Η συζήτηση για τις αναγκαίες αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο για τις εξορύξεις επανήλθε πιο έντονη στο προσκήνιο το 2023 με την υιοθέτηση από την ΕΕ της Πράξης για τις κρίσιμες ορυκτές ύλες (Critical Raw Materials Act – CRMA). 

Ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, ασκώντας το θεσμικό του ρόλο είχε ουσιαστικές παρεμβάσεις τον περασμένο χρόνο σχετικά με το υφιστάμενο και το προτεινόμενο ρυθμιστικό πλαίσιο.

Συγκεκριμένα: 

Στις διαβουλεύσεις σε 6 νέες ΕΠΜ, κατατέθηκαν οι θέσεων του ΣΜΕ για το δίκτυο Natura και την εξόρυξη με τροποποίηση του Ν. 4685/2020 περί χρήσεων γης, ζωνοποίηση και απόλυτες, οριζόντιες απαγορεύσεις σε Ζώνες Προστασίας και Απολύτου Προστασίας της Φύσης

Στο Ενοποιημένο σχέδιο Πολιτικής για το 2023, τονίστηκε πως δεν γίνεται καμία αναφορά σε ΟΠΥ, ενώ αυτό αναφέρεται σε αναβάθμιση του ρυθμιστικού πλαισίου για την Περιβαλλοντική Πολιτική και επιτάχυνση και απλοποίηση των διαδικασιών περιβαλλοντικής αδειοδότησης, παράλληλα μ ετην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής

Όσον αφορά για το στόχο διατήρησης ειδών σε περιοχές Δικτύου Natura 2000, στην πλειοψηφία των περιοχών δεν προσδιορίζονται συγκεκριμένες τιμές και εξειδικευμένοι στόχοι. Επίσης δεν αποσαφηνίζεται το μεταβατικό καθεστώς για το πλαίσιο αδειοδότησης έργων σε περιοχές που δεν έχουν καθορισμένους στόχους

Στη δημόσια διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου του ΥΠΕΝ «Διατάξεις για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος», κοινοποιήθηκαν οι απόψεις ΣΜΕ για Natura και εξόρυξη, αποκαταστάσεις και περιβαλλοντικές κυρώσεις. Σημαντική ήταν η συμβολή του ΣΜΕ και στη διαβούλευση για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ, στη διαβούλευση περί Βιομηχανικών Λιμένων και των διατάξεων του νομοσχεδίου «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις», και στη διαβούλευση επί σχεδίου ΚΥΑ που αφορά στα τέλη παραχωρήσεων.

Επίσης, κατέθεσε απόψεις για την αδειοδότηση Χειριστών Μηχανημάτων Έργου, ανταλλαγή απόψεων με ΥΠΕΝ για τροποποίηση του υπάρχοντος ρυθμιστικού πλαισίου και απλοποίηση της όλης διαδικασίας. Κατάθεση προτάσεων υπήρξε και για τη ρύθμισης της χωροθέτησης ΑΠΕ σε σχέση με λατομεία. 

Τέλος, επεξεργάστηκαν και κατατέθηκαν στο ΥΠΕΝ προτάσεις απλοποίησης της διαδικασίας αδειοδότησης των εξορυκτικών έργων, και έγινε επεξεργασία του σχεδίου νέας Εθνικής Πολιτικής ΟΠΥ.

Η ανάδειξη των προβλημάτων και οι νέες προκλήσεις

Όλη αυτή η κινητικότητα και οι επεμβάσεις του ΣΜΕ στη διαδικασία, έδειξε πως το εκτός από τα χρόνια προβλήματα υπάρχουν και νέες προκλήσεις στον ορίζοντα. Είναι από όλους παραδεκτό πως η ελληνική εξορυκτική βιομηχανία, εκτός της συνεισφοράς της στην εθνική οικονομία και την περιφερειακή ανάπτυξη, έχει δυνατότητες να συνεισφέρει σημαντικά στον πλαίσιο της Critical Raw Materials Act (CRMA), στο μεγαλύτερο δυνατό περιορισμό της εξάρτησης της Ε.Ε. από κρίσιμα εισαγόμενα υλικά, με την αξιοποίηση των κρίσιμων ΟΠΥ που υπάρχουν στην Ελλάδα όπως ο χαλκός και ο βωξίτης. Αυτό προϋποθέτει την επίλυση χρόνιων προβλημάτων που έχει επανειλημμένα αναδείξει ο ΣΜΕ. Ενδεικτικά:

