Tag Archives: Σκουριώτισσα

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΜΕΤΑΛΛΕΙΟ ΤΗΣ ΣΚΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ, ΚΥΠΡΟΣ

Στην Κύπρο έχουν ξεπεράσει εμμονές και προκαταλήψεις του παρελθόντος. Στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας, όπου πλέον, εκτός από χαλκός, παράγεται και χρυσός, είχαμε την ευκαιρία να δούμε μια σύγχρονη εξορυκτική δραστηριότητα του σήμερα.

Ακούγοντας για μεταλλεία και για χρυσό, ενδεχομένως να έρχονται στο μυαλό σου εικόνες με κακοντυμένους μεταλλωρύχους που παλεύουν με τη γη, μέσα σε γαλαρίες και υπόγειες στοές. Επίσης, φτάνοντας στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας, στην περιοχή Σολιάς, μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγαμε πως θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε κανένα παλιό θησαυροφυλάκιο με ράβδους χρυσού σαν κι αυτές που βλέπει κανείς μόνο σε ταινίες.

Φευ όμως! Μόνο με ταινίες ή με ρετρό εικόνες μεταλλωρύχων δεν έχει σχέση η σύγχρονη μεταλλουργία και δη η δραστηριότητα που αντικρύσαμε στη Σκουριώτισσα. Είδαμε μια σύγχρονη βιομηχανία, όπου πρόσφατα λειτούργησε μια νέα μονάδα παραγωγής πολύτιμων μετάλλων (σ.σ. χρυσός και ασήμι). Μια εταιρεία στελεχωμένη με επιστημονικά καταρτισμένο προσωπικό και με φιλόδοξους αναπτυξιακούς προσανατολισμούς. Μια μονάδα που φέρνει χρήματα στον τόπο, που στηρίζει την οικονομία και ενισχύει τις κοινότητες της περιοχής Σολέας, μια μονάδα με ευαισθησίες στα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και υψηλό αίσθημα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.

Σίγουρα, η δουλειά της εταιρείας Hellenic Copper Mines δεν είναι εύκολη, αφού στις μέρες μας απαιτείται 30 φορές περισσότερος κόπος και έξοδα για εξόρυξη χαλκού, σε σχέση με πριν μερικές δεκαετίες (μέχρι και το ’74 συγκεκριμένα, όταν η διαχείριση του μεταλλείου ανήκε στην αμερικάνικη CMC). Όσον αφορά τον χρυσό χρειάζεται έντονη προσπάθεια και μεγάλη τεχνογνωσία, έτσι ώστε να καταλήξουμε σε αυτά τα μόλις 0,7 γραμμάρια χρυσού που αναλογούν σε κάθε τόνο χρυσοφόρου μεταλλεύματος.

«Η ποσότητα του χρυσού που περιέχεται σ’ ένα μεγάλο φορτηγό που μεταφέρει μετάλλευμα, δεν υπερβαίνει αυτήν που χρειάζεται για να κατασκευαστεί μια αρραβώνα», όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε η διεύθυνση της εταιρείας.

Η σχέση Σκουριώτισσας – Παρθενώνα

Θεωρώντας ότι το θέμα παραγωγής πολύτιμων μετάλλων έχει ενδιαφέρον, μεταβήκαμε στο Μεταλλείο της Σκουριώτισσας, ώστε να δούμε από κοντά και να κατανοήσουμε καλύτερα το μέγεθος της προσπάθειας που καταβάλλεται σε σχέση με την παραγωγή πολύτιμων μετάλλων στον τόπο μας.

Κατά τη διάρκεια της πολύωρης παραμονής και ξενάγησης μας, διαπιστώσαμε ότι μιλάμε για μια εταιρεία που είναι 100% εξαγωγική, έχει ένα ετήσιο ύψος εξαγωγών αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων και συνεισφέρει πολλά στον τόπο.

Κατά την  παρουσία μας στη Σκουριώτισσα, δεν μείναμε εντυπωσιασμένοι μόνο από το μέγεθος της έκτασης την οποία καλύπτει το μεταλλείο (εκτείνεται σε 2.8 km2), την υπέροχη θέα από ψηλά, η οποία φτάνει ως τον Ξερό, την Αίπεια και τη θάλασσα και φυσικά την ιστορία του χώρου που λειτουργεί αδιαλείπτως για 4.500 χρόνια και αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα μεταλλεία στην κόσμο. Μάθαμε, επίσης, το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο ότι ώχρα από τη Σκουριώτισσα έχει χρησιμοποιηθεί για να βαφτούν τα αετώματα του Παρθενώνα, τα οποία σήμερα εκτίθενται στο Μουσείο της Ακρόπολης!

Ακόμα, εντυπωσιαστήκαμε βλέποντας και ακούγοντας για τα στάδια παραγωγής χαλκού, του οποίου η ποιότητα είναι μία από τις καλύτερες στον κόσμο (99,999% καθαρότητας), αλλά και χρυσού, μαθαίνοντας μάλιστα πως σε όλη τη διαδικασία λαμβάνουν μέρος -εκτός από μεταλλωρύχους- γεωλόγοι, χημικοί μηχανικοί, μηχανολόγοι, μεταλλειολόγοι, χημικοί, ηλεκτρονικοί, τοπογράφοι, μηχανικοί περιβάλλοντος, ενώ αξιοποιούνται και γνώσεις βιολογίας και μικροβιολογίας. Δηλαδή, για τη δραστηριότητα αυτή απαιτείται μια γκάμα ειδικών υψηλού ακαδημαϊκού επιπέδου με άριστες τεχνικές γνώσεις.

