. Photographer: Alessia Pierdomenico/Bloomberg

Σταθερή παρέμενε χθες η τιμή του χρυσού, μετά τα κέρδη τωντριών προηγούμενων συνεδριάσεων, καθώς η ΕΚΤ άφησε αμετάβλητα τα επιτόκια, διατηρώντας και τις παραμέτρους του προγράμματος αγοράς ενεργητικού, συνολικής αξίας 1,74τρισ. ευρώ. Η τιμή σποτ του πολύτιμου μετάλλου κινήθηκε στα 1.268,98 δολάρια ανά ουγκιά, έχοντας ενισχυθείενδοσυνεδριακά έως και τα 1.273,81 δολάρια. Οι ελβετικές εξαγωγές χρυσού προς την Κίνα άγγιξαν τον προηγούμενο μήνα τα υψηλότερα επίπεδα από τον Ιανουάριο, σε μια ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Αρνητικές τάσεις επικράτησαν μεταξύ των υπόλοιπων πολύτιμων μετάλλων, με το ασήμι να υποχωρεί 0,3%, στα 17,59 δολάρια ανά ουγκιά, ενώ η πλατίνα κατέγραφε απώλειες μίας ποσοστιαίας μονάδας, στα 935 δολάρια ανά ουγκιά. Πτώση 1% και για το παλλάδιο, στα 629,50 δολάρια ανά ουγκιά.

[ΠΗΓΗ:ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 21/10/2016]

Ας παίξουμε το παιχνίδι των ερωτήσεων… Πολλοί ρωτάνε:

1. Έχουμε Ορυκτό Πλούτo;

Ναι έχουμε, με τη διαφορά ότι δεν είναι a priori πλούτος, δεν είναι σεντούκι με χρυσά νομίσματα. Τα κοιτάσματα είναι εκεί και περιμένουν, όμως απαιτούνται πολλές προϋποθέσεις για να σου δώσουν έστω και το ελάχιστο κέρδος. Η αλήθεια είναι ότι η έρευνα και η εξόρυξη των κοιτασμάτων απαιτεί χρόνο, χρήμα, ενέργεια, τεχνογνωσία, βαρύ μηχανολογικό εξοπλισμό και επιχειρηματικό ρίσκο. Και φυσικά ανθρώπους και επιχειρήσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Εντούτοις, αν αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος, αν η όλη διαδικασία πραγματοποιηθεί ορθολογικά και προλαμβάνοντας μη αναστρέψιμες βλάβες στο περιβάλλον αλλά και την κοινωνική συνοχή, η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά τον τόπο μας. Και επιπλέον, να προσφέρει ικανά κέρδη στους δικαιούχους/εκμεταλλευτές.

2. Ποια η αξία του Ορυκτού μας Πλούτου;

Είναι μεγάλη και μάλιστα αν ληφθεί υπόψιν και το δυναμικό των υδρογονανθράκων ακόμη μεγαλύτερη, εντούτοις για πολλούς λόγους δε μπορεί να αποτιμηθεί με έναν αριθμό. Η Ελλαδίτσα μας όντως διαθέτει Ορυκτό Πλούτο αλλά και αξιοποιήσιμη γεωπολιτική θέση. Με βάση τα αποθέματα και το μεταλλικό περιεχόμενο σε βασικά και πολύτιμα μέταλλα (χρυσό, άργυρο, αλουμίνιο, χαλκό, μόλυβδο και ψευδάργυρο, νικέλιο κλπ.) αλλά και τα λοιπά της κοιτάσματα (λιγνίτες, λευκόλιθοι, χρωμίτες, βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα κ.α.), η Χώρα μας είναι από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης. Μια Ευρώπη που χρειάζεται ετησίως περισσότερους από 3 δισ. τόνους Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) από τις οποίες εισάγει το 70%! Σε μια Ευρώπη λοιπόν που θα μπορούσαμε να πλειοδοτήσουμε δημιουργώντας «παραγωγική νησίδα» στον συγκεκριμένο τομέα ορυκτού πλούτου. Να το πω απλά, θα μπορούσαμε να έχουμε το πάνω χέρι, να έχουμε επιτέλους ένα διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στους κατά τα άλλα ισχυρότερους εταίρους!

