Tag Archives: εξορυκτική δραστηριότητα

“Η ΦΛΕΒΑ ΤΗΣ ΓΗΣ”: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗ ΛΗΔΑ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΑΚΗ

“Η Φλέβα της γης. Τα μεταλλεία της Ελλάδας, 19ος-20ός αιώνας”, εκδόσεις Βιβλιόραμα, Αθήνα 2017.

Το βιβλίο σας, όπως αναφέρετε στην εισαγωγή, καλύπτει ένα ερευνητικό κενό. Που αποδίδετε την ύπαρξη αυτού του κενού; Είναι ένα «αδικημένο» θέμα από άποψη ενδιαφέροντος ή ένα δύσκολο ερευνητικό πεδίο;

Θα έλεγα και τα δύο. Πρώτα από όλα είναι ένα δύσκολο θέμα. Χρειάζονται ειδικές τεχνικές γνώσεις. Θα έλεγα ότι υπάρχει, σήμερα πλέον, και ένα περιορισμένο ενδιαφέρον ειδικά για την οικονομική ιστορία. Από την άλλη πλευρά, όμως, επειδή η ιστορία της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από τη λειτουργία μικρών μεταλλευτικών επιχειρήσεων, θα έλεγα ότι είναι δύσκολο να ερευνηθεί η μεταλλευτική ιστορία λόγω του μεγάλου αριθμού των επιχειρήσεων αλλά και του γεγονότος ότι είναι διάσπαρτες. Δεν σώζονται και ενιαία αρχειακά σύνολα. Το γεγονός πως δεν έχουμε μεγάλες αρχειακές πηγές σε συγκροτημένα σύνολα, για να μελετήσουμε την ιστορία των μεταλλείων, είναι ένας ουσιαστικός, πρόσθετος λόγος δυσκολίας.

Που τοποθετείται χρονικά το ενδιαφέρον του ελληνικού κράτους για τα ορυκτά και ποια είναι η αιτία που το προκάλεσε;

Το ενδιαφέρον του ελληνικού κράτους για την εκμετάλλευση των ορυκτών ξεκινάει με την ίδρυσή του, τη δεκαετία του 1830. Τότε έχουμε τις πρώτες προσπάθειες εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων των Κυκλάδων και της Εύβοιας. Το 1861 θεσμοθετείται πλέον το νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει την λειτουργία των μεταλλείων. Από τότε έχουμε συστηματική μεταλλευτική δραστηριότητα κι αυτό βέβαια συνδέεται με το ενδιαφέρον των Γάλλων κεφαλαιούχων για τα μεταλλεύματα μολύβδου του Λαυρίου. Από κει και πέρα έχουμε ένα ενδιαφέρον και μία, κάπως άτονη, παρέμβαση του ελληνικού κράτους στην μεταλλευτική δραστηριότητα. Στόχος είναι να προσελκυσθούν επενδύσεις. Στις αρχές του 20ού αιώνα, στα 1910-1914, έχουμε μία νέα νομοθεσία και μία προσπάθεια ανασυγκρότησης της Επιθεώρησης Μεταλλείων. Η συστηματική παρέμβαση από το ελληνικό κράτος στη μεταλλευτική δραστηριότητα χρονολογείται κυρίως μεταπολεμικά, όταν, από το σχέδιο Μάρσαλ και μετά, υπάρχει ενδιαφέρον -από κυβερνήσεις και κεφαλαιούχους- για εντατική εξόρυξη ορυκτών πόρων, και μάλιστα συγκεκριμένων ορυκτών (λ.χ. βωξίτης).

Η εξορυκτική δραστηριότητα είναι φαινόμενο με μακρά διάρκεια στον ελληνικό χώρο, έχοντας συμβαδίσει με πολλές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Αν μιλήσουμε όμως γενικά, τι μπορούμε να πούμε για το ρόλο που διαδραμάτισε για την ελληνική οικονομία;

Θα λέγαμε πως η μεταλλευτική δραστηριότητα έπαιξε σημαντικό ρόλο στο εξαγωγικό εμπόριο της Ελλάδας. Συνήθως τα περισσότερα μεταλλεύματα εξάγονταν ακατέργαστα ή στοιχειωδώς επεξεργασμένα, δηλαδή δεν προσέφεραν μεγάλο βαθμό προστιθέμενης αξίας στην ελληνική οικονομία. Δημιούργησαν, βέβαια, ένα εργατικό δυναμικό εξειδικευμένο στα μεταλλεία, μία τεχνογνωσία, και ένα δυναμικό στελεχών μηχανικών μεταλλειολόγων, επομένως η εξορυκτική δραστηριότητα προσέφερε με πολλούς τρόπους στην ελληνική οικονομία, όχι μόνο μέσω των εξαγωγών και της εισαγωγής συναλλάγματος, ούτε μόνο με την προσφορά πρώτων υλών στην ελληνική βιομηχανία, αλλά και με τη δημιουργία ειδικευμένου προσωπικού, τεχνιτών και μηχανικών.

