Το ειδησεογραφικό site Elsevier δημοσίευσε προχθές ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο για τις δραστηριότητες της SOMO, επικεντρώνοντας στις αντιφάσεις που αφορούν τη χρηματοδότηση της εταιρείας. Κι εδώ που τα λέμε, μια «Μη Κερδοσκοπική» επιχείρηση η οποία παίρνει επιχορήγηση 2 εκατομμύρια το χρόνο, ενώ παράλληλα έχει και δικά της έσοδα από τις έρευνες που διενεργεί για λογαριασμό τρίτων, λογικό είναι να προκαλεί κάποιες απορίες…

Το άρθρο είναι στα Ολλανδικά (εδώ), αλλά το μεταφράσαμε για όποιον ενδιαφέρεται.

Να κάνουμε μερικά σχόλια:

• Η SOMO προέρχεται από κινήματα και από την ριζοσπαστική αριστερά
• Πουθενά δεν γίνεται λόγος για περιβάλλον. Αυτά είναι εφευρήματα του Παρατηρητηρίου και του Τόλη, ο οποίος «είδε πόρτα ανοικτή και μπήκε»
• Ακόμα και Ολλανδοί δημοσιογράφοι αναρωτιούνται για την SOMO.
• Υπάρχει διαφωνία και με το ίδιο το Ολλανδικό κράτος που την χρηματοδοτεί

 

«SOMO: 2 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΝΑ ΜΠΛΟΚΑΡΕΙ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΕΣ

της Fleuriëtte van de Velde, δημοσιογράφου οικονομικού ρεπορτάζ, 31 Μαρτίου 2015

Το Ινστιτούτο Ερευνών Somo λαμβάνει € 2.000.000 ετησίως από το ολλανδικό κράτος για να αντισταθμίσει τις «επιζήμιες πρακτικές των πολυεθνικών».

Το ερώτημα: Γιατί το κάνει αυτό με τα χρήματα των φορολογουμένων;

Επειδή «Η Ολλανδία είναι ένας φορολογικός παράδεισος που βάζει τις κυβερνήσεις των φτωχών χωρών σε μειονεκτική θέση. Οι φαρμακευτικές εταιρείες αφήνουν τους ασθενείς στις αναπτυσσόμενες χώρες συχνά να φροντίσουν τον εαυτό τους μόνοι μετά τη συμμετοχή τους σε έρευνες νέων φαρμάκων» και

Διότι «εταιρείες όπως η ΙΚΕΑ πληρώνουν λίγο ή καθόλου φόρο στην Ολλανδία, ενώ «ειλικρινείς» πολίτες και οι επιχειρήσεις πληρώνουν επιπλέον».

Αυτά είναι μερικά μόνο από τις απόψεις και τις διαπιστώσεις της SoMo, το Κέντρο για την έρευνα σχετικά με τις πολυεθνικές εταιρείες. Είναι ένας μικρός, σχετικά άγνωστος μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «οργανισμός γνώσης και δικτύωσης» που δεν έχει μεγάλη εκτίμηση για τις διεθνείς επιχειρήσεις.

Από το 1973, η SoMo, που προέρχεται από τα κινήματα ειρήνης όπως το Shalom και της ριζοσπαστικής αριστεράς οργάνωση «Χ min Υ» έχει ως στόχο να παρακολουθεί τις πολυεθνικές, καθώς και τα αποτελέσματα των πολιτικών τους στους ανθρώπους και το περιβάλλον σε όλο τον κόσμο με κριτικό πνεύμα.

Εικονικές εταιρείες

Με την έρευνα σε εταιρείες και βιομηχανίες, η SoMo που εδρεύει στο Άμστερνταμ, θέλει να εμπλέξει σε όλο τον κόσμο οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (όπως τα συνδικάτα και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις) στην «καταπολέμηση των επιζήμιων στρατηγικών και πρακτικών των πολυεθνικών επιχειρήσεων».

Η Somo λαμβάνει ετησίως 2 εκατομμύρια επιχορήγηση από το Υπουργείο Εξωτερικών, το μεγαλύτερο χρηματοδότη της οργάνωσης. Από την ετήσια έκθεση του 2013 φαίνεται ότι η SoMo είχε περίπου 3 εκατομμύρια ευρώ έσοδα αυτό το έτος: 75% προήλθε από το κράτος, και 6 % έχει κερδίσει η ίδια η SoMo, με έρευνες για λογαριασμό οργανισμών, όπως η ομοσπονδία FNV.

Η Somo αυτοαποκαλείται «φύλακας». Γι ‘αυτό διεξάγει έρευνα για τις τοπικές καταχρήσεις στον τομέα της ένδυσης σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές, και καλεί τις εταιρείες όπως η H & M να κάνει κάτι περισσότερο γι’ αυτό. Τα τελευταία χρόνια η SoMo επικεντρώνεται επίσης στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Διεξάγει έναν αγώνα ενάντια σε εικονικές εταιρείες και φορολογικές συμφωνίες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά τις κυβερνήσεις των φτωχών χωρών.

