Επειδή χθές ούτε μία, ούτε δύο αλλά τέσσερις εφημερίδες αναπαρήγαγαν την ιστορία με την «ανάλγητη κακή εταιρία Ελληνικός Χρυσός να διώχνει άπορους συνταξιούχους από τα σπίτια τους στο Στρατώνι», θα πρέπει να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους και να επαναφέρουμε την τάξη…

Ως γνωστόν, 170 κατοικίες στο Στρατώνι ανήκουν στην εταιρεία, η οποία από την δεκαετία του 1970 τα παραχωρεί δωρεάν σε εργαζόμενους. Το όλο θέμα έχει δημιουργηθεί διότι σε 25 από αυτά τα σπίτια κατοικούν εδώ και πολλά χρόνια συνταξιούχοι εργαζόμενοι. Όσο τα σπίτια έφταναν, κανείς δεν τους ενοχλούσε… Αλλά σήμερα πρέπει να παραχωρηθούν σε εν ενεργεία εργαζόμενους, για τους οποίους δεν φτάνουν τα υπόλοιπα. Έτσι λοιπόν, όταν τους ζητήθηκε να παραδώσουν τα σπίτια, διαπιστώθηκε πως σχεδόν οι μισοί δεν μένουν καν στο Στρατώνι, αλλά χρησιμοποιούν τα σπίτια για εξοχικές κατοικίες, ενώ κάποιοι έχουν προχωρήσει περισσότερο αφού έχουν φτιάξει πλέον δικά τους σπίτια στο Στρατώνι και τα νοικιάζουν σε τρίτους! Και πληροφοριακά κανείς δεν «πέταξε κανέναν έξω στο κρύο του χειμώνα»… Είναι λογικό για όσους δεν πράξουν το αυτονόητο να χρησιμοποιηθούν τα νόμιμα μέσα πίεσης, αφού και οι νέοι εργαζόμενοι διεκδικούν τα δικαιώματά τους…

Όλα τα άλλα είναι λαϊκίστικες ιστορίες του antigold συρφετού, οι οποίοι ματαίως προσπαθούν να παρουσιάσουν το ανωτέρω θέμα σε μια αντιπαράθεση μεταξύ της κοινότητας των μεταλλωρύχων και της εταιρείας… Όπως καταλαβαίνετε, είναι άλλη μια απροκάλυπτη απόπειρα συκοφάντησης, η οποία φυσικά έπεσε στο κενό…

Ανέκαμψε ο χρυσός από τις μεγαλύτερες απώλειες του έτους, που κατέγραψε την προηγούμενη ημέρα, καθώς οι επενδυτές αναζήτησαν ασφαλή καταφύγια, εν μέσω της αναταραχής στις αγορές των αναδυόμενων οικονομιών και της πτώσης των τιμών των εμπορευμάτων. Το ρωσικό ρούβλι διολίσθησε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, παρά το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα της χώρας προέβη στη μεγαλύτερη αύξηση των επιτοκίων των τελευταίων 16 ετών. Ειδικότερα, το συμβόλαιο χρυσού άμεσης παράδοσης ενισχυόταν κατά 1,8%, στα 1.214,18 δολ. ανά ουγγιά, έναντι “βουτιάς” 2,4% της προηγούμενης ημέρας, της μεγαλύτερης από τις 19 Δεκεμβρίου του 2013. Το συμβόλαιο παραδόσεως Φεβρουαρίου ενισχυόταν κατά 0,6%, σε 1.214,40 δολ. ανά ουγγιά.

[ΠΗΓΗ: ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ, 17-12-2014]

Σε άψογη καθαρεύουσα, η σημερινή ΕΣΤΙΑ μας ενημερώνει: Η Ελληνικός Χρυσός ανακοίνωσε χθες την ολοκλήρωση της εγκαταστάσεως τοy πρώτου ημιαυτογενούς μύλου λειοτριβήσεως στο εργοστάσιο εμπλουτισμού των Σκουριών στην Χαλκιδική. Με δυνατότητα επεξεργασίας 1.000 τόνων υλικού την ώρα ό μύλος λειοτριβήσεως στο εργοστάσιο των Σκουριών αποτελεί ένα από τα πλέον σύγχρονα και υψηλών επιδόσεων και προδιαγραφών, μηχανήματα στην Ευρώπη. Με διάμετρο 10 μέτρων, μήκος 4,5 μέτρων και βάρος 500 τόνων, ή μεταφορά και η ανύψωση του μύλου αποτέλεσαν ένα εγχείρημα υψηλών απαιτήσεων και προδιαγραφών. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο για την μεταφορά των 8 κομματιών του μύλου, χρειάσθηκαν 2.000 χλμ δοκιμαστικών δρομολογίων. Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Ελληνικός Χρυσός με αυτό τον τρόπο, μπήκαν οι βάσεις για ένα από τα σημαντικότερα έργα στην Χαλκιδική.

