Η γέννηση του Χριστού ας είναι το προμήνυμα για μια χρονιά διαφορετική, όμορφη, με λιγότερα προβλήματα και περισσότερες φωτεινές εικόνες. Είθε η μαγεία των Χριστουγέννων να μας αγγίξει και να μας δώσει την ενσυναίσθηση για ότι συμβαίνει γύρω μας ώστε να αγωνιστούμε να το διορθώσουμε, ατομικά ή συλλογικά.
Με τις πιο θερμές ευχές μας για χαρούμενα Χριστούγεννα!
Στο λαϊκό εορτολόγιο η περίοδος από την παραμονή των Χριστουγέννων έως τα Θεοφάνια ονομάζεται “Δωδεκαήμερο” ή “Δωδεκάμερο”. Τρεις μεγάλες γιορτές γιορτάζονται εκείνες τις μέρες: Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και τα Φώτα.
Όταν ο Δεκέμβρης φανεί, μια γλυκιά χριστουγεννιάτικη ανυπομονησία γεννιέται και εξαπλώνεται γρήγορα στη καθημερινότητά μας. Λίγο οι φανταχτερά στολισμένες βιτρίνες των καταστημάτων, λίγο οι στολισμένοι δρόμοι, λίγο οι χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις που ξεκινούν από νωρίς κάθε χρόνο μαζί με τις χριστουγεννιάτικες μελωδίες στο ραδιόφωνο…δεν θέλει και πολύ!
Από άκρη σε άκρη η Ελλάδα έχει μια σειρά από έθιμα για τις ημέρες των γιορτών. Συνήθως ξεκινούν από την παραμονή των Χριστουγέννων, τελειώνουν ανήμερα των Φώτων και περιστρέφονται γύρω από την οικογένεια και τις ευχές για καλή τύχη και πλούσια σοδειά. Μερικά από αυτά κρατούν μέχρι τις μέρες μας, ενώ άλλα έχουν πια περάσει στην ιστορία κάθε τόπου.
Στη Χαλκιδική, σε διάφορες περιοχές του δήμου Αριστοτέλη υπάρχουν ήθη και έθιμα που παραμένουν αναλλοίωτα μέχρι σήμερα και περνούν από γενιά σε γενιά. Ας δούμε μερικά από αυτά:
ΣΤΗΝ ΑΡΝΑΙΑ
Η κοπή Χριστόψωμου και το Μέλωμα του Χριστού
Το Χριστόψωμο( ή Χροστόψωμα ή Χριστόπ’τα ή κ’στοπ’τα ή κλικ ή κ’λούρα η μπουγάτσια) το έφτιαχναν σε πολλές περιοχές της Χαλκιδικής την παραμονή των Χριστουγέννων. Μόλις έβγαινε από το φούρνο οι νοικοκυρές το άλειφαν με λιωμένο μέλι η ζαχαρόνερο για να γλυκάνει τον Χριστό!
Στην Αρναία, λοιπόν κάθε χρόνο αναβιώνουν το Χριστουγεννιάτικο έθιμο της Παρασκευής ενός τεράστιου Χριστόψωμου για το «μέλωμα» του Χριστού.
Το βράδυ της Παραμονής των Χριστουγέννων είθισται όλες οι οικογένειες της Αρναίας να συγκεντρώνονται γύρω από το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, πιστοί στα ήθη και στα έθιμα για την κοπή του Χριστόψωμου.
Το πολύ παλιό αυτό έθιμο η πολιτιστική και επιμορφωτική εταιρία Αρναίας, το μετέφερε στη κεντρική πλατεία του χωριού για να διευρύνει την οικογένεια.
Πάντως πρόκειται για ένα έθιμο το οποίο τηρείται πίστα και έχει κάνει «διάσημη» την Αρναία. Είναι το μεγαλύτερο Χριστόψωμο, βάρους 400 κιλών όπου οι επαγγελματίες στην Αρναία κάθε χρόνο το προετοιμάζουν πυρετωδώς για να τοποθετηθεί στις 24 Δεκεμβρίου, Παραμονή των Χριστουγέννων σε λαμαρίνα ειδικής κατασκευής με διαστάσεις 2χ2 μέτρα. Αφού ψηστεί σε ειδικό φούρνο θα μοιραστεί στους κατοίκους και στους επισκέπτες στην κεντρική πλατεία του χωριού με γιορτή συνοδεία της Φιλαρμονικής.
ΣΤΗΝ ΙΕΡΙΣΣΌ
Το Χριστόψωμο
Από τις πιο χαρακτηριστικές προετοιμασίες της παραμονής των Χριστουγέννων το ζύμωμα του χριστόψωμου στη Ιερισσό. Τα χριστόψωμα, αποτελούν το βασικό ψωμί των Χριστουγέννων και το ευλογημένο, αφού αυτό θα στηρίξει τη ζωή του νοικοκύρη και της οικογένειάς του. Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα, λέγοντας: “Μελώνουμε τον Χριστό.”
Το Χριστόψωμο στην Ιερισσό τα σπίτια το έχουν για το βραδινό δείπνο τους μιας και η εκκλησία δεν επιτρέπει το λάδι και είναι περιόδο νηστείας.
Ο νοικοκύρης παίρνει και σταυρώνει το ψωμί με το μέλι, το κόβει κομμάτια και η οικογένεια τρώει σαν γεύμα ψωμί με μέλι και καρύδια!
Τα κάλαντα αλλιώς
Με ένα δικό τους τοπικό ρυθμό ψέλνουν τα κάλαντα στην Ιερισσό Παραμονή των Χριστουγέννων λέγοντας «Καλήν Εσπέραν Άρχοντες», αλλά σε μία διαφορετική εκδοχή που ταιριάζει με τον τόπο και την κουλτούρα τους.
Το «σφάξιμο» του πετεινού
Από το βράδυ της παραμονής οι κάτοικοι της Ιερισσού έσφαζαν έναν πετεινό και τον προετοίμαζαν για την επόμενη μέρα των Χριστουγέννων όπου και μαγείρευαν κόκορα σούπα για το Χριστουγεννιάτικο τους τραπέζι.
Το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι στο χωριό της Ιερισσού γίνεται ευθύς αμέσως μετά το σχόλασμα της Εκκλησίας. Η οικογένεια μαζεύεται στο αρχοντικό της και ετοιμάζει το τραπέζι. Το τραπέζι των Χριστουγέννων είναι λιτό με την σούπα από πετεινό να κυριαρχεί και κάποιες πίτες με τυριά να το συνοδεύουν!
Η Γουρουνχαρά
Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Ιερισσού ήταν το σφάξιμο του γουρουνιού.