3. Έχουμε δημόσια έσοδα από τον Ορυκτό μας Πλούτο;

Τα κατεξοχήν δημόσια έσοδα από μισθώματα, τέλη κλπ. που εισπράττει το ελληνικό δημόσιο είναι λιγοστά κι ακόμη διασκορπίζονται σε διάφορους λογαριασμούς χωρίς ενιαία τακτική που να επιτρέπει έστω την περιβαλλοντική αποκατάσταση των χώρων που έχουν διαταραχθεί. Κι αυτά τα λιγοστά εκατ. ευρώ προέρχονται ετησίως από τον πολλαπλώς «παρεξηγημένο» ορυκτό πλούτο, δηλ. τα λατομεία-μεταλλεία πλην υδρογονανθράκων, ενώ η παλαιότερη πρόβλεψη ότι η  Ελλάδα μπορεί σε βάθος 25-30 χρόνων να έχει δημόσια έσοδα της τάξεως των 150 δισ. ευρώ από τους υδρογονάνθρακες, καθίσταται πλέον σήμερα εξαιρετικά επισφαλής! Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμη για να ονειρευόμαστε το Νορβηγικό Κρατικό Επενδυτικό Ταμείο (GPFG) που επενδύει (από το 1996) τα έσοδα της Χώρας από την παραγωγή υδρογονανθράκων και αερίου στη Β. Θάλασσα και διαχειρίζεται κεφάλαια ύψους άνω των 800 δισ. δολαρίων…

4. Έχουμε Εθνική Πολιτική για την Αξιοποίηση του Ορυκτού μας Πλούτου;

Εντός του 2012 διακηρύχθηκαν οι βασικοί άξονες αξιοποίησης των ΟΠΥ της Χώρας, οι οποίοι εξειδικεύονται περαιτέρω σε επιμέρους ενέργειες και παρεμβάσεις.  Βασικός στόχος είναι η διασφάλιση του εφοδιασμού της κοινωνίας μας με πρώτες ύλες αλλά παράλληλα ο εφοδιασμός αυτόν να διενεργείται σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές επιταγές και τις βασικές αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. Η διακηρυχθείσα αυτή πολιτική δυστυχώς έχει μόνο ακαδημαϊκό ή αν θέλετε επικοινωνιακό χαρακτήρα και ουδεμία εφαρμογή μέχρι σήμερα ούτε καν στην επικαιροποίηση των Χωροταξικών της Χώρας. Κι αυτό κυρίως επειδή δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί. Απαιτείται λοιπόν να θεσμοθετηθεί  άμεσα ώστε να πάψει να αποτελεί μια απλή διακήρυξη αρχών και προθέσεων. Και εν συνεχεία φυσικά απαιτείται η υλοποίηση της πολιτικής αυτής, απαιτείται δηλαδή να διαμορφωθεί ένα απλό, ευέλικτο και εφαρμόσιμο θεσμικό πλαίσιο καθώς και ευπρόσωπες διοικητικές δομές για την υλοποίησή του.

5. Έχουμε διοίκηση για τα ζητήματα Ορυκτού Πλούτου; Έχουμε δημόσιο ερευνητικό φορέα;

Οι ΟΠΥ αποτελούν εξαιρετικά δύσκολο τομέα αδειοδότησης κι ελέγχου είτε της έρευνας είτε της εκμετάλλευσης, ακριβώς διότι εμπλέκουν ζητήματα α) προστασίας του περιβάλλοντος, ασφάλειας και δημόσιας υγείας, για τα οποία οι επιπτώσεις της εκμετάλλευσης ΟΠΥ είναι σημαντικότατες και χρήζουν δημοσίου ελέγχου τόσο πριν όσο και μετά την έναρξή τους και β) χωροταξικά ζητήματα ανταγωνισμού με άλλες χρήσεις γης, λόγω a proriχωροθέτησης αλλά και ζητήματα που αφορούν τον χαρακτήρα και το ιδιοκτησιακό του εδάφους και του υπεδάφους. Η ορθή αντιμετώπιση των ανωτέρω, απαιτεί απολύτως εξειδικευμένες δομές διοίκησης αλλά και θετικές συνέργειες μεταξύ των διοικητικών δομών (δασικών, περιβαλλοντικών, Επιθεωρήσεων Μεταλλείων κλπ). Δυστυχώς οι υφιστάμενες δομές που εξυπηρετούν αμιγώς τον τομέα είναι ελάχιστες, υποστελεχωμένες και σε μεγάλο βαθμό μη λειτουργικές. Οι «πατριωτικές» εξαιρέσεις ορισμένων, απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Όσο δε για το ΙΓΜΕ, το ΝΠΙΔ που είχε (και συνεχίζει να έχει) θεσμικό ρόλο στην έρευνα των ΟΠΥ, εντούτοις εδώ και δεκαετίες έχει παραμελήσει ουσιαστικά την πρωτογενή μεταλλευτική έρευνα, στρεφόμενο προς κοινοτικά προγράμματα με άλλες προτεραιότητες. Κατά την άποψή μας, η πρωτογενής έρευνα επί νέων πεδίων και μεταλλευτικών πόρων πρέπει να επανέλθει με στόχο τις νέες επενδύσεις και την ανάπτυξη.

