Κοιτασματολογίας, Διευθυντής Εργαστηρίου Γεωχημείας του Γεωλογικού Τμήματος του Α.Π.Θ. – αυτά και μόνο φτάνουν…

Ο κος Ανανίας Τσιραμπίδης –στοιχεία από την έρευνα του οποίου παρουσιάζονται κάτωθι–, είναι πτυχιούχος Φυσιογνωστικού Τμήματος Α.Π.Θ., έχει M.Sc. Γεωλογίας από το κορυφαίο ερευνητικό ιδωτικό Πανεπιστήμιο Case Western Reserve University στο Κλήβελαντ Οχάιο (Η.Π.Α.) με ειδίκευση στην ορυκτολογία αργίλων, και είναι Διδάκτορας Γεωλογικού Τμήματος Σχολής Θετικών Επιστημών Α.Π.Θ. Εκτός αυτός διετέλεσε επισκέπτης Καθηγητής Τμήματος Γεωλογικών Επιστημών C. W .R. W .των Η.Π.Α. Έχει στο ενεργητικό του περισσότερα από 90 επιστημονικά δημοσιεύματα, συγγράμματα και πονήματα και 50 ερευνητικά προγράμματα και επιστημονικές εκθέσεις. Έχει πάρει μέρος σε 65 συνέδρια εσωτερικού και εξωτερικού.

Τα στοιχεία των κάτωθι πινάκων, οι οποίοι παρουσιάζουν αποθέματα, ακαθάριστη αξία και ακαθάριστη αξία σε εκμετάλλευση σήμερα των ορυκτών πόρων της Ελλάδας, έχουν εξαχθεί από εξαντλητικές έρευνες, κάποιες εκ των οποίων ξεκινάνε από το 1993!

Οι ορυκτοί πόροι χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, «Ενεργειακές πρώτες ύλες», «Μεταλλεύματα» και «Βιομηχανικά ορυκτά & Πετρώματα». Ανά κατηγορία έχει υπολογιστεί και το ποσοστό εκμετάλλευσης σήμερα.

Στο τέλος παρατίθεται συγκεντρωτικός πίνακας για όλες τις κατηγορίες, οι οποίες αποτελούν αθροιστικά τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας.

Ο χάρτης δείχνει με τα αντίστοιχα χρώματα που συναντώνται κοιτάσματα κάθε κατηγορίας στον ελλαδικό χώρο.

Η προσπάθεια της λεπτομερούς καταγραφής της μεταλλευτικής ιστορίας της Αντιπάρου αποβλέπει σε δύο βασικούς στόχους:

1. Ο πρώτος είναι η ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού σε σχέση με τη σημασία των μεταλλείων ως πολιτιστικού πόρου, που θα πρέπει να διατηρηθεί σαν ένα πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας του νησιού. Η μεταλλευτική δραστηριότητα ήταν κυρίαρχη για τους κατοίκους του νησιού για μια περίοδο περίπου 100 ετών (από τα μέσα του 19ου μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα), αλλά τα ίχνη της σβήνουν σιγά-σιγά και χάνονται με τη σύγχρονη στροφή προς την τουριστική ανάπτυξη. Η καταγραφή και αποτύπωσή της λοιπόν, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια αλλά και συγκεκριμένες τοπικές αναφορές, θα συμβάλλει, ώστε η ιστορία αυτή να διατηρηθεί ζωντανή και να μεταδοθεί σαν κληρονομιά στις νεότερες γενιές, που δεν έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες.
2. Ο δεύτερος στόχος είναι, η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας της Αντιπάρου. Παράλληλα με τα φυσικά τοπία και τις γραφικές παραλίες, το γνωστό σπήλαιο της Αντιπάρου που αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες, θα μπορεί να ενισχυθεί ο εναλλακτικός τουρισμός του νησιού, με την ανάδειξη και προβολή των παλαιών μεταλλείων, μέσα από την υπεύθυνη ενημέρωση σχετικά με το χρονικό της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο νησί και την ασφαλή ένταξη τυπικών θέσεων παρατήρησης των παλαιών θέσεων εξόρυξης καθώς και των συνοδών μεταλλευτικών ενκαταστάσεων σε προτεινόμενες τουριστικές γεωδιαδρομές. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι επίσης οι εμφανίσεις των ηφαιστειακών σχηματισμών της Αντιπάρου, όπου μπορούν να σχεδιαστούν ειδικές γεωδιαδρομές και στάσεις παρατήρησης.