Την δεύτερη μέρα όλα τα σπίτια έσφαζαν το γουρούνι. Η σπατάλη ήταν γνωστή μόνο σαν λέξη, εκείνη την εποχή, όχι σαν νοοτροπία. Τίποτα από το σφάγιο δεν πετιόταν. Όλα, μα όλα τα μέρη του ζώου τα αξιοποιούσαν οι ντόπιες καλονοικοκυρές.
Συγκεκριμένα έπαιρναν το δέρμα του, το οποίο το αλατίζανε και το κρατούσανε για να φτιάξουνε τα γουρουνοτσάρουχα( γνωστά τσαρούχια που φορούσανε στο παρελθόν). Κρατούσανε το λίπος του γουρουνιού που το αλατίζανε οι νοικοκυρές ώστε να έχει η οικογένεια για όλη τη χρονιά να τρώει παστό. Το υπόλοιπο λίπος που έμενε το βράζανε και κρατούσανε την γλίνα για να φτιάξουνε τις γνωστές σε πολλούς παραδοσιακές τσιγαρίδες, το αγαπημένο φαγητό μικρών και μεγάλων! Με το δέρμα του, που το ξύριζαν και το στέγνωναν, νοστίμιζαν τα όσπρια και άλλα φαγητά και με τα έντερα του, έφτιαχναν νοστιμότατα λουκάνικα. Τα συκώτια, τις καρδιές και τα υπόλοιπα την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων οι νοικοκυρές τα μαγειρεύανε και τα μοιράζανε σε γειτονιές για το καλό της χρονιάς που θα έρθει. Ακόμη και σήμερα σε πολλά σπίτια της Ιερισσού τηρείται το έθιμο του γουρουνιού, με τα συκώτια του να μαγειρεύονται κοκκινιστά και να μοιράζονται από εδώ και από εκεί ως μέρα χαράς και γιορτής.
Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα και η όλη εργασία είχε ως επακόλουθο το γλέντι και τη χαρά, γι’ αυτό και η ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως «γουρουνοχαρά».
Οι Κούνιες
Την Δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων από τους νέους γίνονταν οι «Κούνιες». Ένα ακόμη ξεχωριστό έθιμο της Ιερισσού που έχει να κάνει με το «κούνημα» των κοριτσιών από τα νεαρά αγόρια. Όπου είχε δέντρα τα κορίτσια έκαναν εκείνη την εποχή κούνια και τα αγόρια τις κουνούσαν τραγουδώντας όλοι μαζί διάφορα Ιερισσιώτικα τραγούδια!
ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ
Στις 23 ή 24 οι νοικοκυρές ζυμώνουν το ψωμί το οποίο το έβαζαν σε κυκλικό ταψί, για να γίνει στρογγυλό και το έψηναν στο φούρνο της γειτονιάς που ήταν αναμμένος. Αυτό το έκοβαν και το έτρωγαν το μεσημέρι μετά την εκκλησία στο μεσημεριανό τραπέζι. Το ψωμί αυτό ήταν συνήθως λίγο γλυκό και πάνω έβαζαν και λίγα καρύδια ή αμύγδαλα.
Επίσης την Παραμονή στη Μεγάλη Παναγία φτιάχνεται η σουσαμόπιτα, μια παραδοσιακή πίτα που δεν λείπει από το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι!
Την παραμονή επίσης στις 24 Δεκεμβρίου τα παιδιά σηκώνονται τις πρώτες πρωινές ώρες με παρέες και γυρνούν στα σπίτια της γειτονιάς και των συγγενών , για να πούνε τα κάλαντα. Παλαιότερα βέβαια τα παιδιά σηκώνονταν από το ξημέρωμα γιατί έπρεπε να πάνε πρώτοι στα σπίτια να πούνε τα κάλαντα , γιατί αν είχαν πάει άλλοι τους έλεγαν ότι « τους τα είπαν άλλοι » και δεν τους άνοιγαν.
Στα σπίτια που πήγαιναν και τους άνοιγαν οι νοικοκυρές τους έδιναν γλυκά και χρήματα αν είχαν.
Τα κάλαντα που ψέλνουν είναι :
«Καλήν ημέρα άρχοντες…………………..» και μερικά άλλα τραγούδια σχετικά με τα Χριστούγεννα.
Ένα άλλα έθιμο ήταν , στις 24 Δεκεμβρίου : Το σφάξιμο του γουρουνιού, το οποίο σε κάποια σπίτια ακόμη με κάπως διαφορετικό τρόπο βέβαια τηρείται ακόμη.
Παλιότερα στο κάθε σπίτι υπήρχε και ένα « κουμάσι » , που εκτρέφανε το γουρούνι τους. Αυτό γινόταν γιατί δεν υπήρχε το κρέας , και ήταν πολύ δυσεύρετο και ακριβό μιας και δεν είχαν και τα χρήματα για να το αγοράσουν. Μαζεύονταν παρέες από φίλους και γείτονες , και έφερναν το γουρούνι στην αυλή του σπιτιού και το έσφαζαν. Μετά το κρεμούσαν και άρχιζε η διαδικασία του γδαρσίματος.
Το πρώτο που έκαναν μετά ήταν να βγάλουν την συκωταριά και την έδιναν στη νοικοκυρά που την τηγάνιζε και έκανε μεζέδες για το κρασί που έπιναν οι άντρες έξω. Έπειτα έβγαζαν το λίπος « παστό » το κόβανε σε χοντρές φέτες , και έπαιρναν μερικές φέτες ( κομμάτια ) και τα «πάστωναν» σε χοντρό αλάτι , για να έχουν να τρώνε το χειμώνα και την άνοιξη.
Τα υπόλοιπα κομμάτια και τα μικρότερα τα «λαγαρίζανε» , δηλαδή τα βάζανε σε ένα μεγάλο καζάνι και τα βράζανε μέχρι να βγει όλο σχεδόν το λίπος τους , η «λίγδα». Αυτή την μάζευαν σε τενεκέδες και τη χρησιμοποιούσαν στις πίτες και στα φαγητά αντί για λάδι. Ό,τι έμενε στο καζάνι , δηλαδή το ξεροψημένο λίπος οι « τσιγαρίδες » , τις τρώγανε ή τις κρατούσαν και τις βάζανε μέσα σε πίτες για βούτυρο με σκοπό να δώσουν στην πίτα μεγαλύτερη νοστιμιά.