Η αποκάλυψη του μνημείου του λόφου Καστά στην Αμφίπολη στρέφει ξανά το βλέμμα στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας που εν πολλοίς βασίστηκε στην αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Σήμερα αυτή η ιστορία συνεχίζεται, συνδέοντας με πολλούς τρόπους την Αμφίπολη και τη Χαλκιδική: από την ιστορία τους, μέχρι τη σημερινή τους κυρίαρχη θέση στην ιστορική και οικονομική εξέλιξη της σύγχρονης Ελλάδας.

Σε αυτή τη λογική, θέλοντας να δούμε πώς αποτυπώνεται αυτή η ιστορική εξέλιξη σήμερα, βρεθήκαμε στη Μεσολακκιά, έχοντας δίπλα μας τον Κώστα Μελίτο, νέο μηχανικό και Δήμαρχο της ιστορικής Αμφίπολης. Και, κάνοντας ρεπορτάζ στην περιοχή, καταγράψαμε το πάθος των ανθρώπων της περιοχής που περιμένουν από αυτή την εξέλιξη τη νέα αρχή της σύγχρονης Ελλάδας, τη σεμνή και ταπεινή προσπάθεια του Δημάρχου να κάνει ό,τι μπορεί για να βοηθήσει σε επίπεδο συνθηκών και υποδομής το έργο, στηρίζοντας έμπρακτα, με αυτεπιστασία, την ομάδα των αρχαιολόγων και τις αρμόδιες υπηρεσίες που σηκώνουν το φορτίο της ανασκαφικής δραστηριότητας, αλλά και δεκάδες ανθρώπους με ιστορική μνήμη και συνείδηση που είδαμε μέσα σε λίγες ώρες να επισκέπτονται την περιοχή.

Χρυσός: Η κινητήρια δύναμη ενός πολιτισμού

Στην αρχαιότητα, η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής ζωής και της ισχύος της Ελλάδας. Ο άργυρος του Λαυρίου εξασφάλιζε την ανάπτυξη της Αθήνας του Περικλέους και ο χρυσός του Παγγαίου και της Χαλκιδικής κρυβόταν πίσω από την ισχύ του μακεδονικού βασιλείου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παρθενώνας, το σύμβολο της Ελλάδας, βασίστηκε στα μάρμαρα της Πεντέλης, στον άργυρο του Λαυρίου και στον χρυσό της Μακεδονίας, ενώ η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου χρηματοδοτήθηκε από τους ορυκτούς πόρους της Μακεδονίας. Σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, τα μεγαλύτερα μεταλλευτικά κέντρα εκμετάλλευσης χρυσού και αργύρου, και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα, λειτουργούσαν κατά την αρχαιότητα στη Χαλκιδική, στην περιοχή της βορειοανατολικής Καβάλας, στη Θάσο και κοντά στον ποταμό Εχέδωρο, στην περιοχή της Φιλιππιάδας, ενώ ένα από τα μεγαλύτερα μεταλλευτικά κέντρα παραγωγής αργύρου στην ιστορία της ανθρωπότητας αποτέλεσε το Λαύριο.

Ο χρυσός της Μακεδονίας

Στη Μακεδονία, τα μεταλλεία Παγγαίου και Χαλκιδικής λειτούργησαν από το 1300 π.Χ. ως βασικοί πυλώνες παραγωγής χρυσού σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ υπάρχουν αναφορές και ευρήματα ανασκαφών που αποδεικνύουν ότι χρυσός παράγεται στην ανατολική πλευρά της Θάσου ήδη από το 2300 π.Χ. Στην εποχή του Ηροδότου, παράλληλα με τα μεταλλεία χρυσού της Θάσου, αναπτύσσονται και τα μεταλλεία της «Σκαπτής Ύλης» στην περιοχή κατά άλλους του Παγγαίου, κατά άλλους της βορειοανατολικής Καβάλας. Συνολικά, και από τα δύο μεταλλευτικά κέντρα παράγεται χρυσός αξίας 300-400 ταλάντων (ισοδυναμεί με περίπου 26 κιλά σε αντίστοιχο άργυρο) ετησίως. Στη συνέχεια, αναπτύσσονται κατά κύριο λόγο οι εκμεταλλεύσεις χρυσού στο Παγγαίο και στη Χαλκιδική με την αξία της ετήσιας παραγωγής να υπερβαίνει τα 500 τάλαντα.