Καθ’όλη τη διάρκεια του φαινομένου, τι ποσοστό του εργατικού δυναμικού απορροφήθηκε στα μεταλλεία;

Υπάρχουν περίοδοι στην ακμή αυτής της δραστηριότητας, δηλαδή στις αρχές του 20ού αιώνα, που έχουμε στοιχεία για 10.000 ή 12.000 ανθρώπους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, που δουλεύουν στα μεταλλεία της χώρας. Αυτό είναι βέβαια ένα νούμερο που αυξομειώνεται ανάλογα με την περίοδο και τη ζήτηση των μεταλλευμάτων στις διεθνείς αγορές.

Φαντάζομαι πως οι συνθήκες εργασίας θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολες.

Ναι ήταν, πάντα είναι δύσκολες οι συνθήκες εργασίας στα μεταλλεία. Είναι ένα κατεξοχήν σκληρό και επικίνδυνο επάγγελμα, και για αυτό εξάλλου είναι και ο πρώτος εργασιακός χώρος που προστατεύεται διεθνώς. Όταν αρχίζουμε, στην Ευρώπη, να έχουμε εργατική νομοθεσία για την προστασία των εργαζομένων, στο β΄ μισό του 19ου αιώνα, ο πρώτος εργασιακός χώρος στον οποίο εφαρμόζονται προστατευτικές ρυθμίσεις για την εργασία, είναι πάντα ο χώρος των μεταλλείων, κάτι που βέβαια συνδυάζεται με τον αποκλεισμό των γυναικών και των παιδιών από την εργασία στις υπόγειες στοές.

Τι ρόλο έπαιξαν οι δύσκολες αυτές συνθήκες στην πολιτικοποίηση των εργατών; Σε τι επίπεδο βρισκόταν η εργατική συλλογική δράση;

Οι τραχιές και δύσκολες συνθήκες έφτιαξαν τραχείς και δύσκολους ανθρώπους, που είχαν ως ένα στοιχείο της επαγγελματικής τους ταυτότητας, της ανδρικής επαγγελματικής ταυτότητας, το να ρισκάρουν, το να διακινδυνεύουν. Αυτό έπαιξε έναν ρόλο στη διαμόρφωση των μεταλλωρύχων, αλλά δεν ξέρω σε ποιο βαθμό έπαιξε ρόλο στη διαμόρφωση της εργατικής συνείδησης και στους εργατικούς αγώνες. Οι εργατικοί αγώνες των μεταλλωρύχων είχαν τρομερή δυσκολία στο να συντονιστούν. Ακριβώς επειδή οι μεταλλωρύχοι εργάζονταν σε απομακρυσμένα και διάσπαρτα μέρη και δεν επικοινωνούσαν με άλλες κατηγορίες εργαζομένων, πολλές φορές, λόγω συνθηκών, δεν επικοινωνούσαν ούτε καν μεταξύ τους, ήταν πολύ δύσκολη η οργάνωση των αγώνων. Αυτό ιστορικά το βλέπουμε και σε παραδείγματα πολύ καλά μελετημένα, της Γαλλίας ή της Αμερικής. Όταν οργανώνονται και ξεσπάει κάποια απεργία, αυτοί οι αγώνες έχουν έναν χαρακτήρα βίαιο και καταστέλλονται, επίσης, πολύ βίαια από τις αστυνομικές αρχές. Υπήρχαν βέβαια και οργανωμένες εργατικές διεκδικήσεις των μεταλλωρύχων που επέτρεψαν και να γίνουν μεγαλύτερης διάρκειας απεργιακοί αγώνες, όπως η περίφημη απεργία των μεταλλωρύχων του Λαυρίου, το 1929, που φαίνεται ότι οργανώθηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά γενικά η οργάνωση των μεταλλωρύχων ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Αυτό φαίνεται σε πολλές απεργίες σε διαφορετικά μεταλλεία: στο Λαύριο τον 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ού, στην Εύβοια, ακόμη και στην απεργία της Σερίφου το 1916. Η έρευνα μου για πολλές απ’ αυτές τις απεργίες φώτισε άγνωστες ή μισοφωτισμένες όψεις της συλλογικής δράσης των μεταλλωρύχων και επιχείρησε να διαλύσει και κάποιους μύθους σχετικά με απεργίες που εμφανίζονταν στη βιβλιογραφία σαν «εργατικά σοβιέτ».

