Η σύγχρονη βιομηχανική εξόρυξη χρυσού στην Ευρώπη, ουδεμία σχέση έχει με προηγούμενες πρακτικές. Σε κάθε βήμα της διαδικασίας, από την εξόρυξη μέχρι την κατεργασία και την παραγωγή των τελικών ράβδων χρυσού, χρησιμοποιούνται υπεύθυνες μέθοδοι οι οποίες και πρέπει να συμμορφώνονται με τα πολύ υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα που έχουν τεθεί για την ενίσχυση της ασφάλειας και την προστασία του περιβάλλοντος.
Ειδικότερα, τα σύγχρονα χρυσωρυχεία στην Ευρώπη, είτε αυτά που βρίσκονται σε στάδιο σχεδιασμού είτε αυτά που βρίσκονται σε πλήρη λειτουργία , χρησιμοποιούν τις εγκεκριμένες από την Ε.Ε. Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (Best Available Techniques). Οι τεχνικές αυτές περιγράφονται σε ένα Reference Document που υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και σε πλήρη συμφωνία με τη βασική, για τον κλάδο της εξορυκτικής βιομηχανίας, Οδηγία 2006/21/EC για τη Διαχείριση Μεταλλευτικών – Εξορυκτικών Αποβλήτων (“Mining Waste Directive” 2006/21/EC). Αποτέλεσμα αυτών, είναι να εφαρμόζονται οι πλέον αποτελεσματικές και προχωρημένες μέθοδοι και τεχνολογίες τόσο στην εξόρυξη όσο και στην επεξεργασία του ορυκτού αλλά και στις υδρομεταλλουργικές ή πυρομεταλλουργικές διεργασίες για την παραγωγή των τελικών προϊόντων. Έτσι, κάθε σύγχρονη εκμετάλλευση χρυσού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπόκειται σε ένα σύνολο ολοκληρωμένων και αυστηρών κανονισμών που έχουν θεσπιστεί και καθορίζουν όλο το φάσμα της παραγωγής, με σκοπό τη διασφάλισή της εφαρμογής κανόνων Βιώσιμης Ανάπτυξης, Ανάπτυξης από όλα τα κράτη-μέλη που έχουν τέτοιου είδους δραστηριότητα. Συγκεκριμένα:
- Κάθε project ανάπτυξης – εκμετάλλευσης χρυσού, πρέπει να εκπονεί μια πλήρως εμπεριστατωμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), σε συμφωνία με την Οδηγία «περί εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εκτέλεση έργων (EIA)», προκειμένου να εκτιμηθεί αναλυτικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της δραστηριότητας και οι δυνατότητες αντιμετώπισης-ελαχιστοποίησης και αναίρεσής του. Οι μελέτες αυτές τίθενται σε γνώση των τοπικών κοινωνιών και κάθε ενδιαφερόμενου ή εμπλεκόμενου φορέα όπου με βάση της συμφωνία Aarchus, τους δίνεται η δυνατότητα να εκφράσουν παρατηρήσεις, απόψεις ή και καθολική διαφωνία με το προτεινόμενο έργο. Όλες οι απόψεις αυτές, λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τις αδειοδοτούσες αρχές και συνυπολογίζονται στις αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), που τελικά εκδίδει εάν εγκρίνει το έργο, η αδειοδοτούσα αρχή.