Σπατάλες

Η Somo ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα μια έκθεση σχετικά με τη φοροαποφυγή, εναντίον μιας καναδικής μεταλλευτικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα μέσω μιας εταιρείας-θυρίδας στην Ολλανδία. Απολύτως νόμιμο, τόνισε η εταιρεία σε ένα σχόλιο. Η SoMo ισχυρίζεται πως η Ολλανδία, λόγω των φορολογικών κανονισμών της, υπονομεύει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η οποία μαστίζεται από το χρέος: «Η Ελλάδα εξαπατάται με φοροαποφυγή μέσω των Κάτω Χωρών», ήταν ο τίτλος του δελτίου τύπου.

Η Ελλάδα θα χάσει «εκατομμύρια» από τα χρήματα των φορολογουμένων. Αυτό φαίνεται μεγάλο ποσό, αλλά δεν είναι τίποτα μπροστά στα δεκάδες δισεκατομμύρια που οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν σπαταλήσει μέσω της κακοδιαχείρισης.

Η Somo συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς (το όνομα ενός εκλιπόντος μαρξιστή επιστήμονα), που είναι συνδεδεμένο με την ριζοσπαστική αριστερή πτέρυγα του κυβερνώντος κόμματος ΣΥΡΙΖΑ, και έχει ως στόχο την προώθηση του «σοσιαλισμού με δημοκρατία και ελευθερία».

Προπαγάνδα

«Η Ολλανδία είναι ένας δρόμος για τον παράδεισος η κυβέρνηση κάνει πολύ λίγα για να αποθαρρύνει τις πολυεθνικές εταιρείες που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλού, από τη χώρα μας», πρότεινε SoMo το 2013. Η οργάνωση εργοδοτών VNO-NCW βρήκε αυτά τα λεγόμενα «καθαρή προπαγάνδα» και αντέτεινε ότι οι ολλανδικές επιχειρήσεις και η κυβέρνηση κάνουν καλή δουλειά στον τομέα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Η Somo είναι επίσης κάθετα αντίθετη με το Ευρωπαϊκό-αμερικανικό σύμφωνο ελευθέρων συναλλαγών (ΤΤΙΡ), λέγοντας πως θα πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση του εμπορίου και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Η Somo επικρίνει την μυστικοπαθής φύση των διαπραγματεύσεων και ανήκει στους αντιτιθέμενους στη ρήτρα που επιτρέπει στις εταιρείες να μηνύουν κυβερνήσεις.

Η Somo στρέφεται επίσης κατά της Υπουργού Εξωτερικού Εμπορίου και Ανάπτυξης, Lilianne Ploumen από το εργατικό κόμμα PvdA. Η Ploumen ισχυρίζεται ότι η συμφωνία ΤΤΙΡ δημιουργεί σε όλο τον κόσμο 2,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, αλλά η Somo δεν συμφωνεί.

Κακή δημοσιότητα

Στα κόμματα της αριστερής πτέρυγας στη Βουλή των Αντιπροσώπων – όπως η Χριστιανική Ένωση, το SP, το PvdA και οι Πράσινοι Αριστεροί -που θεωρούν τον «επηρεασμό των ενδιαφερομένων μερών», σαν αποστολή τους, η SoMo βρίσκει ευήκοα ώτα. Κανονίζουν και θέτουν ερωτήσεις στη Βουλή των Αντιπροσώπων μετά από αναφορές της SoMo, το περιεχόμενο των οποίων συχνά συνδέεται απόλυτα με τις δικές τους απόψεις.

Στους κύκλους των εργοδοτών οι δραστηριότητες της SoMo οδηγούν σε συνοφρυωμένα πρόσωπα. Η Somo απεικονίζει την Ολλανδία άσχημα σε ένα διεθνές πλαίσιο, ως «φορολογικό παράδεισο», ενώ η χώρα δεν παραβιάζει κανένα νόμο. Οι εκπρόσωποι των συμφερόντων αμερικανικών εταιρειών στην Ολλανδία, η AmCham, δεν είναι ευχαριστημένοι με την επιδότηση την οποία λαμβάνει η Somo.

«Η κυβέρνηση πασχίζει να προσελκύσει ξένες εταιρείες εδώ και ταυτόχρονα επιδοτεί οργανισμούς που τρέφουν βαθιά αποστροφή προς τις εταιρείες αυτές…», λέει ο Patrick Mikkelsen (41), Διευθυντής του AmCham. «Εντάξει, αλλά γιατί να προσπαθήσει να αντισταθμίσει αυτή την επιχείρηση σε βάρος του φορολογούμενου;»

Ρόλος φύλακα

Ο Ronald Gijsbertsen (39), Διευθυντής της SoMo, πιστεύει ότι η επιχορήγηση είναι νόμιμη. «Η κυβέρνηση δεν γνωρίζει τα πάντα. Καλεί φορείς, όπως SoMo, να κάνουν ενεργή έρευνα. Τους υποδεικνύουμε τις κοινωνικές συνέπειες ορισμένων σχεδίων. Η Ploumen είναι χαρούμενη με την κριτική μας, διότι συμβάλλει σε μια πιο συνεκτική πολιτική. Και έχουμε ένα ρόλο φύλακα. Οι έρευνές μας οδηγούν σε ερωτήσεις, μετά την οποία η Υπουργός αναλαμβάνει δράση. Επίσης, οι εταιρείες παίρνουν στα σοβαρά τις έρευνές μας.»