Πως θα αξιολογούσαμε τις επιπτώσεις για το περιβάλλον καθ’ όλη τη διάρκεια της εξορυκτικής δραστηριότητας;

Δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα. Αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι πως η εξορυκτική δραστηριότητα είχε επιπτώσεις στο περιβάλλον, αν δούμε για παράδειγμα την καταστροφή των δασών. Όπως ξέρουμε από τη βιβλιογραφία κάτι τέτοιο συνέβη στη νότια Ισπανία, στην περιοχή της Almeria, στα 1830-1860 από την εξόρυξη μολυβδούχων μεταλλευμάτων, αλλά και στα μεταλλεία της Κασσάνδρας στη Χαλκιδική από τον 15ο αιώνα έως τον 19ο αιώνα, όταν οι Οθωμανοί εκμεταλλεύονταν τα μεταλλεία αργύρου. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως π.χ. στο Λαύριο του 19ου αιώνα, όπου έχουμε την πιο έντονη εξορυκτική δραστηριότητα σε ελληνικό έδαφος, υπάρχουν μαρτυρίες ότι υπήρχε μόλυνση του νερού, του αέρα και του εδάφους, κι ότι ούτε οι άνθρωποι ούτε τα ζώα ζούσαν και αναπτύσσονταν ικανοποιητικά στην περιοχή της Λαυρεωτικής. Βεβαίως μας λείπουν λεπτομερείς μελέτες γύρω από το θέμα, και αξίζει να το μελετήσουμε περισσότερο, να στραφούμε με ένα βλέμμα περιβαλλοντικής ιστορίας στην ιστορία των μεταλλείων στην Ελλάδα. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να πούμε πως το ενδιαφέρον για το περιβάλλον είναι πρόσφατο, είναι ευαισθησία που αφορά τους σημερινούς πολίτες και τους σημερινούς ιστορικούς. Δεν νομίζω ότι ήταν στις προτεραιότητες το ενδιαφέρον για το περιβάλλον για τους ανθρώπους του 19ου και του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Σίγουρα όμως αξίζει να ερευνηθεί.

Ερχόμενοι στο σήμερα, και αν κοιτάξουμε την περίπτωση στις Σκουριές που μας απασχολεί τα τελευταία χρόνια, μπορούμε να πούμε πως με κάποιον τρόπο η έρευνα σας είναι αρκετά επίκαιρη. Εσείς ποια πιστεύετε πως είναι η στάση του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον σήμερα, και ποια κατά τη γνώμη σας θα έπρεπε να είναι;  

Επαναλαμβάνω πως η ευαισθησία μας για το περιβάλλον είναι σημερινή, οι άνθρωποι έως και τα μέσα του 20ού αιώνα δεν την είχαν αυτή την ευαισθησία, και είναι καλό που την έχουμε σήμερα. Βεβαίως η εξόρυξη έχει κάποιες επιπτώσεις στο περιβάλλον, και βεβαίως όσο πιο εντατική εκμετάλλευση γίνεται, χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας -της εξόρυξης και της μεταλλουργίας- μπορούμε να υποθέσουμε πως θα αυξάνονται και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον. Σήμερα πια δεν είναι αποδεκτό αυτές οι μεταλλευτικές δραστηριότητες να γίνονται κοντά σε κατοικημένες περιοχές, στα περισσότερα μέρη του κόσμου γίνονται σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως στον Καναδά, στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και στην Ασία, με καταστροφή όμως των δασών και των υδάτων, με μόλυνση του εδάφους. Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας, εκτός από τις Σκουριές, πως ζούμε σε έναν πλανήτη και οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν άμεσα και συνολικά το μέλλον του. Επομένως, δεν πρέπει να μας απασχολεί μόνο το τι γίνεται στις Σκουριές, όπου φυσικά πρέπει να γίνει σεβαστή η ευρωπαϊκή νομοθεσία και η νομοθεσία της χώρας που δέχεται αυτή την δραστηριότητα, γιατί πιθανόν να υπάρχουν τα μέσα και οι τεχνολογίες ώστε να γίνει η εκμετάλλευση με καλύτερο τρόπο για το περιβάλλον. Ταυτόχρονα πρέπει να μας ενδιαφέρει και να μας απασχολεί τι γίνεται με την εξόρυξη σε άλλα μέρη του πλανήτη που δεν είναι δίπλα μας, αλλά μας επηρεάζουν. Απ’ την άλλη μεριά ό,τι χρησιμοποιούμε σήμερα, από τα κινητά μας, τους υπολογιστές μας, τα διάφορα gadget και τα αυτοκίνητα, προέρχονται από ορυκτά. Θέλω να πω, ζούμε σε μία κοινωνία η οποία είναι φυσικά καταναλωτική, αλλά επίσης χρειάζεται τους ορυκτούς πόρους. Δεν μπορείς να έχεις υπολογιστή και αυτοκίνητο, αν δεν έχεις ορυκτούς πόρους. Επομένως, υπάρχει μία αλληλουχία και μία αλληλεξάρτηση παραγόντων που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν. Δεν είναι εύκολο να καταγγέλλουμε την καταστροφή του περιβάλλοντος. Ναι, υπάρχει καταστροφή του περιβάλλοντος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχει διαφορετικά μαζική βιομηχανική παραγωγή, αν εμείς θέλουμε να αλλάζουμε αυτοκίνητα κάθε τρία χρόνια και κινητά κάθε έξι μήνες.