[5+1]. Tι πρέπει να κάνουμε;

Καταρχάς πρέπει να το αποφασίσουμε ότι εκτός από την ανάπτυξη του Τουρισμού και όποια άλλη τομεακή μορφή, θέλουμε και την συγκεκριμένη. Μετά πρέπει να πείσουμε τους πολίτες ότι αξίζει τον κόπο. Με συγκεκριμένο πλαίσιο στοχευμένων ενεργειών εντός της ήδη διακηρυχθείσας πολιτικής. Με κατάρτιση ενός ευρέος προγράμματος ερευνών και εκμεταλλεύσεων, το οποίο να είναι εφαρμόσιμο, το δυνατόν καθετοποιημένο και με σαφώς μετρήσιμα αποτελέσματα. Και ακόμη με συγκεκριμένα win-win παραδείγματα καλών πρακτικών. Διότι, μόνο τότε θα έχουμε συνέχεια, διαφορετικά θα παραμείνουμε στο επίπεδο του κοινού λαπαλισμού*. Όλοι ξέρουμε ότι ένα κακό παράδειγμα στη γεωθερμία, μας πήγε δεκαετίες πίσω. Αντιθέτως, το παράδειγμα των μαρμάρων που άντεξαν στην κρίση επιδεικνύοντας εξωστρέφεια, μπορεί να αξιοποιηθεί καταλλήλως.

Οι καιροί ου μενετοί. Τα παιδιά μας ξενιτεύονται και η επόμενες γενιές κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς εργασία, αν θέλουν να παραμείνουν στον τόπο τους.

Ο Ορυκτός Πλούτος είναι εκεί και μας καλεί. Κατά την άποψή μας, το όραμα του ιψενικού ήρωα Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν να υποτάξει τους πόρους της γης στις ανθρώπινες προσδοκίες, θα μπορούσε να έχει θετική κατάληξη τόσο για κείνον όσο και για την ανθρωπότητα..

Ο μύθος της (της φτωχής και εξαρτημένης) ψωροκώσταινας πρέπει να μπει για πάντα στο ντουλάπι της λήθης. Αρκεί να ανοίξουμε ένα παράθυρο στον Ορυκτό μας Πλούτο. Ένα παράθυρο στο μέλλον του τόπου μας..

*Ο όρος προέρχεται από το όνομα του στρατάρχη Ιάκωβου ντε Λα Παλίς, ο οποίος σκοτώθηκε στη μάχη της Παβίας (1525). Ο  ηρωικός του θάνατος υμνήθηκε από ένα λαϊκό στιχούργημα που τελικά παρεξηγήθηκε καθώς αναφέρει και το ακόλουθο: «Ὁ κ. ΝτὲΛὰΠαλὶς σκοτώθηκε μπρος στην Παβία. Ένα τέταρτο πριν σκοτωθεί βρισκόταν ακόμη στὴ ζωή!». Έκτοτε τις άστοχες ή ατυχείς εκφράσεις ονομάζουμε λαπαλισμοὺς ή αλήθειες του κ. ΝτὲΛὰΠαλίς.

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/ , του Δρ Πέτρου Τζεφέρη, 20/10/2016]

Ο Χαλκιδικιώτης εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μ. Σχοινάς

Το όραμα για την πόλη ήλθε μέσω Βρυξελλών. Ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, που έζησε για πολλά χρόνια στη Θεσσαλονίκη συνεχίζει να κάνει όνειρα για την πόλη των φοιτητικών του χρόνων.

Ονειρεύεται μια πόλη που θα είναι ταυτόχρονα η «Πρωτεύουσα της Εξωστρέφειας» αλλά και η «Πρωτεύουσα της Διασκέδασης της Ευρώπης». «Μια πόλη που θα δικαιώνει το όραμα του Παπαναστασίου, του Βενιζέλου και του Καραμανλή, που την ήθελαν γέφυρα προς τους πολιτισμούς της Δυτικής Ευρώπης, των Βαλκανίων και της Ανατολής».

Για να συμβούν όλα αυτά θα χρειαζόταν να δεσμευτούν όλοι οι φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, των Πανεπιστημίων, των επιχειρήσεων, των ΜΚΟ και των ερευνητικών κέντρων σε μια «Magna Carta για την Ευρωπαϊκή Θεσσαλονίκη», που θα τους δεσμεύει σε μέσο – μακροπρόθεσμο ορίζοντα για κοινές αναπτυξιακές προτεραιότητες και θα προσδιορίζει το στίγμα της πόλης στην περιοχή αλλά και στην ΕΕ. «Σίγουρα μια τέτοια πρωτοβουλία έχει καθυστερήσει αλλά υπάρχει ακόμη χρόνος».