Ερευνητικές στοές στο παλαιό μεταλλείο μεικτών θειούχων στα “Μοναστήρια” Αντιπάρου

Θα  πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόσβαση δεν είναι εύκολη σε όλες τις θέσεις των παλαιών μεταλλείων. Εκτός από την πυκνή θαμνώδη βλάστηση που κλείνει τους παλαιούς δρόμους και τα μονοπάτια των μεταλλείων, υπάρχουν και τοίχοι ιδιοκτησιών ή φράχτες, που διακόπτουν τα περάσματα. Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν κρίνεται ασφαλής η είσοδος σε παλαιές εγκαταλειμμένες στοές, ενω απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στις θέσεις όπου έχουν αποτυπωθεί παλαιά φρέατα,  αφού κατά κανόνα είναι ανοιχτά, χωρίς προστατευτικά μέτρα ή καλύπτονται από βλάστηση.

Στις περιοχές της Αντιπάρου όπου αναπτύχθηκε αξιοσημείωτη εξορυκτική δραστηριότητα έγινε λεπτομερής αποτύπωση των παλαιών μεταλλευτικών έργων σε υπόβαθρα Google Earth, που βασίστηκε σε βιβλιογραφικές πηγές αλλά και επιτόπου εξέταση και φωτογράφηση. Ετσι παράλληλα με την ενημέρωση μέσω των χαρτών και των σχετικών στοιχείων που τους συνοδεύουν, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει με ασφάλεια εμφανίζεις τυπικής μεταλλοφορίας σε επιφανειακές εκσκαφές, που διατηρούνται σε όλες σχεδόν τις περιοχές εκμετάλλευσης. Ωστόσο, για το καθορισμό συγκεκριμένων γεωδιαδρομών, σε ορισμένα σημεία θα χρειαστεί διάνοιξη και οριοθέτηση μονοπατιών με κατάλληλη σήμανση και τοποθέτσηη ενημερωτικών πινακίδων. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει τη συνεργασία του Δήμου Αντιπάρου, προκειμένου να αντιμετωπισθούν πιθανοί περιορισμοί λόγω ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

Διαδρομές Μεταλλευτικού Ενδιαφέροντος.Οι δύο προτεινόμενες γεωδιαδρομές. οι οποίες συνδέουν τις πέντε μεταλλευτικές περιοχές που περιγράφονται στην μελέτη είναι:

1. Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει επίσκεψη των παλαιών μεταλλείων στις θέσεις “Μαγγανιές» και «Χατζοβούνια” εντάσσοντας και το σπήλαιο της Αντιπάρου. Στη διαδρομή αυτή μπορεί επίσης να ενταχθεί σαν σημείο παρατήρησης και η Σκάλα φόρτωσης στην παραλία Σωρού.
2. Η δεύτερη διαδρομή, με σημείο εκκίνησης τον Αγ. Γεώργιο, και τερματισμό τον κόλπο Μοναστηριών, περιλαμβάνει επίσκεψη στα ιιεταλλεία των θέσεων «Αγ. Γεώργιος», “Κακή Σκάλα” καθώς και των ερευνητικών μεταλλευτικών έργων στην περιοχή «Μοναστήρια».

Διαδρομές Ηφαιστειολογικού Ενδιαφέροντος. Κι εδώ προτείνονται δύο γεωδιαδρομές , η πρώτη αφορά σε εμφανίσεις ηφαιστιτών που μπορούν να προσεγγιστούν μέσω του οδικού δικτύου, ενώ η δεύτερη απαιτεί τη χρήση πλωτού μέσου, καθώς αφορά τα απότομα παράκτια πρανή της ΝΑ Αντιπάρου. Η οργανωμένη αξιοποίηση αυτών των διαδρομών απαιτεί τη σύνταξη και έκδοση σχετικού επεξηγηματικού φυλλαδίου το οποίο θα διατίθεται στους ενδιαφερόμενους, καθώς και σήμανση των σημαντικότερων θέσεων παρατήρησης των διαδρομών.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net, του Π. Τζεφέρη, 1/3/2017]

Μεταλλευτικές εταιρείες: Πυλώνας ανάπτυξης η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, σύμφωνα με την πλειονότητα των πολιτών. Η αντίληψη των Ελλήνων πολιτών για την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας: 85,9% θεωρούν ότι π αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της οικονομίας, 87,7% τάσσονται υπέρ των επενδύσεων σε μεταλλεία, ορυχεία, λατομεία υπό τον όρο άτι τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι, 79,6% εκφράζονται θετικά για συνέχιση της επένδυσης στα μεταλλεία Χαλκιδικής με τήρηση των περιβαλλοντικών όρων.

