«Είναι σημαντικό πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για δράσεις που θα περιορίσουν την κλιματική αλλαγή, να συμφωνήσουμε στον τρόπο με τον οποίον θα μετράμε αντικειμενικά τόσο το πρόβλημα όσο και τις προτεινόμενες λύσεις», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Κων. Γιαζιτζόγλου.

«Η κλιματική αλλαγή, όπως και κάθε άλλο θέμα επικαιρότητας, προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού, με αποτέλεσμα να υπάρχει πληθώρα απόψεων, θέσεων, μελετών, πολιτικών ή στρατηγικών. Εύλογα ο μη ειδικός δικαιούται να είναι προβληματισμένος για το ποια είναι η πραγματική διάσταση του ζητήματος και ποιες οι εφικτές και αποτελεσματικές λύσεις. Είναι όμως σημαντικό πριν από οποιαδήποτε συζήτηση για δράσεις που θα περιορίσουν την κλιματική αλλαγή, να συμφωνήσουμε στον τρόπο με τον οποίον θα μετράμε αντικειμενικά τόσο το πρόβλημα όσο και τις προτεινόμενες λύσεις», υπογράμμισε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Κων. Γιαζιτζόγλου, μιλώντας στο συνέδριο ESG + CLIMATE CRISIS Thessaloniki summit 2023.

«Καταρχήν», σημείωσε ο κ. Γιαζιτζόγλου, «θα πρέπει να γίνει σαφές ότι το πρόβλημα είναι υπαρκτό, σοβαρότατο και άμεσο. Το ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πότε και πόσο. Με δεδομένο το παραπάνω, η αντιμετώπιση δεν μπορεί να επικεντρωθεί σε εθελοντικές πρωτοβουλίες και πιστοποιήσεις «καλής διαγωγής». Απαιτούνται σαφείς και συγκεκριμένες πολιτικές με άμεση εφαρμογή και μετρήσιμους στόχους.

Πριν όμως προχωρήσουμε στην συζήτηση των λύσεων, είναι σημαντικό να συμφωνήσουμε την κοινή γλώσσα επικοινωνίας.

Κατ αρχήν, τα μεγέθη με τα οποία αποτυπώνουμε την πραγματικότητα και αποτιμάμε τις διορθωτικές μας κινήσεις πρέπει να είναι ποσοτικά και όχι ποιοτικά και να μετρώνται με αντικειμενικό τρόπο . Η αποτύπωση της κατάστασης δεν μπορεί να γίνεται με δημοσκοπήσεις της κοινής γνώμης. Για παράδειγμα, αν ρωτήσουμε μια οποιαδήποτε ομάδα ατόμων για το κατά πόσον η εξορυκτική δραστηριότητα έχει σοβαρή επίπτωση στο περιβάλλον, είναι βέβαιο ότι η πλειοψηφία θα απαντήσει πως έχει.

Στην Ελλάδα, σε ετήσια βάση, καταναλώνουμε περίπου 40 εκατομμύρια τόνους αδρανών υλικών οι οποίοι δημιουργούν ένα περιβαλλοντικό αποτύπωμα 320.000 τόνων αερίων του θερμοκηπίου. Ως απόλυτο νούμερο, η ποσότητα αυτή συγκλονίζει και δικαίως δημιουργεί αυτή την εντύπωση στην ευρύτερη κοινωνία . Η πραγματικότητα όμως είναι αρκετά διαφορετική. Οι 320.000 τόνοι αερίων του θερμοκηπίου είναι μόνο το 2% συνόλου των αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται στη χώρα μας σε ετήσια βάση. Προφανώς κανένα ποσοστό δεν είναι ασήμαντο . Γίνεται όμως αντιληπτό ότι ακόμα κι αν μηδενίσουμε την εξορυκτική δραστηριότητα αδρανών, η μείωση της ρύπανσης θα είναι πρακτικά ασήμαντη και θα εξανεμισθεί σύντομα από την αύξηση της κατανάλωσης κάποιων άλλων αγαθών.