[ΠΗΓΗ: oryktosploutos.net/, από bakiri.website, 8/2/2018]

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΛΑΤΟΜΙΚΩΝ ΟΡΥΚΤΩΝ

Τέθηκε από χθες σε δημόσια διαβούλευση ο νέος λατομικός νόμος από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η θέσπιση του οποίου είχε εξαγγελθεί ήδη από τις αρχές του καλοκαιριού Συμφωνά με το ΥΠΕΝ, στόχος του νόμου είναι ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου έρευνας και εκμετάλλευσης των λατομείων και της εξορυκτικής δραστηριότητας, ώστε να προωθηθεί π αξιοποίηση του εθνικού ορυκτού πλούτου. Υπολογίζεται πως ο εξορυκτικός κλάδος εισφέρει κατά 3,4% στο εγχώριο ΑΕΠ, ενώ συμβάλλει στο 5% των ελληνικών εξαγωγών. Με δεδομένο μάλιστα πως αποτελεί βασικό τροφοδότη της ελληνικής μεταποιητικής βιομηχανίας, αλλά και των κατασκευών, η δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος μπορεί να δώσει σημαντική ώθηση στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Διαχρονικό αίτημα των κοινωνικών εταίρων

Το υπουργείο Ενέργειας εκτιμά πως ο νόμος, ο οποίος εκκρεμούσε εδώ και μία δεκαετία, κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Κατ’ αρχάς γιατί συγκεντρώνεται για πρώτη φορά και επικαιροποιείται η περίπλοκη και αποσπασματική λατομική νομοθεσία των τελευταίων 30- 40 χρόνων. Κάτι που, όπως υποστηρίζει, αποτελούσε ένα πάγιο και διαχρονικό αίτημα όλων των κοινωνικών εταίρων που σχετίζονται με τον εξορυκτικό κλάδο. Έτσι, ενοποιούνται σε ένα κείμενο οι διατάξεις που αφορούν όλες τις κατηγορίες λατομικών ορυκτών, ενώ παράλληλα καταργούνται οι αποσπασματικές διατάξεις και οι παρεκκλίσεις που είχαν εισαχθεί στο παρελθόν, δημιουργώντας σύγχυση και ευνοώντας την παραβατικότητα. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, με αυτόν τον τρόπο περιορίζεται επίσης η γραφειοκρατία και βελτιώνεται η αποδοτικότητα της δημόσιας διοίκησης.

Νέο καθεστώς μίσθωσης και εγκρίσεων

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του νέου νόμου είναι πως δημιουργεί ένα ενιαίο πλαίσιο τόσο για τη διαδικασία των μισθώσεων και τη χρονική διάρκειά τους όσο και για τις εγκρίσεις των λατομείων. Έτσι, ορίζεται πλέον στα 70 χρόνια το μέγιστο χρονικό διάστημα ισχύος των μισθώσεων του δικαιώματος εκμετάλλευσης για όλα τα λατομικά ορυκτά, ώστε σύμφωνα με το υπουργείο να επιτυγχάνεται η οικονομική βιωσιμότητα των κοιτασμάτων. Παράλληλα, η μίσθωση δημόσιων ή δημοτικών εκτάσεων γίνεται μέσω δημοπρασίας, ενώ απευθείας μίσθωση γίνεται μόνον εφόσον έχει προηγηθεί σχετική έρευνα και έγκριση των αποτελεσμάτων από την αδειοδοτούσα αρχή. Το ΥΠΕΝ μιλά επίσης για τη δημιουργία ενός απλού, διαφανούς και σταθερού πλαισίου για την αδειοδότηση της διενέργειας εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης, μέσω της απλούστευσης των σχετικών διαδικασιών. Γι’ αυτό τον σκοπό καταργείται n άδεια εκμετάλλευσης, αφού στις δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις η μίσθωση επέχει θέση άδειας, ενώ η εκμετάλλευση στις ιδιωτικές υπάγεται σε καθεστώς γνωστοποίησης. Επιπλέον, με τον νέο νόμο καταργείται η άδεια εγκατάστασης και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά συνυποβάλλονται με την τεχνική μελέτη, ενώ η άδεια λειτουργίας εγκαταστάσεων γίνεται πλέον με γνωστοποίηση.