Εξωστρέφεια vsστατικότητας

Στη Θεσσαλονίκη συγκρούονται «η φιλοδοξία για μια δυναμική, εξωστρεφή πόλη που συγκεντρώνει ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του διεθνούς περίγυρου και των επισκεπτών της, με την παραδοσιακή, συμβατική και συνήθως στατική αντίληψη των κατοίκων και των φορέων της που αρκούνται να βλέπουν το μέλλον απλά ως μια βελτιωμένη εκδοχή του παρελθόντος», τόνισε ο κ. Σχοινάς.

«Σε μια ευρύτερη ενότητα που οριοθετείται μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Βελιγραδίου, Σόφιας, Κύπρου και Ισραήλ προβάλλει μια μοναδική ευρωπαϊκή βιτρίνα softpower, ήπιας ισχύος, μια πόλη-σταυροδρόμι εκπαίδευσης, τουρισμού και πολιτισμού αφήνοντας πίσω την εικόνα της πόλης-σύνορο, που η πρόσφατη ιστορία την ανάγκαζε να γυρίζει την πλάτη αντί για το μέτωπο στους γείτονες», είπε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε ότι «Η εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδας αποτελεί αίτημα των καιρών, απόλυτη οικονομική και πολιτιστική αναγκαιότητα», καλώντας τις ζωντανές δυνάμεις των τοπικών κοινωνιών να συνεχίσουν να προσπαθούν.

Τα πέντε κλειδιά

Οι προτάσεις που κατέθεσε ο κ. Σχοινάς είναι οι εξής:

1. Η αξιοποίηση του λιμανιού από μόνη της έχει τη δυναμική να αναδιατάξει συνολικά τον ρόλο της πόλης ως βασική πύλη εισόδου της ΝΑ Ευρώπης. Πρόκειται για τον πραγματικό καταλύτη, τη χρυσή σφαίρα της ανάπτυξης. Δεν είναι δυνατόν το θέμα να παραπαίει ακόμη μεταξύ τοπικών δογματισμών και συντεχνιασμών που αναβάλλουν – αν δεν αναιρούν – τη στρατηγική αυτή κίνηση που θα αλλάξει καταλυτικά την πόλη και την περιοχή. Στο μεταξύ η Σμύρνη, το Μπουργκάς, η Βάρνα ακόμη και το Δυρράχιο ενισχύονται. Όποιος έχει ακόμη αμφιβολίες, ας ρίξει μια ματιά στον Πειραιά που απέχει ως και 500 χιλιόμετρα παραπάνω από τα βόρεια εξαγωγικά μας σύνορα.
2. Η ενίσχυση των πλεονεκτημάτων μας σε τομείς όπως τα logistics, η ενέργεια, οι υπηρεσίες τουρισμού, διατροφής, υγείας, σχεδίου, πληροφορικής απαιτούν όχι τόσο πόρους και υποδομές, αλλά κυρίως σάρωμα των εμποδίων και των κανονιστικών περιορισμών.
3. Η πολύπαθη ζώνη καινοτομίας δε νοείται επί 15 χρόνια να καταλήγει σε μια συνεχή εναλλαγή πολιτικών φίλων και να εξαντλείται σε στενόμυαλες αναλύσεις της κτηματικής αγοράς, αντί απλά να αντιγράψει πιστά ένα από τα δεκάδες ανάλογα επιτυχημένα ευρωπαϊκά παραδείγματα.
4. Η τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση έχει πολλά να διδαχθεί από τα ευρωπαϊκά πρότυπα μητροπολιτικών συνεργασιών που οικοδομούν σε βάση συναίνεσης, και όχι στείρων τοπικισμών, την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η διαχείριση απορριμμάτων, ο περιφερειακός σχεδιασμός και οι νέες μορφές τουρισμού. Επί παραδείγματι ο Όλυμπος, το Δίον, η Βεργίνα, η Αμφίπολη, η Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, η Χαλκιδική και το Άγιο Όρος πρέπει να προωθηθούν ως ένα ενιαίο εθνικό τουριστικό προϊόν.
5. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο μαζί με το Πανεπιστήμιο Μακεδονία, το Διεθνές Πανεπιστήμιο, το ΤΕΙ, αλλά και τα πολλά δυναμικά ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να πρωταγωνιστήσουν σε αυτή τη μεγάλη, ιστορικής σημασίας στροφή εξωστρέφειας. Δεν είναι αργά για να συνδεθεί η γνώση με τον παραγωγικό ιστό της Μακεδονίας, ώστε να προκύψει επιτέλους ένας πόλος έρευνας και ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή.

[ΠΗΓΗ: Μακεδονία της Κυριακής, της Σοφίας Χριστοφορίδου, 16/10/2016]