Δεύτερον, όταν αναφερόμαστε σε εκπομπές ρύπων, πρέπει να μετράμε το πλήρες αποτύπωμα ενός προϊόντος, από την παραγωγή των πρώτων υλών του μέχρι και το τέλος της χρήσιμης ζωής του. Οτιδήποτε άλλο είναι επικίνδυνα παραπλανητικό. Για παράδειγμα, σήμερα στις τεχνικές προδιαγραφές ενός αυτοκινήτου αναγράφονται υποχρεωτικά οι εκπομπές ρύπων ανά χιλιόμετρο. Οποιοδήποτε ηλεκτρικό αυτοκίνητο, αναγράφει ότι εκπέμπει μηδενικούς ρύπους. Το λογικό λοιπόν συμπέρασμα για τον ενδιαφερόμενο αγοραστή, είναι ότι όταν επιλέξει το ηλεκτρικό αυτό αυτοκίνητο, αντί για ένα αντίστοιχο με κινητήρα εσωτερικής καύσης, μηδενίζει τους εκπεμπόμενους ρύπους από την συγκεκριμένη δραστηριότητα του. Αν όμως προσθέσουμε τις συνολικές εκπομπές ρύπων για την παραγωγή και τα αναλώσιμα των δύο τύπων οχημάτων και λάβουμε υπόψη μας ότι σήμερα και για το ορατό μέλλον ένα σημαντικό ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας θα παράγεται εκπέμποντας αερίους ρύπους, τότε η συνολική μείωση που πετυχαίνει το ηλεκτρικό αυτοκίνητο είναι πάρα πολύ μικρότερη και σε ορισμένες περιπτώσεις έως και μηδενική.

Τρίτον, όταν αναφερόμαστε σε περιβαλλοντικό αποτύπωμα, θα πρέπει να το συγκρίνουμε με την βέλτιστη εφικτή λύση. Επανερχόμενοι στο παράδειγμα των αδρανών που προαναφέραμε, το ερώτημα είναι ποιες εφικτές εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν. Προφανώς η μη κατανάλωση ενός προϊόντος έχει μικρότερο αποτύπωμα από την κατανάλωση του, με όποιον τρόπο και αν παραχθεί. Αν όμως αυτό δεν είναι δυνατόν ή αποδεκτό, τότε η οποιαδήποτε εφικτή εναλλακτική αυξάνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα αντί να το μειώνει. Εάν για παράδειγμα αποφασίσουμε να κλείσουμε τα λατομεία και προμηθευτούμε αδρανή από μια τρίτη χώρα θα προσθέσουμε πάνω από 600.000 τόνους ρύπων στην ατμόσφαιρα μόνο για την πρόσθετη μεταφορά τους, ενώ είναι πολύ πιθανόν ότι και η εξόρυξη στην άλλη αυτή η χώρα θα γίνει με δυσμενέστερους όρους για το περιβάλλον.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι κάποιες συνήθεις παρανοήσεις που γίνονται όταν προσπαθούμε να επιλέξουμε στρατηγικές για το θέμα της περιβαλλοντικής κρίσης, είναι πιθανόν όχι μόνο να μην οδηγούν σε λύσεις αλλά και να επιτείνουν το ίδιο το πρόβλημα», κατέληξε ο κ. Γιαζιτζόγλου.

[ΠΗΓΗ: https://www.energymag.gr/, 21/11/2023]

Στα 36 δισ. ευρώ αναθεωρούνται πλέον τα κονδύλια που δικαιούται η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης μετά τη σημερινή έγκριση από την Κομισιόν του αναθεωρημένου ελληνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0. που περιλαμβάνει και τα ελληνικά έργα του Repower EU. 

Ο προϋπολογισμός για το ελληνικό σχέδιο ανέρχεται πλέον σε 35,95 δισ. ευρώ, με 18,22 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και 17,73 δισ. ευρώ σε δάνεια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Καλύπτει 76 μεταρρυθμίσεις και 103 επενδύσεις.

Το κεφάλαιο REPowerEU αποτελείται από επτά νέες μεταρρυθμίσεις και τέσσερις επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας κλιμακούμενης υφιστάμενης επένδυσης. Αυτά θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να επιτύχει τον στόχο του σχεδίου REPowerEU να καταστήσει την Ευρώπη ανεξάρτητη από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030. Τα μέτρα REPowerEU επικεντρώνονται στη διευκόλυνση της ανάπτυξης περισσότερης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου και της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, και στη διευκόλυνση της ταχείας ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.

Επιπλέον, η Ελλάδα έχει προτείνει αρκετές αλλαγές στο αρχικό της σχέδιο. Ειδικότερα, το τροποποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερις νέες ή ενισχυμένες μεταρρυθμίσεις στους τομείς της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το τροποποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει επίσης τέσσερις νέες επενδύσεις, τρεις από τις οποίες υποστηρίζονται από την ανάγκη συνυπολογισμού των ζημιών που προκλήθηκαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες που έπληξαν την Ελλάδα τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2023.

