Η ιστορία της Κύπρου είναι στενά συνδεδεμένη με το aes cyprium που στα λατινικά σημαίνει «το μέταλλο από την Κύπρο». Το νησί έδωσε στο μέταλλο αυτό το λατινικό του όνομα. Το aes cyprium, με το πέρασμα του χρόνου, συντομεύθηκε σε cyprium και cuprum. Μετά οι Άγγλοι το είπαν copper, οι Ισπανοί cobre, οι Γερμανοί kupfer, οι Γάλλοι cuivre και οι Σουηδοί koppar.

Ένα παραγωγικό και εμπορικό κέντρο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Κύπρος στην αρχαιότητα αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες πηγές χαλκού. Το μαρτυρούν λιγοστά αντικείμενα από αυτοφυή χαλκό της Χαλκολιθικής εποχής. Ωστόσο, η κύρια φάση της εξόρυξης και επεξεργασίας του αναπτύχθηκε κατά την ομώνυμη Εποχή του Χαλκού (2500-1000 π.Χ.). Στην περίοδο αυτή η Κύπρος εξελίχθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα παραγωγικά και εμπορικά κέντρα της Ανατολικής Μεσογείου. Η μεγάλη συνεισφορά του νησιού στην εκμετάλλευση και διάθεση χαλκού διήρκεσε μέχρι την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 500 μ.Χ.

Στα αρχαιολογικά ευρήματα που επιβεβαιώνουν τα πιο πάνω ανήκουν αρχαίες στοές, τάλαντα χαλκού, κλίβανοι εκκαμίνευσης, εργαλεία, κεραμικά ακροφύσια, χάλκινα ειδώλια θεοτήτων κ.α. Αναπτύχθηκαν αστικά κέντρα, κάποια από τα οποία εξελίχθηκαν σε σημαντικά εμπορικά λιμάνια, όπως το Κίτιον, το Χαλά Σουλτάν Τεκκέ και η Έγκωμη.

Το σημαντικότερο, ωστόσο, στοιχείο για την έκταση της εξόρυξης και κατεργασίας των μεταλλευμάτων χαλκού στην αρχαιότητα είναι οι μέχρι και 100 σωροί σκουριών, που εντοπίσθηκαν στις λεγόμενες μαξιλαροειδείς λάβες του οφιολιθικού συμπλέγματος του Τροόδους (Εικ. 1). Οι σωροί περιλαμβάνουν περίπου 4 εκατομμύρια τόνους σκουριάς, που αποτελούν τα κατάλοιπα της επεξεργασίας 200.000 τόνων καθαρού χαλκού.

Κέντρο θεραπευτικής ιατρικής

Όλα τα πιο πάνω είναι λιγότερο ή περισσότερο γνωστά, τόσο στην επιστημονική κοινότητα, όσο και στο ευρύτερο κοινό. Φαντάζομαι, ωστόσο, ότι είναι πολύ λιγότεροι εκείνοι που γνωρίζουν πως στην αρχαιότητα η Κύπρος υπήρξε και σημαντικό κέντρο θεραπευτικής ιατρικής. Αυτό ξεκίνησε από τη διαπίστωση πως, εκτός από τούς ωραίους κρυστάλλους και τα χρώματα τους, κάποια ορυκτά έχουν και θεραπευτικές ιδιότητες. Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνου, Γ. (2005), αυτή η ανακάλυψη ενδεχόμενα να συνδέεται αρχικά με την χρήση των μεταλλικών αλάτων για επούλωση πληγών από ατυχήματα στα υπόγεια μεταλλεία της αρχαιότητας.

Η πρώτη γραπτή αναφορά για την εξάσκηση της ιατρικής επιστήμης στην Κύπρο βρίσκεται σε ορειχάλκινη πλάκα, που βρέθηκε στα ερείπια του αρχαίου Ιδαλίου (σημερινό Δάλι, 17 χλμ. νότια της Λευκωσίας) και τώρα στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Αναφέρεται στον τρόπο ανταμοιβής του γιατρού Ονάσιλου από το βασιλιά του Ιδαλίου Στασίκυπρο για την περίθαλψη των τραυματιών των πολέμων με τους Πέρσες και τους Φοίνικες τον 5ο αιώνα π.Χ. Είναι, επίσης, ενδιαφέρον ότι είναι γραμμένη στην Αρκαδοκυπριακή διάλεκτο, μία από τις διαλέκτους της αρχαίας ελληνικής, την οποία ομιλούσαν στην κεντρική Πελοπόννησο και στην Κύπρο.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μεταλλικές ενώσεις του χαλκού, σιδήρου και ψευδαργύρου. Σε αυτή τη δημοσίευση θα περιοριστούμε σε ένα από αυτά, το χαλκανθές ή χάλκανθο, δηλ. το θειϊκό χαλκό (CuSO4·5H2O), κοινώς «γαλαζόπετρα». Ο Στράβων στα Γεωγραφικά του (28 μ.Χ.) γράφει για την κυπριακή πόλη της Ταμασσού, όπου «μέταλλά τε χαλκοῦ ἐστιν ἄφθονα… ἐν οἷς τό χαλκανθές γίνεται καί ὁ ἰός τοῦ χαλκοῦ, πρός τάς ἰατρικάς δυνάμεις χρήσιμα…».

Ο Διοσκουρίδης (1ος αιώνας μ.Χ.) αναφέρει ότι το χαλκανθές είναι ένα πηχτό διάλυμα που γίνεται από υγρά που διηθούνται μέσα από το έδαφος και πέφτουν σταγόνα-σταγόνα, για τούτο και όσοι εργάζονταν στα κυπριακά μεταλλεία το ονόμαζαν «σταλακτόν». Στις εικόνες 3-6 φαίνονται καθαρά οι διαδικασίες δημιουργίας του χαλκανθούς, ακριβώς έτσι όπως τις περιέγραψε ο Διοσκουρίδης. Οι φωτογραφίες πάρθηκαν σε στοά της Καμάριζας Λαυρίου (θέση Ιλάριον) από το φίλο Ηρακλή Κατσάρο, ένα ακούραστο ερευνητή της μεταλλευτικής Λαυρεωτικής.

Εξ άλλου στο σύγγραμμα του «Περί ύλης Ιατρικής», ο Διοσκουρίδης περιέγραψε τις θεραπευτικές ιδιότητες και την εξαιρετική ποιότητα των κυπριακών ορυκτών φαρμάκων, γεγονός που συνέβαλε στη μεγάλη ζήτηση τους. Είναι ενδιαφέρον να αναφερθεί ότι, από τα 16 ορυκτά φάρμακα που περιγράφει, τα 14 προέρχονται από τα χαλκούχα κοιτάσματα της Κύπρου

. 

