Θυμάστε το παλιό γνωστό επενδυτικό ανέκδοτο; Αυτό που έλεγε πως ακόμα και μια μικρή χελώνα ή μια ομάδα πέντε οικολόγων είναι αρκετές για να μπλοκάρουν μια επενδυτική προσπάθεια στην Ελλάδα; Ε, κάπως έτσι φαίνεται ότι θα συνεχίσουν να είναι τα πράγματα στην πατρίδα μας παρά την προφανή δίψα για προσέλκυση νέου χρήματος ώστε να αντιμετωπιστεί η ανεργία.
Με στόχο να αποδείξει την «αριστεροσύνη» της στον περιβαλλοντικό τομέα, καθώς σε δημοσιονομικό επίπεδο έχει τα χέρια δεμένα από το γ’ μνημόνιο, η κυβέρνηση επιχειρεί να θέσει νέους κανόνες και να αυστηροποιήσει ακόμα και για ώριμες και προς εκτέλεση επενδύσεις τους περιβαλλοντικούς κανόνες. Ενθυμούμενος λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ ότι αποτελεί «κόμματων κινημάτων αλλά και της Οικολογίας», επιδιώκει αλλαγή γραμμής πλεύσης, με ανυπολόγιστες όμως συνέπειες. Καθόλου τυχαία δεν είναι η πρόσφατη τοποθέτηση του υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Γιώργου Σταθάκη πως «στη στρατηγική για την προσέλκυση επενδύσεων επιμένουμε στο ισχυρό περιβαλλοντικό αποτύπωμα», παράλληλα με την απαίτηση απασχόλησης εξειδικευμένου προσωπικού που θα υπάρχει για να ενταχθεί μια ξένη επένδυση στις επονομαζόμενες «στρατηγικές» και να λάβει τον χαρακτηρισμό-ευεργέτημα «fast track». Στην ερώτηση του «business stories» για το κατά πόσο οι Σκουριές δίνουν τον τόνο της μέλλουσας προσπάθειας, ο υπουργός ξεκαθάρισε ότι η στάση της κυβέρνησης σε θέματα περιβάλλοντος είναι δεδομένη. Ταυτόχρονα, πηγές μας αναφέρονται σε πλήρη επανέλεγχο όλων των στρατηγικών επενδύσεων ως προς το κατά πόσο πληρούν τον πράσινο χαρακτήρα που η κυβέρνηση επιδιώκει, με αποτέλεσμα να υπάρχουν ακόμα και περιπτώσεις ακυρώσεων ή τροποποιήσεων αν δεν πληρούνται οι κανόνες. Ας μην ξεχνάμε ότι ήδη στο υπουργείο Οικονομίας είναι πάγια στάση πως θα πρέπει να υπάρξει ανατροπή του ισχύοντος και ψηφισμένου από την προηγούμενη κυβέρνηση πλαισίου, άρα και το περιβαλλοντικό θέμα αποτελεί μία από αυτές τις αλλαγές
Βέβαια, το τι θα πράξουν η κυβέρνηση και τα συναρμόδια υπουργεία (Οικονομίας και Περιβάλλοντος) είναι το ένα σκέλος της επένδυσης. Το πιο σημαντικό είναι το πώς θα αντιδράσουν οι επενδυτές που κάτω από δυσμενέστατες συνθήκες επιλέγουν μια χώρα υψηλού ρίσκου όπως η Ελλάδα για να τοποθετηθούν. To country risk σε συνδυασμό με τις πρόσθετες δυσχέρειες που θα παρουσιαστούν το επόμενο διάστημα με το νέο οργανόγραμμα επενδύσεων είναι δεδομένο πως θα αποτρέψουν αντί να προσελκύσουν επενδυτές. Ήδη μεγάλη επένδυση βιομηχανίας τροφίμων στη Μαγνησία μαθαίνουμε ότι θεωρείται από υπηρεσίες του υπουργείου «προβληματική» εξ αιτίας των περιβαλλοντικών προβλημάτων της, ενώ φόβοι υπάρχουν για πλήθος τουριστικών επενδύσεων, καθώς άπασες ελέγχονται αυστηρά γι’ αυτή την προϋπόθεση, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η σημαντικότερη ίσως τουριστική επένδυση των τελευταίων ετών, αυτή του «Costa Navarino», είχε παγώσει για χρόνια εξαιτίας των σκληρών περιβαλλοντικών όρων. Ο φόβος αυτός υπάρχει και για άλλες τέτοιου είδους επενδύσεις, αλλά και γι’ αυτές που αφορούν τον κλάδο της ενέργειας.
Τι αλλάζει; Πάντως οι αλλαγές που ετοιμάζονται ως προς τον νόμο των στρατηγικών επενδύσεων δεν θα είναι όλες προς αυτή τη δύσκολη κατεύθυνση. Κύκλοι του υπουργείου Οικονομίας, θεωρώντας ότι το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο που προωθήθηκε από τη συγκυβέρνηση ΝΑ – ΠΑΣΟΚ το 2013 δεν είναι λειτουργικό, ετοιμάζουν ένα διαφορετικό μείγμα πολιτικής. Για παράδειγμα, στην οδό Νίκης θεωρείται ότι δεν έχει λειτουργήσει το επονομαζόμενο «fast track», ενώ έμφαση αναμένεται να δοθεί σε επενδύσεις με άξονα την καινοτομία και την τεχνολογία. Παράλληλα, ο κ. Σταθάκης πιστεύει στη δημιουργία ευνοϊκών όρων και στην παροχή κινήτρων, όπως η δημιουργία research και business centers για τις πολυεθνικές εταιρείες που θα θελήσουν να έρθουν στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, εξετάζεται μείωση του ύψους της επένδυσης ώστε αυτή να χαρακτηριστεί «στρατηγική» και να τύχει ευεργετημάτων (σήμερα είναι 100 εκατ. ευρώ και ακούγεται ότι μπορεί να περιοριστεί ακόμα και κάτω από το όριο των 50 εκατ. ευρώ), ενώ πρόθεση της κυβέρνησης είναι η αναβάθμιση όλου του τομέα των στρατηγικών επενδύσεων με στοχευμένα και υψηλά κριτήρια για την απασχόληση.
Πολλές από τις αλλαγές πρόκειται να αξιολογηθούν από μελέτες που θα γίνουν από κοινού με τους Θεσμούς και έχουν ήδη ανατεθεί ή πρόκειται να ανατεθούν στο ΙΟΒΕ, στο ΚΕΠΕ και σε άλλους φορείς, ενώ δεν έχει ξεκαθαρίσει ο βαθμός εμπλοκής του υπουργού Επικρατείας Νίκου Παππά, ο οποίος έχει αναλάβει την αρμοδιότητα παρακολούθησα της προόδου στον συγκεκριμένο τομέα.
[ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ, 18/10/2015, του Δημήτρη Μαρκόπουλου]