Καινούργιο σύστημα καθορισμού προστίμων

Όσον αφορά τα πρόστιμα για τυχόν παραβάσεις του Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών, σε αντίθεση με το υφιστάμενο πλαίσιο που αφήνει στη δικαιοδοσία του επιθεωρητή τον καθορισμό του ύψους τους, εισάγεται ένα πλήρες παραμετροποιημένο σύστημα για τον υπολογισμό. Παράμετροι αυτού του συστήματος είναι η σοβαρότητα και η τυχόν επανάληψη της παράβασης, καθώς και ο συνολικός αριθμός εργαζομένων στο έργο. Κατ’ ανάλογο τρόπο παραμετροποιούνται τα πρόστιμα που αφορούν την παράνομη εκμετάλλευση, δηλαδή τις εξορυκτικές εργασίες που γίνονται χωρίς τις νόμιμες εγκρίσεις. Με τον νέο νόμο τα πρόστιμα κλιμακώνονται από 5.000 ευρώ έως 90.000 ευρώ, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τον παραβάτη (χειρωνακτικά, με χρήση μηχανικών μέσων ή χρήση εκρηκτικών), ενώ τριπλασιάζονται εφόσον η παράβαση επαναληφθεί για περισσότερες από μία φορά.

Προστασία του περιβάλλοντος

Η προώθηση της εξορυκτικής δραστηριότητας συνοδεύεται με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την προάσπιση της ασφάλειας και της δημοσίας υγείας. Έτσι, δημιουργείται ένα αυστηρότερο πλαίσιο για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, καθώς και για την ασφάλεια και τον εποπτικό έλεγχο. Τέλος, αναμορφώνεται η διαδικασία καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια δομικών υλικών σε εθνικό επίπεδο, η ποιότητα των παραγομένων υλικών με βάση ευρωπαϊκά πρότυπα και η ένταξη των λατομικών περιοχών στον χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας.

 

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, του Κώστα Δεληγιάννη, 29/6/2017]

ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΘΕΩΡΟΥΝ ΟΤΙ Η “ΕΞΟΡΥΞΗ” ΚΑΙ Η “ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ” ΕΙΝΑΙ ΑΣΥΜΒΑΤΕΣ!

SDG

Τον Σεπτέμβριο του 2015, τα 193 Κράτη Μέλη των Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) ενέκριναν την “Ατζέντα για την Αειφόρο Ανάπτυξη του 2030”, η οποία περιλαμβάνει ένα σύνολο Στόχων (17) για την Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs) για την περίοδο 2015-2030.

Η “agenda” και οι SDGs αντιπροσωπεύουν ένα συνολικό σχέδιο δράσης για την κοινωνική ένταξη, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη για την επίτευξη των οποίων απαιτείται συναίνεση και πρωτοφανής συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, αναπτυξιακών εταίρων, του ιδιωτικού τομέα και των τοπικών κοινοτήτων.

Η εξορυκτική βιομηχανία έχει την ευκαιρία και τις δυνατότητες να συμβάλει θετικά σε όλους τους 17 SDGs. Η βιομηχανία εξόρυξης μπορεί δυνητικά να επηρεάσει είτε θετικά είτε αρνητικά όλους τους SDGs. Η εξορυκτική δραστηριότητα μπορεί να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη με την παροχή ευκαιριών για αξιοπρεπή απασχόληση, την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, την αύξηση των φορολογικών εσόδων και τις διασυνδέσεις των υποδομών. Πολλά από τα προϊόντα της εξορυκτικής βιομηχανίας είναι επίσης απαραίτητα δομικά στοιχεία σε τεχνολογίες, υποδομές, ενέργεια και γεωργικές εφαρμογές.