(Η δημιουργία του χαλκανθούς  Φωτ.: Η. Κατσάρος)

Ο γιατρός Γαληνός, ένας από τους γνωστότερους γιατρούς της αρχαιότητας, ήρθε στην Κύπρο για να δει προσωπικά τον τρόπο της παρασκευής του στα μεταλλεία της. Πήρε μεγάλες ποσότητες προϊόντων του χαλκού για φαρμακευτικούς σκοπούς, ενώ στο έργο του «Περί της των απλών φαρμάκων κράσεως και δυνάμεως» περιγράφει το τρόπο συλλογής του ορυκτού.

Ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος, στο έργο του «Naturalis», αναφέρεται λεπτομερώς στις θεραπευτικές ιδιότητες του κυπριακού χαλκάνθου: Όταν πίνεται συντελεί στην απόρριψη των σκουληκιών της κοιλιάς, καθαρίζει το στομάχι και, όταν στάζεται στα ρουθούνια, σταματά την αιμορραγία τους και καθαρίζει το κεφάλι. Σταματά, επίσης, το αίμα των αιμορροΐδων. Θεραπεύει τις αρρώστιες των ματιών και τα έλκη του στόματος. Καθαρίζει τις πληγές, ξεπρήζει τις αμυγδαλές, τοποθετούμενο πάνω σε έμπλαστρα ανακουφίζει από τους πόνους και, όταν χύνεται μέσα στ’ αυτιά, θεραπεύει τη βαρηκοΐα (σύνδεσμοςː www.polignosi.com).

Aes cyprium εναντίον COVID-19

Όπως προαναφέρθηκε, οι αρχαίοι πολιτισμοί είχαν αναγνωρίσει το χαλκό, πριν από περισσότερο από 5.000 χρόνια, ως ζωτικής σημασίας για την υγεία. Εκτός από τα φάρμακα, από μέταλλα και κράματα μετάλλων, όπως το χαλκό, τον μπρούντζο, τον κασσίτερο, το σίδηρο, τον χάλυβα, τον ψευδάργυρο, τον ορείχαλκο, το μόλυβδο και πολύ σπάνια τα ευγενή μέταλλα (άργυρο, χρυσό), κατασκευάζονταν τα ιατρικά εργαλεία. Εξάλλου, για χιλιετίες, στην Ινδία οι άνθρωποι έπιναν από χάλκινα κύπελλα, ενώ στην Κύπρο, Ελλάδα, Τουρκία, κτλ. έφτιαχναν (και φτιάχνουν) τον καφέ τους σε χάλκινο μπρίκι. Αργότερα, ο χαλκός μας έφερε το νερό και το ηλεκτρικό ρεύμα στα σπίτια μας, ενώ αποτέλεσε και βασικό κατασκευαστικό υλικό σε κτίρια. Ωστόσο, στον 20ό αιώνα πολλές εφαρμογές του, όπως π.χ. τα χάλκινα πόμολα και κάγκελα, αντικαταστάθηκαν από φθηνότερα και κομψότερα υλικά (πλαστικά, γυαλί, αλουμίνιο και ανοξείδωτο χάλυβα). Οι κατασκευαστές και οι αρχιτέκτονες αγνόησαν, για κυρίως οικονομικούς λόγους, ότι ο χαλκός είναι ένα φυσικό, αδρανές και αντιμικροβιακό υλικό.

Οι ιδιότητες του χαλκού επανήλθαν στο προσκήνιο με τη θλιβερή περίπτωση του παγκόσμιου αγώνα κατά του κοροναϊού COVID-19, που θα προκαλέσει τον θάνατο σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Αντιμικροβιακός χαλκός

Είναι γνωστή η δράση του αντιμικροβιακού χαλκού και η μείωση του φορτίου των μικροβίων και των ιών στις επιφάνειες του έως και 95%. Είναι σημαντικό ότι στις μελέτες, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, έχει αποδειχθεί ότι τα ιόντα του χαλκού δρουν αντιϊκά μειώνοντας και εξαφανίζοντας τα μολυσματικά στελέχη των αναπνευστικών ιών. Μελέτη που έγινε σε τρία αμερικανικά νοσοκομεία το 2015 (Michels H.T. et al.) κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:

1. Σε εργαστηριακές δοκιμές η μείωση των ζωντανών βακτηριδίων ήταν μεγαλύτερη από 99,9%,
2. Στις κλινικές δοκιμές παρατηρήθηκε μείωση των βακτηριδίων κατά 83% στα αντικείμενα από κράμα χαλκού, σε σύγκριση με τις επιφάνειες που κατασκευάστηκαν από άλλα υλικά, και τέλος
3. το ποσοστό μόλυνσης των ασθενών ήταν κατά 58% μικρότερο στις αίθουσες με επιφάνειες από χαλκό (χερούλια κρεβατιών, τραπεζάκια, πόμολα, κ.ά.) σε σύγκριση με τα δωμάτια άλλων ασθενών, όπου τα αντικείμενα ήταν κατασκευασμένα από κοινά υλικά.

Μετά την εμφάνιση του COVID-19 στο Wuhan της Κίνας μια ομάδα ειδικών (Neeltje van Doremalen et al., Απρίλης 2020) μελέτησε την σταθερότητα του σε διάφορες επιφάνειες και σε αερολύματα και δημοσίευσε τα αποτελέσματα της στο επιστημονικό περιοδικό The New England Journal of Medicine. Αναφορικά με τις επιφάνειες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σε πλαστικό και χάλυβα ο ιός επιβιώνει έως και 72 ώρες (τρία εικοσιτετράωρα), ενώ στο χαρτόνι επιζεί μέχρι και 24 ώρες. Αντίθετα, στο χαλκό η επιβίωση του φθάνει το πολύ τις 4 ώρες.

(Νοσοκομειακό κρεβάτι με ατομικό τραπεζάκι και διάφορα «ταμπλό» επενδυμένα με λεπτό χαλκό – Φωτ. http://www.bedtechs.com/antimicrobial/products) 

Εξάλλου, η Ισραηλινή εταιρεία Sonovia Ltd. ανέπτυξε μια καινοτόμα τεχνολογία και άρχισε την άμεση παραγωγή επαναχρησιμοποιούμενων υφαντουργικών μασκών. Η δωρεά πολλών χιλιάδων μασκών στους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του αγώνα κατά του κοροναϊού, καθώς και σε ευάλωτους πολίτες, βρίσκεται σε εξέλιξη. Η τεχνολογία αυτή, με τη χρήση υπερηχητικών κυμάτων, εγχύνει αντιϊκά, αντι-μικροβιακά νανοσωματίδια ψευδαργύρου και οξειδίου του χαλκού σε υφάσματα για μάσκες προσώπου και

άλλα προστατευτικά προϊόντα (Εικ. 7-8). Η τεχνολογία μετατρέπει τα υφάσματα σε πολύ αποτελεσματικά εργαλεία, που μπλοκάρουν τα βακτηρίδια και τους μύκητες. Η μάσκα παραμένει ενεργή έως και για 100 πλύσεις στους 70°C.

