Για όσους ξέχασαν ότι έρχονται δημοτικές εκλογές, αρκεί να διαβάζουν συστηματικά ημερήσιο τύπο και θα το θυμούνται κάθε μέρα. Από τώρα και στο εξής θα εμφανίζεται ο κάθε πικραμένος που θέλει να γίνει δήμαρχος ή να πλήξει τον σημερινό δήμαρχο και θα δημοσιεύει ότι του κατέβει στο κεφάλι προκειμένου να φανεί ότι είναι «αγωνιστής», ενδιαφέρεται για το «καλό του τόπου» και ιδέα μας είναι ότι ήταν αόρατος μέχρι σήμερα…

Έτσι, διαβάζουμε στην… αντικειμενική εφημερίδα «Αυγή», ότι η δημοτική παράταξη Θεσσαλονίκη Ανοικτή Πόλη και ο επικεφαλής της Τριαντάφυλλος Μηταφίδης, με χθεσινή τους ανακοίνωση θέτουν τρία «αμείλικτα»(!!!) ερωτήματα στον Γιάννη Μπουτάρη:

1. Ποιες είναι οι εκτιμήσεις για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων στις υπολεκάνες του Ασπρόλακκα και του Χαβρία, από όπου υδροδοτούνται οι τοπικές κοινωνίες. [Να βοηθήσουμε εδώ, νομίζω υπάρχει πλήρης ανάλυση για τις επιπτώσεις στα υπόγεια ύδατα στην εγκεκριμένη μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων]

2. Ποια μέτρα έχουν διατυπωθεί για το ενδεχόμενο πλημμυρικών φαινομένων και απορροής από τις λίμνες των τελμάτων που θα δημιουργηθούν. [Να βοηθήσουμε κι εδώ, σίγουρα στην μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων καταγράφονται όλα τα αναγκαία προληπτικά μέτρα και μάλιστα σε τέτοιες μελέτες δεν είναι απλά μια αναφορά δυνάμενων να εφαρμοστούν μέτρων, αλλά αποτελούν και περιβαλλοντικούς όρους για την υλοποίηση του έργου].

3. Ποια είναι η συνεκτίμηση της χρήσης του νερού για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες στο σχέδιο διαχείρισης των υδάτινων αποθεμάτων της περιοχής. [Δεν ξέρω αν ο Μπουτάρης είναι αρμόδιος για να απαντήσει, αλλά έχω διαβάσει ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του νομού έχουν εξετάσει το συγκεκριμένο θέμα και έχουν αποφανθεί. Δεν ισχύει αυτό; Ψέμματα μας λένε;]

Καλείται λοιπόν ο Μπουτάρης από την αντίπαλη παράταξη «να αφήσει τις υπεκφυγές και να πάρει ξεκάθαρη θέση στο θέμα της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές της Χαλκιδικής». Αλήθεια γιατί; Δεν έχει η περιοχή δικό της δήμαρχο; Τι είναι ο Μπουτάρης, κάτι σαν υπερ-δήμαρχος και πρέπει να έχει επίσημη γνώμη για όλα; Τότε να μας πει τη γνώμη του και ο Πάχτας για την πεζοδρόμηση της Κένεντι, ή για την πώληση της εταιρείας ύδρευσης της Θεσσαλονίκης… Και γιατί μόνο ο Πάχτας; Και ο Καμίνης; Τι; Πάνε να αποφύγουν «αμείλικτα ερωτήματα»;

Μια μικρή λεπτομέρεια: Το συγκλονιστικό θέμα με τα «αμείλικτα» ερωτήματα του Μηταφίδη, δημοσίευσαν δύο εφημερίδες: Η «Αυγή» και η «Εφημερίδα των Συντακτών»…. Και για να μην ξεχνιόμαστε, η Θεσσαλονίκη Ανοικτή Πόλη δηλώνει τη συμπαράστασή τους στα τέσσερα άτομα που έχουν προφυλακιστεί για τον εμπρησμό στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός, στις Σκουριές.

Τα τελευταία επεισόδια στην Χαλκιδική είχαν επίκεντρο την έναρξη εργασιών απομάκρυνσης δασικής βλάστησης από συνεργεία της εταιρίας για την διάνοιξη δασικών δρόμων που θα εξυπηρετούν την επένδυση και για άλλες χρήσεις, όλες καταγεγραμμένες στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και εγκεκριμένες από τις αρμόδιες υπηρεσίες.