[ΠΗΓΗ: http://elladitsamas.blogspot.gr/, του Πέτρου Τζεφέρη, 19/3/2017]

ΝΕΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ

ellinikos-xrusos-skouries-eldorado-goldΚεφάλαια ύψους 700 εκατ. δολ. έχουν επενδυθεί μέχρι στιγμής στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική από την Ελληνικός Χρυσός, ενώ η συνολική επένδυση θα ξεπεράσει το 1 δισ. δολ. και κατά πληροφορίες θα φθάσει το 1,2 δισ. δολ.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε στο Thessaloniki Summit ο αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ελληνικός Χρυσός Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος, μέσα στην επόμενη 20ετία η Ελληνικός Χρυσός θα συνεισφέρει με 3 δισ. ευρώ σε φόρους και μισθούς εργαζομένων και με άλλα 2,5 δια. σε τοπικές επιχειρήσεις και προμηθευτές. Όταν τα μεταλλεία στη Β. Χαλκιδική θα βρίσκονται σε πλήρη αξιοποίηση, το 40% των εσόδων θα προέρχεται από τον χρυσό και το υπόλοιπο κυρίως από τον χαλκό.

Ο κ. Θεοδωρακόπουλος αναφέρθηκε και στις περιπέτειες της επένδυσης, τονίζοντας πως παρά την πολεμική που έχει δεχθεί, έχει κερδίσει 16 θετικές αποφάσεις στο ΣτΕ. «Οι αδειοδοτήσεις στην Ελλάδα δεν είναι εύκολο πράγμα, ασχέτως κυβερνήσεων Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες, n μεγαλύτερη επένδυση στη Βόρεια Ελλάδα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη»,συμπλήρωσε.

Η Eldorado, ο βασικός μέτοχος της Ελληνικός Χρυσός, διατηρεί εξορυκτική δραστηριότητα σε Κίνα και Τουρκία, ξεκινά την παραγωγή χρυσού σε Ρουμανία και Βραζιλία, ενώ έχει σε εξέλιξη ερευνητικά προγράμματα για μεταλλεία σε Σερβία, Ρωσία και Καναδά.

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, τουΓιώργου Χατζηλίδη, 15/10/2016]

ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΤΗΣ ELDORADO GOLD

Σήμερα_005Το αόρατο χέρι που κρατάει τις τύχες των Σκουριών και η πολιτικοποίηση της υπόθεσης

Η καναδική εταιρεία Eldorado Gold απευθύνθηκε για πρώτη φορά το 2011 στους Έλληνες μετόχους της Ελληνικός Χρυσός, για να αγοράσει την εταιρεία. Η απάντηση τους όμως ήταν αρνητική, καθώς η καναδική εταιρεία ήταν συνδεδεμένη στο Πέραμα της Θράκης με τη χρήση κυανίου για την εξόρυξη χρυσού. Το κυάνιο είναι τοξικό (αν και χρησιμοποιείται στην Ευρώπη) και, εξαιτίας αυτού του λόγου, η ελληνική πλευρά δεν ήθελε, σε εκείνη τη φάση, να συνδεθεί με την καναδική εταιρεία.

Άλλωστε, ήταν νωπή και η αντίστοιχη πικρή εμπειρία από τη δεκαετία του ’90, με την TVX Gold. Το Συμβούλιο της Επικρατείας, έχοντας απορρίψει για λόγους περιβαλλοντικής προστασίας αυτή τη μέθοδο, την είχε οδηγήσει στην έξοδο από την Ελλάδα και την περιοχή στον μαρασμό. Έτσι οι Έλληνες μεταλλειολόγοι και οι μηχανικοί της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός είχαν επιλέξει τη μέθοδο της ακαριαίας τήξης που αναπτύχθηκε ειδικά για το μεταλλευτικό πεδίο της βόρειας Χαλκιδικής.

Με αυτόν τον τρόπο, έγινε δυνατή, έπειτα από επτά χρόνια, η έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Και τότε οι Καναδοί μπόρεσαν να αγοράσουν την Ελληνικός Χρυσός επιδιώκοντας να «πατήσουν πόδι» σε ένα μεταλλευτικό πεδίο μιας δυτικοευρωπαϊκής χώρας. Μέχρι τότε η εταιρεία με έδρα το Βανκούβερ περηφανευόταν ότι διέθετε «άσετ χαμηλού κόστους» στις πέντε γωνιές της Γης (Κίνα, Τουρκία, Ρουμανία, Μεξικό). Για να φθάσουμε στην περασμένη Τρίτη, όταν ο Πολ Ράιτ, διευθύνων σύμβουλος της καναδικής μητρικής, διαπίστωνε ότι «ξοδεύουμε χρήματα στις Σκουριές με έναν πολύ αναποτελεσματικό τρόπο». Μάλιστα, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο κ. Ράιτ ομολόγησε, αναφερόμενος στα λάθη της δικής τους πλευράς, ότι «υποτιμήσαμε πλήρως την πολιτικοποίηση της υπόθεσης. Η επένδυση έγινε εργαλείο για αρρωστημένα πολιτικά παιχνίδια».