Η ίδια εταιρεία, με τη χρήση της τεχνολογίας αυτής ασχολείται με την τελειοποίηση κλινοσκεπασμάτων, ιατρικών στολών και εσώρουχων ασθενών, τα οποία αποτελούν ένα σημαντικό μέσο μεταφοράς επικίνδυνων βακτηριδίων, που εκτιμάται ότι μολύνουν κάθε χρόνο 1,7 και 3,5 εκατομμύρια νοσηλευόμενους Αμερικανούς και Ευρωπαίους, αντίστοιχα. Τα βακτηρίδια με τα οποία μολύνονται οι νοσηλευόμενοι σε νοσοκομεία της Αμερικής προκαλούν 98.000 θανάτους ετησίως μόνο σε αυτή τη χώρα (B. Blum, 2019). Εξυπακούεται ότι ο αριθμός αυτός αναφέρεται στην προ-COVID 19 περίοδο.

Για να είμαστε πιο ασφαλείς. 

Κάθε κράτος έχει τον δικό του τρόπο να μάχεται ενάντια στην υπό εξέλιξη πανδημία και να δημιουργεί τις στρατηγικές του μέσα στα πλαίσια της δικής του πραγματικότητας.

Βέβαια, είναι πολύ αργά για να αναχαιτίσουμε τελείως την εξάπλωση του COVID-19 τώρα, δεν είναι όμως πολύ νωρίς για να σκεφτούμε την επόμενη πανδημία. Τον πρώτο λόγο θα τον έχουν οι εξειδικευμένοι ιατροί (επιδημιολόγοι, μικροβιολόγοι, λοιμωξιολόγοι, κ.α.). Αλλά και οι επί μέρους βιομηχανίες, που σχετίζονται με το περιβάλλον, την ανάπτυξη και την υγεία θα έχουν το ρόλο τους. 

Ενόψει, λοιπόν, ενός μέλλοντος με πανδημίες, θα πρέπει, εκτός πολλών άλλων πρωτοβουλιών, να ξανασκεφθούμε τη χρήση του χαλκού στην υγειονομική περίθαλψη, στα μέσα κυκλοφορίας, στα στέκια φαγητού και στα κέντρα διασκέδασης, ακόμη και στα σπίτια μας. Με αυτή την έννοια, οι βιομηχανίες χαλκού και οι ειδικοί επιστήμονες κάθε χώρας οφείλουν να συμμετάσχουν σε αυτή την προσπάθεια και να συνεισφέρουν, με την τεχνογνωσία και την περαιτέρω έρευνα, ώστε στις επόμενες πανδημίες να υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία, είτε στα χέρια των γιατρών ή στην καθημερινή μας ζωή, έτσι ώστε το μήνυμα «Μείνετε σπίτι, μείνετε ασφαλείς» να είναι μια κακιά ανάμνηση.

Θα χρειαστούμε ένα αναβαθμισμένο έλεγχο και ισχυρό περιορισμό των λοιμώξεων χρησιμοποιώντας π.χ. ιατρικό εξοπλισμό και λοιπές εφαρμογές από αντιμικροβιακό χαλκό. Ανάμεσα στα αντικείμενα που μπορούν να αντικατασταθούν ή να καλυφθούν με επίστρωμα χαλκού στα νοσοκομεία και τις κλινικές είναι π.χ. τα χερούλια κρεβατιών, τα ατομικά τραπεζάκια, τα τραπέζια της καντίνας, οι συγκρατητήρες ορού, οι διακόπτες των φώτων, οι χειρολαβές πορτών και παραθύρων, τα στηθοσκόπια και τα πληκτρολόγια υπολογιστών. Σε μονάδες εντατικής θεραπείας αυτά θα πρέπει να θεωρηθούν εντελώς απαραίτητα.

Τα αντικείμενα αυτά είναι επενδυμένα μόνο με 12 μικρόμετρα (microns) χαλκού, που είναι αρκετά για να διατηρήσει το μέταλλο αυτό την ικανότητα καταπολέμησης των βακτηριδίων που επικάθονται σε αυτό. Σύμφωνα με μία από τις εταιρείες που κατασκευάζει τέτοια προϊόντα, η Bed Techs, οι επιφάνειες αυτές με χαλκό (Εικ. 9-10) μπορούν να σκοτώσουν περισσότερο από 99,9% των βακτηριδίων του ανθεκτικού στη μεθικιλλίνη χρυσίζοντος σταφυλόκοκκου, των ανθεκτικών στην βανκομυκίνη εντερόκοκκων, του αεριογόνου εντεροβακτηρίδιου και της αεριογόνου ψευδομονάδας εντός 2 ωρών, ενώ συνεχίζει να σκοτώνει το 99% των βακτηριδίων ακόμα και μετά από επαναλαμβανόμενη μόλυνση.

Φαντάζομαι ότι οι επόμενες έρευνες όλων των αντίστοιχων εταιρειών ανά τον κόσμο θα αφορούν, εκτός πολλών άλλων θεμάτων, και την χρήση του χαλκού στην καταπολέμηση του νέου ιού COVID-19, που, όπως φαίνεται, ήρθε για να μείνει.

Εκτός όμως από τα νοσοκομεία, είναι και μερικά απλά πράγματα που θα μπορούσαν να ξαναμπούν στα σπίτια μας, όπως τα πόμολα στις πόρτες και τα παράθυρα μας, τα εξωτερικά κουδούνια, οι διακόπτες των φώτων και άλλα κοινόχρηστα αντικείμενα με ένα επίστρωμα χαλκού ή ενός νέου κράματος, στο οποίο πιθανά θα μας οδηγήσει η περαιτέρω έρευνα, και που ενδεχόμενα θα εξελιχθεί στο μεγάλο “φονιά” του COVID-19 ή του επόμενου κοροναϊού, σε συνδυασμό βέβαια με τα απαραίτητα νέα φάρμακα και εμβόλια.

(Αυτοφυής χαλκός, Φωτ. https://el.wikipedia.org/) 

[ΠΗΓΗ: oryktosploutos.net/, του Δ. Κ. Κωνσταντινίδη, Δρα Οικονομικής Γεωλογίας, 26/4/2020]

Λεφτά… δωρεάν δεν υπάρχουν για την από κοινού έξοδο από τον εφιάλτη της πανδημίας στην “Ενωμένη Ευρώπη”. 

Η απόφαση αυτή της Συνόδου Κορυφής την Πέμπτη υποχρεώνει την ΕΚΤ να αναλάβει εκ νέου “δράση” προκειμένου να κρατήσει το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα “ζωντανό” και μαζί του τις οικονομίες της Ευρώπης. Μέχρι οι ηγέτες της να αποφασίσουν αν θα συνεχίσουν όλοι μαζί στο ευρωπαϊκό εγχείρημα… 

Τον Μάιο οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. θα ξανασυναντηθούν για να εξετάσουν τις προτάσεις που ανέλαβε στο μεταξύ την Πέμπτη να συντάξει η Κομισιόν. Προτάσεις οι οποίες αφορούν την ενίσχυση του ύψους του επόμενου 7ετούς Προϋπολογισμού της Ε.Ε. (2021-2027) από το 1,1% του ΑΕΠ στο 2% και τη χρηματοδότηση μέσω αυτού του Ταμείου Ανάκαμψης της οικονομίας στην Ε.Ε. από το 2021 και μετά… 

Στο μεταξύ οι χώρες της Ευρώπης θα πρέπει να αρκεστούν στα τυπικά 540 δισ. ευρώ (ουσιαστικά είναι 300 δισ., αφού κανείς δεν θέλει να δανειστεί λεφτά από τον ESM) της συμφωνίας του Eurogroup στις 9/3, τα οποία θα είναι διαθέσιμα από 1η Ιουνίου. 

