Οι κάτοικοι της ΒΑ Χαλκιδικής απασχολούνταν ως επί το πλείστον στα μεταλλεία. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη Χαλκιδική (κυρίως την Κασσάνδρα και τη Σιθωνία), η περιοχή των Μαδεμοχωρίων αναπτύχθηκε από τη μεταλλευτική δραστηριότητα.

Σε διάφορες χρονικές φάσεις η αντίστοιχη ακμή και παρακμή της μεταλλευτικής δραστηριότητας επηρέασε και διαμόρφωσε τη ζωή αυτών των κατοίκων και κατ’ επέκταση και τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τα δεδομένα της κάθε εποχής. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι ως προς τις καταστάσεις που βίωσαν και καθόρισαν την κουλτούρα τους αρκεί να αναφέρουμε τα εξής:

Η ονομασία «Μεταλλεία Κασσάνδρας» εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1893 λόγω του γεωγραφικού προσδιορισμού που είχε δοθεί αρχικά στη χερσόνησο της Χαλκιδικής από την τότε Ελληνική Πολιτεία. Αυτή η ονομασία έχει επικρατήσει και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα. Το 1901 η Γάλλο-Οθωμανική εταιρεία που διαχειρίζεται τα μεταλλεία αρχίζει την επιφανειακή εκμετάλλευση του κοιτάσματος σιδηροπυρίτη στο μεταλλείο του «Μαντέμ Λάκκου». Το 1927 τη διαδέχεται η «Ανώνυμη Ελληνική Εταιρεία Χημικών Προϊόντων & Λιπασμάτων» (ΑΕΕΧΠ&Λ), ενώ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η πλειοψηφία των μετοχών της περιέρχεται στην ιδιοκτησία του Μποδοσάκη Αθανασιάδη, ο οποίος με τη δραστηριότητά του, δίνει ιδιαίτερη ώθηση στο μεταλλευτικό κλάδο. Επίκεντρο των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων της εταιρείας γίνεται το Στρατώνι, το οποίο γνωρίζει μεγάλη άνθιση. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν χαρακτηριστικά κάτοικοί του «ήταν το πρώτο και το μόνο χωριό εκείνης της εποχής που είχε ηλεκτρικό ρεύμα.»

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η ΑΕΕΧΠ&Λ κατασκευάζει στην παραλία του Στρατωνίου το εργοστάσιο εμπλουτισμού και ξεκινάει την παραγωγή και επεξεργασία μικτών θειούχων συμπυκνωμάτων. Ενώ, από το 1972 αρχίζει η εκμετάλλευση του μεταλλείου μικτών θειούχων της Ολυμπιάδας. Παράλληλα, στα μέσα της δεκαετίας του ’70, άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους η αλιευτική, η αγροτοκτηνοτροφική και η τουριστική δραστηριότητα, σε οργανωμένες δομές. Οι νέες ελπιδοφόρες παραγωγικές δραστηριότητες αφορούσαν κυρίως τους κατοίκους του παραλιακού μετώπου, όπως αυτό συντίθεται από τους οικισμούς της Ιερισσού, των Νέων Ρόδων, της Ουρανούπολης και της Αμμουλιανής. Οι εξελίξεις της εποχής δε μπορούσαν να αφήσουν αδιάφορες την Ολυμπιάδα και τα Πυργαδίκια.

Ωστόσο, η εξέλιξη των πραγμάτων απέδειξε ότι η αλιεία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός, λειτουργούσαν ως πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος. Η μεταλλευτική συνέχισε να αποτελεί την κύρια πηγή εισοδήματος για την πλειοψηφία των κατοίκων. Αυτό αποτέλεσε κίνητρο μετακίνησης ενός μεγάλου μέρους πληθυσμού από άλλα μέρη της Ελλάδας, το οποίο έφτασε στη Χαλκιδική εκείνη την εποχή και ενσωματώθηκε πλήρως στην τοπική κοινωνία.

Το Δεκέμβριο του 1995, τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των Μεταλλείων Κασσάνδρας και το σύνολο των μεταλλευτικών εγκαταστάσεων περιέρχονται στην TVΧ Hellas. Για τα επόμενα οκτώ χρόνια η μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή γίνεται αντικείμενο αντιπαράθεσης και συγκρούσεων με κορύφωση τη ματαίωση του επενδυτικού σχεδίου το 2003, μετά από την απόρριψή του από το Συμβούλιο της Επικρατείας, και το πάγωμα των εργασιών των μεταλλείων.

