Όποιος παρακολούθησε τη συνέντευξη Τύπου της επικεφαλής της ΕΚΤ, κυρίας Κριστίν Λαγκάρντ, την Πέμπτη το μεσημέρι διαπίστωσε τις προσπάθειές της να απαντήσει στις επίμονες ερωτήσεις δημοσιογράφων για το τι τελικά αποφασίστηκε από το συμβούλιο, αφού τίποτα δεν άλλαξε στα επιτόκια, τίποτα δεν άλλαξε από τις αποφάσεις του Δεκεμβρίου και του Φεβρουαρίου, ενώ οι όποιες λεπτομέρειες για τον περιορισμό αγοράς ομολόγων αποτελούσαν κάτι που είχε αποφασιστεί, ενώ και αυτό υπόκειται σε αλλαγές, ανάλογα με τις εξελίξεις. 

Σε αυτό περιλαμβάνεται και η απόφαση για τα ελληνικά ομόλογα που ισχύει μέχρι τον Ιούνιο, το οποίο ως θέμα αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου, αλλά στην ατζέντα του διοικητικού συμβουλίου δεν ετέθη, όπως δεν ελήφθη καμία απόφαση σε επίπεδο χωρών.

Οι ερωτήσεις είχαν τέσσερις στόχους:

• Πρώτον, να απαντήσει η ΕΚΤ αν προχωρά προς την κανονικότητα, περιορίζοντας τις αγορές ομολόγων, ή αν επιταχύνει τον ρυθμό προς την κανονικότητα.
• Δεύτερον, να διευκρινιστεί αν προχωρά προς αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, με αφορμή τη φράση στην ανακοίνωση ότι “το ζήτημα των επιτοκίων θα τεθεί κάποια στιγμή μετά τη λήξη του προγράμματος αγοράς ομολόγων το γ’ τρίμηνο του έτους”. Κάτι που για τα επιτόκια δεν είχε τεθεί μέχρι σήμερα από την κυρία Λαγκάρντ, για το 2022 τουλάχιστον.
• Τρίτον, εάν τελικά τα αφήνει όλα ανοιχτά, ακολουθώντας το “βλέποντας και κάνοντας”.
• Τέταρτον, τι εννοεί λέγοντας ότι, σε αυτές τις συνθήκες αβεβαιότητας εν εξελίξει, η νομισματική πολιτική χρειάζονται και τη συνδρομή της δημοσιονομικής πολιτικής.

Τα σενάρια

Η κυρία Λαγκάρντ, αφού διευκρίνισε ότι δεν πρόκειται ούτε για επιτάχυνση προς την κανονικότητα ούτε για αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής, αλλά ούτε για “βλέποντας και κάνοντας”, έδωσε μια πληροφορία μέσα από τις συζητήσεις των μελών κατά τη συνεδρίαση πριν από τη λήψη της απόφασης. Όπως είπε, λόγω της εν εξελίξει αβεβαιότητας αποφασίστηκε να τρέξουμε σενάρια. Ένα βασικό, ένα δυσμενές και ένα ακραίο. Και από τα τρία προκύπτει ότι ο πληθωρισμός ενισχύεται σημαντικά, ότι θα παραμείνει για περισσότερο καιρό σε υψηλά επίπεδα μαζί με τις τιμές ενέργειας, κάτι το οποίο θα ροκανίσει την ανάπτυξη, μειώνοντας τις επενδύσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την προσφορά, αλλά και τη ζήτηση (καταναλωτική εμπιστοσύνη). Όμως, τα σενάρια αυτά, ακόμα και στην πιο ακραία περίπτωση, δεν δείχνουν αυτήν τη στιγμή ότι ο πληθωρισμός θα κινηθεί άνω του 2% πέρα από τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, δηλαδή το 2024, που είναι ένα από τα κριτήρια που απαιτούνται για να αναθεωρηθούν τα επιτόκια.

Τι σημαίνει “κάποια στιγμή”

Γιατί, όμως, εισήλθε η φράση “κάποια στιγμή μετά το τέλος του προγράμματος αγοράς ομολόγων” που τελειώνει το γ’ τρίμηνο; Ύστερα από επίμονες ερωτήσεις, η κυρία Λαγκάρντ είπε το εξής: Κάποια στιγμή μετά το τέλος του προγράμματος αγοράς ομολόγων, που είχε ήδη αποφασιστεί να τελειώσει το γ’ τρίμηνο, σημαίνει από μία εβδομάδα μέχρι αρκετούς μήνες. Συνεπώς, ως προς το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων δεν αλλάξαμε τίποτα, ενώ “με το κάποια στιγμή μετά, αφήνουμε όλα τις επιλογές ανοιχτές”. Γιατί; Διότι ακόμα και το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ως προς την ποσότητα και τη διάρκεια μπορεί να αλλάξουν. Και όλα αυτά θα εξαρτηθούν από τα δεδομένα που θα έχουμε κάθε φορά. Και αυτά, τώρα αλλάζουν συνεχώς.

Διαφωνίες στο Δ.Σ.