Μετά το λίπος έκοβαν τα πλευρά του γουρουνιού και πάλι μερικά τα βάζανε στο χοντρό αλάτι , και έτσι το κρέας μπορούσε να διατηρηθεί για όσο καιρό ήθελαν , αυτές ήταν οι «πλευρεμιές ». Μ ’ αυτόν τον τρόπο είχαν να φάνε κρέας μέχρι το Πάσχα.
Το κρέας το έκαναν κιμά , αλλά όχι με μηχανή που φυσικά δεν υπήρχε , αλλά με το τσεκούρι το έκοβαν δε μικρά κομματάκια. Μετά έπαιρναν τα έντερα και εφόσον η νοικοκυρά τα έπλενε πολύ καλά , τα γέμιζαν με το κιμά που είχαν κόψει και έκαναν τα λουκάνικα. Και κρατούσαν φυσικά όσο κρέας χρειαζόταν. Τις επόμενες ημέρες έπαιρναν ένα τενεκέ μικρό και ρίχνανε μέσα « λίγδα » ζεστή , γιατί όταν κρυώσει γίνετε σαν κρέμα , και τοποθετούσαν εκεί μέσα κομμάτια από πλευρά και λουκάνικα και το σφράγιζαν καλά. Το τενεκεδάκι αυτό το άνοιγαν μόνο το Πάσχα και έτρωγαν λουκάνικο και κρέας , για να μην βρίσκουν μπροστά τους φίδια όλο το καλοκαίρι.
Σήμερα λίγοι είναι αυτοί που έχουν και εκτρέφουν γουρούνι , και λίγα γίνονται από αυτά που γινόταν τότε.
Και τα λουκάνικα που ίσως γίνονται περισσότερο δεν έχουν τη μορφή που είχαν τότε μιας και σήμερα υπάρχουν μηχανές για κιμά, και είναι πιο πλούσια σε μπαχαρικά και καρυκεύματα.
Το Κατσαμάκι
Στην πλατεία του χωριού την Παραμονή των Χριστουγέννων παρουσία κόσμου φτιάχνεται το «Κατσαμάκι» της Μεγάλης Παναγίας. Είναι ένα γλυκό που μοιάζει με τον χαλβά και παρασκευάζεται από καλαμποκάλευρο και νερό το όποιο μετά αλείφεται από έξω με μέλι…
ΣΤΟ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ
Η Τσιγαριδογιορτή
Η Τσιγαριδογιορτή είναι το παραδοσιακό γλέντι στην πλατεία του χωριού.
Συνήθως σερβιρίζονται η ομώνυμη τοπική νοστιμιά (τσιγαρίδια) , ψητές «μήρες»(χοιρινά παϊδακία και μπριζόλες στην ντοπιολαλιά) και χωριάτικα λουκάνικα συνοδευόμενα από τοπικό άφθονο κόκκινο κρασί, ρετσίνα και τσίπουρο.
Πιθανότατα το έθιμο της σφαγής του οικόσιτου χοίρου ανάγεται στους ρωμαϊκούς χρόνους, τότε που οι γεωργοί θυσίαζαν, κατά τα Σατουρνάλια (17-25 Δεκεμβρίου), προς τιμή του Κρόνου και της Δήμητρας, χοίρο για την ευφορία της γης.
Οι Παλαιοχωρινοί Χαλκιδικιώτες πάντως, έσφαζαν το γουρούνι μετά την νηστεία των Χριστουγέννων (την ημέρα του Αγίου Στεφάνου, 27/12 ), διότι και το κρύο επέτρεπε τη διατήρηση του χοιρινού κρέατος για πολύ καιρό και οι «αλείξουρις» (λόγω και τις νηστείας) αυτές ημέρες χρειάζονταν πολύ και καλό φαγητό «φαγούσ’μου ήταν κι δ’λειές δεν είχαν».
Η σφαγή του γουρουνιού, από παρέα φίλων και γειτόνων, ήταν όντως τελετουργική: λίγο πριν τη σφαγή, το έβγαζαν από το «κουμάσι» για να περπατήσει, «να σκνίσ’» ελεύθερα και να «χαρεί», προτού θανατωθεί.
Ευθύς μετά το σφάξιμο, η νοικοκυρά το θύμιαζε μ’ ένα κεραμίδι «για να φύγουν τα μαϊκά» τα κάρβουνα από το αυτοσχέδιο θυμιατό τα έριχνε μετά στο λαιμό του χοίρου «για την ψυχή του ζώου αλλού, «έβαζαν στο στόμα του γουρουνιού κώνο («κουκ’νάρα») καλαμποκιού, για να μένει ανοιχτό (ίσως για να βγει πιο εύκολα η ψυχή του!)” και άλλοι πάλι τα κάρβουνα με το θυμίαμα τα έριχναν στα αυτιά του γουρουνιού, για να φύγουν οι Καλικάντζαροι άλλοι, τέλος, θυμίαμα και κρεμμύδι έβαζαν στο στόμα του, για να έχει γλυκό και νόστιμο κρέας.
Η θυσία του ζώου γίνεται, σίγουρα, με προφύλαξη, αγνείες, καθαρμούς και εξιλαστικές πράξεις, που συναντούμε σε πανάρχαιες τοτεμικές τελετουργίες, όπως λ.χ. στα Βουφόνια των αρχαίων, έτσι ώστε οι θύτες να γλιτώνουν από το κρίμα. Ακολουθούσε το θυσιαστικό συμπόσιο: τη μέρα αυτή έτρωγαν το μαύρο συκώτι, μαγειρεμένο με κρεμμύδια και κόκκινο πιπέρι και ετοίμαζα τα ‘Τσιγαρίδια’.
Τα μικρά αρσενικά παιδιά έπαιζαν ‘μπάλα’ (ποδόσφαιρο) με την ‘φούσκα’ (ουροδόχο κύστη ) του ζώου . Το άσπρο γεμιστό στα έντερα με ρύζι ‘ μπουμπάρ ι’ το έτρωγαν την Πρωτοχρονιά. Τις επόμενες μέρες οι νοικοκυρές συνέχιζαν την επεξεργασία του πολύτιμου γι αυτές κρέατος του γουρουνιού και τίποτα δεν πήγαινε χαμένο .
Έβγαζαν τη λίγδα (λίπος), έφτιαχναν τις «τσιγαρίδες» ή «πιτσουρούδις» (τσιγαρισμένα κομμάτια κρέατος και λίπους μαζί), γέμιζαν τα λουκάνικα, καθάριζαν τις «ουματιές» ή «ματιές», αλάτιζαν τον παστό και έφτιαχναν από τηγανισμένα κομμάτια κρέατος, λίπους και λουκάνικων τον «πασπαλά» (καβουρμά), που τον φύλασσαν σε πήλινα δοχεία, τις «βουτνάρες», για το θέρο. Από το δέρμα έφτιαχνα τα ‘τσαρβούλια’ (παπούτσια).