Θα πρέπει να τονιστεί για ακόμα μια φορά ότι όπως προκύπτει από τη Μ.Π.Ε. και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, η επιλογή των θέσεων των αναγκαίων συνοδών μονάδων και δομών της επένδυσης έγινε, κατόπιν εξετάσεως εναλλακτικών λύσεων, με βάση περιβαλλοντικά κριτήρια, κατά τρόπο ώστε να προκρίνονται οι λύσεις που έχουν τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις στη βλάστηση και τα οικοσυστήματα. Ειδικά η χωροθέτησή του εργοστάσιου μεταλλουργίας, γίνεται εξ ολοκλήρου εντός της βιομηχανικής ζώνης, και καταλαμβάνει βλάστηση που υπάγεται εξ ολοκλήρου στη ζώνη αειφύλλων πλατύφυλλων και οικοτόπων χωρίς υψηλή οικολογική αξία. Και αφού κάποιοι εννοούν να μην καταλαβαίνουν, να επαναλάβουμε ακόμη μια φορά ότι το συνολικό ποσοστό των εκτάσεων που πρόκειται να αποψιλωθούν (3.238,28 στρέμματα) αντιστοιχεί στο 0,44% της ευρύτερης περιοχής μελέτης (740.000 στρέμματα), τα είδη δε που πρόκειται να θιγούν είναι κατά βάση δρυοδάση, σε ποσοστό 0,01% του συνόλου της έκτασης που καταλαμβάνουν στην ευρύτερη περιοχή μελέτης, δάση οξιάς, σε ποσοστό 2,2% και εκτάσεις αείφυλλης πλατύφυλλης και σκληροφυλλικής βλάστησης, σε ποσοστό 0,29%, ενώ δεν θα πειραχθούν τα δάση καστανιάς. Στην περιοχή του Στρατωνίου δεν πλήττονται οικότοποι με υψηλή οικολογική αξία, ενώ οι αναδασώσεις με ξενικά κωνοφόρα και τα δάση αριάς με χαρακτηριστικά μακκίας βλάστησης μπορούν να επαναδημιουργηθούν χωρίς δυσκολία.

Φαίνεται οι αριθμοί δεν έχουν καμία σημασία και δεν χωρούν στην λαϊκίστικη συνθηματολογία που χρησιμοποιούν οι πολέμιοι της επένδυσης προβάλλοντας έναν κακώς εννοούμενο ακτιβισμό στο όνομα μιας δήθεν διάσωσης του περιβάλλοντος που είναι «πιασάρικη» και ακουμπάει ευαίσθητες χορδές.

Το ΣτΕ, στο άρθρο 17 της απόφασής του περί απόρριψης της προσφυγής κατά της έγκρισης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων το θέμα απλά… έληξε.

Όπως απαιτείται από την περιβαλλοντική νομοθεσία, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την επένδυση στην Χαλκιδική εξέτασε και την λεγόμενη «μηδενική λύση», με απλά λόγια να μην γίνει τίποτα, να μην υλοποιηθεί δηλαδή το έργο. Όσο και αν φαίνεται παράδοξο στον μη ειδικό, η μελέτη αποδεικνύει ότι η μηδενική λύση θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις τόσο στο φυσικό όσο και στο πολιτιστικό και κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον. Στο φυσικό διότι δεν θα αποκατασταθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από άστοχες ενέργειες των προηγούμενων εταιρειών που εκμεταλλεύτηκαν τα κοιτάσματα, στο πολιτιστικό διότι δεν θα γίνουν οι εκσκαφές και αναδείξεις αρχαιολογικών χώρων που έχει αναλάβει να διενεργήσει η Ελληνικός Χρυσός και στο κοινωνικοοικονομικό διότι θα χαθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας τόσο υπάρχουσες όσο και μελλοντικές.

Αντίθετα, λόγω του ότι ο σχεδιασμός του έργου διασφαλίζει την ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της περιοχής χωρίς ουσιαστικά να απειλείται το φυσικό και πολιτιστικό κεφάλαιο της περιοχής, εκτιμάται ότι η υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου θα έχει ιδιαίτερα θετικές επιπτώσεις με την ανάκαμψη και αποκατάσταση των σημείων που επιβαρύνθηκαν περιβαλλοντικά από προγενέστερες εκμεταλλεύσεις.

