Στη βελτίωση που καταγράφει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια ως προς τα “τέσσερα θανάσιμα αμαρτήματά” της, καταφέρνοντας να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από το εξωτερικό, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο Τζορτζ Στάμας, συνιδρυτής και πρόεδρος του “The Hellenic Initiative (THI)” και Senior Partner της Gibson, Dunn & Crutcher LLP, σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιθώριο του διαγωνισμού καινοτομίας Venture Fair – μιας πρωτοβουλίας του THI για την ενίσχυση ελληνικών καινοτόμων νεοφυών επιχειρήσεων.
Παράλληλα, ο κ. Στάμας έκανε ειδική μνεία στο ανθρώπινο κεφάλαιο και το ταλέντο της Ελλάδας, ενώ εξέφρασε την αισιοδοξία του για την ελληνική οικονομία, τονίζοντας, ωστόσο, ότι υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος που πρέπει να διανύσει η χώρα.
Αναλυτικά η συνέντευξη στην Ελευθερία Πιπεροπούλου:
Υπάρχει ενδιαφέρον από το εξωτερικό -τόσο από Έλληνες της Διασποράς όσο και ξένους- για επενδύσεις στην Ελλάδα; Ποιοι τομείς είναι αυτοί που ενδιαφέρουν περισσότερο;
Στη σύγχρονη παγκόσμια οικονομία, ισχύει μια δυναμική που λέει ότι οι βιομηχανίες και η ελκυστικότητα διαφορετικών βιομηχανιών μπορούν να αλλάξουν. Ναι, υπάρχουν κάποιες σταθερές στην Ελλάδα που νομίζω ότι προσελκύουν ορισμένους επενδυτές. Όλοι γνωρίζουμε για τον τουρισμό, όλοι γνωρίζουμε για τον αγροδιατροφικό κλάδο, ωστόσο, το ερώτημα είναι πώς εξελίσσονται αυτές οι βιομηχανίες με βάση το ανθρώπινο κεφάλαιο και την ποιότητα του ανθρώπινου κεφαλαίου.
Και όπως έχουμε δει, στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα ταλέντο στο ανθρώπινο κεφάλαιο που διαμορφώνει τη βιομηχανία και όχι απαραίτητα η βιομηχανία το ανθρώπινο κεφάλαιο. Ναι, σίγουρα υπάρχουν παραδοσιακές βιομηχανίες στην Ελλάδα, αλλά αυτό μπορεί να εξελιχθεί δραματικά, και το κάνει. Βασίζεται στο ανθρώπινο κεφάλαιο, βασίζεται στο επίπεδο του ταλέντου στην Ελλάδα, που πηγάζει από τις θεμελιώδεις παραδόσεις του Ελληνισμού, που είναι η Παιδεία και η περιέργεια. Δεν μπορείς να τα νικήσεις αυτά τα δύο. Εάν το έχεις αυτό, οι βιομηχανίες θα εξελιχθούν, και το κάνουν.
Θυμάμαι σε μια συζήτηση που είχαμε παλαιότερα ότι είχατε πει πως στην Ελλάδα ένα από τα πράγματα που πρέπει να αλλάξει είναι η ταχύτητα με την οποία απονέμεται η Δικαιοσύνη.
Τα τέσσερα θανάσιμα αμαρτήματα της Ελλάδας. Η καθυστέρηση της δικαιοσύνης είναι άρνηση της δικαιοσύνης (Justice delayed is justice denied). Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Όταν ξεκινήσαμε το The Hellenic Initiative, ένα από τα πρώτα πράγματα που θέλαμε να κάνουμε ήταν να αγοράσουμε για κάθε δικαστή στη χώρα έναν φορητό υπολογιστή και κάποια εργαλεία για να έχει τη δυνατότητα διαδικτυακής επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης και της εκπαίδευσής τους για το πώς να το κάνουν.