Διαχρονικό πρόβλημα

Τέσσερα χρόνια μετά την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που σε αυτά τα έργα ισοδυναμεί με άδεια λειτουργείας, οι Καναδοί έχουν παράπονα από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις. Η κυβέρνηση Σαμαρά- Βενιζέλου τους είχε υποσχεθεί ανεμπόδιστη ανάπτυξη και των δύο μεταλλευτικών πεδίων (στη Χαλκιδική και στο Πέραμα της Θράκης), αλλά οι αρμόδιοι υπουργοί αρνούνταν να πάρουν την ευθύνη της υλοποίηση αυτής της δέσμευσης, ειδικά όταν τα πράγματα «αγρίεψαν», με εμπρησμούς, διαδηλώσεις και συλλήψεις.

Σαν να μην έφθαναν αυτά, κυβερνητικά στελέχη μετέτρεψαν μια επένδυση σε πεδίο επιβεβαίωσης της θεωρίας των δύο άκρων, «καθιστώντας τον ΣΥΡΙΖΑ ακόμα πιο άκαμπτο», όπως εκμυστηρεύθηκε πηγή κοντά στο project που, όμως, δεν είχε εξουσιοδοτηθεί να μιλήσει δημόσια.

Δύο ΣΥΡΙΖΑ

Αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Ράιτ και οι συνεργάτες του απευθύνθηκαν αρχικά στον υπουργό Ανάπτυξης Γ. Σταθάκη και στη συνέχεια στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκη. Συνομιλίες άλλων στελεχών της εταιρείας διεξάγονταν και με τους Π. Λαφαζάνη, τότε υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, τον υπουργό Αλ. Φλαμπουράρη, αλλά και τον επικεφαλής του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) Στ.Πιτσιόρλα. Οι πιο θετικοί συνιστούσαν στους Καναδούς και τους Έλληνες συνεργάτες τους να κάνουν υπομονή, ενώ άλλοι τους ξεκαθάριζαν ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. «Ήταν σαν ένα αόρατο χέρι να κρατάει τις τύχες των Σκουριών», λέει σήμερα ένας από τους συμμετέχοντες σε αυτές τις συναντήσεις. Πολλές ιδέες «έπεσαν» τότε στο τραπέζι, όπως το να αυξηθούν τα αντισταθμιστικά της επένδυσης ή να απελευθερωθούν τμήματα της παράλιας ζώνης που συνορεύει με το έργο.

Ωστόσο, και αυτή η διευθέτηση ήταν αδύνατη, παρά το γεγονός ότι ο κ. Λαφαζάνης φαίνεται να στάθμιζε τη διατήρηση των θέσεων εργασίας με μεγαλύτερη ευελιξία απ’ ό,τι ο διάδοχός του. Μάλιστα, ο κ. Λαφαζάνης φέρεται κάποια στιγμή να είπε στην τοπική βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Κ. Ιγγλέζη, ότι «και οι άνεργοι των λιπασμάτων της Δραπετσώνας ουδέποτε κατάφεραν να βρουν δουλειά, παρά το γεγονός ότι η λειτουργία των λιπασμάτων επιβάρυνε το περιβάλλον». Για την ιστορία, θα πρέπει να αναφερθεί εδώ ότι ο κ. Λαφαζάνης γνώριζε καλύτερα από τον καθένα το πρόβλημα, αφού εκλεγόταν στη δεύτερη περιφέρεια του Πειραιά.

Αλλά η κυβέρνηση δεν είχε αποφασίσει τι θα προτείνει στους Καναδούς, ελπίζοντας, κατά τις δηλώσεις τοπικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, ότι η εταιρεία θα κουραστεί δρομολογώντας μόνη της την έξοδο από τη βόρεια Χαλκιδική. Προτίμησε έτσι να επικαλεσθεί ότι οι δοκιμές της μεθόδου της ακαριαίας τήξης έγιναν στη Φινλανδία αντί στη Χαλκιδική.

Φτιάχνοντας εμπόδια

  • Τον Ιανουάριο του 2015, λίγο πριν από τις εκλογές, οι επιθεωρητές ελέγχου συνέταξαν έκθεση για αυτοψίες που είχαν γίνει από τον Απρίλιο του 2013 έως τον Αύγουστο του 2014. Στην έκθεση οι υπάλληλοι της υπηρεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος κρίνουν τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) ελλιπή. Έτσι αναφέρεται ότι για έναν χώρο απόθεσης «δεν γίνεται αναφορά στην ΜΠΕ για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας του εδάφους», χωρίς να λαμβάνουν υπ’ όψιν τους ότι είναι το ίδιο υπουργείο που έχει εγκρίνει αυτή την ΜΠΕ.