Τα τρία “εργαλεία” μέσω των οποίων θα διατεθούν είναι τα δάνεια του ESM (200 δισ. ευρώ μέσω του ECCL), της Κομισιόν (100 δισ. ευρώ μέσω του “SURE” για επιδόματα ανεργίας) και της Eυρωπαϊκής Tράπεζας Eπενδύσεων (240 δισ. ευρώ για δάνεια σε επιχειρήσεις).

Αυτό που έγινε ξεκάθαρο στη διάρκεια της Συνόδου τόσο από τη Γερμανία όσο και από τους συμμάχους της στο μέτωπο αυτό, την Αυστρία, την Ολλανδία και τη Σουηδία, είναι πως οι “βόρειοι” δεν δέχονται να δοθούν χρήματα “δωρεάν”, δηλαδή ως επιδοτήσεις, παρά μόνο ως δάνεια, τα οποία κάποια στιγμή −έστω και μακροπρόθεσμα− θα πρέπει να επιστραφούν στους φορείς που θα τα δώσουν, δηλαδή την Κομισιόν, την ΕΤΕπ και τον ESM. 

Στο μεταξύ η ΕΚΤ, παραμονές της Συνόδου Κορυφής, σε μια έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου της −και χωρίς διαφωνίες από κανένα μέλος του− έκανε το… αδιανόητο. Δείχνοντας για άλλη μία φορά ότι στις παρούσες συνθήκες είναι έτοιμη να επαναλάβει έμπρακτα το “whatever it takes” του Μάριο Ντράγκι (2012) για να κρατήσει το… μαγαζί ανοιχτό, προχώρησε στην έμμεση νομιμοποίηση αγορών τίτλων που χαρακτηρίζονται σήμερα ως “σκουπίδια”. 

Αποφάσισε να δέχεται ως εγγύηση για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες του Ευρωσυστήματος ομόλογα τα οποία μέχρι τις 7 Απριλίου είχαν τη διαβάθμιση “investment grade”, ακόμα και αν στη συνέχεια υποβαθμίστηκαν και την έχασαν. Η κίνηση αυτή, αν και φαίνεται να ακολουθεί τα βήματα της Fed, έχει πίσω της δύο νέους εφιάλτες που ήδη κάνουν την εμφάνισή τους στο χρηματοπιστωτικό Ευρωσύστημα.

Οι εφιάλτες της ΕΚΤ

Η κατάσταση επείγοντος με την οποία κινήθηκε η ΕΚΤ, και μάλιστα παραμονές της ανεπαρκούς σε ουσιαστικές αποφάσεις Συνόδου Κορυφής (προφανώς γιατί η κυρία Λαγκάρντ γνώριζε τι θα ακολουθήσει), είχε δύο ισχυρά “κίνητρα”, για τα οποία οι 27 ηγέτες της Ε.Ε. είχαν ενημερωθεί το βράδυ της Τετάρτης από την ίδια την κυρία Λαγκάρντ: 

• Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν προειδοποιήσει την ΕΚΤ ότι οι εαρινές εκθέσεις τους για την αξιολόγηση δημόσιου και ιδιωτικού χρέους θα κινηθούν σε έναν αυξανόμενο αριθμό υποβαθμίσεων. Ιδιαίτερα δε στον ιδιωτικό τομέα, ήδη από τον Φεβρουάριο οι υποβαθμίσεις εταιρικών ομολόγων έχουν αρχίσει να αυξάνονται με ταχύτατους ρυθμούς, προκαλώντας μια πολλαπλάσια αυξανόμενη πίεση για ρευστότητα στον επιχειρηματικό και τραπεζικό χώρο. Οι υποβαθμίσεις και του κρατικού χρέους είναι επίσης στον ορίζοντα. Ένα πρώτο σημάδι ήταν η −ευτυχώς− συγκρατημένη “υποβάθμιση” του outlook του ελληνικού χρέους από θετικό σε σταθερό. Πολύ σημαντικότερη αναμένεται να είναι η επανεξέταση του ιταλικού χρέους, που αφορά την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης. Οι υποβαθμίσεις αυτές έχουν ήδη “απορροφηθεί” όσον αφορά την Ελλάδα από την ΕΚΤ, με την πρόσφατη απόφασή της να αποδεχθεί κατ’ εξαίρεση την αγορά των “non investment grade” ελληνικών ομολόγων, τόσο ως εγγυήσεις για παροχή ρευστότητας (στις τράπεζες) όσο και για την αγορά τους από την ΕΚΤ στο πλαίσιο του “έκτακτου” QE (PEPP). Τι θα συμβεί, όμως, με ένα ανάλογο ενδεχόμενο στην Ιταλία, η οποία πρέπει να δανειστεί μόνο για την αναχρηματοδότηση του χρέους της περί τα 250 δισ. ευρώ μέχρι τέλος του έτους; Κανείς δεν θέλει να φανταστεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο. 
• Ένα δεύτερο “φαινόμενο” που έχει προκαλέσει “πυρετό” στην ΕΚΤ αφορά τις αθρόες ρευστοποιήσεις μεριδίων στα Αμοιβαία Κεφάλαια. Με τα στοιχεία Μαρτίου από τη Fitch, πολλές δεκάδες Α/Κ, κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά (τα καταρχήν στοιχεία μιλάνε για 75 με 35 δισ. ευρώ κεφάλαια), υποχρεώθηκαν να αρνηθούν τη ρευστοποίηση μεριδίων στους επενδυτές/πελάτες τους, προκαλώντας πανικό. Εκτιμάται ότι ο πραγματικός αριθμός των Α/Κ που έχουν βρεθεί στη θέση αυτή μέσα στον Μάρτιο, και κυρίως τον Απρίλιο, είναι υπερδιπλάσιος. Η αδυναμία των Α/Κ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πελατών τους οφείλεται στο γεγονός ότι η έκταση των ρευστοποιήσεων ξεπερνά τις δυνατότητές τους σε άμεσα ρευστοποιήσιμους τίτλους (πολλά Α/Κ αφορούν επενδύσεις ακινήτων), λόγω της κατάρρευσης των χρηματιστηρίων αλλά και της αγοράς ακινήτων. Οι εκδόσεις χρέους των funds έχουν βρεθεί υπό τη διπλή πίεση τόσo της πτώσης των τιμών όσο και των υποβαθμίσεων, με αποτέλεσμα να συρρικνώνεται η δυνατότητα ανταπόκρισης στους επενδυτές τους. Το τραπεζικό σύστημα που βρίσκεται “πίσω” από τον κόσμο των Α/Κ υποδέχεται την πίεση αυτή σε όλα τα επίπεδα και η μοναδική του διέξοδος είναι η στήριξη από την ΕΚΤ, με παροχή “δωρεάν” ρευστότητας και εγγυήσεις που χάνουν τη διαβάθμιση του “investment grade”.