Η νεολαία της περιοχής εγκατέλειψε μαζικά τον τόπο, αναζητώντας αλλού επαγγελματικές διεξόδους. Τη θέση αυτών των ανθρώπων πήρε η ερήμωση και ο οικονομικός μαρασμός.

Τον Ιανουάριο του 2004 η ανάληψη ευθύνης επαναλειτουργίας των μεταλλείων από την «Ελληνικός Χρυσός» σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής για τα μεταλλεία και την περιοχή και επαναφέρει την ελπίδα στους κατοίκους της. Μετά από μια χρονοβόρα διαδικασία κατάθεσης και έγκρισης ενός ολοκληρωμένου επενδυτικού σχεδίου το Μάρτιο του 2012 ξεκίνησε η υλοποίησή του με τετραπλασιασμό του εργατικού δυναμικού σε ένα μόλις χρόνο.

Για ακόμα μια φορά η μεταλλευτική δραστηριότητα γίνεται αντικείμενο αντιπαράθεσης, μόνο που τώρα η έκβαση είναι διαφορετική αφού δικαιώθηκε και αναγνωρίστηκε η προσφορά της σε όλους τους Έλληνες πολίτες μέσα από την ανώτερη αρχή της πολιτείας. Στις 17 Απριλίου 2013 το Συμβούλιο της Επικρατείας επισφραγίζει τη νομιμότητα των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων της επένδυσης. Σήμερα οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία Κασσάνδρας είναι χίλιοι επτακόσιοι και μαζί με τις οικογένειές τους αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας της ΒΑ Χαλκιδικής. Πλέον η πλειοψηφία των κατοίκων αναγνωρίζει ότι δημιουργείται προοπτική ανάπτυξης και οικονομικής σταθερότητας στην περιοχή. Βλέπουν ότι ευνοείται η επιστροφή των οικονομικών μεταναστών στην πατρογονική γη τους και μπορούν και πάλι να ελπίζουν και να ονειρεύονται ότι έρχονται καλύτερες μέρες για όλους.

[ΠΗΓΗ: ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΑ ΝΕΑ, τεύχος ΝΟΕΜΒΡΗ-ΔΕΚΕΜΒΡΗ 2013]

Ο δημοσιογράφος Πάσχος Μανδραβέλης καταπιάνεται στην σημερινή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ με ένα θέμα που προλάβαμε και θίξαμε πριν δυο μέρες, την Αστυνόμευση στην Ιερισσό και τα παράπονα των «αγωνιστών»…

