Ευτυχώς υπάρχει και το διαδίκτυο για να μαθαίνουμε τα νέα επιτεύγματα που πραγματοποιούνται παγκοσμίως.

Έτσι μέσα από τα διάφορα κοινωνικά δίκτυα μαθαίνει κανείς πχ. πως Νορβηγική εταιρεία υψηλής τεχνολογίας ανέπτυξε μία νέα μέθοδο επεξεργασίας/διαχωρισμού σπάνιων γαιών με την οποία (μέθοδο) παράγονται προϊόντα υψηλής καθαρότητας χωρίς να εκπέμπονται επικίνδυνοι ρύποι (emission free). Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας βρίσκονται στην πόλη Herøya της Νορβηγία. Και ΟΧΙ, δεν ξεσηκώθηκε ο πληθυσμός της πόλης ενάντια στην επιχειρηματική επένδυση λόγω “οικολογικής” ευαισθησίας.

Μόλις πρόσφατα, στις 14 Δεκεμβρίου 2015, ο ΟΗΕ ανακοίνωσε την ετήσια παγκόσμια κατάταξη των χωρών σύμφωνα με τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Index-HDI). Σύμφωνα με τον δείκτη HDI η Νορβηγία κατατάσσεται πρώτη χώρα παγκοσμίως (η λίστα με τις χώρες εδώ).

Ποιός θα τολμήσει να αμφισβητήσει την ευαισθησία των Νορβηγών όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής τους; Μετά τους Σουηδούς λοιπόν, έρχεται η σειρά των Νορβηγών να καταδείξουν πως, ΝΑΙ, μπορεί να πραγματοποιηθεί η εκ-μετάλλευση/επεξεργασία των σπάνιων γαιών (και όχι μόνο: και άλλων ορυκτών) με όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης-Αειφορίας: με σεβασμό στο περιβάλλον και στον άνθρωπο. Τα κάθε είδους επιχειρήματα ορισμένων ευαίσθητων Ελλήνων “οικολόγων” αρχίζουν σιγά-σιγά να καταρρέουν εκ των έξω. Να αποδομούνται ένα-ένα. Οι μονίμως κινδυνολογούντες φέρνουν πάντα ως κακό παράδειγμα την περιβαλλοντική καταστροφή στην Κίνα ξεχνώντας τα καλά παραδείγματα της Σουηδίας και της Νορβηγίας τα οποία καταδεικνύουν πως όταν ακολουθούνται ορθές πρακτικές, οι σπάνιες γαίες, και κάθε ορυκτό, μπορούν να εκ-μεταλλευθούν χωρίς την καταστροφή του περιβάλλοντος με τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών οι οποίες τελικώς επιτυγχάνουν τη βέλτιστη ποιότητα ζωής.

Στην Ελλάδα δεν μπορούν να δημιουργηθούν αντίστοιχες εταιρείες; Το επιστημονικό προσωπικό το διαθέτουμε. Επίσης διαθέτουμε ικανότατους-πανέξυπνους επιχειρηματίες. Αν συνάμα διαθέτουμε αποδεδειγμένα οικονομικά εκμεταλλεύσιμα αποθέματα σπάνιων γαιών, τότε θα μπορούσαν αυτά να τροφοδοτήσουν την καθετοποιημένη παραγωγή “από-το-ορυχείο-στο-τελικό-προϊόν”.

