ΝΕΡΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΒΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανάλυση για τα νερά των μεταλλείων της ΒΑ Χαλκιδικής μας δίνει μέσα από σελίδα κοινωνικού δικτύου ο γεωλόγος Νίκος Βεράνης, ο οποίος επί σειρά ετών ως επιστήμονας του ΙΓΜΕ έχει ασχοληθεί με το θέμα.

Έχει αναστατωθεί το διαδίκτυο. fb, κτλ, με την πιθανή αποχώρηση της Eldorado Gold από τη Χαλκιδική. Μερικοί δυσανασχετούν είτε επειδή θα χάσουν τις δουλειές τους και δίκαια, είτε σαν πολίτες αυτής της χώρας βλέπουν να συνεχίζεται η αποβιομηχανοποίηση με όλα τα σχετικά επακόλουθα και φυσικά ο διασυρμός της χώρας σχετικά με τις αναμενόμενες επενδύσεις, που μόνο τις ακούμε τα τελευταία χρόνια αλλά δεν έρχονται. Υπάρχουν φυσικά και μερικοί που ζητωκραυγάζουν επειδή θα σταματήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα και είτε είναι κάτοικοι της περιοχής, είτε από γενικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον.

Επειδή σαν γεωλόγος του ΙΓΜΕ έχω μελετήσει την περιοχή και ειδικά για τα νερά των μεταλλείων έχω συντάξει τις αντίστοιχες υδρογεωλογικές μελέτες, θέτω μερικά ζητήματα που αφορούν τα νερά στην περίπτωση που σταματήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα. Μέχρι σήμερα τα νερά των μεταλλείων αντλούνται από τις στοές και μετά από κατεργασία με υδράσβεστο αφαιρούνται τα βαριά μέταλλα, τοξικά στοιχεία και στη συνέχεια απορρίπτονται σε υδάτινους αποδέκτες. Σε περίπτωση που σταματήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα, υπάρχει φυσικά η σχετική νομοθεσία που προβλέπει την φροντίδα της μεταλλευτικής εταιρείας για το περιβάλλον, αλλά επειδή οι διεργασίες των αντλήσεων και επεξεργασίας έχουν μεγάλο κόστος, άλλο είναι να υπάρχει μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή και άλλο να τρέχεις στα δικαστήρια για το ποιός έχει δίκιο. Ο επενδυτής που έχει ζημιωθεί ήδη εκατοντάδες εκατομμύρια και πιθανό να τα διεκδικήσει, ενώ στο μεταξύ θα έχει αποχωρήσει από τη χώρα.

Στο μεταλλείο της Ολυμπιάδος τα νερά που αντλούνται ανέρχονται σε 3,5-4,0 εκ. κυβ. μέτρα/ χρόνο, είναι αλκαλικά και μέχρι τώρα μετά από συγκράτηση των αιωρουμένων σωματιδίων απορρίπτονται στο Μαυρόλακκα. Σε περίπτωση που έμπαινε σε λειτουργία το εργοστάσιο εμπλουτισμού του μεταλλεύματος (είναι ανενεργό από το 1996), προβλεπόταν και επεξεργασία των νερών ώστε από ποιοτικής πλευράς να είναι αποδεκτά για απόρριψη στο περιβάλλον. Αν σταματήσουν οι αντλήσεις τα νερά των μεταλλείων, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, θα εξέλθουν από την κεντρική στοά, χωρίς επεξεργασία και μέσω του Μπασδέκι ρέμα θα οδηγούνται στον οικισμό της Ολυμπιάδας, σε περιοχή πολύ κοντά στις υφιστάμενες υδρευτικές γεωτρήσεις, που είναι και η μόνη περιοχή με καλής ποιότητας νερό για την Ολυμπιάδα.

Στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες-Μαδέμ Λάκκος τα νερά των μεταλλείων ανέρχονται σε 2,5 εκ κυβ. μετρ./χρόνο, χαρακτηρίζονται από όξινο ρΗ (3-4) και υψηλές περιεκτικότητες σε βαριά μέταλλα, τοξικά στοιχεία. Μετά την άντληση τα νερά οδηγούνται στο εργοστάσιο επεξεργασίας, όπου γίνεται η απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων και των άλλων τοξικών στοιχείων και στη συνέχεια απορρίπτονται στη θάλασσα. Επί πλέον τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει επαναπληρώσεις των κενών θαλάμων που άφησε η προηγούμενη εξορυκτική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να μειωθούν δραστικά τα όξινα νερά, ειδικά από το ανενεργό πλέον μεταλλείο του Μαδέμ Λάκκου. Σε περίπτωση που σταματήσει η μεταλλευτική δραστηριότητα και δεν γίνεται άντληση των νερών αυτά θα καταλήξουν στην κοίτη του Κοκκινόλακκα και κατά την διαδρομή τους προς την ακτή μέσω της κοίτης του ρέματος, είναι πιθανό να ρυπάνουν τα αποθέματα καλής ποιότητας υδρευτικού νερού στην παράκτια περιοχή Κάμπος, που χρησιμοποιούνται σήμερα για την ύδρευση της προ του Αθω περιοχής. Στην περιοχή Κάμπος εντοπίζεται αξιόλογος προσχωματικός υδροφορέας με μόνιμα αποθέματα της τάξης των 16 εκ κυβ. μετ. Οι αντλήσεις υδρευτικού νερού φθάνουν τα 800.000 κυβ. μετ./ χρόνο και η σημερινή υφιστάμενη υποδομή στην περιοχή Κάμπος έχει τη δυνατότητα να αντλήσει ποσότητες νερών της τάξης των 1000 κυβ.μετ./ώρα, που είναι υπεραρκετές για να καλύψουν μόνιμες και τις μέγιστες έκτακτες ανάγκες υδρευτικού νερού. Τα κενά που δημιουργούν οι αντλήσεις αναπληρώνονται από τα επιφανειακά και υπόγεια νερά της υπολεκάνης Ασπρόλακκα (12 εκ κυβ. μετ. /χρόνο) με αποτέλεσμα να υπάρχει μόνιμα θετικό ισοζύγιο. Από την μελλοντική μεταλλευτική δραστηριότητα στην περιοχή Σκουριές προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν 2,5 εκ κυβ. μετ. /χρόνο, οπότε ποσότητες νερών της τάξης των 7-9 εκ. κυβ. μετρ/ χρόνο θα εκφορτίζονται με επιφανειακή ή υπόγεια ροή προς την ακτή.

Σημειώνεται ότι το κλείσιμο ενός μεταλλείου δεν είναι απλή διαδικασία, να κατεβάσουμε το διακόπτη και τελειώσαμε, αλλά απαιτεί ειδική πολιτική διαχείρισης των νερών και γενικότερα αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό προβλέπονται από το νόμο ειδικές υποχρεώσεις της μεταλλευτικής εταιρείας και προκαταβάλλονται χρήματα για την επαναφορά του περιβάλλοντος.