Άνω του 1 δισ. ευρώ ήταν n συμμετοχή του εξορυκτικού κλάδου στις εξαγωγές της χώρας το 20l6. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, την προηγούμενη χρονιά, παρά τη συνεχιζόμενή εσωτερική οικονομική κρίση, n ελληνική εξορυκτική βιομηχανία διατήρησε αλώβητες τις παραγωγικές της δομές, παρέμεινε σημαντικός εργοδότης και κράτησε τα μερίδιά της στη διεθνή αγορά. Για το 2017 n βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου και η αποδοχή του ως έναν από τους κύριους παράγοντες στη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού προτύπου της χώρας αποτελεί κύρια προτεραιότητά του.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Σύνδεσμος προχώρησε σε πανελλαδική δημοσκόπηση (RASS), με κύριο θέμα τις προκλήσεις στην αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της χώρας και την αντίληψη της κοινωνίας νια τη δυνατότητα ανάπτυξης του εξορυκτικού κλάδου. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, για την πλειοψηφία ίων Ελλήνων (85,9%) η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Σύμφωνα με την έρευνα, στο επενδυτικό ραντάρ ξένων και εγχώριων επενδυτών θα έπρεπε να βρίσκεται π αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας (85,9%) αν υπήρχε ισχυρή πολιτική βούληση (73,4%). Επίσης εκτιμούν ότι οι υφιστάμενοι μηχανισμοί ελέγχου των βιομηχανικών και εξορυκτικών έργων στη χώρα μας μάλλον δεν είναι αποτελεσματικοί (αρνητική γνώμη: 53%).

Αν και οι πολίτες θεωρούν την εξορυκτική δραστηριότητα σημαντική για την ελληνική οικονομία (85,9%), φαίνεται οριακά να εμπιστεύονται τις αδειοδοτημένες εταιρείες εξόρυξης ορυκτών (39,6%), ενώ όσοι δεν τις εμπιστεύονται έχουν την πεποίθηση ότι οι εταιρείες αυτές εκμεταλλεύονται τον εθνικό πλούτο χωρίς να αποδίδουν αυτά που θα έπρεπε στο κράτος (62,1%) και δεν τηρούν τους περιβαλλοντικούς όρους(27,1%) ή τους κανόνες ασφάλειας των εργαζομένων (7,9%).

Θετική κατεγράφη η αντίδραση των πολιτών στο ενδεχόμενο συνέχισης επενδύσεων σε τομείς όπως μεταλλεία, ορυχεία, λατομεία υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι, όπως διασφαλίζονται από το κράτος και τους ανεξάρτητους φορείς (87,7%).

Θετική ήταν επίσης η αντίδραση των πολιτών και στο ενδεχόμενο συνέχισης της επένδυσης στα μεταλλεία Χαλκιδικής με τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις (79,6%). Την πεποίθηση ότι η επέμβαση στο περιβάλλον από την εξορυκτική δραστηριότητα δεν είναι ελεγχόμενη και με δυνατότητα αποκατάστασης διατυπώνουν 5 στους 10 πολίτες (56,3%). Ενήμεροι είναι οι πολίτες για την υποχρέωση που έχουν οι εταιρείες εξόρυξης να αποκαθιστούν το περιβάλλον στον χώρο επέμβασης και κατά τη διάρκεια και μετά το πέρας του εξορυκτικού έργου (64,2%), αν και πιστεύουν πως οι εξορυκτικοί χώροι κάνουν τις περιοχές πλησίον της δραστηριότητας λιγότερο ελκυστικές προς κατοίκηση (65,3%).