Νεώτερες εκτιμήσεις θεωρούν πως ο παγκόσμιος τζίρος των καταναλωτικών τελικών προϊόντων τα οποία χρησιμοποιούν σπάνιες γαίες ίσως ξεπερνά τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια.  Η υπεραξία που μπορεί να προκύψει από την αξιοποίηση των σπάνιων γαιών είναι τεράστια. Η αναζήτηση συνεργειών (1+1=3) και η δημιουργία συνεταιρισμών μεταξύ Ευρωπαϊκών/Αμερικανικών επιχειρήσεων ώστε να δημιουργηθεί αλυσίδα παραγόμενης υπεραξίας (value chain) καθετοποιημένης παραγωγής, πώλησης/διακίνησης προϊόντων υψηλής τεχνολογίας με πρώτη ύλη τις σπάνιες γαίες είναι αναγκαία συνθήκη για την καταπολέμηση του Κινεζικού μονοπώλιου και την πλήρη επιστροφή της παραγόμενης υπεραξίας στις χώρες-παραγωγούς. Οι τελικοί χρήστες αυτών των προϊόντων (πχ. μεγάλες πολυεθνικές υψηλής τεχνολογίας) θα μπορούσαν να επενδύσουν σε αυτήν την αλυσίδα (value chain).

ΥΓ. Η Νορβηγική εταιρεία είναι η REEtec, θυγατρική της Scatec: αναφέρονται, όχι για διαφημιστικούς λόγους (άλλωστε δεν υπάρχει καμία σχέση του αρθρογράφου μαζί τους), απλά και μόνο για να μη νομίσουν οι αναγνώστες πως δεν είναι υπαρκτές. Περισσότερες πληροφορίες εδώ: http://scatec.no/#portfolio  και εδώ: http://scatec.no/2015/04/17/forste-etappe-for-reetec/

[ΠΗΓΗ: http://www.capital.gr/, του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου, υπ. διδάκτορα Πολυτεχνείου Κρήτης, 21/12/2015]

Η πρόσφατη επίσκεψη του εξοχοτάτου Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας στη χώρα μας αποτέλεσε μίας πρώτης τάξης ευκαιρία για αναπτυξιακά σχέδια τα οποία ίσως κάποιοι δεν έχουν αντιληφθεί ακόμη στην Ελληνική Κυβέρνηση. Μία ευκαιρία σχετική με τις σπάνιες γαίες και την επεξεργασία τους.

Το παγκόσμιο πρόβλημα του ασφαλούς ανεφοδιασμού σε αυτά τα ορυκτά περνά τόσο από την εξόρυξή τους όσο και από την επεξεργασία τους. Αυτή τη στιγμή η Κίνα διαθέτει παγκοσμίως το μονοπώλιο και στα δύο πεδία. Ακόμη και αν προχωρούσε η εξόρυξη των σπάνιων γαιών σε μεγάλες ποσότητες θα έπρεπε να αποσταλούν για περαιτέρω μεταλλουργική επεξεργασία στην Κίνα.

Αυτό το πρόβλημα είναι γνωστό ως «bottleneck». Εκτός Κίνας, παγκοσμίως, υπάρχει μόνο μία μη Κινεζική εταιρεία επεξεργασίας σπάνιων γαιών η οποία, ωστόσο, δεν μπορεί να καλύψει τη μεγάλη παγκόσμια ζήτηση σε τελικά επεξεργασμένα προϊόντα σπάνιων γαιών. Αυτή η εταιρεία είναι Γαλλική.

Όσο αφορά τις εξορύξεις σπάνιων γαιών, σε σχέση με την περιβαλλοντική προστασία και την αποδοχή τους από τις τοπικές κοινωνίες θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε προς τη Σουηδία, όπου εκεί ήδη ξεκινούν οι αντίστοιχες προσπάθειες (http://www.capital.gr/story/2192013 ).

Εάν η Ελλάδα πραγματικά θέλει να αξιοποιήσει με βέλτιστο τρόπο και με όρους βιώσιμης ανάπτυξης τα πιθανά αποθέματα σπάνιων γαιών που ίσως διαθέτει θα πρέπει να στραφεί προς αναζήτηση συνεργειών σε αυτές τις δύο χώρες και όχι προς την Κίνα (http://www.defencepoint.gr/news/?p=139797 ).

Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να θέσουμε ως στρατηγικό αναπτυξιακό στόχο την καθετοποίηση της παραγωγής προϊόντων υψηλής τεχνολογίας εδώ στην Ελλάδα, εφαρμόζοντας τη φιλοσοφία «απότοορυχείοστοτελικόπροϊόν».