Η Σύνοδος Κορυφής και τα όρια της ΕΚΤ

Σύμφωνα με πληροφορίες οι οποίες προέρχονται από το περιβάλλον της Φρανκφούρτης, παρά το γεγονός ότι στις αποφάσεις της ΕΚΤ την Τετάρτη το βράδυ κανένας κεντρικός τραπεζίτης −ούτε ο κ. Βάιντμαν (Βundesbank)− δεν έφερε αντίρρηση και συμφωνήθηκαν ομόφωνα, δεν συμβαίνει το ίδιο και για τα επόμενα βήματα που ήδη συζητούνται στην ΕΚΤ. 

Συγκεκριμένα, υπάρχει ισχυρή αντίθεση για ένα βασικό ζήτημα που θα τεθεί κατά πάσα πιθανότητα προς συζήτηση στη συνεδρίαση στο τέλος του μήνα. 

Το επίμαχο θέμα είναι το αν η ΕΚΤ θα αυξήσει το ποσό που διαθέτει μέσω του QE για αγορά τίτλων από τη δευτερογενή αγορά. Υπάρχει ισχυρή υποστήριξη σε πρόταση η οποία θέλει την αύξηση του ποσού αυτού από 750 δισ. ευρώ σε 1,5 τρισ. ευρώ, ήτοι τον διπλασιασμό του ποσού, αλλά και τη χρονική επέκταση της διάρκειας του προγράμματος. 

Στην πρόταση αυτή η αντίδραση της Bundesbank είναι προς το παρόν τουλάχιστον “κάθετη”, σύμφωνα με πηγές που προέρχονται και από τις δύο πλευρές. Άλλωστε, υπάρχει ήδη σε εκκρεμότητα προσφυγή στο ανώτατο δικαστήριο στη Γερμανία με την οποία ζητείται να καταδικαστεί ως αντικαταστατική και παράνομη η πράξη της ΕΚΤ να δρομολογήσει το “έκτακτο QE” των 750 δισ. ευρώ. 

Ορισμένοι αναλυτές που παρακολουθούν προσεκτικά την ΕΚΤ και τις συζητήσεις γύρω από τις κινήσεις της υποστηρίζουν ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις της επόμενης Συνόδου Κορυφής τον Μάιο και το κατά πόσο αυτές θα μπορούν να λειτουργήσουν κατευναστικά ή όχι στις ανησυχίες των αγορών για την τύχη των ευρωπαϊκών τραπεζών και το ευρώ.

 

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Γ. Αγγέλη, 26/4/2020]

Το απόγευμα της Τρίτης, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα απευθύνει το τηλεοπτικό του μήνυμα στους πολίτες για την επάνοδο της χώρας στην κανονικότητα, μετά από σχεδόν δύο μήνες εφαρμογής περιοριστικών μέτρων. Το Σαββατοκύριακο, ο κ. Μητσοτάκης πραγματοποίησε διαδοχικές τηλεδιασκέψεις με στενούς συνεργάτες, υπουργούς και ειδικούς λοιμωξιολόγους, υπό τον καθηγητή, Σωτήρη Τσιόδρα, θέτοντας επί τάπητος τις τελικές λεπτομέρειες του κυβερνητικού σχεδίου. Το πρώτο κρας τεστ, πάντως, έρχεται σήμερα. Με τη λειτουργία των υποθηκοφυλακείων, των ειρηνοδικείων και των πρωτοδικείων.

Σταθερός ορίζοντας σε όλη αυτήν την πορεία της επανόδου στην επόμενη ημέρα θα είναι η τήρηση της “τέλειας ισορροπίας” ανάμεσα στην προστασία της δημόσιας υγείας και των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού και την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας. “Σε κάθε φάση θα αξιολογούνται οι επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού και θα προχωρούμε εβδομάδα με εβδομάδα…Το βασικό μας μέλημα παραμένει σταθερό, αλλά και αδιαπραγμάτευτο. Είναι η προστασία της υγείας των πολιτών και, πάνω και πέρα από ο,τιδήποτε άλλο, της ίδιας της ανθρώπινης ζωής. Όπως έγινε μέχρι σήμερα, οι πολίτες θα γνωρίζουν την κατάσταση, θα ενημερώνονται για τις εξελίξεις και για κάθε απόφαση, έγκυρα και υπεύθυνα”, τονίζουν κυβερνητικά στελέχη.

Προς κλιμακωτή έναρξη εργασίας

Μεταβολή στα ωράρια για την προσέλευση στην εργασία και διακριτές ώρες για το δημόσιο και τα καταστήματα σχεδιάζει η κυβέρνηση, προκειμένου να αποφευχθεί ο συγχρωτισμός στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, σημείωσε (Σκάι) ότι, μετά από σχετική πρόταση, εξετάζεται πολύ σοβαρά από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το ενδεχόμενο “να μεταβληθούν οι ώρες πρωινής προσέλευσης στην εργασία, ώστε να μην υπάρχει συνωστισμός τις ώρες αιχμής”. Η πρόταση του υπουργείου είναι, εάν χρειαστεί να σπάσει η προσέλευση σε τρεις διακριτές φάσεις, αντί να έχουμε το μεγάλο κύμα από τις 7:30 έως τις 8:30 το πρωί.

“Στήνεται ένα πολύ συγκεκριμένο επιχειρησιακό  σχέδιο για την επόμενη ημέρα. Κερδίσαμε το πρώτο στοίχημα, να μην διαδοθεί ο ιός. Τώρα, λοιπόν, πρέπει σιγά-σιγά να μπούμε σε μια διαδικασία επανεκκίνησης της οικονομίας και αυτό σημαίνει ότι κάποιος κόσμος και στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα θα πρέπει να αρχίσει να δραστηριοποιείται για να ξεκινήσει η παραγωγική διαδικασία”, ανέφερε. Παράλληλα, ο κ. Καραμανλής τόνισε ότι  εξετάζεται εάν θα πρέπει όλοι όσοι θα επιβιβάζονται στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς να φορούν προστατευτικό εξοπλισμό. Δηλαδή, μάσκες. Οι αποφάσεις θα ληφθούν τις επόμενες ημέρες.