Από την πλευρά των πολέμιων της επένδυσης έχει προταθεί η μερική εκμετάλλευση, αλλά σύμφωνα με τις μελέτες αλλά και την κρίση των αρμόδιων κρατικών φορέων που ενέκριναν το έργο, ο σχεδιασμός της αξιοποίησης των τριών κοιτασμάτων (Ολυμπιάδας, Σκουριών και Μαύρων Πετρών) έγινε κατά τρόπο ενιαίο και αδιαίρετο ως προς την λειτουργική εκμετάλλευση των ορυκτών. Εξάλλου η αξιοποίηση του συνολικού μεταλλευτικού δυναμικού των τριών κοιτασμάτων μπορεί να υλοποιηθεί μόνο μέσω μιας συνδυασμένης καθετοποίησης της μεταλλουργικής διαδικασίας. Κάθε εξέταση σεναρίου εναλλακτικών λύσεων ως προς το εύρος της εκμετάλλευσης, οδηγεί στην τεχνικοοικονομική ματαίωση όλου του σχεδίου.

Μια άλλη πρόταση που ακούστηκε ήταν να γίνει μόνο αποκατάσταση του χώρου απόθεσης Ολυμπιάδας και να αξιοποιηθούν τα μεταλλεύματα που έχουν αποτεθεί εκεί. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει αυτοτελώς μια κερδοφόρα δραστηριότητα αλλά δεν έχει σχέση με την αξιοποίηση του χρυσοφόρου κοιτάσματος της Ολυμπιάδας το οποίο είναι και το ζητούμενο. Θα ερχόταν δε σε αντίθεση προς τις κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής και εθνικής αναπτυξιακής και χωροταξικής πολιτικής. Στην απόφαση του ΣτΕ της 17ης Απριλίου 2013, με την οποία απορρίφθηκε αίτηση κάποιων κατοίκων να ακυρωθεί η ΚΥΑ που ενέκρινε τους περιβαλλοντικούς όρους της επένδυσης, και συγκεκριμένα στο άρθρο 10, αναφέρεται ότι η αξιοποίηση του χρυσοφόρου κοιτάσματος της Ολυμπιάδας πρέπει να γίνει αφού μπορεί να υλοποιηθεί κατά τρόπο ορθολογικό και βιώσιμο με υπόγειο σύστημα εκμετάλλευσης και μεταφοράς των υλικών ώστε να προστατεύονται τόσο οι αρχαιολογικοί χώροι της περιοχής όσο και ο παρακείμενος Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (Τ.Κ.Σ.) του δικτύου Natura 2000 και το φυσικό περιβάλλον εν γένει. Ως ενισχυτικό της υπεράσπισης της ΚΥΑ, το ΣτΕ δηλώνει ότι πρέπει να συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι ο σχεδιασμός του έργου ενσωματώνει και την περιβαλλοντική αποκατάσταση και διαχείριση όλων των ιστορικά διαταραγμένων χώρων της περιοχής που δεν περιέχουν εμπορικά αξιοποιήσιμες αποθέσεις. Αν υιοθετούταν η μηδενική λύση, η αποκατάσταση των περισσοτέρων από αυτούς τους χώρους θα επιβάρυνε κατά κύριο λόγο το Ελληνικό Δημόσιο.

Και για τον πλέον άσχετο με το θέμα γίνεται εύκολα κατανοητό ποιο είναι το συμφέρον για την περιοχή, τους κατοίκους και την οικονομία του τόπου. Η μηδενική λύση δεν εμφανίζεται συμφέρουσα ούτε με περιβαλλοντικά, ούτε με κοινωνικά, ούτε με οικονομικά κριτήρια και σωστά δεν προκρίθηκε στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Η απόφαση του ΣτΕ της 17ης Απριλίου για την ακύρωση της προσφυγής κατά της εγκριτικής απόφασης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της εξορυκτικής δραστηριότητας στη Χαλκιδική, αποσαφηνιστικές απαντήσεις σε πολλά θέματα που είχαν τεθεί επί τάπητος. Ένα από αυτά είναι και η χωροθέτηση του έργου και ο τρόπος παρακολούθησης της εφαρμογής ή όχι των περιβαλλοντικών όρων. Στο άρθρο 6, λοιπόν, της απόφασης αναφέρονται τα εξής:

Η συνολική έκταση της επιφάνειας του εδάφους που καταλαμβάνουν οι υφιστάμενες, νέες και προς αποκατάσταση εγκαταστάσεις ανέρχεται σε 3.315 στρέμματα και δεν εμπίπτει, κατά την προσβαλλόμενη απόφαση, ούτε σε ειδικά προστατευόμενες ζώνες του δικτύου Natura ούτε σε περιοχές αρχαιολογικού ενδιαφέροντος.