Αυτή η φιλοσοφία θα κρατήσει την τεράστια υπεραξία των σπάνιων γαιών στη χώρα μας.

Οι ευκαιρίες δεν χάνονται. Κατακτιούνται…

[ΠΗΓΗ: www.defencepoint.gr, 27/10/2015, του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου, υποψήφιου διδάκτορα Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων]

Έντονο ενδιαφέρον εκδηλώνεται εκ νέου από την Κίνα όσον αφορά τις σπάνιες γαίες στην Ελλάδα. Όπως έγινε γνωστό, αντιπροσωπεία κινεζικών εταιρειών και κρατικών φορέων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα των σπανίων γαιών, επισκέφθηκε την Παρασκευή τις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γεωλογικών Μεταλλευτικών Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε.), με στόχο την ανταλλαγή τεχνογνωσίας στο πεδίο των σπανίων γαιών. Δεν είναι η πρώτη φορά που εκδηλώνεται τέτοιου είδους εν διαφέρον από κινεζικής πλευράς, καθώς αντιπροσωπεία Κινέζων επιστημόνων είχε επισκεφθεί τη χώρα μας και πέρυσι, καθώς η Ελλάδα συγκαταλέγεται στα πέντε κράτη της Ε.Ε., όπου απαντώνται τα 17 συγκεκριμένα στρατηγικά μέταλλα , τα οποία είναι απαραίτητα για βιομηχανικές εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας.

Την κινεζική αντιπροσωπεία υποδέχθηκε ο αναπληρωτής γενικός διευθυντής του ΙΓΜΕ, Δρ. Δημήτρης Δρυμωνίτης. Η αντιπροσωπεία αποτελούνταν από τους κ.κ. Shi Ruiting, γενικό διευθυντή σε θέματα σπανίων γαιών του υπουργείου Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληροφοριών της Κίνας, Wang Ji Ming, γενικό διευθυντή της NFC Rare Earths Co. Ltd., Gong Jijun, γενικό διευθυντή της Minerals Rare Earth Group Co. Ltd και Helen Guo, μάνατζερ της Griem Advanced Materials Co. Ltd. Όπως έγινε γνωστό από την κινεζική πλευρά, η Κίνα θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες παγκοσμίως στο πεδίο των σπανίων γαιών, καθώς στο έδαφος της βρίσκεται το 23% της παγκόσμιας παραγωγής αποθεμάτων σπανίων γαιών, ενώ ως το τέλος του 2015 υπολογίζεται η ανίχνευση και εξόρυξη 100.000 τόνων.

[ΠΗΓΗ: ΓΕΝΙΚΗ ΔΗΜΟΠΡΑΣΙΩΝ, 24/10/2015]

Ζούμε σε μία χώρα στην οποία εν μέσω βαθύτατης οικονομικής κρίσης/ύφεσης η ζήτηση σε smartphones υπερκαλύπτει την προσφορά! Για όσους δεν γνωρίζουν, όλα τα κινητά τηλέφωνα, όχι μόνο τα smartphones, περιέχουν σπάνιες γαίες.

Εκτιμήσεις αναφέρουν πως το 2014 ο αριθμός των κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως ξεπέρασε τον παγκόσμιο πληθυσμό και έφτασε περίπου στις 7.3 δισ. συσκευές. Αυτό αντιστοιχούσε σε μία ποσότητα 730 τόνων νεοδυμίου/έτος (κάθε κινητό περιέχει και άλλες σπάνιες γαίες).

Σύμφωνα με συγκεκριμένη γνωστή εταιρεία κατασκευής smartphones το 2012 η εταιρεία πούλησε περισσότερα από 125 εκατ. συσκευές . Το 2011 είχε πουλήσει περίπου 72 εκατ. συσκευές smartphones.