Ένα από τα θύματα του αγώνα που κάνουν κάποιοι κάτοικοι της Ιερισσού κατά της επένδυσης για εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές, ήταν και το αστυνομικό τμήμα της πόλης. Αυτό υπήρξε μόνιμος στόχος επιθέσεων από γνωστούς αγνώστους, με αποκορύφωμα τον εμπρησμό του τον Απρίλιο του 2013. Η απάντηση της Ελληνικής Αστυνομίας στις επιθέσεις ήταν η απομάκρυνσή του προκειμένου να μη δημιουργούνται εντάσεις, αφού κάθε φορά που γινόταν κάποια έρευνα για την τρομοκρατική επίθεση στο εργοτάξιο (με ομηρίες εργαζομένων και εμπρησμό μηχανημάτων στις 17.2.2013), κάποιοι ξεσπούσαν κατά της περιουσίας του ελληνικού λαού. Ο εμπρησμός του Αστυνομικού Τμήματος χαρακτηρίστηκε (κατά την προσφιλή έκφραση της Αριστεράς) προβοκάτσια με στόχο να δυσφημισθεί ο «αγώνας». Δεν ξέρουμε αν και κατά πόσο ήταν προβοκάτσια αλλά για να πούμε την αλήθεια ο επικεφαλής του ανένδοτου κ. Τόλης Παπαγεωργίου δεν έβαλε τα αστυνομικά τμήματα στον κατάλογο των επιθέσεων, τον οποίο δημόσια ανακοίνωσε σε εκδήλωση στη Θράκη, λίγες μέρες μετά την επίθεση στις Σκουριές: «Όταν υπήρχε γεωτρύπανο σε μας, πηγαίναμε και το καίγαμε , είπε ο επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων. Δεν δούλεψε γεωτρύπανο σε μας, όλα τα κάψαμε και τα ανατινάξαμε. Όταν ξεκινήσει γεωτρύπανο να δουλεύει στις Σάπες ή στο Πέραμα, πρέπει εμείς να είμαστε εκεί. Και θα συνειδητοποιήσουν τότε ότι πρέπει να κάνουν κάτι, να φωνάξουν τα ΜΑΤ. Και από τη στιγμή που θα έρθουν τα ΜΑΤ το παιχνίδι το έχουν χάσει». Όπως και να έχει το ζήτημα, όμως, το αστυνομικό τμήμα έπειτα από πολλές επιθέσεις έκλεισε τον περασμένο Μάρτιο. Με έκπληξη, όμως, διαβάσαμε την Παρασκευή στο κομματικό όργανο του ΣΥΡΙΖΑ και ένθερμο υποστηρικτή του αγώνα στις Σκουριές , την καταγγελία ότι η περιοχή έμεινε αφύλακτη έναντι της εγκληματικότητας (Αυγή 23.11.2013). Όπως έγραφε το σχετικό δημοσίευμα: «Στην τύχη της αφέθηκε η Ιερισσός καθώς το αστυνομικό τμήμα δεν λειτουργεί εδώ και μήνες. “Με βάρδιες σε φυλάκια προσπαθούμε να προστατευτούμε από μόνοι μας, ειδοποιώντας όταν συμβαίνει κάτι. Πριν από λίγο καιρό, όταν κάποιοι συγχωριανοί είδαν να οδηγούν το αμάξι μου άγνωστοι, με ειδοποίησαν και ευτυχώς το βρήκαμε. Οι κλοπές και γενικά η εγκληματικότητα έχει αυξηθεί”». Αυτή η στάση, βεβαίως, δεν είναι επ’ ουδενί αριστερή είναι η τυπική νεοελληνική, που λαϊκίστικα αγκαλιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ και εκφράζεται σε διάφορες μορφές. Πολλοί θέλουν αστυνόμευση χωρίς αστυνομικούς (η παρουσία των οποίων είναι εξ ορισμού προκλητική ), ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις, ευρωπαϊκή ευημερία χωρίς ευρωπαϊκούς θεσμούς, πρόωρες συντάξεις χωρίς εισφορές, μεγάλο κράτος χωρίς φόρους, αυθαίρετα στα ρέματα και προστασία από τις πλημμύρες, εξασφάλιση εργασίας των πτυχιούχων χωρίς εντατικοποίηση των σπουδών , καθαρές πόλεις χωρίς οργανωμένους χώρους ταφής υπολειμμάτων κ.λπ. Με την ίδια λογική, λοιπόν, και n Ιερισσός έμεινε χωρίς αστυνομικό τμήμα. Έτσι οι επαναστατημένοι δεν μπορούν να εκτονώσουν τη δίκαιη οργή τους κάθε φορά που οι δικαστικές αρχές επιχειρούν να διαλευκάνουν τις τρομοκρατικός επιθέσεις, αλλά το τίμημα πληρώνουν όλοι οι κάτοικοι αφού τους στερείται το αγαθό της ασφάλειας. Κάπως έτσι δεν έπεσαν οριζόντια επί δικαίων και αδίκων τα δεινά της χρεοκοπίας;

Πολλοί από όσους γνωρίζουν το όνομα Απόστολος ή Τόλης Παπαγεωργίου το έμαθαν από τη δημοσιότητα που πήρε η υπόθεση των αντιδράσεων στην επένδυση των Σκουριών. Ο κος Τόλης όμως δεν είναι σημερινός… Αντιθέτως έχει μακροχρόνια παρουσία στα πράγματα της περιοχής, όπως αποκάλυψε ο δημοσιογράφος Δ. Ψυχογιός πριν από μερικούς μήνες.