Οι τελευταίες πινελιές

Από σήμερα το πρωί, ο πρωθυπουργός θα ξεκινήσει νέο κύκλο διαβουλεύσεων, ενώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η επικοινωνία που θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την υπουργό Παιδείας, Νίκη Κεραμέως. Στη διάρκειά της θα συζητηθεί το πότε και, κυρίως, με ποια μέτρα ασφαλείας θα ανοίξουν άπασες οι σχολικές μονάδες, με τη λογική να δείχνει προς την κατεύθυνση πρώτα να επιστρέψουν στα θρανία οι μεγαλύτερες ηλικίες και να ακολουθήσουν οι μικρότερες. Δεδομένο πρέπει να θεωρείται ότι οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου θα…ακούσουν το κουδούνι στις 11 Μαΐου. Από εκεί και πέρα, μία εβδομάδα μετά (χωρίς να αποκλείεται και δύο) αναμένεται να επιστρέψουν στα θρανία οι υπόλοιπες τάξεις του Λυκείου και τα Γυμνάσια. Τελευταία, πάντως, θα ανοίξουν δημοτικά και οι παιδικοί σταθμοί. Επειδή ο χρόνος ως τη λήξη της  σχολικής χρονιάς είναι λίγος για τα δημοτικά, εάν προκριθεί αυτή η λύση, θα υπάρξει παράταση της σχολικής χρονιάς. “Κλειδί” στον τομέα της Παιδείας είναι οι εισηγήσεις αναφορικά με το πόσες ημέρες πρέπει να μεσολαβούν ανάμεσα σε κάθε φάση.

Τα υπουργεία θα εξειδικεύσουν τα μέτρα

Το απόγευμα της Τρίτης, ο πρωθυπουργός θα δώσει το γενικό περίγραμμα για την επάνοδο στη νέα κανονικότητα. Από το σημείο αυτό και μετά, τα αρμόδια υπουργεία θα κληθούν να εξειδικεύσουν τα κύματα των μέτρων που θα ληφθούν, με τη μετάβαση να πραγματοποιείται σταδιακά, μακρόσυρτα και σε τρεις φάσεις:

• -Αρχές Μαΐου
• -Τέλος Μαΐου
• -Μέσα Ιουνίου

Ο κανόνας, όπως σχολιάζουν κυβερνητικά στελέχη, είναι ότι θα ανοίγει νωρίτερα ότι δεν έχει συνωστισμό και ότι είναι…έξω.  “Το “έξω” θα είναι μια λέξη που θα ακούμε συνεχώς στο εξής, αφού ο ιός μεταδίδεται πιο εύκολα σε κλειστούς χώρους”, είναι το μήνυμα που εκπέμπεται. Έτσι:

• -Στις 4 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, η άρση του μέτρου των μετακινήσεων και θα ανοίξουν εμπορικά καταστήματα (όχι εμπορικά κέντρα) και κομμωτήρια.
• -Σταδιακά θα επιτραπούν οι μετακινήσεις στην επικράτεια, αλλά όχι προς τις νησιωτικές περιοχές.
• -Η δεύτερη φάση, περί τα τέλη Μαΐου. Θα περιλαμβάνει το άνοιγμα των πολυκαταστημάτων, των καταστημάτων εστίασης, των μπαρ και των κέντρων διασκέδασης. Αυτό θα γίνει κάτω από αυστηρά πρωτόκολλα υγιεινής, καθώς θα τηρούνται αποστάσεις. Παράλληλα, έμφαση θα δοθεί στο μήνυμα…τραπεζάκια έξω. Αυτό σημαίνει ότι πιθανόν να χρειαστεί επέκταση καθισμάτων, με το βάρος να πέφτει στην ειδική συνεννόηση που θα πρέπει να υπάρξει με τους δήμους για την προσωρινή επέκταση των αδειών.
• -Τα ξενοδοχεία σχεδιάζεται να ανοίξουν σε δύο φάσεις. Τα 12μηνης λειτουργίας στις αρχές Ιουνίου και τα εποχικά στα τέλη Ιουνίου. Εκείνες τις ημέρες τοποθετείται χρονικά και η άρση του περιορισμού για τη μετάβαση στα νησιά, με στόχο να στηριχθεί ο τουρισμός.

Στον κρίσιμο για την οικονομία τομέα του τουρισμού, στόχος είναι η χώρα να…εξαργυρώσει την πολύ καλή παγκόσμια εικόνα της στην αντιμετώπιση της πανδημίας, προσελκύοντας μεγάλο “κομμάτι” από εκείνους που θα αποφασίσουν να κάνουν διακοπές όχι στις χώρες τους, αλλά στο εξωτερικό. “Είμαστε μία χώρα υγειονομικά ασφαλής. Αυτό είναι το πλαίσιο που προωθούμε. Για να έρθουν τουρίστες, όμως, πρέπει να λειτουργούν οι αεροπορικές συνδέσεις. Για αυτόν ακριβώς το λόγο ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, να καταρτιστεί ένα πλαίσιο για τις αεροπορικές συνδέσεις. Και είναι πολύ θετικό ότι στην τηλεδιάσκεψη των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφασίστηκε να ανατεθεί στην Κομισιόν η διαμόρφωση μιας κοινής πρότασης μέχρι τα μέσα Μαΐου για την εξομάλυνση των μεταφορών, που αποτελούν προϋπόθεση για την μετακίνηση των ανθρώπων”, επισημαίνουν στελέχη της κυβέρνησης.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Δημήτρη Γκάτσιου, 27/4/2020]

“Η Ελλάδα υποστηρίζει πλήρως την επείγουσα συγκρότηση ενός Ταμείου Ανάκαμψης, επιπροσθέτως της λειτουργίας του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου”.

Αυτό τόνισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στην τοποθέτησή του στη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ο κ. Μητσοτάκης  δήλωσε σύμφωνος με την άποψη ότι το Ταμείο αυτό πρέπει να είναι πολύ μεγάλο και πως θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κάποιου είδους κοινό εργαλείο μακροπρόθεσμου χρέους. Το Ταμείο, παράλληλα, θα πρέπει να λειτουργήσει εμπροσθοβαρώς και να εστιάσει πρωτίστως σε επιχορηγήσεις προς τα κράτη μέλη παρά σε δάνεια.

“Δεν πρέπει να επιτρέψουμε περαιτέρω αύξηση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ”, επεσήμανε ο πρωθυπουργός. Επίσης, σημείωσε ότι μια στρατηγική, η οποία δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος κάθε χώρας, θα ήταν πράξη προς το συμφέρον όλων των χωρών κι όχι μόνο πράξη αλληλεγγύης και τόνισε πως η Ευρώπη δεν πρέπει να κάνει για άλλη μια φορά “πολύ λίγα, πολύ αργά”…

Σύμφωνα με στελέχη της κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός, στην παρέμβασή του, πρότεινε στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, να ζητήσει από την Κομισιόν την επεξεργασία μιας πολύ συγκεκριμένης πρότασης για την επανέναρξη των αεροπορικών συνδέσεων, το συντομότερο δυνατόν. Επεσήμανε δε, ότι η Ενιαία Αγορά δεν υφίσταται μόνο για να υποστηρίζει την ελεύθερη διακίνηση αγαθών, αλλά έχει ως πυλώνα και την ελεύθερη μετακίνηση προσώπων.