Βασικές επιλογές του σχεδιασμού, όπως προκύπτει από τη μελέτη, είναι, μεταξύ άλλων:

α) Η χρήση της μεθόδου της υπόγειας, κατά βάση, εκμετάλλευσης, με την οποία επιτυγχάνεται η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών οχλήσεων.

β) Η κατασκευή υπόγειας στοάς για τη μεταφορά των προϊόντων και αποβλήτων από την Ολυμπιάδα στον Μαντέμ Λάκκο, κατά τρόπο ώστε αφ’ ενός να απελευθερώνεται η δημόσια οδός που χρησιμοποιούνταν για τις μεταφορικές ανάγκες των υφιστάμενων εκμεταλλεύσεων, η οποία επιβάρυνε τόσο το πολιτιστικό όσο και το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής και αφ’ ετέρου να αποτρέπεται η διατάραξη του Τόπου Κοινοτικής Σημασίας (Τ.Κ.Σ.) «Όρος Στρατωνικό-Κορυφή Σκαμνί» που βρίσκεται στην άμεση περιοχή των έργων.

γ) Η χωρική συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους των δραστηριοτήτων στην περιοχή του Μαντέμ Λάκκου όπου βρίσκεται η βιομηχανική ζώνη που θεσμοθετήθηκε με το από 18.10.1979 προεδρικό διάταγμα και η παύση λειτουργίας και αποκατάσταση παλαιών εργοστασίων και χώρων απόθεσης στις περιοχές Ολυμπιάδας και Στρατωνίου, ώστε να επιτυγχάνεται γεωγραφικός περιορισμός των περιβαλλοντικών οχλήσεων και εξυγίανση των περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών.

δ) Η υιοθέτηση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών που έχουν αναπτυχθεί σε όλες τις εκφάνσεις της επίμαχης δραστηριότητας (εξόρυξη, μέθοδος μεταλλουργίας, διαχείριση αποβλήτων, υδάτων, μείωση εκπομπών, κατασκευή χώρων απόθεσης κ.λπ.).

Ως απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιοποίηση των παραγόμενων συμπυκνωμάτων πυριτών Ολυμπιάδας και χαλκού-χρυσού Σκουριών στο νέο εργοστάσιο μεταλλουργίας, που εγκαθίσταται εντός της βιομηχανικής ζώνης Στρατονίκης-Στρατωνίου, τίθεται η εφαρμογή της πυρομεταλλουργικής μεθόδου ακαριαίας τήξης (flash smelting), αποκλειομένης της χρήσης κυανίου ή ενώσεών του κατά τη λειτουργία της μεταλλουργίας.

Με την προσβαλλόμενη απόφαση τίθενται γενικοί όροι για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που αναμένεται να προκληθούν τόσο στο φυσικό (αέρας, επιφανειακά, υπόγεια και θαλάσσια ύδατα, έδαφος, χλωρίδα/πανίδα), όσο και στο ανθρωπογενές περιβάλλον (οικισμοί, αρχαιολογικοί χώροι) και ειδικοί όροι για κάθε υποέργο με ιδιαίτερη έμφαση στη διαχείριση των αποβλήτων. Επίσης υπάρχει πρόβλεψη για τη σταδιακή αποκατάσταση των περιοχών κατά τη διάρκεια λειτουργίας της εκμετάλλευσης και τίθενται γενικοί και ειδικοί, ανά υποέργο, όροι προς διασφάλιση της επιτυχούς περιβαλλοντικής αποκαταστάσεως, μεταξύ των οποίων και η ύπαρξη πυκνότητας φυτοκάλυψης 80% για 3 συνεχόμενα έτη, με προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ιστορικών αποθέσεων και λιμνών τελμάτων. Κατά την αποκατάσταση των περιοχών λαμβάνεται υπ’ όψιν το συνολικό σχέδιο ρύθμισης των μετα-μεταλλευτικών χρήσεων γης των περιοχών επέμβασης, το οποίο εκπονείται από την προβλεπόμενη Επιστημονική Επιτροπή Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων και εξετάζει τη δυνατότητα ένταξης εγκαταστάσεων και περιοχών σε πρόγραμμα αξιοποίησής τους από την τοπική κοινωνία, με ειδική δε μελέτη του φορέα εκμετάλλευσης καθορίζονται τα τεχνικοοικονομικά στοιχεία για την επανένταξη των περιοχών επέμβασης στις προβλεπόμενες από το ρυθμιστικό σχέδιο χρήσεις.