Αυτό ήταν πριν από 12 χρόνια. Τις προάλλες μιλούσαμε για το πώς θα μπορούσαμε να το ανανεώσουμε. Είναι ένα μέρος της προσπάθειας βελτίωσης του δικαστικού συστήματος. Αυτήν τη στιγμή, αν κάνεις μια μήνυση στην Ελλάδα, μπορεί να σου πάρει χρόνια μέχρι να δικαιωθείς. Αυτό είναι πολύ διαβρωτικό για μια κοινωνία. Το Κράτος Δικαίου είναι κεντρικό σε όλα. Έτσι, δουλεύουμε όλο και περισσότερο με μερικούς ανώτερους δικηγόρους εδώ και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Αυτό είναι ένα από τα τέσσερα θανάσιμα αμαρτήματα.
Και ποια είναι τα άλλα τρία;
Πρώτα το φορολογικό σύστημα. Με την τωρινή κυβέρνηση, τα πράγματα έχουν βελτιωθεί και είναι πολύ πιο απλοποιημένα, αλλά υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος που πρέπει να διανύσει. Θα σας δώσω άλλο ένα παράδειγμα. Εάν ένας Έλληνας προσφέρει χρήματα σε μια φιλανθρωπική οργάνωση, μπορεί να τα αφαιρέσει από το φορολογητέο εισόδημά του; Δεν νομίζω. Υπάρχει σίγουρα ένα πνεύμα φιλανθρωπίας στις ΗΠΑ. Καταπληκτικό, το καλύτερο στον κόσμο. Αλλά δεν θα έβλαπτε εάν υπήρχε η δυνατότητα να εξαιρείται μια συνεισφορά από το φορολογητέο εισόδημα. Η τωρινή κυβέρνηση δείχνει να τα καταλαβαίνει όλα αυτά. Όμως, είναι αντιμέτωπη και με το τρίτο θανάσιμο αμάρτημα της Ελλάδας: τη γραφειοκρατία. Και στην Ελλάδα μπορείς ακόμη να παγιδευτείς στον ιστό της γραφειοκρατίας. Στις ΗΠΑ, αν θέλεις να στήσεις μια εταιρεία, χρειάζεσαι 15 λεπτά.
Υπήρχε μια τηλεοπτική εκπομπή πριν από χρόνια που λεγόταν “Ναι, κύριε υπουργέ”. Στην εκπομπή, γίνονται εκλογές, διορίζεται ένας νέος υπουργός, μπαίνει στο γραφείο, κάθεται και έχει γύρω του όλο του το προσωπικό, όλο το μόνιμο προσωπικό. Κάθεται εκεί και λέει: ‘κυρίες και κύριοι, είμαι ο νέος υπουργός, τον επόμενο χρόνο θα κάνουμε αυτό, αυτό και αυτό’. Και όλοι γύρω από το τραπέζι λένε: ‘Ναι, κύριε Υπουργέ. Ναι, κύριε Υπουργέ’. Γιατί σκέφτονται και ξέρουν ότι σε μερικά χρόνια θα έχει φύγει. Η γραφειοκρατία μπορεί να είναι πολύ διαβρωτική. Η δυσκολία στην Ελλάδα είναι ότι η γραφειοκρατία είναι τεράστια και πρέπει να εξαλειφθεί.
Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στο τέταρτο θανάσιμο αμάρτημα της Ελλάδας, που είναι η διαφθορά. Εδώ υπάρχει μάλλον μια βελτίωση. Κάθε χώρα βιώνει έναν βαθμό διαφθοράς, αλλά είναι δύσκολο να μετρηθεί το μέγεθός της. Νομίζω ότι υπήρχε μια παράδοση κάποτε, στην Ελλάδα, ότι για να καταφέρεις κάτι, έπρεπε να κουβαλάς στην τσέπη σου κάποιους… φακέλους, ποια είναι ακριβώς η λέξη στα ελληνικά;
Φακελάκι.