Ειδικότερα, η Ελλάδα αποφάσισε να ανακατανείμει κονδύλια για τη χρηματοδότηση δύο επενδύσεων αντιπλημμυρικής προστασίας και αντιδιαβρωτικής προστασίας στις περιοχές του Έβρου και της Ροδόπης που επλήγησαν από δασικές πυρκαγιές. Μια άλλη επένδυση στοχεύει στην αποκατάσταση των σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων που υπέστησαν ζημιές από τις καταστροφικές πλημμύρες στην περιοχή της Θεσσαλίας τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το αναθεωρημένο σχέδιο περιλαμβάνει επίσης επένδυση στην πρόληψη των σεισμών για την αύξηση της ανθεκτικότητας των υποδομών σε φυσικές καταστροφές. 

Οι αλλαγές 

Οι προτεινόμενες από την Ελλάδα αλλαγές στο αρχικό σχέδιο βασίζονται στην ανάγκη να ληφθούν υπόψη:

• η προς τα κάτω αναθεώρηση του μέγιστου κονδυλίου επιχορηγήσεων του ΜΑΑ για την Ελλάδα, από 17,77 δισ. ευρώ σε 17,43 δισ. ευρώ. Αυτή η αναθεώρηση προς τα κάτω είναι αποτέλεσμα της επικαιροποίησης του Ιουνίου 2022 για την κατανομή των επιχορηγήσεων του ΜΑΑ και αντικατοπτρίζει το συγκριτικά καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα της Ελλάδας το 2020 και το 2021 από ό,τι αναμενόταν αρχικά.
• αντικειμενικές περιστάσεις που εμποδίζουν την εκπλήρωση ορισμένων μέτρων όπως είχαν αρχικά προγραμματιστεί, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού πληθωρισμού που πλήττει ιδίως τον κατασκευαστικό τομέα
• το αίτημα να απορροφηθούν 5 δισεκατομμύρια ευρώ από διαθέσιμα δάνεια του ΜΑΑ και να ενσωματωθούν 768 εκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετες επιχορηγήσεις του RRF στο πλαίσιο του REPowerEU.

Για να χρηματοδοτήσει την αυξημένη φιλοδοξία του σχεδίου της, η Ελλάδα ζήτησε να μεταφέρει στο σχέδιο το μερίδιό της από το αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit (BAR), σύμφωνα με τον κανονισμό REPowerEU, ύψους 25,6 εκατ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά, καθώς και οι επιχορηγήσεις RRF και REPowerEU της Ελλάδας (17,43 δισ. ευρώ και 768 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) και το αίτημά της για λήψη νέων δανείων (ύψους 5 δισ. ευρώ), επιπλέον των δανείων που περιλαμβάνονταν στο αρχικό σχέδιο (ύψους 12,73 δισ. ευρώ), καθιστούν το συνολικό τροποποιημένο σχέδιο ύψους 35,95 δισ. ευρώ.

Πρόσθετη ώθηση στην πράσινη μετάβαση της Ελλάδας

Το τροποποιημένο σχέδιο εξακολουθεί να εστιάζει πολύ στην πράσινη μετάβαση, διαθέτοντας το 38,1% (από 37,5% στο αρχικό σχέδιο) των διαθέσιμων κονδυλίων σε μέτρα που στηρίζουν τους στόχους για το κλίμα.

Ειδικότερα, οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που προστέθηκαν και κλιμακώθηκαν πρόσφατα και περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο REPowerEU συμβάλλουν σημαντικά στην πράσινη μετάβαση. Συνολικά, ενισχύουν τη φιλοδοξία για απαλλαγή της οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης και της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι μεταρρυθμίσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου και βιομεθανίου, στη βελτιστοποίηση της χρήσης του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην προώθηση του επιμερισμού της ενέργειας και στην αύξηση της ιδιοκατανάλωσης, καθώς και στη θέσπιση νέων χρηματοδοτικών μέσων που δεν βασίζονται σε επιχορηγήσεις για την περαιτέρω στήριξη των επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης.