Περαιτέρω, οργανώνεται ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης του έργου και της ποιότητας του περιβάλλοντος με αναλυτική καταγραφή των μεταβλητών που θα καταγράφονται για κάθε υποέργο και για κάθε περιβαλλοντικό μέσο (ατμόσφαιρα, ύδατα επιφανειακά/υπόγεια/θαλάσσια, έδαφος, ακουστικό περιβάλλον, δονήσεις/ακτινοβολίες, χλωρίδα/πανίδα) και καθορισμό της συχνότητας των μετρήσεων, τα σχετικά δε στοιχεία, πέραν της υποβολής τους στις αρμόδιες υπηρεσίες, δημοσιοποιούνται άμεσα στο διαδίκτυο, ώστε να είναι προσιτά στο ευρύ κοινό, ενώ ετησίως ο οικείος Δήμος ενημερώνεται για την πορεία του έργου με ειδική έκθεση περιβαλλοντικής παρακολούθησης.

Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο μηχανισμό ελέγχου της τήρησης των περιβαλλοντικών όρων, προς τούτο δε προβλέπεται η σύσταση, με κοινή υπουργική απόφαση, Επιστημονικής Επιτροπής Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων με συμμετοχή και εκπροσώπου του δήμου όπου υπάγεται το έργο, η οποία θα ελέγχει, μέσω των ετήσιων εκθέσεων που θα εκπονεί ο φορέας του έργου και των τεχνικών μελετών και των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που κατατίθενται στις αρμόδιες υπηρεσίες, τον τρόπο υλοποίησης της προσβαλλόμενης απόφασης, αλλά και εσωτερικής Επιστημονικής Ομάδας Ελέγχου Τήρησης των Περιβαλλοντικών Όρων που υποχρεούται να συστήσει προς το σκοπό αυτό ο φορέας του έργου. Εξ άλλου, σε συμφωνία με την αρχή της περιβαλλοντικής ευθύνης, η προσβαλλόμενη απόφαση επιβάλλει την κατάθεση εγγυητικής επιστολής ύψους 50.000.000 ευρώ, την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη στο πλαίσιο του π.δ. 148/2009, καθώς και πρόσθετη ασφαλιστική κάλυψη τουλάχιστον 1.500.000 ευρώ ετησίως για την εγκατάσταση απόθεσης αποβλήτων στον Κοκκινόλακκα, ενώ προβλέπει την υποχρέωση τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων ή προσθήκης νέων σε περίπτωση που δημιουργηθούν σοβαρά προβλήματα υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Ειδικοί περιβαλλοντικοί όροι έχουν τεθεί προς διασφάλιση της κοινωνικής διάστασης της επίμαχης δραστηριότητας και της διοχέτευσης των κοινωνικοοικονομικών ωφελειών, κατά βάση, προς την τοπική κοινωνία.

Φαίνεται λοιπόν ότι όλες οι αντίθετες απόψεις πηγάζουν από ένα και μοναδικό λόγο: Κανείς δεν κάθισε να διαβάσει επισταμένως την Μελέτη Περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αν κάποιος το έκανε, απλά έψαχνε να βρει κάποια στοιχεία για να στηρίξει τις κατηγορίες του. Ακόμα και πριν λίγες ημέρες, φιλοζωικές οργανώσεις της Χαλκιδικής εξέδωσαν ανακοίνωση κατά της επένδυσης, μιλώντας ακόμη για «…επιφανειακή εκμετάλλευση και επεξεργασία του εδάφους με κυάνιο,…», όταν έχει τονιστεί εκατοντάδες φορές, σε συνεντεύξεις, άρθρα, εκπομπές, και διατυπώνεται σαφέστατα τόσο στην απόφαση του ΣτΕ, όσο και στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ότι στην μέθοδο που θα εφαρμοστεί δεν περιλαμβάνεται κυάνιο. Βγάλτε μόνοι σας τα δικά σας συμπεράσματα.