Ο κόσμος και η Ελλάδα μπαίνει σε μια νέα δεκαετία με πολύ καλύτερες προϋποθέσεις από αυτές που μπήκε τη δύσκολη δεκαετία του 2010 αφού βρισκόμαστε μέσα στην μακρύτερη περίοδο συνεχούς ανάκαμψης μετά την βαθύτερη μεταπολεμική ύφεση που γνώρισε ο μεταπολεμικός καπιταλισμός στον ανεπτυγμένο δυτικό κόσμο!
Όμως είναι η πρώτη φορά που υπάρχει τόσο σημαντική απόκλιση μεταξύ των δεικτών και το πώς αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι και ιδιαίτερα, αυτοί που έμειναν πίσω όπως οι λιγότερο έχοντες και η μεσαία τάξη την ανάκαμψη αυτή.
Ο δυτικός ανεπτυγμένος κόσμος υπό την πίεση της άφθονης συγχρονισμένης ρευστότητας των κεντρικών τραπεζών και της χρήσης της δημοσιονομικής επεκτατικής πολιτικής έχουν εξασφαλίσει μια μακροχρόνια αλλά φθίνουσα ανάπτυξη. Έτσι έχουμε εισέλθει σε μια μακροχρόνια περίοδο χαμηλού θετικού ρυθμού μεγέθυνσης, χαμηλών επενδύσεων, χαμηλού πληθωρισμού και υψηλής απασχόλησης αλλά με χαμηλούς ρυθμούς αύξησης των αμοιβών. Ουσιαστικά υπό την πίεση και λαϊκιστικών πολιτικών δυνάμεων που εστιάζουν στη βελτίωση της κατάστασης της παρούσας γενεάς, σε βάρος των μελλοντικών, εξαντλούνται πρώιμα και επιθετικά ο δημοσιονομικός χώρος (αύξηση χρέους) αλλά και ο νομισματικός χώρος (χαμηλά επιτόκια) ενώ ταυτοχρόνως εξελίσσεται ένας εμπορικός πόλεμος που μειώνει τη ζήτηση της μεταποιητικής παραγωγής αφήνονταςΒΒΒ μόνο στην καταναλωτική ζήτηση να στηρίζει τη μεγέθυνση. Οι διαρθρωτικές μεταβολές στην Κίνα και η επιφυλακτικότητα στις παγκόσμιες γεωστρατηγικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της «παγίδας του Θουκυδίδη» για την παγκόσμια κυριαρχία, φορτώνουν με αβεβαιότητα το παγκόσμιο οικονομικό στερέωμα.
Όλα αυτά οδηγούν μεσοπρόθεσμα προς μια ύφεση που όμως έχει περιορισμένες (περίπου μια στις πέντε) πιθανότητες να εμφανιστεί το 2020. Έτσι το 2020 προβλέπεται να βρίσκεται στην προέκταση των καλών προηγούμενων χρόνων με ικανοποιητικά εταιρικά αποτελέσματα και καλές χρηματιστηριακές επιδόσεις.
Παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση τους πρώτους μήνες του 2020 φαίνεται ότι θα ανακάμψει από τη βραχυχρόνια κάμψη που γνώρισε τους τελευταίους μήνες το 2019.
Για την ελληνική οικονομία το 2020 θα είναι βεβαίως το καλύτερο όλης της προηγούμενης δεκαετίας όχι όμως σε όρους επιπέδου ευημερίας, αφού τα σημάδια της ύφεσης είναι πολύ βαθιά ακόμα, αλλά σε όρους προσδοκώμενης ανάκαμψης των δεικτών της οικονομίας και της οικονομικής κατάστασης των πολιτών και της μεσαίας τάξης. Βεβαίως εδώ υπάρχει και κρυφός κίνδυνος, οι πολίτες πιεσμένοι από την μακροχρόνια κρίση να προεξοφλήσουν από τώρα τις καλύτερες ημέρες αγνοώντας τις δυσκολίες που έχει ο δρόμος της ανάκαμψης.
Ο μαραθώνιος αυτός στηρίζεται στην κατανόηση ότι τα προβλήματα την οικονομίας οφείλονται στην ελλιπή ζήτηση (άρα θα πρέπει να μειωθεί ο μεγαλύτερος διαρθρωτικός δημοσιονομικός χώρος της Ευρωζώνης, δηλαδή ο ελληνικός) ενισχύοντας την ζήτηση, άρα και το άμεσο εισόδημα των πολιτών, αλλά και αφαιρώντας τα εμπόδια προσφοράς ενισχύοντας τη διαδικασία των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων μέσω κυρίως της διευκόλυνσης των επενδύσεων. Από εδώ θα έλθει η επιτάχυνση της ανάπτυξης για να προσεγγιστούν οι φιλόδοξοι στόχοι του 2020 και η ελληνική να υπερβεί σημαντικά την ευρωπαϊκή ανάπτυξη για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια.
Η μείωση των επιτοκίων και η αποπληρωμή χρεών βελτιώνουν την εικόνα της άσκησης βιωσιμότητας του χρέους (που πολύ σωστά πρέπει να είμαστε συνιδιοκτήτες) και το κόστος του ιδιωτικού δανεισμού. Όπως, επίσης πολύ σωστά, θα πρέπει να επιταχυνθεί η απομείωσης των κόκκινων δανείων ανάκαμψης για να έλθει η επενδυτική βαθμίδα νωρίτερα.
Μπορεί η ένταση στα εθνικά θέματα, να ανακόψει την καλή πορεία της οικονομίας; Δεν φαίνεται να υπάρχει αυτός ο κίνδυνος εφόσον επιδεικνύουμε υπομονή και κερδίζουμε χρόνο και διεθνείς συμμαχίες κρατώντας τον εαυτό μας μακριά από την στρατικοποίηση του προβλήματος έστω και εάν αυξάνουμε τις στρατιωτικές μας δαπάνες.
* O Παναγιώτης Πετράκης είναι καθηγητής στο ΕΚΠΑ
[ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/, του Παναγιώτη Ε. Πετράκη*, 30/12/2019]