Κατ’ αρχάς έχει κατηγορηθεί από τους συμπολίτες του για πολλά και διάφορα – κυρίως όμως ότι ήταν φανατικός υπερασπιστής των συμφερόντων της Μονής Βατοπεδίου στην περιοχή (διαβάστε εδώ) (http://ierissos.blogspot.gr/2009/05/blog-post_18.html) . Έφθασε μάλιστα στο σημείο, δημοτικός σύμβουλος ων, να είναι μάρτυρας υπεράσπισης της Μονής Βατοπεδίου στη δίκη που έγινε μετά από αγωγή κατοίκων της Ουρανούπολης (ανήκει στον ίδιο δήμο) εναντίον της παραχώρησης της γνωστής ανά το πανελλήνιον έκτασης 8.608 στρεμμάτων της κοινότητάς τους στον Εφραίμ, ηγούμενο του Βατοπεδίου. Η απάντησή του (διαβάστε εδώ) από τις σελίδες του «Παρατηρητηρίου» του «όλα τα καίμε και όλα τα ανατινάζουμε» είναι πως πρόθεσή του δεν ήταν να υπερασπιστεί το μοναστήρι: όλο και όλο που ήθελε ήταν «να μη θεωρηθεί δάσος και αρχαιολογικός χώρος» όλη η περιοχή από τη Διώρυγα του Ξέρξη ως τα σύνορα του Αγίου Όρους (όπως υποστήριζαν οι Ουρανοπολίτες ότι είναι). Και αυτό για ιερό σκοπό: για να πάρει ο δήμος 1.500 στρέμματα και να δημιουργήσει «πρότυπο οικισμό» για να μένουν δημότες του. (Σημειώνω πως οι αγωνιστές κατά του μεταλλείου ως και αρχαία από άλλα μέρη είχαν μεταφέρει στις Σκουριές (διαβάστε εδώ) (http://www.tovima.gr/society/article/?aid=504724) – και έκαναν προσφυγή να σταματήσουν οι εργασίες γιατί είναι «αρχαιολογικός τόπος»!)

Αυτό που καταλαβαίνει όποιος διαβάσει τα περιστατικά είναι πως κάποιοι Ουρανουπολίτες φοβούνταν πως «οι καλόγεροι θα τους πάρουν όλον τον τουρισμό», ενώ ορισμένοι από τους δημοτικούς άρχοντες της Ιερισσού συμμαχούσαν με τους καλόγερους για να κάνουν τουριστικές μπίζνες. Και για να έχουν με το μέρος τους την Ιερισσό υπόσχονταν οικόπεδα σε διάφορους κατοίκους της (στο δάσος της Ουρανούπολης), ώστε να μπορούν να χτίσουν το υπόλοιπο. Το ξέσπασμα του βατοπεδινού σκανδάλου ματαίωσε την επιχείρηση. Στα δύο αυτά δημοσιεύματα βλέπουμε πώς παίζονται και εμπλέκονται τα τοπικά παίγνια με τις μεγάλες εθνικές υποθέσεις και πόσο η επίκληση περιβαλλοντικών αρχών δεν είναι παρά το πρόσχημα για την καταπάτησή τους.

Διότι –όπως σωστά σημειώνει ο Ψυχογιός–, υπάρχουν πάντα μανιακοί ηλίθιοι για να ρίχνουν μολότοφ και χρήσιμοι οικολογούντες να συμπαρασταθούν με πούλμαν ή οργανώνοντας διαδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Και να φοράνε στα παιδιά τους μπλουζάκια «Χαλκιδική S.O.S.», θα συμπλήρωνα…

Τώρα πως κατάφερε ο Τόλης να μπλέξει στο παιχνίδι και τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι απορίας άξιον… Ή ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βλέπει τι παιχνίδι παίζεται κυριολεκτικά πίσω από την πλάτη του (αφού όλοι οι τοπικοί βουλευτές, της κας Ιγγλέζη προεξαρχούσης, “δουλεύουν” για τον Τόλη), ή προκειμένου να κάνει αντιπολίτευση δεν κοιτάει τίποτα… Κρίμα…

