Η μεγάλη απεργία των μεταλλωρύχων της Σερίφου: Στις 7 Αυγούστου του 1916, η άρνηση των μεταλλωρύχων της Σερίφου να φορτώσουν μετάλλευμα στο πλοίο «Μανούσι”, αποτελεί την έναρξη της μεγάλης απεργίας των μεταλλείων, στη διάρκεια της οποίας το ελληνικό κράτος δολοφονεί και τους πρώτους απεργούς εργάτες του 20ου αιώνα.
Ήταν Δευτέρα 7 Αυγούστου 1916, όταν το Σωματείο Μεταλλευτών Σερίφου, που είχε συσταθεί μόλις λίγες ημέρες πριν, στις 24 Ιουλίου, ξεσηκώνεται ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, με αιτήματα: 8ωρη εργασία, αύξηση ημερομισθίων και λήψη μέτρων ασφαλείας. Οι εργάτες με πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Σπέρα αρνούνται να φορτώσουν μετάλλευμα σε πλοίο και η απεργία ξεσπά.
Ο Γερμανός εργοδότης τους, Γκρόμαν, ζητάει τη βοήθεια των ελληνικών αρχών για να καταστείλει την απεργία και, δεκαπέντε ημέρες μετά, το πρωί της Δευτέρας 21ης Αυγούστου 1916, καταφθάνει στο νησί δύναμη της Χωροφυλακής. Φυλακίζουν την ηγεσία των συνδικαλιστών και δίνουν 5 λεπτά διορία στους εργάτες να λήξουν την απεργία, ενώ αμέσως μετά την εκπνοή της, ανοίγουν πυρ και εκτελούν εν ψυχρώ όποιον εργάτη βρίσκουν μπροστά τους. Πρώτος πέφτει νεκρός ο Θεμιστοκλής Κουζούπης, πατέρας τριών παιδιών και ακολουθούν ο Μιχάλης Ζωίλης, ο Μιχάλης Μητροφάνης και ο Γιάννης Πρωτόπαπας.
Γυναίκες και παιδιά των εργατών βλέπουν τους συζύγους τους να εκτελούνται και αντιδρούν στην καταστολή, οι εργάτες οπλίζονται και σε λίγες ώρες καταλαμβάνουν το δημαρχείο, την αστυνομία, τα δικαστήρια και τα γραφεία της εταιρείας.
Η εξέγερση τελικά λήγει μέρες αργότερα με μερική ικανοποίηση των αιτημάτων των μεταλλωρύχων και ενώ η Αθήνα ήταν έτοιμη να αποστείλει στρατό στο νησί της Σερίφου.
Έγιναν συλλήψεις των πρωτεργατών της απεργίας καθώς και μία εγκύου γυναίκας η οποία είχε δηλώσει με θάρρος ότι με δικιά της πέτρα σκοτώθηκε ο Χρυσάνθου. Γέννησε μέσα στις φυλακές της Σύρου. Η διοίκηση του σωματείου έμεινε προφυλακισμένη αλλά αφέθηκε ελεύθερη αφού στα γεγονότα ήταν υπό κράτηση. Επίσης δεν δικάστηκαν όσοι πυροβόλησαν τους απεργούς.
Κερδήθηκαν όμως τα αιτήματα της απεργίας και είχαμε την πρώτη εφαρμογή του οκταώρου, που σήμερα το κατακρεουργούν, αλλά είχαμε και την πρώτη συμφωνία εργατών – εργοδοσίας στις 25 Νοεμβρίου 1917 για αυξήσεις, οδοιπορικά, προσλήψεις αποκλειστικά ντόπιων εργατών, αλλά και οικονομικά βοηθήματα στις οικογένειες των τεσσάρων θυμάτων. O K. Σπέρας δολοφονήθηκε στις 14/9/1943.
Το 1933 ο Γεώργιος Γκρόμαν παρέδωσε τα μεταλλεία Σερίφου στο γιο του Αιμίλιο (εγγονό του πρώτου) που τα δούλεψε μέχρι την κατοχή, στην οποία ο ίδιος κατατάχτηκε ως ταγματάρχης στα Ες- Ες και τοποθετήθηκε στα Χανιά, ως επιβλέπων τα εκεί μεταλλεία για λογαριασμό των ναζί, με τα οποία στήριζαν την πολεμική τους μηχανή. Συνολικά μέσα σε περίπου 50 χρόνια οι Γκρομαν εξόρυξαν πάνω από επτά εκατομμύρια τόνους μεταλλεύματος.
[ΠΗΓΗ: http://3pointmagazine.gr, 7/8/2018]