Σωστά, φακελάκι. Ελπίζω αυτό να έχει βελτιωθεί. Αυτά, λοιπόν, είναι τα τέσσερα θανάσιμα αμαρτήματα.
Αυτά είναι, λοιπόν, τα πράγματα που πρέπει να αλλάξουν. Ωστόσο, τι έχει ήδη αλλάξει προς το καλύτερο τα τελευταία χρόνια;
Νομίζω ότι σε κάθε ένα από αυτά τα θανάσιμα αμαρτήματα βλέπουμε σαφώς μια βελτίωση. Το γνωρίζουμε αυτό γιατί βλέπουμε μια επιτάχυνση των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Πριν από 15 χρόνια, μια ξένη εταιρεία δεν θα ερχόταν στην Ελλάδα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσπαθεί να τα αντιμετωπίσει όλα αυτά. Έχει μπροστά του ένα μεγάλο βουνό που πρέπει να ανέβει.
Είστε αισιόδοξος για την ελληνική οικονομία; Βλέπετε προκλήσεις με τις εκλογές ή και γενικότερα;
Είμαι σίγουρα αισιόδοξος. Τώρα σε όλους αρέσει να λένε πόσο καλά τα πάει η Ελλάδα. Όταν κοιτάμε το The Hellenic Initiative προσπαθούμε να καταλάβουμε ποιος είναι ο κατάλληλος συνδυασμός μεταξύ από τη μία πλευρά της φιλανθρωπικής υποστήριξης και ανακούφισης από την κρίση και από την άλλη της άμεσης οικονομικής ανάπτυξης, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την αναγέννηση προγραμμάτων. Τα πάει τόσο καλά τώρα η Ελλάδα που σταματάμε να δίνουμε χρήματα σε φιλανθρωπίες και εστιάζουμε μόνο στην οικονομική ανάπτυξη; Υπάρχουν κάποιοι που θα το έλεγαν αυτό. Βρίσκεται η Ελλάδα σε τόσο καλύτερη θέση που μπορούμε να σταματήσουμε να κάνουμε φιλανθρωπίες;
Νομίζω ότι στην Ελλάδα υπάρχει ακόμα πολλή φτώχεια, νομίζω ότι η μεταναστευτική κρίση το επιδείνωσε και έτσι νομίζω ότι στο THI θα διατηρήσουμε ακόμα μια αναλογία 60-40. Το 60% των χρημάτων μας πηγαίνει πραγματικά στην οικονομική ανάπτυξη και τα διάφορα προγράμματά μας και το υπόλοιπο 40% θα κατευθύνεται στη φιλανθρωπία, σε πραγματικά θεμελιώδη πράγματα, σε παιδιά… για τα οποία πονάει η καρδιά μας. Ξέρουμε ότι με τη φιλανθρωπία απλώς δίνουμε στους ανθρώπους ψάρια και σταματάμε προσωρινά την πείνα τους. Μακροπρόθεσμα, το να διδάσκουμε στους ανθρώπους πώς να ψαρεύουν είναι αυτό που πραγματικά πρέπει να κάνουμε για να μειώσουμε το επίπεδο φτώχειας. Και να αντιμετωπίσουμε τα τέσσερα θανάσιμα αμαρτήματα.
Λοιπόν, ως Διασπορά, είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε, δεν προσπαθούμε με κανέναν τρόπο να πούμε στους ανθρώπους τι να κάνουν. Μας βοηθάτε πραγματικά να καλύψουμε ένα κενό στη ζωή μας γύρω από αυτά που μπορεί να προσφέρει ο Ελληνισμός. Και είτε πρόκειται για ενδυνάμωση των οικογενειακών αξιών, είτε για την αντιμετώπιση του πόνου, είτε για προσωπική αγάπη, είτε για έμπνευση των παιδιών μας, ο Ελληνισμός δεν είναι γεωγραφία, είναι μια κατάσταση του νου (state of mind).
[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, 14/6/2023]