Ελεύθεροι, έπειτα από τρεις μήνες προσωρινής κράτησης, αφέθηκαν δύο ακόμη κάτοικοι της Ιερισσού Χαλκιδικής που κατηγορούνται για την εμπρηστική επίθεση του περασμένου Φεβρουαρίου στο εργοτάξιο της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές. Οι δικαστικές αρχές του Πολυγύρου Χαλκιδικής έκαναν δεκτό το αίτημα αντικατάστασης της προσωρινής τους κράτησης με άλλους περιοριστικούς όρους και έτσι αποφυλακίστηκαν. Τους επιβλήθηκαν οι όροι της εμφάνισης σε αστυνομικό τμήμα, της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα και χρηματική εγγύηση, ύψους 8.000 ευρώ στον έναν και 1.500 ευρώ στον άλλο. Οι δύο κατηγορούμενοι είχαν κριθεί προφυλακιστέοι και είχαν οδηγηθεί στις φυλακές Διαβατών, μετά την απολογία τους, τον περασμένο Ιούλιο, στον ανακριτή Πολυγύρου, καθώς δεν τον έπεισαν ότι δεν είχαν εμπλοκή στην εμπρηστική επίθεση. Οι κάτοικοι της Ιερισσού υποδέχθηκαν με ενθουσιασμό την επιστροφή τους στο χωριό. Πριν από ένα μήνα είχαν αποφυλακιστεί με όρους άλλοι δύο κάτοικοι της Ιερισσού που κατηγορούνται για την ίδια υπόθεση. Επρόκειτο για τους δύο πρώτους από τους συνολικά τέσσερις προφυλακισμένους για τον εμπρησμό. Στο μεταξύ, αποφασιστικής σημασίας για την περαιτέρω ποινική διερεύνηση της εμπρηστικής επίθεσης στο εργοτάξιο των Σκουριών θα αποτελέσει η απόφαση που Θα λάβει η Ολομέλεια Εφετών Θεσσαλονίκης, η οποία αναμένεται να συγκληθεί τις προσεχείς μέρες για να αποφανθεί εάν θα κάνει δεκτό το αίτημα του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Εφετών Θεσσαλονίκης Π. Γιαννάκη, να οριστεί εφέτης ειδικός ανακριτής για την υπόθεση. Να σημειωθεί ότι για την πολύκροτη υπόθεση κατηγορούνται συνολικό 20 άτομα, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες κακουργηματικού χαρακτήρα μεταξύ αυτών της συγκρότησης εγκληματικής οργάνωσης από τους οποίους έως τώρα έχουν απολογηθεί οι επτά.

[ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 07/11/2013]

Δύο από τους τέσσερις κατοίκους της Ιερισσού που είχαν προφυλακιστεί για συμμετοχή στην εμπρηστική επίθεση εναντίον εργοταξίου της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στη Βόρεια Χαλκιδική, τον περασμένο Φεβρουάριο, αφέθηκαν χθες προσωρινά ελεύθεροι με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πολυγύρου. Η αποφυλάκιση πυροδότησε ατμόσφαιρα ενθουσιασμού στον κόσμο των αντιδρώντων στην εξόρυξη του χρυσού, που ερμήνευσαν την εξέλιξη αυτή ως μια πρώτη νίκη στο αγώνα τους να μην υλοποιηθεί η επένδυση, η οποία θα δημιουργήσει περί τις πέντε χιλιάδες θέσεις εργασίας, ενώ κατά τους ίδιους θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση στην υγεία των κατοίκων της περιοχής. Μάλιστα, κατά την άφιξή τους στην Ιερισσό, στην είσοδο της πόλης, τους υποδέχθηκαν εκατοντάδες άτομα, που ζητωκραύγαζαν και φώναζαν συνθήματα εναντίον της υλοποίησης της επένδυσης. Οι δύο αποφυλακισθέντες είχαν προφυλακιστεί τον Απρίλιο μετά την απολογία τους στον ανακριτή, καθώς είχαν προκύψει εις βάρος τους συγκεκριμένα στοιχεία για ενεργό εμπλοκή τους στην εμπρηστική επίθεση στο εργοτάξιο των Σκουριών. Για τον ίδιο λόγο προφυλακίστηκαν αργότερα και άλλα δύο άτομα, επίσης κάτοικοι της περιοχής. Είχαν προφυλακιστεί για συμμετοχή στην εμπρηστική επίθεση εναντίον εργοταξίου της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός , τον Φεβρουάριο. Οι αντιδρώντες είχαν θεωρήσει σκευωρία των αρχών την όλη υπόθεση συγκέντρωσης στοιχείων εις βάρος των συλληφθέντων, αξιώνοντας με συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και άλλες εκδηλώσεις την απελευθέρωσή τους. Χθες το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης άφησε προσωρινά ελεύθερους τους δύο, καθώς είχε συμπληρωθεί το εξάμηνο κράτησής τους, ενώ αναμένεται να κατατεθούν από τους συνηγόρους τους αιτήσεις αποφυλάκισης και για τους άλλους δύο. Εκτός από την εμπρηστική επίθεση στις Σκουριές, την οποία οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ενδέχεται λόγω της σοβαρότητας να ανατεθεί σε εφέτη ανακριτή, σε εξέλιξη βρίσκεται και η έρευνα για άλλες παραβατικές περιπτώσεις, για τις οποίες έχουν κληθεί να καταθέσουν ως ύποπτα είκοσι εφτά άτομα. Συνολικά για την υπόθεση της καταδρομικής ενέργειας των Σκουριών διώκονται 20 άτομα που αντιμετωπίζουν κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος, μεταξύ των οποίων και αυτή της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης.

[ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 15/10/2013]