Στο πλαίσιο αυτό, και δίνοντας έμφαση στον τουρισμό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε να υπάρξει το συντομότερο κοινή δράση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

“Όταν μιλάμε για ευρωπαϊκή στήριξη, μια χειροπιαστή απόδειξη θα ήταν να στηριχθεί ο τουρισμός στις χώρες του Νότου”, είπε και, προχωρώντας ένα βήμα παρακάτω, τόνισε ότι θα πρέπει να δοθεί εγκαίρως ένα θετικό σήμα στην τουριστική αγορά, καλώντας όλες τις πλευρές να εργαστούν με ταχύτητα.

Ο κ. Μητσοτάκης:

• Επανέλαβε την πρόταση που έχει ήδη διατυπώσει για μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά τις πατέντες ενός πιθανού εμβολίου κατά του κορονοϊού προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη πρόσβαση των κρατών-μελών σε αυτό όταν θα φτάσουμε στη φάση της μαζικής παραγωγής εμβολίων.  
• Ανέφερε ότι πρέπει να σταλεί ένα καθαρό μήνυμα προς την Τουρκία για τις προκλητικές ενέργειες της τόσο στο Αιγαίο όσο κι έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας. 

Ο κ. Μητσοτάκης πραγματοποίησε ιδιαίτερη αναφορά στην ένταση των τουρκικών παραβιάσεων μέσω υπερπτήσεων οι οποίες αναβαθμίζουν το επίπεδο των προκλήσεων από τη γείτονα χώρα, ιδιαίτερα μετά και την πρόσφατη αποτυχία της Άγκυρας στην προσπάθεια της να παραβιάσει τα σύνορα στον Έβρο.

Νωρίτερα το Capital.gr μετέδιδε τα εξής: Σε εξέλιξη βρίσκεται η, μέσω τηλεδιάσκεψης, Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να αναδεικνύει την ανάγκη νέων χρηματοδοτικών εργαλείων και κοινών παρεμβάσεων, που θα διασφαλίζουν τη συνοχή και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε πως η παρέμβαση της Ευρώπης θα πρέπει να είναι “μαζική, μεγάλη και άμεση”. Παράλληλα, τόνισε  πως η χρηματοδότηση των κρατών πρέπει να έχει περισσότερο τον χαρακτήρα επιχορηγήσεων και λιγότερο τη μορφή δανείων. 

“Δε χρειάζονται οι χώρες περισσότερο χρέος. Εάν η δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθυστερήσει και δεν είναι άμεση και αποφασιστική, τότε τα προβλήματα θα γίνουν τεράστια και οι δαίμονες του λαϊκισμού καραδοκούν”, σημείωσε, σύμφωνα με πληροφορίες.

Ο κ. Μητσοτάκης, ταυτόχρονα:

• Ζήτησε να υπάρχει κοινό πλαίσιο για τη σταδιακή απεμπλοκή από τα περιοριστικά μέτρα. 
• Πρότεινε να έχουν όλες οι χώρες από κοινού πρόσβαση στο εμβόλιο, όταν παραχθεί.
• Ζήτησε στο πλαίσιο της ελευθερίας μετακίνησης ανθρώπων, που είναι από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, να ενθαρρυνθούν οι πολίτες από τις χώρες του Βορρά να κάνουν τουρισμό στον Νότο σε περιοχές που είναι υγειονομικά ασφαλείς. 

Ο πρωθυπουργός πραγματοποίησε ειδική αναφορά στην τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Δημήτρη Γκάτσιου, 23/4/2020]

Ένα πολύ επιφυλακτικό βήμα “προόδου” φαίνεται ότι επιτεύχθηκε στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής, με το βάρος να μετατίθεται ωστόσο στην Κομισιόν η οποία καλείται να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά και να βρει μέσα στις επόμενες εβδομάδες τη χρυσή τομή στο μείγμα επιχορηγήσεων – δανείων καθώς οι διαφωνίες μεταξύ Βορρά και Νότου παραμένουν, με τον Βορρά να τάσσεται προς την πλευρά των δανείων και τον Νότο και δη την Ιταλία προς την πλευρά των επιχορηγήσεων, που σημαίνει οι χρηματοδοτήσεις να είναι “μη επιστρεπτέες”.

Οι ηγέτες αποφάσισαν να διπλασιάσουν τα επόμενα 2 – 3 χρόνια το νέο πολυετή Προϋπολογισμό της ΕΕ (2021 – 2027) στο 2% του ΑΕΠ. Δηλαδή θα προστεθούν επιπλέον 1 τρισ. ευρώ. 

Ωστόσο είναι σαφές ότι πάρα πολλά σημεία της συμφωνίας παραμένουν αδιευκρίνιστα. Μεταξύ των οποίων και ο παράγοντας χρόνου, αφού η Επιτροπή έχει στόχο να καταθέσει την πρότασή της το δεύτερο ή το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου για να οδεύσει εκ νέου σε Σύνοδο Κορυφής. Ο νέος Πολυετής Προϋπολογισμός το 2021, ενώ υπό εξέταση παραμένει πρόταση κρατών-μελών για σχέδιο γέφυρα που να καλύπτει το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.

Όπως σημείωσαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε. Σαρλ Μισέλ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, οι ηγέτες των 27 κρατών μελών κατέληξαν απόψε σε συμφωνία στο πλαίσιο που είχε ήδη διαφανεί, με βασικούς άξονες την μεγάλη ενίσχυση του Προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επταετία 2021 – 2027, με εμπροσθοβαρείς δράσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού, την ανάληψη ενισχυμένου ρόλου από πλευράς Κομισιόν στη διοχέτευση πόρων στις δοκιμαζόμενες χώρες της Ένωσης και την προώθηση του Ταμείου Ανάκαμψης. 

Οι διαφορές ωστόσο μεταξύ των βόρειων και σε καλύτερη δημοσιονομική κατάσταση χωρών και του Νότου, σχετικά με την αναλογία επιχορηγήσεων – επιδοτήσεων και δανείων στο πλαίσιο των δράσεων για την ανάκαμψη παραμένουν, με νέο ορόσημο να θεωρείται το δεύτερο ή τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου, οπότε και η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει τους βασικούς άξονες συγκρότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.

Όπως σημείωσε ο κ. Μισέλ, οι “27” εξέφρασαν “την ισχυρή βούληση να προχωρήσουμε μπροστά και να κινηθούμε συντονισμένα στην σταδιακή πορεία άρσης των περιορισμών που έχει επιβάλει η πανδημία σε ολόκληρη την Ε.Ε.”.

“Η υγεία και η ασφάλεια των πολιτών των χωρών μας αποτελεί βεβαίως την πρώτη μας προτεραιότητα”, είπε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε., συμπληρώνοντας ότι η Σύνοδος Κορυφής επιβεβαίωσε τη συμφωνία των τριών αξόνων που προηγήθηκε στο Eurοgroup προ δύο εβδομάδων.