ΣΤΟ ΝΕΟΧΩΡΙ
Τα κάλαντα Παραμονή των Χριστουγέννων
Παλαιότερα ως «ανταμοιβή» για το κέρασμα έδιναν αποξηραμένα φρούτα όπως σταφίδες, σύκα κ.α. ενώ το πορτοκαλί ήταν ένα «σπέσιαλ» δώρο για τα παιδιά τότε. Αν ήταν τυχερά βέβαια έπαιρναν και από τους παππούδες μισή δραχμούλα! Σε αντίθεση με το παρόν που η «ανταμοιβή» τους είναι τα χρήματα.
Το σφάξιμο του χοίρου
Το σφάξιμο του γουρουνιού στο Νεοχώρι έχει και εδώ την τιμητική του όπως και σε πολλά αλλά μέρη. Την Παραμονή των Χριστουγέννων οι «μερακλήδες» άνδρες της οικογένειας έσφαζαν τα γουρούνια τους και αυτή η ημέρα αποτελούσε γιορτή, καθώς πάντα έκλεινε με φαγοπότι και ευχές.
Οι γυναίκες έφτιαχναν από το γουρούνι λουκάνικα, τσιγαρίδια, παστούς, αλλά και «λουβίδια» με το κρέας του γουρουνιού.
Τα «λουβίδια» είναι φασολάκια της περιοχής, τα οποία οι ντόπιοι τα ξεραίνουν στον ήλιο, τα χωρίζουν σε αρμαθιές και τα διατηρούν όλο τον χρόνο. Το Νεοχώρι φημίζεται για τα φασόλια του και μάλιστα έχουν γίνει και πολλές εκδηλώσεις για αυτά!
Η διαφοροποίηση ονομαστικών εορτών στο Νεοχώρι
Οι περισσότεροι άνδρες του Νεοχωρίου παλιότερα έλειπαν τις πιο πολλές ημέρες του χρόνου από το χωριό επειδή δούλευαν στο Άγιο Όρος κουβαλώντας ξύλα. Επέστρεφαν στο μέρος τους μόνο για τις γιορτές, ώστε να τις περάσουν οικογενειακά. Έτσι λοιπόν επειδή η οικογένεια ήταν μαζεμένη κυρίως τις γιορτές υπάρχει μια διαφοροποίηση σχετικά με τις ονομαστικές εορτές συγκεκριμένων ονομάτων. Τα ονόματα Μαρία, Μάριος, Παναγιώτης, Παναγιώτα, Δέσποινα κ.τ.λ. στο Νεοχώρι δεν γιορτάζουν τον Δεκαπενταύγουστο όπως σε όλη την Ελλάδα, αλλά την δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων στις 26 Δεκεμβρίου που είναι η σύναξη της Θεοτόκου. Επίσης όσοι φέρουν το όνομα Αστέριος γιορτάζουν στις 27 Δεκεμβρίου που είναι η ημέρα του Αγίου Στέφανου.
Σήμερα βέβαια οι νεότερες γενιές δεν τηρούν αυτή την παράδοση παρά μόνο οι ηλικίες των 45 και άνω.
Το Άναμμα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου
Τα τελευταία χρόνια στο Νεοχώρι στην πλατεία του χωριού φωταγωγείται το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Είναι μία εκδήλωση η οποία ξεκίνησε από κάποιες γυναίκες του γυναικείου συλλόγου και έχει καθιερωθεί. Υπάρχουν διαφορα εδέσματα, άφθονο κρασί και γλέντι μέχρι το τέλος της βραδιάς που όλη η κοινωνία ανάβει φαναράκια και τα πετά ψηλά στον ουρανό!
Το Χριστόψωμο
Τις παραμονές των Χριστουγέννων οι νοικοκυρές φτιάχνουν το παραδοσιακό χριστόψωμο.
Η διαφορά του με το κανονικό ψωμί είναι το σχήμα αλλά και τα σχέδια που έχει πάνω.
Εκτός από τον σταυρό από ζυμάρι που κοσμεί το ψωμί στην μέση, οι νοικοκυρές το διακοσμούσαν με διάφορα σχέδια και το αφιέρωναν στη γέννηση του Χριστού.
ΣΤΟΝ ΣΤΑΝΌ
Άναμμα πυρκαγιών
Στο Στάνο αναβιώνει ακόμη το έθιμο της «Κόλιντα Μπάμπω». Τα παιδιά της περιοχής στις 23 Δεκεμβρίου τη νύχτα ανάβουν φωτιές σε διάφορους λόφους φωνάζοντας «κόλντα σούρδα τς γάτας τα μασούρια».
Αυτό το έθιμο έχει να κάνει με τον μικρό Ιησού όπου οι φωτιές φροντίζουν να ζεστάνουν την ατμόσφαιρα περιμένοντας την Γέννησή του!
Τα Κόλιντα
Παλαιότερα τα παιδάκια βγαίναν για τα Κόλιντα (κάλαντα) από το ξημέρωμα έχοντας μαζί τους ένα ξύλο από κράνα. Με αυτό γυρνούσανε στο χωριό και χτυπούσαν τις πόρτες των σπιτιών λέγοντας «άνοιξε θειά την πόρτα και δώσι μι καρύδια για να μη σε σπάσω τα κεραμμύδια».
Το Χριστόψωμο και η φασολάδα
Την Παραμονή των Χριστουγέννων είναι παράδοση στο Στανό να κόβουν οικογενειακά το Χριστόψωμο και να το θυμιάζουν. Έπειτα το τρώνε μαζί με τη φασολάδα περιμένοντας με ανυπομονησία την επόμενη μετά για να σφάξουνε το γουρούνι.
Η Γουρουνοχαρά
Την πρώτη αλλά και τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων κάθε σπιτι στο Στανό έσφαζε και από ένα γουρούνι. Τα παιδάκια εκείνης της εποχής, καθώς δεν είχαν μπάλες να παίξουν παίρνανε την φούσκα από το γουρούνι και την κάνανε μπάλα, βάζοντας τη στην στάχτη από το τζάκι για να κρατάει περισσότερο στον χρόνο.
Επίσης μόλις οι άνδρες της οικογένειας σφάζανε το γουρούνι οι νοικοκυρές το θυμιάζανε και βάζανε στο στόμα του γουρουνιού ένα κρεμμύδι. Πρόκειται για ένα έθιμο που αναβιώνει από πολλούς ακόμη και σήμερα.