Επιπλέον, σημαντικές επενδύσεις αποσκοπούν στη στήριξη μέτρων ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης ηλιακών θερμοσιφώνων και ανακαινίσεων, καθώς και της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ιδιωτική κατανάλωση. Άλλες επενδύσεις περιλαμβάνουν την κλιμάκωση υφιστάμενου μέτρου για την αύξηση της ικανότητας αποθήκευσης ενέργειας, πιλοτικά έργα για την παραγωγή βιομεθανίου και ανανεώσιμου υδρογόνου και στήριξη υποδομών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Επιπλέον, όσον αφορά τα πρόσθετα δάνεια που ζήτησε η Ελλάδα, υπάρχει δέσμευση για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επενδύσουν τουλάχιστον το 38,5% των κεφαλαίων για τη στήριξη της κλιματικής μετάβασης.

Ενίσχυση της ψηφιακής ετοιμότητας και της κοινωνικής ανθεκτικότητας της Ελλάδας

Το τροποποιημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας εξακολουθεί να συμβάλλει σημαντικά στην ψηφιακή μετάβαση στους τομείς της συνδεσιμότητας, των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, του ανθρώπινου κεφαλαίου και των ψηφιακών δεξιοτήτων, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων και της υιοθέτησης προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας. Ενώ το μερίδιο των ψηφιακών δαπανών του τροποποιημένου σχεδίου μειώθηκε σε σχετικούς όρους (από 23,3% σε 22,1%), η συμβολή στην ψηφιακή μετάβαση σε απόλυτους όρους είναι αυξημένη σε σύγκριση με το αρχικό σχέδιο που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2021.

Ειδικότερα, μέρος των πρόσθετων δανείων που ζήτησε η Ελλάδα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί για ψηφιακές επενδύσεις σε ευρυζωνικά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, ψηφιοποίηση των ΜΜΕ και των μεγάλων επιχειρήσεων, ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών κυβερνοασφάλειας, προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών και άλλων τύπων υποδομών ΤΠΕ, υπό το πρίσμα της δέσμευσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να επενδύσουν τουλάχιστον το 20,8 % των κεφαλαίων σε τέτοιες παρεμβάσεις.

Η κοινωνική διάσταση του τροποποιημένου σχεδίου παραμένει φιλόδοξη, με μια εμβληματική μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης που αναμένεται να αυξήσει την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να μειώσει τις ανισότητες και να προωθήσει την πρόληψη των ασθενειών. Οι πρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές πυροπροστασίας, αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής προστασίας, οι οποίες συμπληρώνουν τα μέτρα πολιτικής προστασίας του αρχικού σχεδίου, καθώς και τα νέα προγράμματα αναβάθμισης των δεξιοτήτων για την ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας αναμένεται επίσης να έχουν θετικό κοινωνικό αντίκτυπο.

Επιπλέον, μέσω των προγραμματισμένων επενδύσεων σε ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων κατοικιών και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που παράγονται από ενεργειακές κοινότητες, αναμένεται να επωφεληθούν πάνω από 60.000 νοικοκυριά που πλήττονται από ενεργειακή ένδεια, ενώ μέσω της επέκτασης των δυνατοτήτων αποθήκευσης ενέργειας και της προκαταρκτικής επιθεώρησης της αντισεισμικής αντοχής των κτιρίων του δημόσιου τομέα, το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας συμβάλλει στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων της χώρας και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ελλάδας.

Επόμενα βήματα 

Το Συμβούλιο θα έχει τώρα στη διάθεσή του, κατά κανόνα, τέσσερις εβδομάδες για να εγκρίνει την αξιολόγηση της Επιτροπής. Η έγκριση του Συμβουλίου θα επιτρέψει στην Ελλάδα να λάβει 158,7 εκατ. ευρώ ως προχρηματοδότηση των κονδυλίων REPowerEU.

Η Ελλάδα έχει λάβει μέχρι στιγμής 11,2 δισ. ευρώ σε κονδύλια του ΜΑΑ: 4,0 δισ. ευρώ σε προχρηματοδότηση και 7,2 δισ. ευρώ συνολικά εκταμιευμένα για τις δύο πρώτες πληρωμές.

