Στα 36 δισ. ευρώ αναθεωρούνται πλέον τα κονδύλια που δικαιούται η Ελλάδα από το Ταμείο Ανάκαμψης μετά τη σημερινή έγκριση από την Κομισιόν του αναθεωρημένου ελληνικού προγράμματος Ελλάδα 2.0. που περιλαμβάνει και τα ελληνικά έργα του Repower EU.
Ο προϋπολογισμός για το ελληνικό σχέδιο ανέρχεται πλέον σε 35,95 δισ. ευρώ, με 18,22 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) και 17,73 δισ. ευρώ σε δάνεια του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Καλύπτει 76 μεταρρυθμίσεις και 103 επενδύσεις.
Το κεφάλαιο REPowerEU αποτελείται από επτά νέες μεταρρυθμίσεις και τέσσερις επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας κλιμακούμενης υφιστάμενης επένδυσης. Αυτά θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να επιτύχει τον στόχο του σχεδίου REPowerEU να καταστήσει την Ευρώπη ανεξάρτητη από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030. Τα μέτρα REPowerEU επικεντρώνονται στη διευκόλυνση της ανάπτυξης περισσότερης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένου του υδρογόνου και της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, και στη διευκόλυνση της ταχείας ενσωμάτωσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
Επιπλέον, η Ελλάδα έχει προτείνει αρκετές αλλαγές στο αρχικό της σχέδιο. Ειδικότερα, το τροποποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει τέσσερις νέες ή ενισχυμένες μεταρρυθμίσεις στους τομείς της πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Το τροποποιημένο σχέδιο περιλαμβάνει επίσης τέσσερις νέες επενδύσεις, τρεις από τις οποίες υποστηρίζονται από την ανάγκη συνυπολογισμού των ζημιών που προκλήθηκαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές και πλημμύρες που έπληξαν την Ελλάδα τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 2023.
Ειδικότερα, η Ελλάδα αποφάσισε να ανακατανείμει κονδύλια για τη χρηματοδότηση δύο επενδύσεων αντιπλημμυρικής προστασίας και αντιδιαβρωτικής προστασίας στις περιοχές του Έβρου και της Ροδόπης που επλήγησαν από δασικές πυρκαγιές. Μια άλλη επένδυση στοχεύει στην αποκατάσταση των σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων που υπέστησαν ζημιές από τις καταστροφικές πλημμύρες στην περιοχή της Θεσσαλίας τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το αναθεωρημένο σχέδιο περιλαμβάνει επίσης επένδυση στην πρόληψη των σεισμών για την αύξηση της ανθεκτικότητας των υποδομών σε φυσικές καταστροφές.
Οι αλλαγές
Οι προτεινόμενες από την Ελλάδα αλλαγές στο αρχικό σχέδιο βασίζονται στην ανάγκη να ληφθούν υπόψη:
- η προς τα κάτω αναθεώρηση του μέγιστου κονδυλίου επιχορηγήσεων του ΜΑΑ για την Ελλάδα, από 17,77 δισ. ευρώ σε 17,43 δισ. ευρώ. Αυτή η αναθεώρηση προς τα κάτω είναι αποτέλεσμα της επικαιροποίησης του Ιουνίου 2022 για την κατανομή των επιχορηγήσεων του ΜΑΑ και αντικατοπτρίζει το συγκριτικά καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα της Ελλάδας το 2020 και το 2021 από ό,τι αναμενόταν αρχικά.
- αντικειμενικές περιστάσεις που εμποδίζουν την εκπλήρωση ορισμένων μέτρων όπως είχαν αρχικά προγραμματιστεί, συμπεριλαμβανομένου του υψηλού πληθωρισμού που πλήττει ιδίως τον κατασκευαστικό τομέα
- το αίτημα να απορροφηθούν 5 δισεκατομμύρια ευρώ από διαθέσιμα δάνεια του ΜΑΑ και να ενσωματωθούν 768 εκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετες επιχορηγήσεις του RRF στο πλαίσιο του REPowerEU.
Για να χρηματοδοτήσει την αυξημένη φιλοδοξία του σχεδίου της, η Ελλάδα ζήτησε να μεταφέρει στο σχέδιο το μερίδιό της από το αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit (BAR), σύμφωνα με τον κανονισμό REPowerEU, ύψους 25,6 εκατ. ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά, καθώς και οι επιχορηγήσεις RRF και REPowerEU της Ελλάδας (17,43 δισ. ευρώ και 768 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) και το αίτημά της για λήψη νέων δανείων (ύψους 5 δισ. ευρώ), επιπλέον των δανείων που περιλαμβάνονταν στο αρχικό σχέδιο (ύψους 12,73 δισ. ευρώ), καθιστούν το συνολικό τροποποιημένο σχέδιο ύψους 35,95 δισ. ευρώ.
Πρόσθετη ώθηση στην πράσινη μετάβαση της Ελλάδας
Το τροποποιημένο σχέδιο εξακολουθεί να εστιάζει πολύ στην πράσινη μετάβαση, διαθέτοντας το 38,1% (από 37,5% στο αρχικό σχέδιο) των διαθέσιμων κονδυλίων σε μέτρα που στηρίζουν τους στόχους για το κλίμα.