Ο Αριστοτέλης στο έργο του «Περί θαυμασίων ακουσμάτων» αναφέρει ότι στην περιοχή υπήρχε «χρυσίτις άμμος», καθώς και χρυσοφόρο χώμα («αχώνευτος γη, η το χρυσίον εκβάλλουσα»), απ’ όπου με τα πλυντήρια («χρυσοπλύσια») έβγαζαν το χρυσό, με μικρές σχετικά δαπάνες. Όσον αφορά την ισχύ του μακεδονικού βασιλείου, βασίστηκε στην παραγωγή χρυσού, και μάλιστα στην πρότυπη οργάνωση των μεταλλείων της περιοχής. Το μέγεθος του πλούτου των μακεδονικών «χρυσείων» αποτυπώνεται στους χρυσούς στατήρες που έφεραν την κεφαλή είτε του Απόλλωνα είτε του Ηρακλή είτε του Δία και στην άλλη πλευρά σκηνές από αγωνίσματα. Εκδόθηκαν από το 352 έως το 336 π.Χ. και κυκλοφορούσαν έως τον 2ο π.Χ. αιώνα, όχι μόνο στη Μακεδονία, αλλά και στη Ρώμη. Με το νόμισμα αυτό κατάφερε να ανταγωνιστεί τους «δαρεικούς στατήρες», ενώ υπερίσχυσε στον νομισματικό πόλεμο με τις αργυρές δραχμές της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Τα μεταλλεία εκμετάλλευσης (κυρίως του χρυσού) στη Βόρεια Ελλάδα λειτούργησαν για περισσότερα από 1.000 χρόνια, φτάνοντας ως τις ημέρες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Στο σήμερα

Στην περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής σώζονται περισσότερα από 300 πηγάδια και περίπου 200.000 κυβικά μέτρα αρχαίων μεταλλουργικών απορριμμάτων, των κοινών «σκουριών», από την «εκκαμίνευση» των μεταλλευμάτων. Η μεταλλευτική ιστορία του Στρατωνικού όρους που περνά από την Αρχαιότητα στο Βυζάντιο και κατόπιν στην Οθωμανική περίοδο, για να φτάσει στην εποχή του Μποδοσάκη και στη σύγχρονη ανάπτυξή τους, συμπληρώνει μια πορεία 25 αιώνων, μέχρι τη σύγχρονη εκμετάλλευση του χρυσού που μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα τον πιο σημαντικό παραγωγό και εξαγωγέα στην Ευρώπη.

Σήμερα, μετά την ανακάλυψη του ταφικού τύμβου του λόφου Καστά, η ανασκαφική δραστηριότητα στην Αμφίπολη προσελκύει και πάλι το ενδιαφέρον της ανθρωπότητας στο μεγαλείο της αρχαίας Ελλάδας και στο ρόλο που διαδραμάτισε σε αυτό η αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου. Και στρέφει ξανά το βλέμμα στην πρόκληση της σύγχρονης Ελλάδας και στη μετάβαση στην νέα εποχή, που βασίζεται στην αξιοποίηση του ορυκτού της πλούτου, στη συνέχεια της ιστορίας και στη δημιουργία ενός νέου κεφαλαίου: «Την αξιοποίηση του χρυσού της Χαλκιδικής».

[ΠΗΓΗ: ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΑ ΝΕΑ – Τεύχος 13]

Πώς τα απομεινάρια της υλοτομίας γίνονται αρχή και «συστατικό» της αποκατάστασης Το θρυμματισμένο ξύλο από τις υλοτομίες στις Σκουριές «εξασφαλίζει» την αποκατάσταση στην Ολυμπιάδα, στο Στρατώνι και στις Σκουριές

Τι κοινό μπορεί να έχει ένας νέος δασολόγος, ένας εισαγωγέας μηχανημάτων, ένας ντόπιος εργολάβος, ένας καθηγητής πανεπιστημίου και ένας χειριστής τσάπας; Στις Σκουριές, ο Αλέξανδρος Μελλάχ, δασολόγος, ο Αστέριος Κολοβός, εργολάβος από τη Μεγάλη Παναγία, ο Γιώργος Παπαδάκης, επιχειρηματίας, και ο Δημήτρης Αλιφραγκής, καθηγητής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συνεργάζονται στενά και κάνουν πράξη ένα διαφορετικό «success story» περιβαλλοντικής διαχείρισης, προετοιμάζοντας το έργο της αποκατάστασης.

Εμείς βρεθήκαμε στις Σκουριές, ακολουθήσαμε την ομάδα σε μια από τις πρώτες ημέρες εφαρμογής της διαδικασίας εκρίζωσης πρέμνων (το μικρό τμήμα του κορμού που απομένει μετά την κοπή και μέρος της ρίζας) και θρυμματισμού πρέμνων από τις υλοτομίες, και αποτυπώσαμε τις συνθήκες και τις λεπτομέρειες που καθιστούν την επιλογή του Τμήματος Περιβάλλοντος της Ελληνικός Χρυσός μοναδική στην Ευρώπη.