Αναφορικά με το ποια έργα είναι πιο επιβαρυντικά για το περιβάλλον οι πολίτες ξεχώρισαν τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις (55,7%), έργα διαχείρισης αστικών απόβλητων (51,7%), εξορυκτικά έργα (24,5%), αγροτικές καλλιέργειες (10,5%), τουριστικές εγκαταστάσεις (6,1%), κατασκευαστικά οικοδομικά έργα (5,9%). Ως προς τη βέλτιστη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων που ορίζει το κράτος, οι πολίτες πιστεύουν ότι τηρούνται με μεγαλύτερη συνέπεια όταν οι επενδυτές είναι ξένοι (35,4%) απ’ όταν οι επενδυτές είναι Έλληνες (22,4%) ή ο επενδυτής είναι το ίδιο το κράτος (24,9%).

Σε σχέση με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, στο ενδεχόμενο n χώρα μας να έχει μεγαλύτερη ενεργειακή αυτονομία και να περιορίσει έτσι την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οι πολίτες αποδέχονται την παραγωγή ηλεκτρισμού από λιγνίτη (54,5%).

Επενδύσεις- φορολογία

Στο πλαίσιο της έρευνας μόλις ένας στους έξι Έλληνες (15,7%) πιστεύει πως οι προοπτικές ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας θα μεταβληθούν προς το καλύτερο στο επόμενο διάστημα. Οι πολίτες αναδεικνύουν τις ιδιωτικές επενδύσεις (ξένες ή εγχώριες) (60,7%) ως βασική πηγή για τη μεγέθυνση της οικονομίας και δευτερευόντως τους ευρωπαϊκούς πόρους (20,4%) ή το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων(13,8%). Επίσης, πιστεύουν πως η στάση των κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια δεν βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση (93%).

Οι παράγοντες που αποθαρρύνουν τους επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα μας είναι το ασταθές φορολογικό σύστημα (68,7%), n γραφειοκρατία (47,9%), η διαφθορά (39,9%), η πολιτική ρευστότητα (38%), η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση (26,9%), ο συνδικαλισμός (14,1%) και οι αντιδράσεις κάποιων κοινωνικών ομάδων (3,2%). Σε μια γενικότερη θεώρηση οι πολίτες θα συμφωνούσαν με τη μείωση της φορολόγησης των επιχειρήσεων προκειμένου να έρθουν επενδύσεις στη χώρα (89,9%).

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 14/02/2017]

Ας παίξουμε το παιχνίδι των ερωτήσεων… Πολλοί ρωτάνε:

1. Έχουμε Ορυκτό Πλούτo;

Ναι έχουμε, με τη διαφορά ότι δεν είναι a priori πλούτος, δεν είναι σεντούκι με χρυσά νομίσματα. Τα κοιτάσματα είναι εκεί και περιμένουν, όμως απαιτούνται πολλές προϋποθέσεις για να σου δώσουν έστω και το ελάχιστο κέρδος. Η αλήθεια είναι ότι η έρευνα και η εξόρυξη των κοιτασμάτων απαιτεί χρόνο, χρήμα, ενέργεια, τεχνογνωσία, βαρύ μηχανολογικό εξοπλισμό και επιχειρηματικό ρίσκο. Και φυσικά ανθρώπους και επιχειρήσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εντούτοις, αν αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, αν η όλη διαδικασία πραγματοποιηθεί ορθολογικά και προλαμβάνοντας μη αναστρέψιμες βλάβες στο περιβάλλον αλλά και την κοινωνική συνοχή, η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τον τόπο μας. Και επιπλέον, να προσφέρει ικανά κέρδη στους δικαιούχους/εκμεταλλευτές.

2. Ποια η αξία του Ορυκτού μας Πλούτου;

Είναι μεγάλη και μάλιστα αν ληφθεί υπόψιν και το δυναμικό των υδρογονανθράκων ακόμη μεγαλύτερη, εντούτοις για πολλούς λόγους δε μπορεί να αποτιμηθεί με έναν αριθμό. Η Ελλαδίτσα μας όντως διαθέτει Ορυκτό Πλούτο αλλά και αξιοποιήσιμη γεωπολιτική θέση. Με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε βασικά και πολύτιμα μέταλλα (χρυσό, άργυρο, αλουμίνιο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο, νικέλιο κλπ.) αλλά και τα λοιπά της κοιτάσματα (λιγνίτες, λευκόλιθοι, χρωμίτες, βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα κ.α.), η Χώρα μας είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης. Μια Ευρώπη που χρειάζεται ετησίως περισσότερους από 3 δισ. τόνους Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) από τις οποίες εισάγει το 70%! Σε μια Ευρώπη λοιπόν που θα μπορούσαμε να πλειοδοτήσουμε δημιουργώντας «παραγωγική νησίδα» στον συγκεκριμένο τομέα ορυκτού πλούτου. Να το πω απλά, θα μπορούσαμε να έχουμε το πάνω χέρι, να έχουμε επιτέλους ένα διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στους κατά τα άλλα ισχυρότερους εταίρους!