Η Επιτροπή θα εγκρίνει περαιτέρω εκταμιεύσεις με βάση την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των στόχων που περιγράφονται στο αναθεωρημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας, αντικατοπτρίζοντας την πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Τάσου Δασόπουλου, 22/11/2023]

Συνάντηση των επικεφαλής του ΣΜΕ και της UEPG πραγματοποιήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2023 στα γραφεία του Συνδέσμου. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο πρόεδρος της UEPG κ. Αντώνης Λατούρος και ο Γενικός Γραμματέας κ. Mr. Dirk FINCKE ο Πρόεδρος του ΣΜΕ κ. Κων/νο Γιαζιτζόγλου, ο Γενικός Γραμματέας κ. Φώτης Στεφανής, ο Γενικός Διευθυντής κ. Χρήστος Καβαλόπουλος και η Policy officer  κα Κυριακή Τσίχλα.

Κατά την συνάντηση συζητήθηκαν τρόποι συνεργασίας και αμοιβαίας δράσης σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος όπως το περιβάλλον, η αδειοδότηση, οι αποκαταστάσεις, η παράνομη λατόμευση, η χρήση εξελιγμένων τεχνολογιών και οι καλές πρακτικές σε θέματα εκπομπών και επιπτώσεων στο περιβάλλον.

Ανταλλάχθηκαν επίσης απόψεις σε θέματα βιωσιμότητας, γραφειοκρατίας, διευκόλυνσης των επενδύσεων στην εξόρυξη και κυκλικής οικονομίας. Ακόμα, συζητήθηκαν εκτενώς, το ζήτημα του CBAM (carbon boarder adjustment), η Νομοθεσία για την αποκατάσταση των εξοφλημένων λατομείων και ο καθορισμός προτεραιοτήτων στη χρήση γης.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν στην συνέχιση και ενίσχυση της συνεργασίας τους προς όφελος του εξορυκτικού κλάδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αδρανών υλικών είναι μέλη και εκπροσωπούνται από τον ΣΜΕ.

Σχετικά με την UEPG και την Ευρωπαϊκή παραγωγή αδρανών.

• Η UEPG είναι ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος που εκπροσωπεί τους παραγωγούς των αδρανών υλικών από το 1987, προβάλλοντας  τα συμφέροντα του κλάδου στους αρμόδιους φορείς. Εκπροσωπεί 18 Εθνικές Ενώσεις σε θέματα οικονομικής, τεχνικής, περιβαλλοντικής πολιτικής καθώς και πολιτικής υγείας και ασφάλειας.
• Η UEPG μελετά τις πρωτοβουλίες και τις πολιτικές της ΕΕ που είναι πιθανό να έχουν αντίκτυπο στον κλάδο, συγκεντρώνει τις  απόψεις τους και παρεμβαίνει στα αρμόδια όργανα. Παρέχει στα μέλη της ουσιαστική πληροφόρηση μέσω τακτικών δημοσιεύσεων και ad-hoc ενημερώσεων και διασφαλίζει ότι οι θέσεις της τους λαμβάνονται υπόψη από τους φορείς λήψης αποφάσεων της ΕΕ.
• Η ευρωπαϊκή βιομηχανία αδρανών υλικών είναι μακράν η μεγαλύτερη μεταξύ των μη ενεργειακών εξορυκτικών βιομηχανιών. Η συνολική ζήτηση στην ΕΕ ξεπερνά τα 2,7 δισεκατομμύρια τόνους (5 τόνοι κατά κεφαλήν) ετησίως. Ο κλάδος των αδρανών υλικών περιλαμβάνει 15.000 εταιρείες (κυρίως ΜΜΕ) που παράγουν σε 26.000 εγκαταστάσεις σε όλη την Ευρώπη με περισσότερους από 220.000 εργαζόμενους (συμπεριλαμβανομένων των εργολάβων).

[ΠΗΓΗ: https://stonenews.eu/, 21/11/2023]

Μετά την Ουγγαρία, η οποία έχει ανακοινώσει ότι προσφεύγει κατά της Βουλγαρίας για την επιβολή της έκτακτης φορολόγησης στο ρωσικό αέριο που διέρχεται από το δίκτυο της χώρας, μια ακόμη χώρα ανακοίνωσε την πρόθεσή της να στραφεί κατά της απόφασης της Σόφιας. 