• Απλοποίηση και επιτάχυνση της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης. Εφαρμογή των προβλεπόμενων από την CRMA για «Σημεία Ενιαίας Επαφής» στην αδειοδότηση, για όλες τις ΟΠΥ της χώρας
• Τροποποίηση του Ν. 4685/2020 για την αδειοδότηση εξορυκτικών έργων εντός προστατευόμενων περιοχών. Άρση απαγορεύσεων και εφαρμογή του «Natura Guidance» της Ε.Ε. Επανασχεδιασμός των ΕΠΜ σε σχέση με τα εξορυκτικά έργα
• Επικαιροποίηση, εφαρμογή και θεσμοθέτηση της Εθνικής Μεταλλευτικής Πολιτικής για τις ΟΠΥ. Ιδιαίτερη αναφορά στα CRM
• Ολοκλήρωση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΟΠΥ, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις του ΣΜΕ. Εκπόνηση νέας Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Προσαρμογή των Περιφερειακών Χωροταξικών σ’ αυτήν
• Εκσυγχρονισμός του λατομικού νόμου 4512/2018 με τις τροποποιήσεις που επανειλημμένα έχει προτείνει ο ΣΜΕ
• Κίνητρα για την εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην έρευνα και αξιοποίηση νέων κοιτασμάτων καθώς και για εκσυγχρονισμό των υπαρχουσών δραστηριοτήτων. Ιδιαίτερα προτεραιότητα στην ηλεκτροκίνηση σ’ όλες τις φάσεις της εξόρυξης

• Θεσμική αντιμετώπιση των Αρχών της Κυκλικής Οικονομίας στην αξιοποίηση των παραπροϊόντων και των εξορυκτικών αποβλήτων με αντίστοιχα κίνητρα για την υλοποίησή τους (πχ. Μείωση μισθωμάτων και τελών)
• Εγκατάσταση νέου πληροφοριακού συστήματος για την παρακολούθηση των φάσεων της αδειοδότησης εξορυκτικών έργων
• Ενιαία αντιμετώπιση ΜΠΕ και Τεχνικής Μελέτης. Ένταξη της φυτοτεχνικής μελέτης στην ΜΠΕ, όχι ξεχωριστή απαίτηση
• Τροποποίηση του Ν. 4280/2014 περί Ανταλλάγματος Χρήσης Δασικής Έκτασης με σαφή και μετρήσιμα κριτήρια υπολογισμού του
• Θέσπιση χρονικών περιορισμών για τον προσδιορισμό ανταλλάγματος χρήσης δασικής έκτασης και τελική εγκατάσταση του φορέα εξόρυξης
• Τροποποίηση του υπάρχοντος νόμου Αιγιαλού και Παραλίας με διασφάλιση λειτουργίας υπαρχουσών λιμενικών εγκαταστάσεων και προσδιορισμό ανταλλάγματος χρήσης
• Θεσμοθέτηση της αναγκαίας εξωτερικής οδοποιίας για την προσπέλαση χώρων έρευνας και εκμετάλλευσης ΟΠΥ, ως συνοδό έργο αυτών (τροποποίηση Ν. 4280/2014)
• Τροποποίηση του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου για τις εγγυητικές αποκατάστασης περιβάλλοντος και τις εγγυητικές διασφάλισης δικαιωμάτων δημοσίου

Διακόσιοι ογδόντα μαθητές και μαθήτριες από τα σχολεία του Λαυρίου, της Χαλκηδόνας, της Φιλαδέλφειας, της Νέας Ιωνίας και των Αναβρύτων παρακολούθησαν την εκδήλωση

Διακόσιοι ογδόντα μαθητές και μαθήτριες από τα σχολεία του Λαυρίου, της Χαλκηδόνας, της Φιλαδέλφειας, της Νέας Ιωνίας και των Αναβρύτων παρακολούθησαν την εκδήλωση που είχε θέμα «Τα Ορυκτά και ο Άνθρωπος: Εξορυκτική δραστηριότητα, κοινωνία και περιβάλλον τον 21ο αιώνα» στο Μουσείο Γουλανδρή και που οργάνωσε ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων.

Με ερωτήσεις όπως τι διαφορά έχει η Αλούμινα από το Αλουμίνιο ,πόσο πλούσια είναι η χώρα μας σε ορυκτά. γιατί έχει σταματήσει η εξόρυξη Πεντελικού Μαρμάρου, για πόσα χρόνια έχουμε αποθέματα λιγνίτη οι μαθητές παρακολούθησαν με πολύ ενδιαφέρον για ένα περίπου δίωρο την εκδήλωση, ενώ ξεναγήθηκαν και στην σχετική έκθεση που αναπτύσσεται μέσα στο Μουσείο.

Εκ μέρους του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, χαιρέτησε ο γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου κ. Χρήστος Καβαλόπουλος, ο οποίος επισήμανε ότι Η χώρα μας είναι ιδιαίτερα ευνοημένη από την μακραίωνη γεωλογική δραστηριότητα που διαμορφώνει τον πλανήτη μας και φιλοξενεί στο υπέδαφός της πληθώρα μεταλλευμάτων και ορυκτών.

Επισήμανε ότι «η αξιοποίηση των ορυκτών είναι μία αναγκαιότητα και ότι αυτά συνδέονται με την καθημερινότητά μας, Η εξορυκτική δραστηριότητα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνία και το περιβάλλον ακολουθώντας δε και αξιοποιώντας τις εξελίξεις της τεχνολογίας (αυτοματοποίηση, ρομποτική κτλ.) θα γίνει πιο αποτελεσματική θα προστατεύει τον ανθρώπινο παράγοντα και το περιβάλλον κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Στόχος μας ,είπε, απευθυνόμενος στους μαθητές και τις μαθήτριες να σας δώσουμε την ευκαιρία να γνωρίσετε από κοντά μία δραστηριότητα που είναι περίπου το 3,5% του ΑΕΠ της χώρας και απασχολεί σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού κυρίως στην Ελληνική περιφέρεια. Θα είναι μεγάλη συμβολή στην σύνδεση του σχολείου με την πραγματική οικονομία αν με αφορμή αυτή την ημερίδα κάποιοι από σας ασχοληθείτε με τις γεωεπιστήμες και διαδεχθείτε εμάς σε αντικείμενα που πραγματικά είναι γοητευτικά, εξελίσσονται δυναμικά και προσφέρουν παγκόσμιες προοπτικές», κατέληξε.

[ΠΗΓΗ: https://www.protagon.gr, 29/1/2019]

Εξορυκτική βιομηχανία και τουρισμός δεν αποτελούν ασύμβατες έννοιες, γεγονός που υποστηρίζει και ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον ΣΜΕ, για πολλές περιοχές οι γεωλογικές δομές αποτελούν την κοινή πηγή τόσο μοναδικών ορυκτών πόρων ευκαιρία για ανάπτυξη εξορυκτικής δραστηριότητας όσο και μοναδικών γεωμορφολογικών στοιχείων ευκαιρία για τουριστική ανάπτυξη (υ .χ. απολιθωμένο δάσος Λέσβου, περιπατητικά μονοπάτια Miloterranean στη Μήλο. θειωρυχεία Μήλου, λατομεία μαρμάρου στην Καρράρα Ιταλίας, Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου). Η συνύπαρξη αυτών των δύο δραστηριοτήτων, με κανόνες και αμοιβαίο σεβασμό, αποτελεί σημαντική ευκαιρία ισόρροπης ανάπτυξης αυτών των τόπων με ελαχιστοποίηση της έκθεσης των οικονομιών τους σε κυκλικά φαινόμενα, καθώς η εξόρυξη αποτελεί δραστηριότητα με συνεχή λειτουργιά καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Όπως επισημαίνεται, η προσέγγιση τουριστικής και εξορυκτικής βιομηχανίας μπορεί να επιφέρει συνέργειες και διαφοροποιημένο τουριστικό προϊόν, που στα πεδία του θεματικού και βιωματικού τουρισμού θα δημιουργήσει συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρο.

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 19/06/2018]

ΣΜΕ: Τι δείχνει ο απολογισμός του Συνδέσμου για το 2017

Σταθερή πορεία με οριακές βελτιώσεις τιμών σημείωσε ο κλάδος των μεταλλευτικών επιχειρήσεων το 2017, όπως τονίζεται στον σχετικό απολογισμό του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων. Ο κύκλος εργασιών κυμάνθηκε περί τα 2 δισ. ευρώ και συνεχίστηκε, όπως σημειώνεται, η αύξηση τιμών στα παραγόμενα μέταλλα, μεταλλικά προϊόντα και συμπυκνώματα και εκτιμάται ότι το 2018 θα είναι θετικό, παρά την αστάθεια που υπάρχει σε κατηγορίες μεταλλευμάτων λόγω επιβολής εμπορικών δασμών και αλλαγής στρατηγικής από ΗΠΑ και Ε.Ε.

Στα προϊόντα μαγνησίας σημειώθηκαν αυξημένοι όγκοι, χωρίς όμως σημαντικές βελτιώσεις στα οικονομικά αποτελέσματα.

Από την άλλη πλευρά τα αδρανή υλικά, με τη συνεχιζόμενη μεγάλη κρίση στον κατασκευαστικό τομέα και την ανυπαρξία νέων έργων, σημείωσαν μείωση παραγωγής περί τα 4% και το 2018 εκτιμάται ότι θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο έτος, παρά το γεγονός ότι στο τέλος του 2017 εμφανίστηκε μικρή ανάκαμψη της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας.

Ο κλάδος του τσιμέντου που έχει άμεση σχέση με την εξορυκτική δραστηριότητα συντηρείται χάρη στις εξαγωγές που πραγματοποιεί. Σημειώνεται ότι η εγχώρια κατανάλωση τσιμέντου βρίσκεται ακόμα στα επίπεδα της δεκαετίας του 1960.

Ο κλάδος του μαρμάρου είχε σταθερά ανοδική πορεία λόγω των υψηλών εξαγωγών που ωθούνται από τη μεγάλη ζήτηση καλής ποιότητας μαρμάρων στη διεθνή αγορά. Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι εξαγορές που έγιναν στον χώρο και οδηγούν στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης και εκτός Ελλάδας ή την ενοποίηση δραστηριοτήτων.

Τα βιομηχανικά ορυκτά συνέχισαν την καλή τους πορεία όλο το 2017, με ελαφρά υψηλότερες πωλήσεις έναντι του 2016.0 διεθνής ανταγωνισμός στον τομέα αυτόν είναι ιδιαίτερα οξύς, με αποτέλεσμα να ωθούνται οι τιμές προς τα κάτω. Η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη εμφάνισε σχετική αύξηση έναντι του 2016. Η συμμετοχή του λιγνίτη στο σύνολο της παραγωγής ενέργειας ήταν επίσης αυξημένη φτάνοντας το 30%, έχοντας συμβάλλει σημαντικά στην ενεργειακή ασφάλεια της χώρας σε περιπτώσεις σημαντικής αύξησης της ζήτησης αιχμής. Σε αντίθεση με τη συνολική θετική πορεία του κλάδου, η επένδυση στον τομέα του χρυσού καθυστερεί σημαντικά λόγω της συνεχιζόμενης εκκρεμότητας στην αδειοδότησή της.

Συνολικά η Ελλάδα βρίσκεται στην έκτη θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης βάσει της αξίας της εξόρυξης στη βιομηχανία και στην τέταρτη βάσει της συμμετοχής της εξορυκτικής βιομηχανίας στην απασχόληση. Εντός Ελλάδας, μεταξύ των κλάδων της βιομηχανίας η εξορυκτική είναι στην όγδοη θέση στην κατάταξη βάσει προστιθέμενης αξίας και στην έκτη θέση στην κατάταξη βάσει συνεισφοράς στην απασχόληση. Αυτό δείχνουν τα στοιχεία του απολογισμού για το 2017.

Προοπτικές

Σύμφωνα με τον ΣΜΕ, στο ανθρακικό ασβέστιο παρατηρείται σημαντική μείωση της εσωτερικής κατανάλωσης λόγω κρίσης, αλλά αύξηση εξαγωγών. Μειώνεται η ζήτηση στη βιομηχανία χάρτου (λόγω εφαρμογών πληροφορικής, smart phones, tablets κ.τ.λ.). Αντίθετα αυξάνεται η ζήτηση στη χημική βιομηχανία, τρόφιμα, καλλυντικά, γεωργία, κτηνοτροφία.

Στον ατταπουλγίτη το 2018 αναμένεται σημαντική αύξηση πωλήσεων λόγω εξαγωγών, σε κλάδους όπως ζωοτροφών, δομικών υλικών, πετρελαϊκής βιομηχανίας και αποχρωστικών γαιών.

Στον βωξίτη, αλουμίνα, αλουμίνιο αναμένεται αύξηση τιμών και ζήτησης λόγω παύσης παραγωγής κινεζικών εργοστασίων για περιβαλλοντικούς λόγους. Στον γύψο προβλέπεται αύξηση της ζήτησης, όπως και στην κίσσηρη.

Στον λιγνίτη αναμένονται ανακατατάξεις λόγω πώλησης των μονάδων. Αξίζει να σημειωθεί πως από το 1957 σε Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη μέχρι το 2017 παρήχθησαν 2.064 κ. τόνοι λιγνίτη. Απομένουν 1,7 δις. τόνοι λιγνίτη. Στον χουντίτη αναμένεται αύξηση πωλήσεων όπως και στον λευκόλιθο.

Στην καυστική μαγνήσια θα συνεχιστεί η αύξηση ζήτησης και τιμών. Αντίθετα στην ποζολάνη η σχετική αβεβαιότητα για το ύψος της εθνικής παραγωγής τσιμέντου συμπαρασύρει και το συγκεκριμένο μετάλλευμα.

Στο μάρμαρο αναμένεται αυξημένη ζήτηση σε λευκά μάρμαρα, καθώς και αύξηση τιμών. Στα μικτά θειούχα οι προοπτικές δείχνουν μείωση παραγωγής χρυσοφόρου πυρίτη, αύξηση τιμών ψευδαργύρου (Ζη) και μολύβδου (Pb), αύξηση ζήτησης και τιμής χρυσοφόρου αρσενοπυρίτη, ανάπτυξη παραγωγικών έργων στην Ολυμπιάδα.

Στον μπετονίτη το 2018 παρατηρείται αυξημένη ζήτηση σε χυτήρια, χαλυβουργίες, μεταλλουργία, κατασκευές, παρά την αστάθεια στην αγορά λόγω εμπορικού πολέμου. Οι τιμές είναι ελαφρά αυξημένες έναντι του 2017.

Στο νικέλιο υπάρχει αύξηση ζήτησης και αύξηση τιμών, αλλά η Ελλάδα, που κάποτε μεγαλουργούσε στη συγκεκριμένη αγορά, τώρα υπολείπεται παρουσίας λόγω των προ βλημάτων της ΛΑΡΚΟ.

Στον ολιβίνη αναμένεται αύξηση ζήτησης οπότε και αύξηση πωλήσεων και διεύ ρυ νση πελατολογίου για την εταιρεία του χώρου. Ο περλίτης αυξάνει την παρουσία του στη Β. Αμερική σε οικοδομικές εφαρμογές, γεωργικές χρήσεις και άμμο υγιεινής. Ωστόσο οι πωλήσεις αναμένονται περίπου σταθερές, μιας και στην Ευρώπη παρατηρείται μείωση πωλήσεων στις κατασκευές.

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, της Λέττας Καλαμαρά, 14/6/2018]