3. Έχουμε δημόσια έσοδα από τον Ορυκτό μας Πλούτο;

Τα κατεξοχήν δημόσια έσοδα από μισθώματα, τέλη κλπ. που εισπράττει το ελληνικό δημόσιο είναι λιγοστά κι ακόμη διασκορπίζονται σε διάφορους λογαριασμούς χωρίς ενιαία τακτική που να επιτρέπει έστω την περιβαλλοντική αποκατάσταση των χώρων που έχουν διαταραχθεί. Κι αυτά τα λιγοστά εκατ. ευρώ προέρχονται ετησίως από τον πολλαπλώς «παρεξηγημένο» ορυκτό πλούτο, δηλ. τα λατομεία-μεταλλεία πλην υδρογονανθράκων, ενώ η παλαιότερη πρόβλεψη ότι η  Ελλάδα μπορεί σε βάθος 25-30 χρόνων να έχει δημόσια έσοδα της τάξεως των 150 δισ. ευρώ από τους υδρογονάνθρακες, καθίσταται πλέον σήμερα εξαιρετικά επισφαλής! Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμη για να ονειρευόμαστε το Νορβηγικό Κρατικό Επενδυτικό Ταμείο (GPFG) που επενδύει (από το 1996) τα έσοδα της Χώρας από την παραγωγή υδρογονανθράκων και αερίου στη Β. Θάλασσα και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους άνω των 800 δισ. δολαρίων…

4. Έχουμε Εθνική Πολιτική για την Αξιοποίηση του Ορυκτού μας Πλούτου;

Εντός του 2012 διακηρύχθηκαν οι βασικοί άξονες αξιοποίησης των ΟΠΥ της Χώρας, οι οποίοι εξειδικεύονται περαιτέρω σε επιμέρους ενέργειες και παρεμβάσεις.  Βασικός στόχος είναι η διασφάλιση του εφοδιασμού της κοινωνίας μας με πρώτες ύλες αλλά παράλληλα ο εφοδιασμός αυτόν να διενεργείται σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές επιταγές και τις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Η διακηρυχθείσα αυτή πολιτική δυστυχώς έχει μόνο ακαδημαϊκό ή αν θέλετε επικοινωνιακό χαρακτήρα και ουδεμία εφαρμογή μέχρι σήμερα ούτε καν στην επικαιροποίηση των Χωροταξικών της Χώρας. Κι αυτό κυρίως επειδή δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί. Απαιτείται λοιπόν να θεσμοθετηθεί  άμεσα ώστε να πάψει να αποτελεί μια απλή διακήρυξη αρχών και προθέσεων. Και εν συνεχεία φυσικά απαιτείται η υλοποίηση της πολιτικής αυτής, απαιτείται δηλαδή να διαμορφωθεί ένα απλό, ευέλικτο και εφαρμόσιμο θεσμικό πλαίσιο καθώς και ευπρόσωπες διοικητικές δομές για την υλοποίησή του.

5. Έχουμε διοίκηση για τα ζητήματα Ορυκτού Πλούτου; Έχουμε δημόσιο ερευνητικό φορέα;