Ο λόγος για τη Βόρεια Μακεδονία, η οποία χαρακτηρίζει ως παράνομο το φόρο διαμετακόμισης στο ρωσικό φυσικό αέριο που επιβάλλεται από τη Βουλγαρία και σύμφωνα με τον πρωθυπουργό της γειτονικής χώρας Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι θα χρησιμοποιήσει όλα τα νόμιμα μέσα για την κατάργησή του. Σύμφωνα με τον ίδιο, η Βόρεια Μακεδονία δεν μπορεί να εισάγει μη ρωσικό αέριο μέσω της Βουλγαρίας, και παρά ταύτα ο φόρος παραμένει σε ισχύ. Κι αυτό θα αυξήσει τις τιμές θέρμανσης και φυσικού αερίου τουλάχιστον κατά 20% για τους καταναλωτές της Βόρειας Μακεδονίας.

Στο ίδιο μήκος κύματος η Ουγγαρία δήλωσε ότι είναι έτοιμη να αντιδράσει στην απόφαση της Βουλγαρίας στο πλαίσιο της ΕΕ, έχοντας ήδη κινήσει ποινική διαδικασία κατά της Σόφιας από τις 13 Νοεμβρίου. Η Ουγγαρία κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκκινήσει διαδικασία παραπομπής κατά της Βουλγαρίας για την επιβολή του έκτακτου φόρου στο ρωσικό αέριο. Σύμφωνα με δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων της Ουγγαρίας, ο βουλγαρικός φόρος δημιουργεί σοβαρό κίνδυνο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και της ευρύτερης περιοχής και παράλληλα συνιστά παραβίαση της κοινοτικής νομοθεσίας. Σε περίπτωση που δεν ανταποκριθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ουγγαρία φέρεται διατεθειμένη να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. 

Τόσο η Ουγγαρία όσο και η Σερβία που επίσης λαμβάνει μέσω Βουλγαρίας ρωσικό φυσικό αέριο, έχουν αντιταχθεί στο φόρο με το σκεπτικό ότι η Gazprom μπορεί να μεταφέρει το κόστος στους πελάτες της ή να μειώσει εντελώς τις ροές. 

Δυσκολίες στην είσπραξη

Την ίδια στιγμή η Βουλγαρία φαίνεται να αντιμετωπίζει δυσκολίες στην είσπραξη του νέου τέλους. Μάλιστα η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας γνωστοποίησε ότι θα τροποποιήσει το σχέδιο προϋπολογισμού του επόμενου έτους ώστε να μη συμπεριλάβει τα αναμενόμενα έσοδα 2,4 δισεκατομμυρίων λέβα (1,3 δισεκατομμύρια δολάρια) από την εισφορά, μαζί με τα σχετικά έξοδα, στην περίπτωση που τελικά ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom PJSC δεν πληρώσει.

Υπενθυμίζεται ότι ο νέος βουλγαρικός νόμος, που είναι ήδη σε ισχύ, επιβάλλει νέο δασμό 20 Lev/MWh (Eur10,27/MWh) στη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου. Σύμφωνα με την άποψη της βουλγαρικής κυβέρνησης, ο φόρος αποτελεί αντικίνητρο για την προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου και ταυτόχρονα ευνοεί τις εισαγωγές αερίου εκτός Ρωσίας όπως και ποσότητες LNG.

Σε ό,τι αφορά τέλος την ελληνική κυβέρνηση, αυτή τηρεί στάση αναμονής και θα λάβει τις αποφάσεις της μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης μεταξύ της ΔΕΠΑ και της Gazprom για την ανανέωση της σύμβασης προμήθειας.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Χάρη Φλουδόπουλου, 21/11/2023]

Μηδενικές τιμές ρεύματος για εννιά συνεχόμενες ώρες, τις περισσότερες στην Ιστορία του, κατέγραψε χθες το ελληνικό σύστημα, μια εικόνα που παραπέμπει στα όσα βιώνει εδώ και καιρό ο ευρωπαϊκός Βορράς. Τι προκάλεσε τη βουτιά των τιμών; Το γεγονός ότι οι ΑΠΕ, που έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος λειτουργίας, συμμετείχαν με πάνω από 50% στο ενεργειακό μείγμα, και για εννιά ώρες η ζήτηση στην Ελλάδα καλύπτονταν σχεδόν αποκλειστικά από αιολικά λόγω των ισχυρών ανέμων.