Κάθε κινητό τηλέφωνο υπολογίζεται πως περιέχει περίπου 0,1 γραμμάρια νεοδυμίου. Δηλαδή τα 125 εκατομ. συσκευές smartphones απαίτησαν περίπου 12,5 τόνους νεοδυμίου. Οι καταναλωτές όταν αγοράζουν ένα πανέμορφο κινητό τηλέφωνο να θυμούνται πως αυτό περιέχει ορυκτά τα οποία από κάπου πρέπει να εξορυχτούν…

Το κόστος του νεοδυμίου το 2012 υπολογίζεται στα $135.000/τόνο. Δηλαδή ο συνολικός παγκόσμιος τζίρος από το νεοδύμιο ως ορυκτό ήταν $1.687.500.

Με μέση τιμή πώλησης των συγκεκριμένων smartphones στα $400 (υπήρχαν και υπάρχουν smartphones με τιμή πάνω από $700) τότε ο μέσος τζίρος της συγκεκριμένης εταιρείας μόνο από τα smartphones υπολογίζεται στα $50 δισ.

Δηλαδή συνολικά για τις παγκόσμιες πωλήσεις των συγκεκριμένων smartphones η διαφορά από-τα-ορυχεία-στην-τελική-τιμή-των-προϊόντων προκύπτει μία υπεραξία της τάξης 35.518 (χιλιάδες φορές!).

Με λίγα λόγια, για κάθε $1 που μπορεί να εισπράττουν τα ορυχεία εξόρυξης νεοδυμίου η εταιρεία (υπάρχουν πολλές άλλες…) εισπράττει περίπου $35.518 (τριανταπέντε χιλιάδες δολάρια).

Δηλαδή υπάρχει μία άνιση σχέση μεταξύ της εξορυκτικής βιομηχανίας και της βιομηχανίας τελικών προϊόντων. Ποιος κλάδος της βιομηχανίας (πλην της Κίνας;) θα μπορούσε να το αντέξει αυτό;

Έχουν όλα αυτά σημασία για τον τελικό καταναλωτή; Μάλλον όχι.

Έχουν όμως σημασία για τις εξορυκτικές εταιρείες οι οποίες υφίστανται διαρκή πόλεμο από διάφορες πλευρές. Καθώς οι περισσότεροι θέλουν την τεχνολογία και τα gadgets, αλλά ταυτόχρονα, εν είδει lifestyle και mainstream (sic), δεν θέλουν τις εξορύξεις (το λεγόμενο σύνδρομο Not-In-My-Back-Yard, NIMBY). Από κάπου όμως πρέπει να εξορυχτούν όλα αυτά τα ορυκτά τα οποία είναι απαραίτητα σε πολλά προϊόντα, όχι μόνο στα gadgets, πχ. κάθε υβριδικό/ηλεκτροκίνητο αυτοκίνητο περιέχει περίπου 27 Kg σπάνιων γαιών εκ των οποίων τα 2 Kg βρίσκονται στην μπαταρία NiMH (όσοι έχετε ασύρματο τηλέφωνο στο σπίτι σας ή στο γραφείο τότε προφανώς χρησιμοποιείτε μπαταρίες NiMH…).

Αν αναλογιστεί κανείς πως οι πωλήσεις ηλεκτροκίνητων/υβριδικών αυτοκινήτων στην ΕΕ το 2014 ανήλθαν στα 75.331 οχήματα (αύξηση 36,6% σε σχέση με το 2013) τότε μπορεί να διαπιστώσει πως απαιτήθηκαν μόνο για αυτά τα «πράσινα»- «οικολογικά» αυτοκίνητα που ήδη κυκλοφορούν στην ΕΕ περίπου 2033 τόνοι νεοδυμίου… Ας σημειωθεί πως το πρώτο τρίμηνο του 2015 υπήρξε και άλλη αύξηση πωλήσεων υβριδικών αυτοκινήτων στην ΕΕ κατά 117,9% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2014…

Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα και παγκοσμίως, γίνεται μία προσπάθεια στροφής προς τη χρήση τεχνολογιών «πράσινης ενέργειας» πχ. τις ανεμογεννήτριες. (Οι ανεμογεννήτριες περιέχουν και αυτές μεγάλες ποσότητες σπάνιων γαιών. Μία ανεμογεννήτρια των 2MW εκτιμάται πως περιέχει περίπου 340-420 κιλά σπάνιων γαιών. Μία ανεμογεννήτρια των 3MW περιέχει περίπου 1 τόνο σπάνιων γαιών). Αυτό το διαπιστώνει κανείς σε όλα τα προεκλογικά προγράμματα όλων των κομμάτων ανεξαρτήτως της ιδεολογίας τους. Όλα! Καθώς αυτό «πουλάει» και προσελκύει ψήφους. Κι όμως! Σε αρκετές περιπτώσεις, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη όπου οι ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούνται ευρέως, στην Ελλάδα, όσο και να κόπτονται ορισμένοι για τις περιβαλλοντικές τους ευαισθησίες, στο τέλος επικρατεί το σύνδρομο NIMBY και αντιδρούν στην εγκατάσταση των ανεμογεννητριών (πχ. στην Κρήτη).

Ως λαός, αλλά και οι υπόλοιποι Ευρωπαϊκοί λαοί, πρέπει να αποφασίσουμε επιτέλους τι θέλουμε. Αν θέλουμε να λεγόμαστε «οικολόγοι», αν θέλουμε «πράσινη ενέργεια», κινητά τηλέφωνα, ανεμογεννήτριες, έγχρωμες τηλεοράσεις, υβριδικά/ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα, αξονικούς τομογράφους, tablets, smartphones, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, flat screens και εκατοντάδες άλλα προϊόντα στα οποία δεν πάει ο νους μας, τότε θέλουμε και τις εξορύξεις.

Ο στρουθοκαμηλισμός και η υποκρισία είναι βλαπτικά συστατικά για τη βιώσιμη ανάπτυξη τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/, 13/10/2015, του Σωτήρη Καμενόπουλου, υποψήφιου διδάκτορα Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων]

Τον μεγάλο θησαυρό σε σπάνιες γαίες, αξίας 40 δισ. ευρώ, που βρίσκεται κρυμμένος στα έγκατα της ελληνικής γης σχεδιάζει να φέρει στην επιφάνεια η κυβέρνηση, τοποθετώντας κι επισήμως τη χώρα στο λόμπι των 5 ευρωπαϊκών χωρών, που θα διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην παγκόσμια βαριά βιομηχανία. Οι σπάνιες γαίες που αποτελούν ένα ανεκτίμητης αξίας τμήμα του ορυκτού πλούτου, έχουν αποκτήσει τα τελευταία χρόνια πολύ μεγάλη γεωπολιτική, αλλά και οικονομική αξία. Η Ελλάδα, η Νορβηγία, η Σουηδία, η Φινλανδία και η Γροιλανδία είναι οι πέντε χώρες που αναμένεται σε επόμενο στάδιο να στηρίξουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία, παράγοντας σπάνιες γαίες. Η αδυναμία επάρκειας της Ευρώπης από σπάνιες γαίες, σε συνδυασμό με το κινέζικο μονοπώλιο, που αναγκάζει πολλές εταιρείες υψηλής τεχνολογίας να μετεγκαθίστανται στην Κίνα, θα αλλάξει δραστικά τον επενδυτικό χάρτη , όπως επισημαίνουν στην Η παράγοντες της αγοράς, τονίζοντας παράλληλα πως η Ελλάδα είναι προικισμένη με σπάνιες γαίες. Όλες οι ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές . Μπορεί στη χώρα μας να μην παράγονται μέχρι σήμερα μέταλλα υψηλής τεχνολογίας όπως τιτάνιο, λευκόχρυσος, λίθιο, ρήνιο, ταντάλιο και σπάνιες γαίες (νεοδύμιο, δυσπρό σιο κΛπ.), εντούτοις υπάρχει επάρκεια σε αδρανή δομικά υλικά και, παράλληλα, η χώρα είναι σημαντική παραγωγός βασικών μετάλλων αλλά και βιομηχανικών ορυκτών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο εξορυκτικός κλάδος είναι ισχυρά εξωστρεφής, αφού οι εξαγωγές πρωτογενών και επεξεργασμένων υλικών αντιπροσωπεύουν πάνω από το 65% των πωλήσεών του, ενώ παράλληλα εταιρείες του κλάδου κατέχουν ηγετικές θέσεις στην ευρωπαϊκή, αλλά και στη διεθνή αγορά σε προϊόνια όπως βωξίτης, αλουμίνα, αλουμίνιο, νικέλιο, λευκόλιθος, καυστική μαγνησία, μπεντονίτης, περλίτης, ελαφρόπετρα, αταπουλγίτης, χουντίτης και μάρμαρα. Μάλιστα, η Ελλάδα, σε παγκόσμια κλίμακα, είναι η μοναδική χώρα παραγωγής χουντίτη, πρώτη χώρα παραγωγής περλίτη, δεύτερη χώρα παραγωγής κίσσηρης (ελαφρόπετρας) και μπεντονίτη, καθώς και πρώτη στην εξαγωγή προϊόντων λευκόλιθου μαγνησίτη στην Ε.Ε.