Οι ΟΠΥ αποτελούν εξαιρετικά δύσκολο τομέα αδειοδότησης κι ελέγχου είτε της έρευνας είτε της εκμετάλλευσης, ακριβώς διότι εμπλέκουν ζητήματα α) προστασίας του περιβάλλοντος, ασφάλειας και δημόσιας υγείας, για τα οποία οι επιπτώσεις της εκμετάλλευσης ΟΠΥ είναι σημαντικότατες και χρήζουν δημοσίου ελέγχου τόσο πριν όσο και μετά την έναρξή τους και β) χωροταξικά ζητήματα ανταγωνισμού με άλλες χρήσεις γης, λόγω a proriχωροθέτησης αλλά και ζητήματα που αφορούν τον χαρακτήρα και το ιδιοκτησιακό του εδάφους και του υπεδάφους. Η ορθή αντιμετώπιση των ανωτέρω, απαιτεί απολύτως εξειδικευμένες δομές διοίκησης αλλά και θετικές συνέργειες μεταξύ των διοικητικών δομών (δασικών, περιβαλλοντικών, Επιθεωρήσεων Μεταλλείων κλπ). Δυστυχώς οι υφιστάμενες δομές που εξυπηρετούν αμιγώς τον τομέα είναι ελάχιστες, υποστελεχωμένες και σε μεγάλο βαθμό μη λειτουργικές. Οι «πατριωτικές» εξαιρέσεις ορισμένων, απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Όσο δε για το ΙΓΜΕ, το ΝΠΙΔ που είχε (και συνεχίζει να έχει) θεσμικό ρόλο στην έρευνα των ΟΠΥ, εντούτοις εδώ και δεκαετίες έχει παραμελήσει ουσιαστικά την πρωτογενή μεταλλευτική έρευνα, στρεφόμενο προς κοινοτικά προγράμματα με άλλες προτεραιότητες. Κατά την άποψή μας, η πρωτογενής έρευνα επί νέων πεδίων και μεταλλευτικών πόρων πρέπει να επανέλθει με στόχο τις νέες επενδύσεις και την ανάπτυξη.

[5+1]. Tι πρέπει να κάνουμε;

Καταρχάς πρέπει να το αποφασίσουμε ότι εκτός από την ανάπτυξη του Τουρισμού και όποια άλλη τομεακή μορφή, θέλουμε και την συγκεκριμένη. Μετά πρέπει να πείσουμε τους πολίτες ότι αξίζει τον κόπο. Με συγκεκριμένο πλαίσιο στοχευμένων ενεργειών εντός της ήδη διακηρυχθείσας πολιτικής. Με κατάρτιση ενός ευρέος προγράμματος ερευνών και εκμεταλλεύσεων, το οποίο να είναι εφαρμόσιμο, το δυνατόν καθετοποιημένο και με σαφώς μετρήσιμα αποτελέσματα. Και ακόμη με συγκεκριμένα win-win παραδείγματα καλών πρακτικών. Διότι, μόνο τότε θα έχουμε συνέχεια, διαφορετικά θα παραμείνουμε στο επίπεδο του κοινού λαπαλισμού*. Όλοι ξέρουμε ότι ένα κακό παράδειγμα στη γεωθερμία, μας πήγε δεκαετίες πίσω. Αντιθέτως, το παράδειγμα των μαρμάρων που άντεξαν στην κρίση επιδεικνύοντας εξωστρέφεια, μπορεί να αξιοποιηθεί καταλλήλως.

Οι καιροί ου μενετοί. Τα παιδιά μας ξενιτεύονται και η επόμενες γενιές κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εργασία, αν θέλουν να παραμείνουν στον τόπο τους.

Ο Ορυκτός Πλούτος είναι εκεί και μας καλεί. Κατά την άποψή μας, το όραμα του ιψενικού ήρωα Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν να υποτάξει τους πόρους της γης στις ανθρώπινες προσδοκίες, θα μπορούσε να έχει θετική κατάληξη τόσο για κείνον όσο και για την ανθρωπότητα..

Ο μύθος της (της φτωχής και εξαρτημένης) ψωροκώσταινας πρέπει να μπει για πάντα στο ντουλάπι της λήθης. Αρκεί να ανοίξουμε ένα παράθυρο στον Ορυκτό μας Πλούτο. Ένα παράθυρο στο μέλλον του τόπου μας..

*Ο όρος προέρχεται από το όνομα του στρατάρχη Ιάκωβου ντε Λα Παλίς, ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη της Παβίας (1525). Ο  ηρωικός του θάνατος υμνήθηκε από ένα λαϊκό στιχούργημα που τελικά παρεξηγήθηκε καθώς αναφέρει και το ακόλουθο: «Ὁ κ. ΝτὲΛὰΠαλὶς σκοτώθηκε μπρος στην Παβία. Ένα τέταρτο πριν σκοτωθεί βρισκόταν ακόμη στὴ ζωή!». Έκτοτε τις άστοχες ή ατυχείς εκφράσεις ονομάζουμε λαπαλισμοὺς ή αλήθειες του κ. ΝτὲΛὰΠαλίς.

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/ , του Δρ Πέτρου Τζεφέρη, 20/10/2016]