Τι περιλαμβάνει το project; Το project αυτό, που αποτελεί το πρώτο στάδιο της αποκατάστασης, εντάσσεται στο κατασκευαστικό έργο που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στις Σκουριές. Ο Αλέξανδρος Μελλάχ με την Αναστασία Γαλατσιάνου μάς ξενάγησαν στο έργο, στις υλοτομικές εργασίες και στο χώρο όπου η διαδικασία του θρυμματισμού βρίσκεται σε εξέλιξη και μας εξήγησαν τη διαδικασία βήμα προς βήμα:

«Σε κάθε επιφάνεια όπου ολοκληρώνονται οι υλοτομικές εργασίες, γίνεται η εκρίζωση των πρέμνων και στη συνέχεια ο θρυμματισμός τους με ειδικό μηχάνημα παραγωγής ξυλοτεμαχιδίων. Τα υλικά που προκύπτουν θα χρησιμοποιηθούν ως εδαφοβελτιωτικά στην αποκατάσταση των επιφανειών που καταλαμβάνουν τα έργα και στις τρεις περιοχές: Σκουριές, Στρατώνι και Ολυμπιάδα».

Επιλογή καινοτομίας: Το έργο, που ξεκίνησε να εφαρμόζεται στα μέσα Σεπτέμβρη, βασίζεται στην καινοτομία: από την επιλογή της συγκεκριμένης διαδικασίας, που είναι ούτως ή άλλως μια επιλογή υψηλού κόστους, μέχρι τον τεχνικό σχεδιασμό της απόδοσης και την επιλογή των πλέον σύγχρονων μηχανημάτων. Καινοτομία που καλείται να αντιμετωπίσει με την καλύτερη απόδοση και τις λιγότερες φθορές μια συγκεκριμένη πρόκληση: το θρυμματισμό ριζών δρυός και οξιάς με μεγάλη πυκνότητα, ανάμεικτα με χώμα και πέτρες και με τη δύναμη στα άκρα να ξεπερνά τους 400 τόνους.

Σύμφωνα με τον Γιώργο Παπαδάκη, χρειάστηκαν δυόμισι χρόνια έρευνας και επιμόρφωσης και ένα από τα πέντε όλα κι όλα αντίστοιχα μηχανήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης σε ολόκληρη την Ευρώπη για να επιτευχθεί το εξής: 200 κυβικά μέτρα την ώρα, 5.000 κυβικά μέτρα σε λίγες μέρες: «Πρόκειται για πρωτοπόρο διαδικασία στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα, πρώτη φορά χρησιμοποιείται τέτοιο μηχάνημα υψηλού κόστους σε κάθε επίπεδο».

Τι γίνεται μετά: Το επόμενο βήμα, όπως μας εξηγούν, είναι η μεταφορά του θρυμματισμένου υλικού σε κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους απόθεσης, όπου θα διατηρηθεί στις κατάλληλες συνθήκες για να κρατήσει τις εδαφοβελτιωτικές του ικανότητες. Στην πράξη, κάποια ποσότητα θα μεταφερθεί στο Στρατώνι και στην Ολυμπιάδα για την αποκατάσταση και η υπόλοιπη θα αναμειχθεί με φυτική γη, ώστε να εμπλουτιστεί με οργανική ουσία και θρεπτικά στοιχεία και να διατηρηθεί σωστά, για μελλοντικές χρήσεις στο πλαίσιο της παράλληλης αποκατάστασης.

Τα πλεονεκτήματα: Μέσα στο δάσος, παράλληλα με την εξέλιξη των εργασιών της ομάδας δασολόγων της Ελληνικός Χρυσός, ζητήσαμε από τον Δημήτρη Αλιφραγκή, που πιστεύει σθεναρά στην επιτυχία αυτής της ιδέας, να μας περιγράψει τα πλεονεκτήματά της: «Η επιλογή της χρήσης του τεμαχισμένου/θρυμματισμένου ξύλου ως υλικού επικάλυψης στην αποκατάσταση συμβάλλει δραστικά στη μακροχρόνια βελτίωση και της δραστηριότητας αλλά και των συνθηκών υγρασίας του εδάφους, καθώς μεταξύ άλλων μειώνει την επέκταση των ασθενειών, τη συμπίεση του εδάφους, τα ζιζάνια, τη θερμοκρασία και τη διάβρωση του εδάφους, ενώ αυξάνει τη διήθηση του νερού και παρέχει οργανικές ουσίες και θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος. Άρα διασφαλίζει τα βασικά προαπαιτούμενα για να τεθούν σε εφαρμογή αποτελεσματικά κάθε είδους δράσεις αποκατάστασης, συμβάλλοντας στα ταχύτερα και καλύτερα αποτελέσματα».

[ΠΗΓΗ: ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΑ ΝΕΑ – ΤΕΥΧΟΣ 13]