Με στόχο την 1η Ιουνίου

“Στόχος μας είναι το ολοκληρωμένο πακέτο μέτρων να είναι έτοιμο προς ενεργοποίηση το πολύ έως την 1η Ιουνίου”, τόνισε ο κ. Μισέλ,  μιλώντας για τις αποφάσεις που έλαβαν οι υπουργοί Οικονομικών στις 9/4 αναφορικά με τα 540 δισ. ευρώ. Έκανε λόγο για ένα Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο πρέπει να είναι “ικανού μεγέθους”, μιλώντας για τη νέα πρόταση. Η επικεφαλής της Επιτροπής συμπλήρωσε ως προς αυτό το σημείο ότι η δική της πρόταση για το νέο ταμείο θα είναι έτοιμη μέσα στο δεύτερο ή το τρίτο 10ήμερο του Μαΐου προκειμένου να συζητηθεί εκ νέου σε επίπεδο Συνόδου Κορυφής. 

Εξέφρασε τέλος την “πλήρη αλληλεγγύη” των “27” με την Κύπρο όσον αφορά “τις παράνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ από πλευράς της Τουρκίας”, ενώ έκανε λόγο για μια “πολλά υποσχόμενη” σύνοδο, που άνοιξε δρόμο για το μέλλον.

Η κ. Φον Ντερ Λάιεν, από την πλευρά της, μίλησε για ένα χωρίς προηγούμενο οικονομικό πλήγμα στην Ένωση από την κρίση του κορονοϊού.

“Το ΑΕΠ θα μειωθεί σε όλες τις χώρες, ωστόσο ορισμένες θα πληγούν περισσότερο, ειδικά όσες στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στον κλάδο του τουρισμού”, τόνισε.

Το ύψος της κρατικής βοήθειας ανά την Ε.Ε. είναι τεράστιο, ανέρχεται στο ποσό του 1,8 τρισ. ευρώ, τόνισε, προσθέτοντας ωστόσο ότι υπάρχουν διαφορές στο ύψος της ανά χώρα.

Συμπλήρωσε ακόμη ότι το μόνο εργαλείο που μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κρίσης είναι ο Προϋπολογισμός της Ε.Ε. να συνδέεται άρρηκτα με το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς ο προϋπολογισμός είναι ένα εργαλείο που το εμπιστεύονται όλες οι χώρες και θα παίξει κομβικό ρόλο στην ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Με αυτόν τον τρόπο, όπως εξήγησε, “Η Κομισιόν θα μπορέσει να αντλήσει κεφάλαια, τα οποία στη συνέχεια θα διοχετεύσει στις χώρες – μέλη που θα έχουν ανάγκη”, υπογράμμισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία μάλιστα στάθηκε και στον εμπροσθοβαρή χαρακτήρα που θα έχει ο νέος προϋπολογισμός της Ένωσης.

Ο επόμενος επταετής προϋπολογισμός της ΕΕ που συνδέεται με ένα Ταμείο Ανάκαμψης, είπε, είναι ο μόνος τρόπος για να απομακρυνθεί το μπλοκ από την κρίση του κορονοϊού και ότι το μέγεθός του έπρεπε να αυξηθεί.

“Πρέπει να αυξήσουμε τη δύναμη πυρός για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τις απαραίτητες επενδύσεις σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και ως εκ τούτου θα προτείνουμε να αυξηθεί”, είπε σε συνέντευξη τύπου.

“Οι τρέχουσες εκτιμήσεις μας για τις ανάγκες, μας οδηγούν να σκεφτούμε ότι θα απαιτηθεί ανώτατο όριο ιδίων πόρων περίπου 2% του ΑΕΠ για δύο ή τρία χρόνια αντί του 1,2%”, δήλωσε αναφερόμενη στο ύψος του προϋπολογισμού που διαχειρίζεται η Κομισιόν.

Η πρόεδρος της Κομισιόν σημείωσε επίσης ότι θα πρέπει η ΕΕ να επεξεργαστεί περαιτέρω ποια είναι η ορθή ισορροπία μεταξύ επιχορηγήσεων και δανείων. 

Κλείνοντας, η κ. Φον Ντερ Λάιεν τόνισε ότι “εάν επιτύχουμε, τότε οι επενδύσεις θα αξίζουν κάθε ευρώ που επενδύουμε σήμερα”. 

Γαλλικό Πρακτορείο: Μεγάλο βήμα, παραμένουν διαφορές μεταξύ Βορρά και Νότου

Οι ηγέτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκαναν ένα βήμα προς την από κοινού χρηματοδότηση της οικονομικής ανάκαμψης αφού παρέλθει η πανδημία του νέου κορονοϊού, συμφωνώντας να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες αυτής της κοινής προσπάθειας, ανέφεραν πηγές από τις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο, που επικαλείται καλά πληροφορημένες πηγές, οι 27 ανέθεσαν στην Επιτροπή να παρουσιάσει μέχρι τις 6 Μαΐου αυτό το Ταμείο Ανάκαμψης.

Διπλωματικές πηγές, που παρακολούθησαν την τηλεδιάσκεψη των “27” είπαν ότι η συζήτηση δεν ήταν σε τόσο υψηλούς τόνους όσο πριν από έναν μήνα. Όμως η διάσταση απόψεων εκφράστηκε με σαφήνεια, με τέσσερις χώρες –Αυστρία, Δανία, Σουηδία και Ολλανδία– να διαφωνούν με την πρόταση χορήγησης βοήθειας για την ανάκαμψη μέσω επιδοτήσεων.

Το “στρατόπεδο” των βόρειων χωρών, που περιλαμβάνει και τη Γερμανία, τάχθηκε υπέρ της σύνδεσης του νέου Ταμείου Ανάκαμψης με τον επόμενο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-27.

Από την άλλη, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε είπε στους ομολόγους του ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να προικοδοτηθεί με ποσό 1,5 τρισεκ. ευρώ και να παρέχει επιδοτήσεις στις χώρες μέλη ώστε να διασφαλιστεί μια “συμμετρική απάντηση σε ένα ασύμμετρο σοκ”.

Ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης είπε: “Κινήθηκαν προς τα εμπρός χωρίς πραγματική σύμπνοια. Επαφίεται τώρα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τετραγωνίσει τον κύκλο”.

Σεντένο: Έχουμε δείξει ότι μπορούμε να δράσουμε γρήγορα και να παράγουμε αποτελέσματα

Το Eurogroup θα συνέλθει εντός των ερχόμενων δύο εβδομάδων προκειμένου να εργαστεί επάνω στο ζήτημα του Ταμείου Ανάκαμψης, αναμένοντας και την πρόταση της Κομισιόν, σημείωσε μέσω Twitter ο επικεφαλής των 19 υπ. Οικονομικών των χωρών μελών της Ευρωζώνης Μάριο Σεντένο. “Έχουμε δείξει ότι μπορούμε να δρούμε γρήγορα και να παράγουμε αποτέλεσματα, είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε”, συμπλήρωσε.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, 23/4/2020, ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 21.45]