Μάλιστα στο Στανό αποτελεί θεσμό η γιορτή της Γουρουνοχαράς, γνωστή σε πολλούς καθώς υπάρχει μεγάλη επισκεψιμότητα εκείνη την ημέρα στο χωριό.
Πλήθος κατοίκων και επισκεπτών συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία του Στανού, όπου έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν δωρεάν κρασί, μεζέδες από χοιρινό κρέας και λουκάνικα.
Η “Γουρουνοχαρά” είναι βασισμένη στο πολύ παλιό έθιμο των κατοίκων να σφάζουν τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων τα οικόσιτα γουρούνια τους και να στήνουν οικογενειακά γλέντια. Ταυτόχρονα παρασκεύαζαν μια σειρά από προϊόντα όπως τσιγαρίδες, πλευραμιές, λουκάνικα, παστό τα οποία και αποθήκευαν για να περάσουν το χειμώνα!
[ΠΗΓΗ: https://www.xalkidikipolitiki.com/, 24/12/2022]
Ο Δημήτρης Λουκάτος, ο «εθνικός μας λαογράφος», πριν από περίπου 26 χρόνια συγκέντρωσε στο βιβλίο του «Χριστουγεννιάτικα και των Γιορτών», παραδοσιακά έθιμά μας, όπως τα έζησαν οι παλιοί κι όπως συνεχίζει να τα παρακολουθεί ή και να τα κρίνει η Λαογραφίας μας. Το απόσπασμα που ακολουθεί, αν και γράφτηκε κάποιες δεκαετίες πριν, συγκεκριμένα το 1964, διατηρεί την φρεσκάδα και την αμεσότητα της λαϊκής μας παράδοσης, που τονίζεται από το χαρακτηριστικό αφηγηματικό ύφος του συγγραφέα και απηχεί παράλληλα προβληματισμούς της εποχής.
Λέμε συνήθως, ότι ή λαμπρότητα του γιορτασμού των Χριστουγέννων, πού όσο προχωρούν τα χρόνια γίνεται κοσμικότερη και πιο φαντασμαγορική, είναι κάτι πού μάς έχει έρθει από τη Δύση — ή πιο πρόσφατα από την Αμερική — κι έχει συνεπάρει με τίς πρώιμες εκδηλώσεις της τα παλιά έθιμά μας, πού άλλοτε μόνο στη μέρα τής Πρωτοχρονιάς συγκέντρωναν τίς μεγάλες χαρές μας.
Η παρατήρηση φαίνεται σωστή, αν στηριχθούμε στις παλιότερες αναμνήσεις των αστών, πού γιόρταζαν με ξεχωριστά καλλιτεχνικά στοιχεία τη γιορτή τής Πρωτοχρονιάς κι υποδέχονταν τον Νέο Χρόνο με πολλά από τα κοσμικά σύμβολα, πού οι Ευρωπαίοι τα χρησιμοποιούσαν, βιαστικότεροι, από τίς μέρες κιόλας των Χριστουγέννων.
Αλλά μπορούμε να σκεφτούμε παράλληλα: α) ότι και οι Ευρωπαίοι (ή οι Αμερικανοί), πριν φτάσουν στην πλουσιότερη οικονομία τους και στη βιομηχανοποιημένη προβολή των δώρων και των παιγνιδιών τους, περιορίζονταν κι αυτοί στον θρησκευτικό εορτασμό των Χριστουγέννων, με μόνη κοσμική πολυτέλεια το στολισμένο «δέντρο» τους και το νυχτερινό γλέντι τής παραμονής, ύστερα από την εκκλησιαστική τους ακολουθία. Και β) ότι αν ψάξουμε κι εμείς βαθύτερα στα ελληνικά έθιμα — αυτά πού μάς περισώζει ή αγροτική παράδοση — θα δούμε ότι πολλά στοιχεία από τα δυτικά και τα μοντέρνα κρύβονται σαν πυρήνες στις απλές εμπνεύσεις και στις τελετές τους. Κι αυτό δείχνει τη σχετική παγκοσμιότητα των Χριστουγεννιάτικων εθίμων, πού τα προσδιορίζουν ή τα ξεχωρίζουν στους χριστιανικούς λαούς οι τρεις μεγάλοι παράγοντες: ο εποχικός, ο εκκλησιαστικός και ο οικονομικός.
Μπορούμε να το σημειώσουμε αμέσως, ότι μάς χώριζαν πάντα, από τούς δυτικοευρωπαϊκούς λαούς οι τρεις αυτοί παράγοντες, κι έκαναν διαφορετικά τα δικά μας Χριστούγεννα από τα δικά τους. Ό πρώτος ήταν το διαφορετικό ατμοσφαιρικό κλίμα, ο βαρύς χειμώνας τού Βορρά, με τα χιόνια και το αθέατο πράσινο, πού έφερε στα ευρωπαϊκά σπίτια το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο και την κλειστή οικογενειακή συγκέντρωση. Ο δεύτερος ήταν η ώρα της εκκλησιαστικής ακολουθίας, πού την τελούν οι Καθολικοί τα μεσάνυχτα (όπως εμείς την Ανάσταση) και πού τούς δίνει την ελευθερία έπειτα να ξενυχτήσουν με φαγοπότι και να χορέψουν ως το πρωί. Κι ο τρίτος ήταν ή οικονομική άνεση κι ή τεχνική δυνατότητα των ευρωπαϊκών λαών να χαρίσουν πλουσιοπάροχα δώρα, να σκεφτούν, έξω από την πείνα και το ντύσιμο, την ψυχαγωγία τού παιδιού, και να το νοιαστούν πολύ πριν από τα Χριστούγεννα, με τον Αη – Νικόλα προσωποποιημένο, σαν πρόδρομο και συνεργάτη τού κυρίαρχου Pere-Noel.
Αν αφαιρέσουμε τα στοιχεία αυτά, θα δούμε ότι τα άλλα πού απομένουν είναι κοινά, κι ότι θα μπορούσε και το δικό μας εθιμολόγιο να είχε αναπτυχθεί πανηγυρικά και φαντασμαγορικά, ακολουθώντας μέσα στην ίδια ατμόσφαιρα τα δικά του μοτίβα.