Και; Δεν είναι καλό αυτό; Όχι, γιατί η υπερπαραγωγή ΑΠΕ που αγγίζουν πλέον τα 12 GW, σε συνδυασμό με την παγιωμένη κατανάλωση που στην αιχμή δεν ξεπερνά τα 10 GW, τις φτωχές διεθνείς διασυνδέσεις 2,5 GW που εμποδίζουν μαζικές εξαγωγές και την απουσία ενός εκτεταμένου δικτύου αποθήκευσης και μπαταριών, σημαίνουν σε απλά μαθηματικά, περικοπές της πράσινης ενέργειας που δεν μπορεί να απορροφηθεί από το σύστημα. Χθες, πετάχτηκε στα «σκουπίδια», για καμιά ώρα, ενέργεια ίση με 60 μεγαβάτ φωτοβολταϊκών και 200 μεγαβάτ αιολικών. Αν δεν είχε μπει το κρύο και η ζήτηση ήταν χαμηλότερη, οι περικοπές θα ήταν πολλαπλάσιες.

Είναι η άλλη όψη της πράσινης μετάβασης, μια νέα πραγματικότητα που κοστίζει εκατομμύρια σε επενδυτές, οικονομία και καταναλωτές, αφού, εμποδίζει την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ, άρα την ταχύτερη πτώση των τιμών για τον καταναλωτή και εξηγεί γιατί δεν είναι όλα ρόδινα. Το πρόβλημα θα διογκώνεται μέχρι να εγκαταστήσουμε μαζικά συστήματα αποθήκευσης, που θα αποθηκεύουν την περίσσεια ενέργεια και θα την καταναλώνουμε όταν τη χρειαζόμαστε. Η κάλυψη της χώρας όμως με μπαταρίες θα αργήσει. «Μόνο για να καλυφθεί το λεκανοπέδιο Αττικής, θα πρέπει να περάσουν 15-20 χρόνια», είχε εκτιμήσει προ μηνών ο Ευάγγελος Μυτιληναίος.

Και πως αντιμετωπίζουν το πρόβλημα στον ευρωπαϊκό Βορρά; Και εκεί έχει χτυπήσει καμπανάκι κι εκεί υπάρχει πρόβλημα πράσινης υπερπαραγωγής, κάτι που φαίνεται από τη συχνότητα των περικοπών φορτίων ΑΠΕ για να διατηρηθεί η ευστάθεια του συστήματος. Με τη διαφορά ότι στον Βορρά οι διεθνείς διασυνδέσεις είναι πολύ περισσότερες και ισχυρότερες απ’ ότι αυτές που έχουμε και σχεδιάζουμε με τα Βαλκάνια και την Ιταλία, γι’ αυτό και ο διάδρομος Νότου – Βορρά προς τη Γερμανία είναι ζήτημα υπαρξιακό για εμάς. Την περίσσεια πράσινη ενέργεια οι Γερμανοί, οι Δανοί και οι Ολλανδοί μπορούν σε μεγάλο βαθμό να την εξάγουν, αντί να την πετούν όπως εμείς.

Στην πράξη όσο θα προχωράμε στην καρδιά της πράσινης μετάβασης θα ερχόμαστε αντιμέτωποι με την πραγματικότητα, τα λάθη και τις αντιφάσεις που η ίδια δημιούργησε. Τέτοια εποχή πέρυσι, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πάσχιζαν μέσα από συντονισμένες καμπάνιες να πείσουν τους καταναλωτές να μειώσουν την κατανάλωση για να συγκρατήσουν τις τιμές. Τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες με υπερπαραγωγή πράσινης ενέργειας και αναζητούν πώς θα την περιορίσουν.

Πέρυσι, πληρώσαμε τον λογαριασμό της μεγάλης μας εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Σήμερα πληρώνουμε τον κακό σχεδιασμό και την απουσία χρονικής ταύτισης ανάμεσα στη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ και εκείνη των συστημάτων αποθήκευσης. Σαν να πηγαίνουμε από το ένα άκρο στο άλλο.

Και ποια μπορεί να είναι η λύση στη σπαζοκεφαλιά της πράσινης ανάπτυξης; Οι περικοπές σε μέρες με πολύ ήλιο, άνεμο και χαμηλή ζήτηση, είναι μονόδρομος για την ευστάθεια του συστήματος, αυτό δε συζητείται. Απλώς, όσο απελευθερώνεται ηλεκτρικός χώρος, τόσο αυτές μπορεί να συγκρατώνται σε λογικά επίπεδα.