Η επιμονή των ερωτήσεων ανάγκασε την κυρία Λαγκάρντ να αποκαλύψει και τις δύο κύριες απόψεις που επικρατούσαν μεταξύ των μελών της ΕΚΤ κατά τη συνεδρίαση. Υπήρχε η μία άποψη που έλεγε ότι, λόγω αβεβαιότητας, δεν πρέπει να ληφθεί καμία απόφαση. Υπήρχε και η δεύτερη που έλεγε ότι, λόγω αβεβαιότητας, πρέπει να καθοριστεί ένα πλαίσιο κινήσεων και η σειρά που πρέπει να ακολουθηθεί, χωρίς, όμως, να τεθούν ποσοτικά και χρονικά όρια. Ύστερα από συζήτηση και με τη βοήθεια των οικονομολόγων που τελικά ήταν σε θέση να παράγουν δυναμικά σενάρια, το δ.σ. αποφάσισε ότι θα ακολουθήσει το πλαίσιο και τις κινήσεις που θα λαμβάνουν ποσοτικά και χρονικά χαρακτηριστικά βάσει δεδομένων. Όχι προκαθορισμένων χρονοδιαγραμμάτων ή βάσει μιας έξαρσης ή αποκλιμάκωσης που πραγματοποιείται κατά τη συνεδρίαση του δ.σ. της ΕΚΤ κάθε μήνα.

Τι αποφασίστηκε

Όπως αναφέρουν πηγές που έχουν γνώση των συζητήσεων, η ΕΚΤ δεν μπορούσε ούτε να βγει δημοσίως και να πει “λόγω αβεβαιότητας δεν ξέρω τι να κάνω”, ούτε να λάβει κάποια απόφαση που θα ήταν καταστροφική, είτε φουντώνοντας τον πληθωρισμό (χαλάρωση), είτε προκαλώντας ύφεση (κλείσιμο ρευστότητας, μείωση επιτοκίων), ή μπαίνοντας σε ειδικά και επιμέρους θέμα σε επίπεδο χωρών, όπως τα ελληνικά ομόλογα. Αντίθετα, έπρεπε να δείξει ότι μετρά την κατάσταση, την παρακολουθεί, έχει στρατηγική και “οδικό χάρτη”, αλλά η ταχύτητα του οχήματος θα προσαρμόζεται ανάλογα με τις κλιματολογικές συνθήκες. Ξέρει, όμως, πού πάει.

Δημοσιονομική συνδρομή

Σε ό,τι αφορά τη συνδρομή της δημοσιονομικής πολιτικής, σύμφωνα με πηγές του Capital.gr στη Φρανκφούρτη, η κυρία Λαγκάρντ έστειλε μήνυμα προς τις κυβερνήσεις, λέγοντας ότι αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε με πληθωρισμό προσφοράς, όπου η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής είναι περιορισμένη ή, αν πρέπει να έχει αποτέλεσμα, αυτό θα έχει μεγάλο κόστος σε ύφεση. Για τον λόγο αυτό κάλεσε τις κυβερνήσεις και την Κομισιόν να επιταχύνουν δημοσιονομικά μέτρα στήριξης, ώστε να αποφευχθεί η ύφεση. Να στηρίξουν επενδύσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, ώστε ο ρυθμός ανάπτυξης να μην υστερήσει σημαντικά σε σχέση με τα επιτόκια και τον πληθωρισμό και εισέλθουμε σε στασιμοπληθωρισμό. Ταυτόχρονα, να αποτραπεί η απομείωση περιουσιακών στοιχείων (ομόλογα, μετοχές, ακίνητα), όπως μπορεί να γίνει με την αύξηση επιτοκίων, και να γίνουν προσεκτικές κινήσεις για αποφυγή του δημοσιονομικού εκτροχιασμού (όπως τα υψηλά επιτόκια θα επηρέαζαν την εκτίναξη του κόστους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους, ειδικά για τις χώρες με υψηλό χρέος όπως η Ελλάδα).

Επιπτώσεις στην Ελλάδα

Η γεωπολιτική κρίση και η ανατίμηση στην ενέργεια υπολογίζεται ότι θα “κόψουν” από την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη 1-1,5 ποσοστιαία μονάδα από το ΑΕΠ, ενώ, όπως δήλωσε ο υπ. Οικονομικών, κ. Χρήστος Σταϊκούρας, κάθε αύξηση κατά 10% στις τιμές ενέργειας (τις τελευταίες ημέρες οι τιμές φυσικού αερίου αυξήθηκαν έως 100%) πυροδοτεί τον πληθωρισμό κατά 0,2 της μονάδας.

Σύμφωνα με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννη Στουρνάρα, κατά την ομιλία του στην Ένωση Ασφαλιστικών Εταιρειών, “η ουκρανική κρίση και η επίλυσή της είναι πιθανόν να καθυστερήσουν την υποχώρηση του πληθωρισμού σε επίπεδα συμβατά με τον στόχο της σταθερότητας των τιμών. Βραχυπρόθεσμα, οι επιπτώσεις της κρίσης αυτής λειτουργούν προς την κατεύθυνση του στασιμοπληθωρισμού, αλλά μεσοπρόθεσμα οδηγούν σε αποπληθωρισμό, σε συνάρτηση βεβαίως με την αποκλιμάκωση της αβεβαιότητας. Επί του παρόντος, δεν γνωρίζουμε πότε και πώς θα επιλυθεί η ουκρανική κρίση, επομένως πρέπει να τηρήσουμε μια προσεκτική στάση, καθώς είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπός της. Η ένταση της νέας σοβαρής διαταραχής θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από την απάντηση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία δεν έχει ακόμη καθοριστεί”.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Λεωνίδα Στεργίου, 13/3/2022]