Οι σπάνιες γαίες αποτελούν μια ομάδα δεκαεπτά μετάλλων με μοναδικές ιδιότητες, τα οποία χρησιμοποιούνται με ολοένα μαζικότερο τρόπο στην καινοτόμο βιομηχανία της υψηλής τεχνολογίας ή στις λεγόμενες πράσινες τεχνολογίες. Τα λέιζερ, τα κινητά τηλέφωνα και οι οθόνες υγρών κρυστάλλων περιέχουν σπάνιες γαίες, ενώ οι νέες επιδόσεις των τελευταίων γενεών τερματικών μαζικής σύνδεσης , από τα smartphones έως τα ηλεκτρονικά βιβλία, οφείλονται εν μέρει στις ιδιότητες αυτών των στοιχείων. Ωστόσο, από τα στοιχεία αυτά εξαρτώνται και οι νέες πράσινες βιομηχανίες: οι μπαταρίες των υβριδικών αυτοκινήτων, τα φωτοβολταϊκά, οι λαμπτήρες χαμηλής κατανάλωσης ή οι τουρμπίνες των ανεμογεννητριών στηρίζονται στα πράσινα μέταλλα το νεοδύμιο, το λουτέσιο, το δυσπρόσιο, το ευρωπιο και το τέρβιο. Σε Β. Ελλάδα και Αιγαίο οι υψηλότερες συγκεντρώσεις Η Θράκη έχει πυριγενή πετρώματα (σχηματισμένα από την τήξη μάγματος) τα οποία εκ της φύσεώς τους είναι πλούσια σε σπάνιες γαίες. Επιπλέον στην παράκτια ζώνη Αν. Μακεδονίας Θράκης εκβάλλουν σημαντικά για τα ελληνικά δεδομένα ποτάμια (Στρυμόνας, Νέστος, Έβρος), τα οποία αποθέτουν στις εκβολές τους υλικά από τα παραπάνω πετρώματα δημιουργώντας εμπλουτισμένα αποθέματα σπάνιων γαιών. Επειδή τα υλικά αυτά είναι μεγάλου ειδικού βάρους, δεν μεταφέρονται σε μεγάλη απόσταση από τις ακτές, με αποτέλεσμα να βρίσκονται εντός των χωρικών υδάτων. Με βάση όλα αυτά, δεν αποτελεί έκπληξη ότι υψηλές συγκεντρώσεις Σπανίων Γαιών στην παράκτια ζώνη από την Καβάλα μέχρι τον Έβρο έχουν διαπιστωθεί ήδη από τη δεκαετία του ’80 από έρευνες που διεξήγε τότε το ΙΓΜΕ (για την ανεύρεση τιτανίου και ζιρκονίου).

(ΠΗΓΗ: Εφ. Ημερησία 13/09/14)