Ειδικότερα, οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που προστέθηκαν και κλιμακώθηκαν πρόσφατα και περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο REPowerEU συμβάλλουν σημαντικά στην πράσινη μετάβαση. Συνολικά, ενισχύουν τη φιλοδοξία για απαλλαγή της οικονομίας από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης και της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι μεταρρυθμίσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση της παραγωγής ανανεώσιμου υδρογόνου και βιομεθανίου, στη βελτιστοποίηση της χρήσης του χερσαίου και θαλάσσιου χώρου για την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην προώθηση του επιμερισμού της ενέργειας και στην αύξηση της ιδιοκατανάλωσης, καθώς και στη θέσπιση νέων χρηματοδοτικών μέσων που δεν βασίζονται σε επιχορηγήσεις για την περαιτέρω στήριξη των επενδύσεων ενεργειακής απόδοσης.
Επιπλέον, σημαντικές επενδύσεις αποσκοπούν στη στήριξη μέτρων ενεργειακής απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης ηλιακών θερμοσιφώνων και ανακαινίσεων, καθώς και της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ιδιωτική κατανάλωση. Άλλες επενδύσεις περιλαμβάνουν την κλιμάκωση υφιστάμενου μέτρου για την αύξηση της ικανότητας αποθήκευσης ενέργειας, πιλοτικά έργα για την παραγωγή βιομεθανίου και ανανεώσιμου υδρογόνου και στήριξη υποδομών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Επιπλέον, όσον αφορά τα πρόσθετα δάνεια που ζήτησε η Ελλάδα, υπάρχει δέσμευση για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επενδύσουν τουλάχιστον το 38,5% των κεφαλαίων για τη στήριξη της κλιματικής μετάβασης.
Ενίσχυση της ψηφιακής ετοιμότητας και της κοινωνικής ανθεκτικότητας της Ελλάδας
Το τροποποιημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας εξακολουθεί να συμβάλλει σημαντικά στην ψηφιακή μετάβαση στους τομείς της συνδεσιμότητας, των ψηφιακών δημόσιων υπηρεσιών, του ανθρώπινου κεφαλαίου και των ψηφιακών δεξιοτήτων, της ψηφιοποίησης των επιχειρήσεων και της υιοθέτησης προηγμένης ψηφιακής τεχνολογίας. Ενώ το μερίδιο των ψηφιακών δαπανών του τροποποιημένου σχεδίου μειώθηκε σε σχετικούς όρους (από 23,3% σε 22,1%), η συμβολή στην ψηφιακή μετάβαση σε απόλυτους όρους είναι αυξημένη σε σύγκριση με το αρχικό σχέδιο που εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2021.
Ειδικότερα, μέρος των πρόσθετων δανείων που ζήτησε η Ελλάδα αναμένεται να χρησιμοποιηθεί για ψηφιακές επενδύσεις σε ευρυζωνικά δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, ψηφιοποίηση των ΜΜΕ και των μεγάλων επιχειρήσεων, ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών κυβερνοασφάλειας, προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών και άλλων τύπων υποδομών ΤΠΕ, υπό το πρίσμα της δέσμευσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να επενδύσουν τουλάχιστον το 20,8 % των κεφαλαίων σε τέτοιες παρεμβάσεις.
Η κοινωνική διάσταση του τροποποιημένου σχεδίου παραμένει φιλόδοξη, με μια εμβληματική μεταρρύθμιση του συστήματος πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης που αναμένεται να αυξήσει την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, να μειώσει τις ανισότητες και να προωθήσει την πρόληψη των ασθενειών. Οι πρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές πυροπροστασίας, αντιπλημμυρικής και αντιδιαβρωτικής προστασίας, οι οποίες συμπληρώνουν τα μέτρα πολιτικής προστασίας του αρχικού σχεδίου, καθώς και τα νέα προγράμματα αναβάθμισης των δεξιοτήτων για την ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας αναμένεται επίσης να έχουν θετικό κοινωνικό αντίκτυπο.
Επιπλέον, μέσω των προγραμματισμένων επενδύσεων σε ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων κατοικιών και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που παράγονται από ενεργειακές κοινότητες, αναμένεται να επωφεληθούν πάνω από 60.000 νοικοκυριά που πλήττονται από ενεργειακή ένδεια, ενώ μέσω της επέκτασης των δυνατοτήτων αποθήκευσης ενέργειας και της προκαταρκτικής επιθεώρησης της αντισεισμικής αντοχής των κτιρίων του δημόσιου τομέα, το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας συμβάλλει στην αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών προκλήσεων της χώρας και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ελλάδας.
Επόμενα βήματα
Το Συμβούλιο θα έχει τώρα στη διάθεσή του, κατά κανόνα, τέσσερις εβδομάδες για να εγκρίνει την αξιολόγηση της Επιτροπής. Η έγκριση του Συμβουλίου θα επιτρέψει στην Ελλάδα να λάβει 158,7 εκατ. ευρώ ως προχρηματοδότηση των κονδυλίων REPowerEU.
Η Ελλάδα έχει λάβει μέχρι στιγμής 11,2 δισ. ευρώ σε κονδύλια του ΜΑΑ: 4,0 δισ. ευρώ σε προχρηματοδότηση και 7,2 δισ. ευρώ συνολικά εκταμιευμένα για τις δύο πρώτες πληρωμές.
Η Επιτροπή θα εγκρίνει περαιτέρω εκταμιεύσεις με βάση την ικανοποιητική εκπλήρωση των οροσήμων και των στόχων που περιγράφονται στο αναθεωρημένο σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ελλάδας, αντικατοπτρίζοντας την πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων.
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Τάσου Δασόπουλου, 22/11/2023]