Η υπουργός Ploumen άφησε να γνωστοποιηθεί μέσω εκπροσώπου της πως βρίσκει την κριτική της SoMo εποικοδομητική. Οι Δραστηριότητες της Somo ταιριάζουν στην πολιτική ενίσχυσης της «κοινωνία των πολιτών».

Η Somo, η οποία έχει 35 εργαζόμενους, αυτοαποκαλείται «ανεξάρτητη, αλλά όχι χωρίς αξίες». Ο Gijsbertsen δεν νομίζει ότι υπάρχει ασυμβίβαστο μια εταιρεία έρευνας με κυβερνητική επιχορήγηση να έχει τη δική της ατζέντα. «Κάνουμε την έρευνά μας, αλλά η επιλογή του θέματος είναι δική μας. Αυτός είναι ο λόγος που δεν κάνουμε π.χ. έρευνα σχετικά με το πώς μια επιχείρηση μπορεί να μεγιστοποιήσει το κέρδος της, δεν το βρίσκουμε ενδιαφέρον.»

Μισθοί πείνας

Η Somo συνειδητά κατονομάζει και υποδεικνύει. Η έκθεση που δημοσιεύθηκε το 2011 με το τίτλο «Somo – τα πικρά φρούτα», στόχευε την αλυσίδα σουπερμάρκετ Albert Heijn και την παρέδωσε σε δημόσια διαπόμπευση. «Μισθοί πείνας, εξαιρετικά μεγάλες εργάσιμες ημέρες και όχι συνδικαλισμός: είναι η πικρή επίγευση από πολλά φρούτα και λαχανικά στο Albert Heijn», έγραφε το δελτίο τύπου.

Σύμφωνα με τη SoMo γινόταν λόγος για τις κακές συνθήκες εργασίας σε εταιρείες στις χώρες όπου η Albert Heijn αγοράζει φρούτα, όπως το Περού και η Αίγυπτος.

Η έκθεση έτυχε της ιδιαίτερης προσοχής των μέσων ενημέρωσης. Η Albert Heijn δήλωσε τότε πως δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της στην έκθεση. Η Somo παραδέχθηκε πως η Albert Heijd εφάρμοζε πολιτικές για την αντιμετώπιση της κατάχρησης, αλλά διαπίστωσε ότι έφερναν πενιχρά αποτελέσματα. Ήταν επιβλαβές για την εικόνα της Albert Heijn, κυρίως επειδή δεν αναφέρθηκαν και άλλα σούπερ μάρκετ.

«Η Albert Heijn ξεχώρισε μόνο γιατί είναι η μεγαλύτερη αλυσίδα σούπερ μάρκετ, και ότι, ως εκ τούτου έχει μεγάλη ευθύνη», γράφουν οι ερευνητές.

Κλοπή

Σχετικά με το όραμά του, ο Gijsbertsen είναι σαφής. Στη διοίκηση επιχειρήσεων αυτά που διδάσκουν τους μαθητές ισοδυναμούν με «κλοπή», είπε το 2013 σε ολλανδική καθημερινή εφημερίδα. «Μαθαίνεις να κατανέμεις το κέρδος στα επόμενα έτη ώστε να πληρώνεις όσο το δυνατόν λιγότερο φόρο». Σήμερα, δηλώνει γι ‘αυτό: « Δεν λέω ότι ξεχωριστά ο διαχειριστής είναι ένας κλέφτης, αλλά συλλογικά έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα εξαπάτησης, εκμετάλλευσης και εξάντλησης. Είναι κοινωνική κλοπή.»

Αυτό φαίνεται να είναι μια επαρκής περίληψη της κοσμοθεωρίας της Somo.

Τι παίρνει η SoMo από την Υπουργό Ploumen;

Η Somo πήρε πάνω από 1 εκατομμύριο ευρώ το 2014, ως μέλος της Συμμαχίας IMPACT, στην οποία έξι οργανώσεις με επικεφαλής τον οργανισμό βοήθειας Oxfam Novib εργάζονται επάνω σε καινοτόμους τρόπους για την καταπολέμηση της φτώχειας.

Η Somo έλαβε επίσης το 2014 ως μέλος της Συμμαχίας Fair Green & Global (FGG) € 524.359 ως επιχορήγηση. Με σκοπό την «ενίσχυση οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες εκπροσωπούν τα συμφέροντα του τοπικού πληθυσμού και να συμβάλει έτσι στην κοινωνικά δίκαιη και οικολογικά βιώσιμη ανάπτυξη», αναφέρει η ιστοσελίδα.

Για την περίοδο 2012-2016 η SoMo παίρνει επίσης € 1.600.000 για το έργο Stand up for Rights και για την περίοδο 2012-2017 σχεδόν 1 εκατομμύριο για το πρόγραμμα «Πολυεθνικές εταιρείες σε περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις».