Η KoBold Metals, η οποία υποστηρίζεται από έναν συνασπισμό δισεκατομμυριούχων, συμπεριλαμβανομένων των Bill Gates και Jeff Bezos, έχει ξεκινήσει δραστηριότητες εξερεύνησης σε τέσσερις ηπείρους με σκοπό την ανεύρεση κοιτασμάτων λιθίου, του πολυπόθητου μετάλλου που χρησιμοποιείται σε μπαταρίες που τροφοδοτούν ηλεκτρικά οχήματα και συσκευές υψηλής τεχνολογίας.

Η νεοφυής εταιρεία με έδρα την Καλιφόρνια, που ήδη επεκτείνεται ανοίγοντας ένα νέο ορυχείο χαλκού-κοβαλτίου στη Ζάμπια, θα αναπτύξει τη σύγχρονη τεχνολογία της για την αναζήτηση λιθίου στη Νότια Κορέα, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Αυστραλία και την Αφρική. Ο διευθύνων σύμβουλος Kurt House σημείωσε ότι η προσθήκη λιθίου στο χαρτοφυλάκιο των μετάλλων μπαταριών που θέλει να εξορύξει η KoBold, ακολουθεί τις επιτυχίες στην εξερεύνηση για νικέλιο και χαλκό στον Καναδά και τη Ζάμπια.

«Πριν από δύο χρόνια, προσλάβαμε τον ειδικό στο λίθιο καθηγητή Robert Linnen ως επικεφαλή γεωλόγο της KoBold για το λίθιο, και από την έναρξη της συνεργασίας του με την εταιρεία, μελετάμε τα θεμελιώδη στοιχεία της γεωχημείας του λιθίου», δήλωσε ο House. «Τώρα αναπτύσσουμε αυτές τις ιδέες και την επόμενη δεκαετία, η KoBold στοχεύει να αναπτύξει αρκετές νέες εκμεταλλεύσεις λιθίου για να τροφοδοτήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ηλεκτρικά οχήματα».

Η εταιρεία, η οποία χρησιμοποιεί μηχανική μάθηση για την ανακάλυψη κοιτασμάτων κρίσιμων ορυκτών, εντόπισε νωρίτερα μέσα στο έτος μια υποσχόμενη πηγή λιθίου σε μια περιοχή του Baie James στον Καναδά. Η περιοχή στην οποία έγινε η ανακάλυψη, θεωρείτο προηγουμένως ότι δεν είχε οικονομικά κοιτάσματα λιθίου.

Ένας από τους κύριους στόχους της εταιρείας με έδρα τη Silicon Valley είναι να κλείσει το κενό προσφοράς που απαιτείται για την ηλεκτροδότηση των μεταφορών, το οποίο στην περίπτωση του λιθίου θα φτάσει τα 5 τρισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την εταιρεία.

Εκτός από τις δραστηριότητες της στη Ζάμπια, η KoBold δραστηριοποιείται σε δύο άλλες αφρικανικές χώρες, τη Ναμίμπια, όπου πραγματοποιεί έρευνες για λίθιο, και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου σχεδιάζει να ξεκινήσει την εξερεύνηση τις επόμενες εβδομάδες. Διαθέτει επίσης δραστηριότητες εξερεύνησης σε εξέλιξη στη Νότια Κορέα, την Αυστραλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Από τον Καναδά στον κόσμο

Η αναζήτηση της Kobold για μέταλλα μπαταριών ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια στον Καναδά, αφού απέκτησε δικαιώματα εξερεύνησης σε μία περιοχή στο βόρειο Κεμπέκ, ακριβώς νότια του ορυχείου νικελίου Raglan της Glencore, όπου ανίχνευσε λίθιο.

Η εταιρεία διαθέτει δώδεκα επιχειρήσεις εξερεύνησης σε μέρη όπως η Ζάμπια, το Κεμπέκ, το Σασκάτσουαν, το Οντάριο και η Δυτική Αυστραλία, οι οποίες προέκυψαν από κοινοπραξίες με την BHP και με την BlueJay Mining για εξερεύνηση ορυκτών στη Γροιλανδία και από τις οποίες αναμένεται να εξορυχθούν μέταλλα μπαταριών.

Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη, η Kobold στοχεύει στη δημιουργία μιας λεπτομερούς χαρτογράφησης του φλοιού της Γης, με ιδιαίτερη έμφαση στην εύρεση κοιτασμάτων χαλκού, κοβαλτίου, νικελίου και λιθίου. Η εταιρεία συλλέγει και αναλύει πολλαπλές ροές δεδομένων -από παλιά αποτελέσματα γεωτρήσεων έως δορυφορικές εικόνες- για να κατανοήσει καλύτερα πού μπορεί να βρεθούν νέα κοιτάσματα. Οι αλγόριθμοι που εφαρμόζονται στα δεδομένα που συλλέγονται, καθορίζουν τα γεωλογικά μοτίβα που υποδεικνύουν μια πιθανή απόθεση κοβαλτίου, η οποία εμφανίζεται φυσικά μαζί με το νικέλιο και το χαλκό.

Η τεχνολογία μπορεί να εντοπίσει πόρους που μπορεί να έχουν ξεφύγει από τις πιο παραδοσιακές τεχνικές της γεωλογίας και μπορεί να βοηθήσει τις εξορυκτικές εταιρείες να αποφασίσουν πως θα διαχειριστούν τις επενδύσεις του σε νέες εκμεταλλεύσεις. Μετά από ένα διετές ράλι, με τις τιμές να φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ το 2022, εσχάτως η τιμή του λιθίου έχει μειωθεί σημαντικά λόγω της υπερπροσφοράς και της ασθενέστερης από την αναμενόμενη αύξησης της ζήτησης για μπαταρίες.

Τα αυξανόμενα επιτόκια έχουν περιορίσει τις παγκόσμιες πωλήσεις ηλεκτρικών οχημάτων, ωθώντας ορισμένες αυτοκινητοβιομηχανίες να αναθεωρήσουν τα σχέδια τους και τους αναλυτές, συμπεριλαμβανομένης της εταιρείας συμβούλων Benchmark Mineral Intelligence, να θεωρούν ότι η αγορά λιθίου θα παραμείνει πλεονασματική μέχρι το 2028.

[ΠΗΓΗ: https://rawmathub.gr/, με πληροφορίες από mining.com, 19/12/2023]

Ενώ εντείνεται η αβεβαιότητα που περιβάλλει την προσφορά των ορυκτών καυσίμων και αυξάνεται διαρκώς το ενδιαφέρον για την πυρηνική ενέργεια, τα ορυχεία αγωνίζονται να αυξήσουν τις εξορύξεις και την παραγωγή τους. Ετερόκλητοι παράγοντες, όμως, περιορίζουν την παραγωγή του αναγκαίου για τη λειτουργία των πυρηνικών αντιδραστήρων καυσίμου και οδηγούν την τιμή του σε διαρκή άνοδο. Βρίσκονται, έτσι, σε δυσχερή θέση όσες χώρες έχουν ήδη στραφεί στην πυρηνική ενέργεια και κάποιες από αυτές έμειναν αλώβητες από την ενεργειακή κρίση.

Η τιμή του ουρανίου έχει φτάσει ήδη στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 16 ετών περίπου και συγκεκριμένα στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008. Εχει υπερβεί και τα επίπεδα του 2011 οπότε είχε γνωρίσει μια απότομη άνοδο προτού αρχίσει να υποχωρεί μετά το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα. Σήμερα βρίσκεται περίπου στα 85,75 δολ. η λίβρα αλλά αναλυτές της Morgan Stanley επισημαίνουν πως η προσφορά δεν μπορεί να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση και προεξοφλούν πως η τιμή του θα εκτοξευθεί περαιτέρω στα 95 δολ. η λίβρα μέσα στο β΄ τρίμηνο του επόμενου έτους.

Η Γαλλία, που παράγει το 70% του ηλεκτρισμού της με πυρηνική ενέργεια και σε αντίθεση με τους εταίρους της στην Ευρωζώνη δεν επλήγη όταν η Μόσχα διέκοψε την παροχή φυσικού αερίου στη Γηραιά Ηπειρο, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη με την άνοδο της τιμής του ουρανίου. Τόσο η Γαλλία όσο και το Βέλγιο, η Ρουμανία και η Βρετανία επέτρεψαν προσφάτως να παραταθεί η λειτουργία των αντιδραστήρων τους και θα αντιμετωπίσουν την άνοδο των τιμών. Το ίδιο θα συμβεί και στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ όπου η επιτροπή διαχείρισης των δημοσίων εταιρειών κοινής ωφελείας ενέκρινε πενταετή παράταση της ζωής δύο αντιδραστήρων κοντά στο Λος Αντζελες που επρόκειτο να κλείσουν το 2024 και το 2025.

Το πρόβλημα θα είναι ιδιαίτερα οξύ για την Κίνα που κατασκευάζει 25 νέους αντιδραστήρες αλλά και για χώρες όπως η Τουρκία, η Ινδία και η Αίγυπτος. Συνολικά σε όλο τον κόσμο βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο στάδιο της κατασκευής 60 πυρηνικοί αντιδραστήρες και στο στάδιο του σχεδιασμού άλλοι 110. Εξάλλου, στη σύνοδο για το κλίμα που έγινε στο Ντουμπάι περισσότερες από 20 χώρες συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ δεσμεύθηκαν να τριπλασιάσουν την παραγωγική τους δυνατότητα σε πυρηνική ενέργεια μέχρι το 2050 στο πλαίσιο της προσπάθειας για μηδενισμό των εκπομπών καυσαερίων.

Συνολικά σε όλο τον κόσμο βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο στάδιο της κατασκευής 60 πυρηνικοί αντιδραστήρες και στο στάδιο του σχεδιασμού άλλοι 110.

Όπως επισημαίνει ο Τζόναθαν Χίντζε, πρόεδρος της εταιρείας ερευνών πυρηνικής ενέργειας UxC, «η ζήτηση για πυρηνική ενέργεια αυξάνεται αλλά δεν υπάρχει ανταπόκριση από την πλευρά της προσφοράς». Το Καζακστάν, πρώτη χώρα στην παραγωγή ουρανίου παγκοσμίως που αντιπροσωπεύει το 43% της συνολικής παραγωγής, αντιμετωπίζει προβλήματα στη μεταφορά και διανομή αλλά και ελλείψεις καίριων πρώτων υλών, όπως θειικού οξέος, και έχει περιορίσει την παραγωγή του. Και τα προβλήματα δεν περιορίζονται σε μια χώρα. Η γαλλική εταιρεία πυρηνικών καυσίμων Orano, που βρίσκεται στον Νίγηρα, έχει αναστείλει την παραγωγή της στη μονάδα Σομέιρ στην οποία είναι σε εξέλιξη έργα συντήρησης, επικαλούμενη δυσκολίες logistics μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα τον Ιούλιο.

Παράλληλα, η καναδική εταιρεία Cameco, από τις μεγαλύτερες στον κόσμο σε παραγωγή ουρανίου, ανακοίνωσε προσφάτως ότι ενδέχεται να καταφύγει σε αυξημένες αγορές ουρανίου έως και 8 εκατ. λιβρών από άλλες εταιρείες πριν από το τέλος του έτους, προκειμένου να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της έναντι των πελατών της. Σημειωτέον ότι στη διάρκεια των πρώτων εννέα μηνών του έτους αγόρασε συνολικά 5 εκατ. λίβρες. Οπως τόνισε, όμως, τώρα αντιμετωπίζει προβλήματα σε ορισμένα από τα σημαντικότερα ορυχεία της.

Η επίσης καναδική Sprott Physical Uranium Trust που είχε αγοράσει μαζικά τουλάχιστον 60 εκατ. λίβρες ουρανίου το 2021, οπότε ξεκίνησε η διαπραγμάτευση της μετοχής στην αγορά του Τορόντο, άρχισε και πάλι τις αγορές τον Σεπτέμβριο και αγοράζει όλο και περισσότερο τις τελευταίες εβδομάδες. Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε μάλιστα πως η Sprott αναγκάστηκε να αντλήσει περισσότερα κεφάλαια από την αγορά καθώς η τιμή του ουρανίου έχει αυξηθεί κατά περίπου 70% από την αρχή του έτους. Προσέθεσε, μάλιστα, ότι η εταιρεία του «εξακολουθεί να βλέπει μεγάλο δυναμικό ανόδου στον κλάδο καθώς οι παραγωγοί θέλουν να αυξηθούν οι τιμές περαιτέρω για να δικαιολογήσουν την κατασκευή νέων ορυχείων».

Η άνοδος των τιμών του ουρανίου ήταν τόσο απότομη και ραγδαία ώστε οι εταιρείες δεν πρόλαβαν να αλλάξουν τα σχέδιά τους. Πολλά ορυχεία περιμένουν να δουν κατά πόσον θα παραμείνουν οι τιμές του ουρανίου σε υψηλά επίπεδα προτού αποφασίσουν αν θα ενεργοποιήσουν εκ νέου μονάδες τους ή θα επισπεύσουν νέα σχέδιά τους.

[ΠΗΓΗ: https://myvolos.net/, από Hurriyet, Wall Street Journal, 19/12/2023]

«[…] Μέσα στους στόχους του 2024 είναι και η επιτάχυνση των ερευνών για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, δηλαδή μεταλλεύματα που χρησιμοποιούνται στις υποδομές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προσαρμοζόμαστε έτσι σε μία νέα, μεγάλη Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για να μειωθεί η Ευρωπαϊκή εξάρτηση από ξένες χώρες που σήμερα ελέγχουν την μεγάλη πλειοψηφία των Κρίσιμων Πρώτων Υλών. Η χώρα μας είναι προικισμένη με αρκετή ποικιλία των υλικών αυτών και οραματιζόμαστε μια αναζωογόνηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας, με κατάλληλες θεσμικές παρεμβάσεις».

Με την παραμονή του νέου χρόνου συνηθίζουμε να ανταλλάσσουμε ευχές και να σκεφτόμαστε αισιόδοξα.

Πολύ περισσότερο αυτήν την φορά. Καθώς έχουμε περάσει από μια μεγάλη ενεργειακή κρίση που κράτησε πάνω από δύο χρόνια, στην διάρκεια των οποίων προεξοφλήθηκαν πολύ απαισιόδοξα σενάρια, τα οποία ευτυχώς δεν έγιναν πραγματικότητα. Έτσι δικαιολογείται μια συγκρατημένη αισιοδοξία για το 2024, όπως επιστρέφει η κανονικότητα στις διεθνείς αγορές. Με την πεποίθηση αυτή η κυβέρνηση σταματάει τις οριζόντιες επιδοτήσεις, συνεχίζοντάς τες μόνο για τους ευάλωτους συμπολίτες μας, και απελευθερώνει την αγορά της ενέργειας.

Μένουν πολλά να γίνουν, μια και οι προκλήσεις της κλιματικής κρίσης και οι απαιτήσεις της πράσινης μετάβασης γίνονται πιο έντονες χρόνο με τον χρόνο. Όλο και περισσότερο πείθονται οι άνθρωποι, οι κυβερνήσεις όλο και περισσότερων κρατών, όλο και περισσότερες επιχειρήσεις, ότι ο χρόνος μετράει αντίστροφα πριν η κλιματική κρίση κλιμακωθεί σε κλιματική καταστροφή και ότι πρέπει να εντείνουμε τις δράσεις μας για να πλησιάσουμε την ανθρακική ουδετερότητα όσο το δυνατόν συντομότερα.

Η Ελλάδα έχει πετύχει αρκετά, ιδίως στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας όπου το ποσοστό των ΑΠΕ είναι φέτος στο 45%. Θέτουμε φιλόδοξους στόχους με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα ώστε να φτάσουμε στο 80% συμμετοχή των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή το 2030. Αυτό απαιτεί νέες επενδύσεις ΑΠΕ, με ισορροπία ανάπτυξης ανάμεσα στα φωτοβολταϊκά και τα αιολικά πάρκα, αλλά και επενδύσεις στο δίκτυο και στην αποθήκευση ενέργειας ώστε να αντιμετωπιστεί η σημερινή κατάσταση συμφόρησης του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου. Όλο αυτό το πακέτο μέτρων, με αιχμή την προσθήκη μπαταριών και αντλησιοταμίευσης, θα αποτελέσει την αιχμή των πρωτοβουλιών του τομέα Ενέργειας το 2024.

Έχουμε εξαγγείλει παράλληλα ένα οραματικό μεγάλο πρόγραμμα για την ανάπτυξη των θαλάσσιων αιολικών πάρκων, ώστε να εκμεταλλευτούμε το εξαιρετικό αιολικό δυναμικό του Αιγαίου Πελάγους, ίσως το καλύτερο σε όλη την Μεσόγειο. Το αιολικό αυτό δυναμικό αποτελεί έναν πολύτιμο εθνικό πόρο που η χρήση του μπορεί να μεταμορφώσει την Ελλάδα σε εξαγωγό πράσινης ενέργειας στην Ευρώπη, με παράλληλη ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος βοηθητικών οικονομικών δραστηριοτήτων που θα συμβάλει σημαντικά στην όλη ανάπτυξη της Ελληνικής Οικονομίας. Μέσα στο 2024 φιλοδοξούμε να ολοκληρώσουμε το αναγκαίο ρυθμιστικό περιβάλλον και να αρχίσουμε σε παράλληλη διαδρομή τις αναγκαίες έρευνες στις επιλεγμένες περιοχές για να μπορέσουμε συντομότερα να κινητοποιήσουμε τους επίδοξους επενδυτές των τεράστιων αυτών έργων.

Μέσα στους στόχους του 2024 είναι και η επιτάχυνση των ερευνών για τις Κρίσιμες Πρώτες Ύλες, δηλαδή μεταλλεύματα που χρησιμοποιούνται στις υποδομές των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Προσαρμοζόμαστε έτσι σε μία νέα, μεγάλη Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για να μειωθεί η Ευρωπαϊκή εξάρτηση από ξένες χώρες που σήμερα ελέγχουν την μεγάλη πλειοψηφία των Κρίσιμων Πρώτων Υλών. Η χώρα μας είναι προικισμένη με αρκετή ποικιλία των υλικών αυτών και οραματιζόμαστε μια αναζωογόνηση της μεταλλευτικής δραστηριότητας, με κατάλληλες θεσμικές παρεμβάσεις.

Η διαδρομή προς το Green Deal της Ευρώπης στην οποία θέλουμε να είμαστε πρωταγωνιστές περιλαμβάνει και νέες παρεμβάσεις για την ανάπτυξη της αγοράς του πράσινου υδρογόνου, των βιοκαυσίμων, της τεχνολογίας δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα από βιομηχανίες που δεν έχουν εναλλακτικούς τρόπους «πράσινης» μετάβασης. Μέσα στο 2024 θα θεσμοθετήσουμε το ρυθμιστικό περιβάλλον για όλες αυτές τις νέες αγορές, ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και θα ξεκινήσουμε την υλοποίηση έργων όπως η εγκατάσταση των πρώτων μονάδων ηλεκτρόλυσης υδρογόνου με χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιομεθανίου, δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης του διοξειδίου του άνθρακα με χρήση κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ένα επίσης μεγάλο έργο που θα ξεκινήσει το 2024 είναι οι δράσεις για την απανθρακοποίηση των νησιών, με χρήματα που θα χορηγήσει τόσο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, με την συνδρομή της Ευρωπαϊκή Επιτροπής, αλλά και του ΕΣΠΑ. Στόχος είναι αρκετά από τα νησιά μας, το κυριότερο ατού του Ελληνικού Τουρισμού, να έχουν ανθρακική ουδετερότητα το 2030, να είναι δηλαδή πράσινα, πράγμα που θα τονώσει ακόμα περισσότερο την ελκυστικότητα τους σε μια εποχή αυξανόμενης ευαισθητοποίησης των επισκεπτών μας για τα ζητήματα του περιβάλλοντος.

Όλα αυτά τα μεγάλα νέα προγράμματα θα συμπληρωθούν από την συνέχιση των έργων που ήδη προωθούμε ενεργητικά με την βοήθεια ευρωπαϊκών πόρων όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ, ανάμεσα σε άλλα. Η συνέχιση των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας τόσο στον ιδιωτικό τομέα, κατοικίες και επιχειρήσεις, όσο και στο Δημόσιο, είναι στις άμεσες προτεραιότητες του Υπουργείου. 

Η βασική αρχή με την οποία θα κινηθούμε σε όλες τις δράσεις μας είναι το συμφέρον των καταναλωτών. Έτσι είμαστε υποχρεωμένοι να κρατάμε την ισορροπία ανάμεσα στις απαιτήσεις της προώθησης της πράσινης μετάβασης και εκείνες της εξασφάλισης ενεργειακής ασφάλειας, επομένως αξιοποιώντας και όλες εκείνες τις δυνατότητες που έχει η χώρα μας από την χρήση του φυσικού αερίου, στον οποίο η γεωγραφική θέση μας δίνει δυνατότητες να είμαστε ένας ενεργειακός κόμβος διαμετακόμισης στην ευρύτερη γειτονιά μας.

Η ισορροπία είναι μια βασική αρχή που προσέχουμε να τηρούμε σε όλες τις αποφάσεις μας, προωθώντας το νέο αλλά προσέχοντας να αποφεύγουμε την υπερβολή και την υπερδιαστασιολόγηση, να συντηρούμε το παλιό αλλά χωρίς να ξεχνάμε την ανάγκη υπέρβασης του, προστατεύοντας τους καταναλωτές χωρίς να εμποδίζουμε τις επενδύσεις, τηρώντας τις σωστές αναλογίες κόστους – οφέλους στην προστασία του περιβάλλοντος.

Κάθε χρονιά είναι δύσκολη αν πάρει κανείς υπόψιν του τους πολλούς παράγοντες και την συνθετότητα των ζητημάτων που σχετίζονται με την ενέργεια. Αλλά ελπίζουμε ότι το 2024 θα μας χαρίσει μια ανάπαυλα από τα προηγούμενα δύσκολα χρόνια, καθώς οι τιμές της ενέργειας θα αποκλιμακωθούν κατά πάσα πιθανότητα όσο δεν χειροτερεύουν οι γεωπολιτικές προκλήσεις, η τεχνολογία θα κάνει νέες προόδους και η Ελληνική Οικονομία θα πάει καλύτερα ακόμα.

Εύχομαι καλή ενεργειακή χρονιά.

[ΠΗΓΗ: https://energypress.gr/, 19/12/2023]

Ένα νέο πακέτο ύψους 3,5 δισ. δολαρίων για τις εταιρείες που παράγουν μπαταρίες και τα κρίσιμα ορυκτά που περιέχονται σε αυτές, ανακοίνωσε στα μέσα Νοεμβρίου το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την εφοδιαστική αλυσίδα μπαταριών στις ΗΠΑ. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, η Κίνα είχε ανακοινώσει περιορισμούς στις εξαγωγές ορισμένων ορυκτών και σπάνιων γαιών, των οποίων είναι σχεδόν αποκλειστικός προμηθευτής της παγκόσμιας οικονομίας, όπως ο γραφίτης, το γάλλιο και το γερμάνιο.

Πρόκειται για δύο επεισόδια ενός νέου ψυχρού πολέμου που έχει ξεκινήσει μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, με φόντο τις πολύτιμες μπαταρίες. Τα τελευταία χρόνια, η πρόσβαση στο λίθιο και σε μέταλλα και σπάνιες γαίες θεωρείται απαραίτητη και κρίσιμη για την εθνική ασφάλεια των μεγαλύτερων δυνάμεων του πλανήτη. Η ενεργειακή μετάβαση ανατρέπει όσα ίσχυαν τον περασμένο αιώνα που η παγκόσμια οικονομία λειτουργούσε ως ένα σύστημα εξαρτημένο από τους υδρογονάνθρακες. Η απανθρακοποίηση δίνει τεράστια ώθηση στη ζήτηση για ορυκτά που χρησιμοποιούνται για πράσινες τεχνολογίες και ηλεκτρικά οχήματα.

Το λίθιο, ο χαλκός, το νικέλιο, το κοβάλτιο, ο γραφίτης και οι σπάνιες γαίες βρίσκονται στο επίκεντρο της νέας αυτής εποχής, δημιουργώντας ένα ακόμη πεδίο σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας, από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας έως σήμερα η ζήτηση για λίθιο έχει τριπλασιαστεί, ενώ η ζήτηση για κοβάλτιο έχει αυξηθεί κατά 70% και για νικέλιο κατά 40%. Ειδικά το λίθιο, που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων και σε άλλα μέσα αποθήκευσης ηλιακής και αιολικής ενέργειας, έχει κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση.

Η Αυστραλία και η Χιλή ευθύνονται για το 70% της παγκόσμιας παραγωγής λιθίου, αλλά η Κίνα είναι αυτή που ελέγχει τα περισσότερα ορυχεία και κατά συνέπεια πάνω από το 60% της παραγωγής. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, από την άλλη, εξαρτώνται από την Κίνα για περίπου τις μισές προμήθειες 25 μετάλλων που χρειάζονται. Έτσι, η αμερικανική οικονομία είναι εκτεθειμένη και άρα ευάλωτη στα οποία προβλήματα στην παραγωγή παρουσιάζονται στην Κίνα και ειδικά σε περιόδους γεωπολιτικών εντάσεων.

Σημαντικό είναι και το ζήτημα του γραφίτη, ο οποίος είναι εξίσου σημαντικός για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων. Η Κίνα κυριαρχεί και στην παραγωγή γραφίτη, ελέγχοντας το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τις εξαγωγές, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες στις αυτοκινητοβιομηχανίες της Δύσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο τα μέταλλα μπορούν να γίνουν πολύτιμα όπλα στη γεωπολιτική αρένα.

Τον Μάρτιο του 2022, ο Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι θα επικαλεστεί εξουσίες της εποχής του Ψυχρού Πολέμου για να ενισχύσει την παραγωγή υλικών που είναι απαραίτητα στις μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων και τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η αμερικανική κυβέρνηση πρόσθεσε το λίθιο, το νικέλιο, το κοβάλτιο, τον γραφίτη και το μαγγάνιο στη λίστα που καλύπτει ο νόμος περί αμυντικής παραγωγής του 1950. Είναι ο ίδιος νόμος που επικαλέστηκε ο Χάρι Τρούμαν για την παραγωγή χάλυβα για τον πόλεμο της Κορέας και ο Ντόναλντ Τραμπ για την παραγωγή μασκών κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Μέσα στην επόμενη δεκαετία εκτιμάται ότι για να καλυφθεί η παγκόσμια ζήτηση για γραφίτη θα χρειαστούν 97 νέα μεταλλεία και επενδύσεις άνω των 10 δισ. δολαρίων. Είναι δύσκολο οι ΗΠΑ να καταφέρουν να καλύψουν τις ανάγκες τους και για να σταματήσουν να εξαρτώνται από την Κίνα επενδύουν ήδη τεράστια ποσά στην καινοτομία των μπαταριών.

Στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν ότι για να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να ηγούνται στο πεδίο της πράσινης ενέργειας και της πράσινης μετάβασης, θα πρέπει να βρει τρόπους να φτιάνει μπαταρίες με λιγότερα από τα στοιχεία που προμηθεύεται από την Κίνα. Οι πρόσφατοι περιορισμοί της Κίνας στις εξαγωγές γραφίτη είναι μία προειδοποίηση για το πως θα αντιδράσει το Πεκίνο σε πιθανές γεωπολιτικές αναταράξεις. Η μεγάλη κόντρα ΗΠΑ-Κίνας για τις μπαταρίες θα μπορούσε να προκαλέσει μία νέα παγκόσμια κρίση, στην οποία η Ευρώπη θα βρεθεί στη μέση και θα επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό.

(Φωτό: Εργοστάσιο παραγωγής μπαταριών λιθίου © EPA/LUKAS BARTH-TUTTAS)

[ΠΗΓΗ: https://www.powergame.gr/, του Μάξιμου Κωνσταντίνου, 18/12/2023]