Έχουμε κι εμείς τη διάθεση των Χριστουγεννιάτικων δώρων στα παλιά έθιμά μας. Μόνο, πού οι άμεσες ανάγκες έφερναν τούς γονείς στα πρακτικά δώρα, στο καλό ντύσιμο και στα καινούργια παπούτσια, πού θα οδηγούσαν τα βήματα των παιδιών τους στον πρωινό όρθρο τής εκκλησιάς και στις επισκέψεις των συγγενών. Δώρα επίσης διατροφής, γλυκίσματα και φρούτα και κρασί, αντάλλαζαν με την αγάπη τους οι συγγενείς και οι γείτονες…
Έχουμε κι εκκλησιαστικούς ύμνους, ξεχωριστούς σέ μελωδία και κείμενα, πού μόνο γιατί δεν τούς πρόβαλαν εξωεκκλησιαστικά οί μουσουργοί μας, δεν είναι γνωστοί. Έχουμε τούς παιδικούς ύμνους των Καλάντων, τούς χορωδιακούς στην Επτάνησο, άλλα κι άλλους των χωριών μας άγνωστους, πού απηχούν βυζαντινά προτουρκικά μέλη, κι άξιζαν να είχαν εναρμονιστεί, για τη Χριστουγεννιάτικη ψυχαγωγία μας. Έχουμε και τη θύμηση τού πράσινου στις χειμωνιάτικες ώρες, με τα κλαδιά τής μυρτιάς και τής ελιάς ή και τής καρυδιάς, πού στήνουν στα σπίτια τους και στη γωνιά οι χωρικοί, κάποτε μάλιστα κρεμώντας φρούτα στα κλαδιά, πού είναι ή πρωτόγονη μορφή τού ελατόδενδρου με τα χρωματιστά λαμπάκια.
Τα πνεύματα τού δάσους των Δυτικών, τούς Νάνους και τούς Λυκανθρώπους, τούς βρίσκουμε στα δικά μας Καλικαντζάρια, πού είναι πολύ πλουσιότερα στις μορφές, στα επεισόδια και στους θρύλους. Οι ελληνικοί Καλικάντζαροι, συμβολικοί ή χιουμοριστικοί, θα είχαν πολύ εμπνεύσει τούς δυτικούς καλλιτέχνες και διακοσμητές, αν πλαισίωναν τα δικά τους Χριστούγεννα.
Έχουμε και τη σπιτική συγκέντρωση τής βραδιάς των Χριστουγέννων, με έθιμα μεγαλόπρεπα και «εστιακά». Ή άσβηστη φωτιά τής εστίας, πού ανάβεται με τα ζευγαρωμένα κούτσουρα τού δάσους, (με το «πάντρεμά» της), και κρατά όλο το Δωδεκαήμερο, είναι αρχαϊκός συμβολισμός τής οικογενειακής ασφάλειας, αλληλεγγύης και θαλπωρής, στις κακές ώρες τού χειμώνα. Κι ή σπονδή τού κρασιού πού γίνεται το ίδιο βράδυ (τής παραμονής) πάνω από τη «χριστοζύμωτη» «κουλούρα τής γωνιάς», είναι ελληνική συνέχεια λατρείας τού θεού και των προγόνων.
Με το θαμπό ακόμα ξημέρωμα σημαίνουν οι καμπάνες για τον πρωινό Όρθρο στην εκκλησιά, κι οι πιστοί συγκεντρώνονται, ακολουθώντας το βυζαντινό παρακέλευσμα «Δεύτε ίδωμεν πιστοί, πού εγεννήθη ο Χριστός». Ανάγλυφη φάτνη (creche) δεν υπάρχει στην ελληνική εκκλησιά. Δείχνει όμως γραφικά το «τοπίο» της ή ζωγραφική παράσταση τής Γέννησης, πού στήνεται συνήθως στη μέση τού ναού, ή στέκει τοιχογραφημένη στους θόλους και «ιστορεί» το περιστατικό.
Αυτό το περιστατικό έχει εντυπωσιάσει τη σκέψη των καλών γυναικών μας, πού συλλογίζονται μαζί με το θεϊκό βρέφος και την ανθρώπινη μητέρα του. Ό συμμερισμός τού τοκετού και των πόνων τής Παναγίας δεν παρουσιάζεται, έτσι λαογραφικά έκδηλος, σέ άλλους λαούς. Για την Παναγία «λεχώνα», οι Ελληνίδες φτιάχνουν αλευρόπιτες, πού τίς λένε «σπάργανα τού Χριστού», και τραγουδάνε λυσίπονους στίχους, σαν να πρόκειται για επίτοκο συγγενή τους:
«Κυρά Θεοτόκο έκοιλοπόνα,
έκοιλοπόνα καί παρεκάλιε:
— Βηθήσετέ με αυτήν τήν ώρα,
τή βλογημένη καί δοξασμένη
μαμμή νά πάτε, μαμμή νά φέρτε!…
(Να ένα στοιχείο, πού θα μάς οδηγούσε να ορίζαμε πιο επίκαιρα τη Γιορτή τής Μητέρας, π.χ. την επομένη των Χριστουγέννων) .
Στο μεσημεριανό Χριστουγεννιάτικο τραπέζι προσπαθούσαν πάντα και οι παλιότεροι να συγκεντρώσουν ό,τι πιο πλουσιοπάροχο και καλομαγειρεμένο μπορούσαν να διαθέσουν, πλούσιοι και φτωχοί. Αρχίζοντας από το αρχαϊκό «Χριστόψωμο» με τα καρύδια, περνώντας από το θερμαντικό χοιρινό (πού το σφάξιμό του είναι άλλη τελετή) ή από τη βραστή όρνιθα (η γαλοπούλα μάς ήρθε από τούς δυτικούς) και φτάνοντας στα λογής γλυκά, πού καμάρωνε να παρουσιάζει ή νοικοκυρά, έκαναν τη χειμωνιάτικη ευωχία τους ως το βράδυ, έτρωγαν και χόρταιναν τόσο, πού χρησιμοποιούσαν παροιμιακά τη φράση «κάνω Χριστούγεννα», για το καλό φαγοπότι.
Από την ανάγκη τού φαγητού, όπως και τού καλού- ζεστού ντυσίματος τής ημέρας των Χριστουγέννων, έχει την αρχή της κι ή πλατιά άσκηση τής φιλανθρωπίας, στις μέρες αυτές. Το δώρο (κόσμημα ή παιγνίδι) ήταν συμπλήρωμα πολυτέλειας μπροστά στις πρακτικές ανάγκες τής παλιότερης κοινωνίας, πού χρειαζόταν πρώτα να φάει και να ντυθεί. Γι’ αυτό μπορεί να χαρεί κανείς σήμερα την εκλαΐκευση τού «περιττού» δώρου, πού δείχνει οικονομικό ανέβασμα και συμμετοχή τού μεγάλου κοινού στα αρχοντικά έθιμα.