Οι επιθεωρητές χρησιμοποιούν στην έκθεση δεδομένα που αφορούν τη δημιουργία χημικών προϊόντων στην αγορά (οδηγία της Ε.Ε. Reach) για να δικαιολογήσουν τιμές μεταλλευμάτων σε πετρώματα ή αποθέσεις της φύσης. Μια σειρά διατάξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης του 2012 για τον χαρακτηρισμό και την τυποποίηση των εξορυκτικών αποβλήτων αγνοούνται από τη διοίκηση. Η διαδικασία αυτή κατέληξε στην επιβολή του προστίμου του 1,7 εκατ. ευρώ, μετά την συνέντευξη του κ. Ράιτ την Τρίτη 12 Ιανουαρίου 2016.

  • Κατά τη διάρκεια των εργασιών για τη διάνοιξη των στοών, στις Σκουριές βρέθηκε ένα αρχαίο καμίνι της εποχής των Μακεδόνων βασιλέων, που αξιοποιούσαν την περιοχή για να ενισχύουν τα έσοδα τους από την εξορυκτική δραστηριότητα. Ετέθη ζήτημα παρέμβασης της αρχαιολογίας και στη συνέχεια συζήτησης της προστασίας του ευρήματος και άδειας συνέχισης των εργασιών στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ). Με παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ, η συνεδρίαση αυτή αναβλήθηκε και το θέμα εκκρεμεί.
  • Με την καθυστέρηση απαλλοτριώσεων στα πλαίσια της μεταλλευτικής περιοχής δημιουργήθηκε η ανάγκη να» επανασχεδιασθεί» η εγκατάσταση των Σκουριών.
  • Η εταιρεία Ελληνικός Χρυσός χρειάζεται και για το εργοστάσιο της Ολυμπιάδας, που έχει παλιό μηχανολογικό, άδεια ώστε ανανεωθεί ο εξοπλισμός (επένδυση 55 εκατ. ευρώ) και να προχωρήσει σε παραγωγή.

Οι μέτοχοι της εταιρείας πίεζαν για τις άδειες

Πριν ακόμα το κράτος προχωρήσει τον Ιούλιο, με πρωτοβουλία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Π. Σκουρλέτη, στην πράξη με την οποία αναστελλόταν η λειτουργία των Σκουριών, επικαλούμενο ότι η μέθοδος μεταλλουργίας δεν είχε δοκιμασθεί στην Ελλάδα, ο κ. Ράιτ αντιμετώπιζε τεράστια προβλήματα με τους μετόχους. Πολλοί, και μάλιστα οι μεγαλύτεροι από αυτούς, είναι funds από τα οποία η κυβέρνηση περιμένει επενδύσεις (Fidelity, BlackRock). Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μέτοχοι αυτοί κατηγορούσαν τον κ. Ράιτ ότι δεν υπερασπίσθηκε όπως όφειλε τα κεφάλαια της εταιρείας, περίπου 750 εκατ. δολ., που επενδύθηκαν στη Χαλκιδική χωρίς αποτέλεσμα.

«Πες μας πότε θα πάρεις τις άδειες» ήταν το μονότονο ερώτημα προς τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας. Τον Δεκέμβριο ο κ. Ράιτ αποφάσισε να καταθέσει πλέον τα όπλα. Συμφώνησε με τους μετόχους ότι «θα σταματήσει τη ζημιά» (stop loss), έως ότου βρεθεί συνομιλητής στην Αθήνα να του εξηγήσει τι θέλει η ελληνική κυβέρνηση. 0 κ. Ράιτ απέκλεισε την τρίτη για την ώρα προσφυγή στη Διαιτησία. Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα, όταν ήρθε στην Αθήνα, ανακοίνωσε την απόφασή του σε συνδικάτα, ορισμένους πολιτικούς και τα στελέχη της εταιρείας στην Ελλάδα. Ζήτησε για μία ακόμα φορά να δει υπουργούς και τον πρωθυπουργό. Το γεγονός ότι ο κ. Αλ. Τσίπρας είχε μόλις δεχθεί τις γυναίκες της Ιερισσού για να ακούσει την αντίθεσή τους στην επένδυση τον έκανε αισιόδοξο ότι ίσως δεχθεί κι αυτόν. Δεν συνέβη ποτέ…

 

[ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΥΡ_ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ, του Τάσου Τέλλογλου, 17/01/2016]