Σήμερα η εγκατεστημένη ισχύς από ΑΠΕ στην Ελλάδα είναι 12 GW, το δίκτυο χωράει 18 GW, και τα έργα με όρους σύνδεσης στην «ουρά» που περιμένουν να μπουν μέσα, φτάνουν τα 16 GW. Σύνολο, 28 GW, όσο περίπου και ο διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος το 2030, μετά και τις αναμενόμενες επενδύσεις στο δίκτυα. Εξ αυτών πολλά δεν έχουν καμία πιθανότητα υλοποίησης, δεν πρόκειται να χρηματοδοτηθούν χρηματοδότησης, απλώς οι δήθεν «επενδυτές» δεσμεύουν ηλεκτρικό χώρο, εμποδίζοντας έτσι να προχωρήσουν άλλες υγιείς επενδύσεις.

Επομένως; Είτε η πράσινη παραγωγή θα συνεχίζει να κόβεται με αλματώδεις ρυθμούς, είτε θα γεννηθεί νέος ηλεκτρικός χώρος. Και πως θα γίνει αυτό; Δίνοντας προτεραιότητα στα έργα ΑΠΕ με «μπαταρία πίσω από το μετρητή», όπως το σχέδιο για νέους διαγωνισμούς ισχύος 2 GW, που προωθεί ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θ. Σκυλακάκης, με την πρώτη δημοπρασία να τοποθετείται το Φεβρουάριο και να αφορά 200-300 MW. Διότι ένα τέτοιο έργο με μπαταρία «behind the meter» καταλαμβάνει μικρότερο ηλεκτρικό χώρο από την εγκατεστημένη ισχύ του.

Αν, για παράδειγμα, ένα φωτοβολταϊκό ισχύος 50 MW συνοδεύεται από μία μπαταρία διάρκειας 1 ώρας, τότε αντί για 50 MW, δεσμεύει μόνο το 50% του ηλεκτρικού χώρου. Αντίστοιχα, τα έργα 2 GW θα «καταλάβουν» δυναμικότητα μόνο 1 GW, εξοικονομώντας ηλεκτρικό χώρο 1 GW, προκειμένου σε αυτόν να συνδεθούν νέα έργα. Εννοείται ότι αρκετοί από τους «επενδυτές» που δεσμεύουν εδώ και χρόνια χώρο προκειμένου να πουλήσουν τις άδειες αντί να κάνουν επενδύσεις, θα μείνουν εκτός παιχνιδιού. Δεν μπορούν όλοι να μείνουν ικανοποιημένοι.

Επιλύεται το πρόβλημα των μηδενικών τιμών, της υπερπαραγωγής και των περικοπών, με την αύξηση του ηλεκτρικού χώρου; Όχι, απλώς περιορίζεται. Το πρόβλημα θα βρίσκεται συνεχώς μπροστά μας. Ουδέποτε μέχρι σήμερα στην Ιστορία του το ελληνικό σύστημα δεν είχε μηδενικές τιμές ρεύματος για εννέα συνεχόμενες ώρες, όπως χθες. Είχε ξανασυμβεί τον Μάιο αλλά για έξι ώρες. Εξάλλου οι μεγάλοι όγκοι ΑΠΕ που χρειάζεται η βιομηχανία για την κάλυψη των αναγκών της καθιστούν ακόμη πιο σύνθετη την κατάσταση. Και ίσως για αυτό, η Ελλάδα χρειάζεται ένα πιο ισορροπημένο μείγμα, με λιγότερα φωτοβολταϊκά και περισσότερα αιολικά. 

Σύμφωνα με μια ερμηνεία, η συνέχιση της ένταξης φωτοβολταικών με τον σημερινό ρυθμό στο σύστημα, μεταφράζεται σε πάρα πολύ υψηλές περικοπές και μηδενικές (ή σχεδόν μηδενικές) τιμές μόνο τα μεσημέρια και όχι τις υπόλοιπες ώρες. Ως αποτέλεσμα οι επενδύσεις αυτές δε θα είναι βιώσιμες (αφού θα έχουν πάρα πολλές περικοπές, δηλαδή θα υποπαράγουν ή θα έχουν για πάρα πολλές ώρες μηδενική τιμή) και θα χρειαστούμε ακόμη περισσότερα συστήματα αποθήκευσης από τα αναγκαία. Το στοίχημα είναι η παραγωγή φθηνών ΑΠΕ όλο το 24ωρο, πρωί και βράδυ, ώστε η πτώση στην τιμή του ρεύματος να είναι σταθερή και μόνιμη.

(Φωτό: shutterstock)

[ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/, του Γιώργου Φιντικάκη, 20/11/2023]