Έχουμε ακόμα πλήθος μικροσυνήθειες στους ελληνικούς τόπους, πού ξεκινούν από δοξασίες θρησκευτικές (π.χ. τα μεσάνυχτα ανοίγουν οι ουρανοί) ή από σκέψεις μαγείας και μαντικής, με φυσιολατρικές εκδηλώσεις και γεωργική φροντίδα…
Η συζήτηση δεν γίνεται για ν’ ανακόψουμε το μεγάλο ρεύμα τού διεθνούς Χριστουγεννιάτικου γιορτασμού, ρεύμα ευχάριστο, πού συνθέτει ολόκληρο το Δωδεκαήμερο, και πού το κάνει πιά ασταμάτητο ή ομαδική μίμηση και ή εμπορική προβολή… Ενδιαφέρει όμως να σκεφτόμαστε με εθνική παρακολούθηση, τί πρέπει να κρατηθεί από τα δικά μας, μέσα στα έθιμα αυτά, και τί είναι υπερβολικά ξένο, ώστε να τού αντιστεκόμαστε με αξιοπρέπεια. Στην πλατύτερη εθιμική βάση τους τα «Ελληνικά Χριστούγεννα» κρατάνε γερά. Ό κίνδυνος όμως έρχεται από την εμπορική πρωτοβουλία, πού έχει αμεσότερη επίδραση στο κοινό.
’Ας πάρουμε μερικά παραδείγματα. Εμείς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα, ύστερα από μια ελαφρά σαρακοστή (μιλούμε για την παράδοση) και πάμε στην εκκλησιά το χάραμα τής Γιορτής, με τίς καμπάνες τού Όρθρου. Πώς δικαιολογείται λοιπόν το ξενικό «ρεβεγιόν» τής Παραμονής, πού τόσο διαφημίζουν οι κατά τα άλλα «θεοσεβούμενοι» επιχειρηματίες; Και τί θα εμπόδιζε να μεταφέραμε το νυχτερινό γλέντι στην ίδια τη βραδιά τής Γιορτής, όπως γινόταν και στα σπίτια μας παλιότερα; Θα παρακολουθούσαν τότε μ’ ευχαρίστηση και οι «ξένοι» τα ελληνικά μας Χριστούγεννα.
Ας έρθουμε στο «Δέντρο». Άρεσε ή φαντασμαγορία του και, καθώς γινόταν οικονομικά προσιτό, επικράτησε. Ωραία ή πρασινάδα στο χειμωνιάτικο σπίτι, και μάλιστα όταν την διακοσμούμε με χρώματα και με φώτα! Αλλά γιατί να μην την ποικίλλουμε θαρρετά και με τίς ελληνικές πρασινάδες, πού με παραδοσιακό ένστικτο προσφέρουν στην αγορά οι χωρικοί μας; Μυρτιά στολισμένη με πορτοκάλι, τί συμβολικότερο, αντίκρισμα της επιθυμητής βλάστησης στην Ελλάδα; Και πόσο ανόητη και ψυχρή αποβαίνει ή άλλη συνήθεια μερικών, να γεμίζουν τα «δέντρα» τους με φαρμακευτικό μπαμπάκι, για να θυμίζει το… χιόνι τής Παλαιστίνης και τής Ελλάδας (πού δικαιολογείται βέβαια στους Βόρειους).
Σκέφτομαι τίς φάτνες (creches), πού με απομίμηση των καθολικών ανάγλυφων μοιράζουν στα παιδιά οι χαρτοπώλες μας. Παντού ή δυτική παράσταση με τούς Μάγους-βασιλείς και τον Αιθίοπα. Πουθενά δεν είδαμε πρωτοβουλία βυζαντινής αναπαράστασης (αν και έχουμε χαρτοτεχνικές δυνατότητες), μια Γέννηση π.χ. εμπνευσμένη από το Δαφνί, ή από τον Βαρλαάμ των Μετεώρων.
Οι έμποροι βγάζουν στους τοίχους και στις βιτρίνες τους Νάνους τού ευρωπαϊκού δάσους, πού τα παιδιά μας τούς βλέπουν περισσότερο σαν παραμύθι, παρά σαν Χριστούγεννα. Τούς Καλικαντζάρους όμως θα τούς καταλάβαιναν αμέσως, όπως θα χαίρονταν και σκηνές από τα παιδικά κάλαντα, πού δεν τα βλέπουμε πουθενά σε διάκοσμο, ούτε καν με τον παραδοσιακό πίνακα τού Λύτρα. Διαφημιστική Εταιρία στόλισε φέτος (1964) τούς ηλεκτρικούς στύλους των δρόμων τής πρωτεύουσας με ανέκφραστα σχήματα και αδύναμο φως. Άλλοι δρόμοι φωτίστηκαν με. βενετσιάνικα φανάρια. Ποια είναι ή ελληνική νότα, πού θα την αναζητήσουν κι οι ξένοι, στον αθηναϊκό μας διάκοσμο; Ας πλαισίωναν τουλάχιστο το συμβολικό απαραίτητο Άστρο με σιλουέτες και σχήματα από την παράδοσή μας, με σύμβολα από τη λαϊκή τέχνη μας, με τρίγωνα και καραβάκια Καλαντιστών, με κλαδιά δάφνης κι ελιάς και με ωραιόσχημα ελληνικά φρούτα…
Μπορούμε να δώσουμε έπαινο σ’ έναν ελληνικό εμπορικό χώρο, πού διατηρεί πάντα και προβάλλει τη Χριστουγεννιάτικη παράδοση με σπιτικό σεβασμό. Είναι τα Ζαχαροπλαστεία και τ’ αντίστοιχα Αρτοποιεία μας. Αυτά εξακολουθούν να ζυμώνουν «με τα χέρια τής μητέρας και τής γιαγιάς» και ν’ αραδιάζουν στα τραπέζια και στις προθήκες τους τα διακοσμητικά γλυκίσματα (μορφή παραδοσιακής τέχνης) των ημερων αυτών, από τα κουλουράκια και τους χιονισμένους κουραμπιέδες, ως τα μελίπηκτα φοινίκια (μελομακάρονα), τίς δίπλες και τα χριστόψωμα.
Το αίτημα τής παραδοσιακής προσοχής στις γιορτές και στις εκδηλώσεις μας είναι εθνικό μαζί και ψυχολογικό. Εθνικό, γιατί δένει την ιστορική μας συνέχεια και στηρίζει την αυτοτέλεια με τα μέσα της ηθικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς. Ψυχολογικό, γιατί ζεσταίνει την αυτοπεποίθηση και την εθνική αγάπη, συγκρατεί τον ίδιο τον λαό στα πατροπαράδοτα, και στέλνει μηνύματα στους ξενιτεμένους του Έθνους, ότι εδώ στη Γενέτειρα τούς περιμένει πάντα η πατρική ανάμνηση, εξελιγμένη ίσως στις μορφές της, αλλά πιστή στην αρχική σύνθεση, στο ιδιότυπο ελληνικό πνεύμα, στο κλίμα, στην παράδοση και στους θεσμούς.
Eγκρίθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού η εξαγορά του 100% της IMERYS Bωξίτες- Συγχώνευση με τη Δελφοί Δίστομον
Σε συνέχεια της υπ’ αριθμόν 837/2023 απόφασης της Επιτροπής Ανταγωνισμού, εγκρίθηκε η εξαγορά του 100% των μετοχών της εταιρείας IMERYS ΒΩΞΙΤΕΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ από την MYTILINEOS Energy & Metals , όπως είχε ανακοινωθεί στις 5.9.2023.
Η δραστηριότητα της IMERYS ΒΩΞΙΤΕΣ πρόκειται να συγχωνευθεί με την επίσης 100% θυγατρική της MYTILINEOS, Δελφοί Δίστομον στο πλαίσιο της περαιτέρω καθετοποίησης του Κλάδου Μεταλλουργίας (M Metals). Με την ολοκλήρωση της εξαγοράς και της διαδικασίας συγχώνευσης, η MYTILINEOS καθίσταται ο μεγαλύτερος παραγωγός Βωξίτη της Ευρώπης και αυξάνει σημαντικά τη δυναμικότητα παραγωγής. Συγκεκριμένα, η νέα δραστηριότητα θα αυξήσει την ετήσια παραγωγή σε 1,2 εκατ. τόνους , τη μεγαλύτερη παραγωγή σε ευρωπαϊκό έδαφος και από τις μεγαλύτερες σε παγκόσμιο επίπεδο. Έτσι, η παραγωγή βωξίτη θα εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα την τροφοδοσία του ιστορικού εργοστασίου Αλουμίνιον της Ελλάδος. Επιπλέον, η συνένωση των δύο ορυχείων συνεπάγεται σοβαρές οικονομίες κλίμακας σε όλα τα επίπεδα: α) στην παραγωγή β) στα logistics γ) στην από κοινού χρήση του λιμένος Ιτέας και πολλά άλλα.
Με την εξαγορά και την επένδυση που επίκειται από τη MYTILINEOS, επιπλέον εξασφαλίζεται η παραγωγή επαρκούς ποσότητας Γαλλίου για την κάλυψη των ευρωπαϊκών αναγκών, καθώς οι ποσότητες που δύνανται να παραχθούν αντιστοιχούν στην τρέχουσα ζήτηση της Ε.Ε.. Εξάλλου, διεξάγονται ήδη συζητήσεις μεταξύ της Εταιρείας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η MYTILINEOS εκπονεί πιλοτικό έργο για την αξιολόγηση του πιο αποδοτικού τρόπου εξόρυξης γαλλίου, με στόχο την παραγωγή 40-45 μετρικών τόνων, ετησίως.
Το νέο σχήμα που θα προκύψει μετά τη συγχώνευση, θα απασχολεί άμεσα 500 άτομα υψηλής ειδίκευσης σε θέματα μεταλλείων, ενώ θα είναι το μεγαλύτερο μεταλλευτικό συγκρότημα άμεσης και έμμεσης απασχόλησης της χώρας από πλευράς αξίας παραγόμενου προϊόντος, τονώνοντας περαιτέρω την οικονομική δραστηριότητα στον Νομό Φωκίδας.
Υπενθυμίζεται πως η εξαγορά αφορά στο σύνολο των δραστηριοτήτων για την εξόρυξη βωξίτη στην περιοχή της Φωκίδας, που πλέον θα εντάσσονται στην M Metals της MYTILINEOS.
[ΠΗΓΗ: https://www.makthes.gr/, 20/12/2023]
Χειμερινές διακοπές σε τουριστικά καταλύματα μπορούν να πραγματοποιήσουν οι κάτοχοι επιταγών (voucher) κοινωνικού τουρισμού καθώς οι διακοπές με το πρόγραμμα κοινωνικού τουρισμού 2023-24 μπορούν να πραγματοποιηθούν έως τις 30 Ιουνίου 2024.
Πρόκειται για ένα πρόγραμμα ιδιαίτερα ενισχυμένο και ελκυστικό, τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τους παρόχους, καθώς χαρακτηρίζεται από μειωμένη έως μηδενική ιδιωτική συμμετοχή για τους δικαιούχους στο κόστος της διανυκτέρευσης στα τουριστικά καταλύματα και αυξημένες τιμές επιδότησης στους παρόχους.
Οι δικαιούχοι και ωφελούμενοι μπορούν να πραγματοποιήσουν έως έξι διανυκτερεύσεις σε τουριστικό κατάλυμα που επιλέγουν από το Μητρώο Παρόχων της ΔΥΠΑ, κατόπιν απευθείας συνεννόησής τους με τον πάροχο.
Εως 12 διανυκτερεύσεις
Ειδικά για καταλύματα σε Λέρο, Λέσβο, Χίο, Κω και στο νομό Έβρου μπορούν να πραγματοποιηθούν έως 10 διανυκτερεύσεις με μηδενική ιδιωτική συμμετοχή, ενώ στα καταλύματα της Ρόδου, της Β. Εύβοιας και της Σάμου, μπορούν να πραγματοποιηθούν έως 12 διανυκτερεύσεις εντελώς δωρεάν.
Εκτός από την διαμονή σε τουριστικά καταλύματα επιδοτούνται και τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια. Η συμμετοχή της γενικής κατηγορίας των δικαιούχων ανέρχεται σε 25%, των πολυτέκνων σε 20%. Για ΑμεΑ τα ακτοπλοϊκά εισιτήρια διατίθενται δωρεάν.
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφτούν την ηλεκτρονική διεύθυνση www.dypa.gov.gr/koinonikos-toyrismos
Σημειώνεται ότι το εισόδημα των δικαιούχων όλων των κατηγοριών δεν έπρεπε να ξεπερνά τα 30.000 ευρώ, εκτός αν πρόκειται για μακροχρόνια ανέργους, οι οποίοι αν είναι άγαμοι θα πρέπει να έχουν εισόδημα έως 16.000 ευρώ, έως 24.000 ευρώ αν είναι έγγαμοι, προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ ανά τέκνο ή αν είναι μονογονείς έως 27.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 3.000 ευρώ ανά τέκνο μετά το πρώτο.
[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 20/12/2023]