- Σε κάθε project ανάπτυξης – εκμετάλλευσης χρυσού μέσα στη ΜΠΕ, περιλαμβάνεται ειδική μελέτη από το φορέα εκμετάλλευσης για τη διαχείριση των μεταλλευτικών αποβλήτων, σύμφωνα με την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Οδηγία Mining Waste Directive. Με βάση την οδηγία, κάθε φορέας ανάπτυξης- εκμετάλλευσης χρυσού, πρέπει να εκπονήσει μελέτη διαχείρισης μεταλλευτικών αποβλήτων η οποία θα πληρεί τις αυστηρές προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την οδηγία, προκειμένου να καθίσταται απόλυτα ασφαλής, για την υγεία και το περιβάλλον, η διαχείριση των μεταλλευτικών – εξορυκτικών αποβλήτων και των προβλεπόμενων εγκαταστάσεών τους. Αυτές οι προϋποθέσεις περιλαμβάνουν εκτός των άλλων:
− Κατάλληλα μέτρα που θα διασφαλίζουν από πιθανές αστοχίες, την κατασκευή και τη λειτουργία των εγκαταστάσεων αποβλήτων του έργου.
− Ακριβή διαχειριστικά σχέδια που θα περιγράφουν τον τρόπο αντιμετώπισης των παραγόμενων εξορυκτικών αποβλήτων, με στόχο τη βέλτιστη διαχείρισή τους, τη μείωση των αποθέσεών τους, την επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσή τους, όπου είναι αυτό δυνατό και τέλος την αποκατάσταση του χώρου μετά το πέρας της λειτουργίας της εγκατάστασής τους.
− Εκπόνηση σχεδίου πρόληψης, αντιμετώπισης και πληροφόρησης για σοβαρά ατυχήματα (ατυχήματα που μπορούν να προκαλέσουν απώλεια ανθρώπινων ζωών ή να προξενήσουν σοβαρές ζημιές στο περιβάλλον) από αστοχία εγκαταστάσεων αποβλήτων.
− Υποχρέωση αποκατάστασης των εγκαταστάσεων των αποβλήτων στο τέλος της ζωής του μεταλλείου, με βάση τις αποφάσεις έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ).
− Αυστηρό πλαίσιο διασφάλισης του περιβάλλοντος και της αποκατάστασης των χώρων λειτουργίας των εγκαταστάσεων αποβλήτων, μετά το πέρας της εκμετάλλευσης, όπως και τήρησης σοβαρών υποχρεώσεων, φροντίδας και παρακολούθησης των αποκαταστημένων χώρων, μετά το κλείσιμο του εργοταξίου.
− Επιθεωρήσεις από όργανα της πολιτείας, προκειμένου να εξασφαλίζεται η τήρηση των όρων με τους οποίους αδειοδοτήθηκε το έργο, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του .
− Καταβολή χρηματοοικονομικής εγγύησης ότι θα τηρηθούν οι εγκεκριμένοι όροι αποκατάστασης και προστασίας του περιβάλλοντος , η οποία κατατίθεται πριν από την έναρξη της εκμετάλλευσης. Αυτό λειτουργεί ως εξασφάλιση της πολιτείας, προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα, ακόμη και αν ο φορέας εκμετάλλευσης πάψει να υπάρχει, να υλοποιηθούν οι υποχρεώσεις που προκύπτουν από την ΑΕΠΟ, συμπεριλαμβανομένης όχι μόνο της αποκατάστασης του μεταλλευτικού χώρου μετά το πέρας λειτουργίας του, αλλά και των υποχρεώσεων φροντίδας μετά το κλείσιμό του.
- Οι μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις άρα και αυτές του χρυσού, πρέπει να συμμορφώνονται με όλες τις ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οδηγίες, κάτι το οποίο πρέπει να αποδεικνύεται μέσω της εκπονούμενης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Βασικές οδηγίες που αφορούν τον κλάδο της εξόρυξης, είναι η Οδηγία Πλαίσιο για το νερό (Water Framework Directive) όπως και η Οδηγία περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης (Environmental Liability Directive) η οποία επιβάλλει καθεστώς ευθύνης σε περίπτωση ζημιάς στο περιβάλλον ή επικείμενης απειλής καταστροφής περιβάλλοντος από τη λειτουργία μεταλλευτικών εγκαταστάσεων.
ΧΡΥΣΟΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΤΕΧΝΗ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ», Σ.Μ.Ε., 2013