Ο μοναδική εταιρεία στην Κύπρο που παράγει μεταλλευτικά προϊόντα

Η Hellenic Copper Mines ιδρύθηκε το 1995 κατασκευάζοντας το σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής καθόδων χαλκού. Η παραγωγική ζωή της ξεκίνησε τον Ιούνη του 1996 και είναι η μοναδική παραγωγική μεταλλευτική εταιρεία που διαθέτει η Κύπρος και παράγει μεταλλευτικά προϊόντα. «Είχαμε την τύχη να προερχόμαστε από την Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία, η οποία διέθετε μακρά πείρα και παράδοση, ενώ παράλληλα είχε και υψηλά επίπεδα στα θέματα τεχνολογίας. Όλη αυτή η εμπειρία και η γνώση μεταλαμπαδεύτηκε στη νέα εταιρεία και κάπως έτσι ξεκινήσαμε. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία της παραδοσιακής τεχνογνωσίας της Κύπρου, συνδυάστηκε με τη μοντέρνα αντίληψη της μεταλλευτικής δραστηριότητας της νέας -και εδώ και χρόνια ανεξάρτητης και υπό κυπριακή ιδιοκτησία και διεύθυνση εταιρείας-, τόσο σε ό,τι αφορά στην τεχνολογία όσο και στην εταιρική κοινωνική ευθύνη και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών ζητημάτων που έχει να αντιμετωπίσει ο μεταλλευτικός τομέας», μας τόνισαν  οι υπεύθυνοι της εταιρείας.

Υδρομεταλλουργία για πρώτη φορά στην Ευρώπη

Συνεχίζοντας, μας ανέφεραν ότι η τεχνολογία της υδρομεταλλουργίας είναι η πιο φιλική για την παραγωγή χαλκού. «Βασική διαφορά μας από τις προηγούμενες δραστηριότητες στον τομέα του χαλκού είναι ότι η εταιρεία μας παράγει έκτοτε και έως σήμερα καθόδους χαλκού, δηλαδή τελικό προϊόν χαλκού και όχι ημικατεργασμένο προϊόν, γεγονός που σημαίνει ότι η προστιθέμενη αξία στο προϊόν που παράγουμε είναι πολύ μεγαλύτερη, με όλη την επεξεργασία να γίνεται στην Κύπρο. Είναι για πρώτη φορά, μετά την αρχαιότητα, που καταφέραμε να κάνουμε παραγωγή στην Κύπρο μεταλλικό χαλκό». Να σημειώσουμε ότι η κάθε πλάκα (κάθοδος) που παράγεται, ζυγίζει γύρω στα 40-50 κιλά.

Σε σχέση με τη μέθοδο της υδρομεταλλουργίας, η Εταιρεία χρησιμοποιεί πολύ χαμηλότερες ποσότητες  αντιδραστηρίων που πιθανόν να προκαλούν κάποια ανησυχία στον κόσμο -συγκεκριμένα, χρησιμοποιεί το 1/10 αντιδραστηρίων απ’ ότι χρησιμοποιούν άλλα μεταλλεία για την ίδια παραγωγή.

Καθόλου εύκολο το έργο

«Σε σχέση με την αρχαία δραστηριότητα, εμείς σήμερα επεξεργαζόμαστε 50 φορές χαμηλότερης περιεκτικότητας μεταλλεύματα και σε σχέση με τη δραστηριότητα της αμερικανικής CMC, η οποία λειτούργησε στην Κύπρο για περισσότερα από 50 χρόνια, εκμεταλλευόμενη τα πολύ πλούσια κοιτάσματα του νησιού -ήρθε στην Κύπρο το 1913 και έφυγε το 1974, μετά την εισβολή, αφού τα εργοστάσια επεξεργασίας βρίσκονταν στο κατεχόμενο Ξερό και το Μαυροβούνι-, είμαστε περίπου 30 φορές πιο κάτω σε περιεκτικότητα. Εμείς, δηλαδή, κάνουμε 30 φορές περισσότερο κόπο και έξοδα για να εξάγουμε ένα προϊόν σήμερα».

Όλα τα προϊόντα εξάγονται

Η εταιρεία είναι 100% εξαγωγική, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα επεξεργασίας στην Κύπρο. Ο χαλκός χρησιμοποιείται κυρίως στην ηλεκτροτεχνία για την κατασκευή καλωδίων, αλλά και άλλων προϊόντων, όπως χαλκοσωλήνες, κράματα μπρούντζου κοκ. Στην ουσία, είναι το βασικότερο μέταλλο που χρειάζεται η βιομηχανία για να παραγάγει οτιδήποτε ηλεκτρικό. Στην Κύπρο δεν υπάρχουν εργοστάσια επεξεργασίας καθαρού χαλκού για την κατασκευή προϊόντων τελικής χρήσης. «Η ποιότητα του χαλκού που παράγουμε είναι μία από τις καλύτερες στον κόσμο (99,99,9% καθαρότητας). Είναι διακεκριμένη παγκοσμίως. Επομένως, χρησιμοποιείται για τις πιο απαιτητικές χρήσεις του χαλκού. Όπως για παράδειγμα, τα καλώδια των τηλεπικοινωνιών, που απαιτούν τέλεια ποιότητα χαλκού. Τον χαλκό που παράγουμε, τον εμπορευόμαστε κυρίως με την Ευρώπη, ενώ το τελευταίο διάστημα εξαγάγουμε και στην Αίγυπτο».

Οι ευσυνείδητοι μεταλλωρύχοι

Εκείνο που καθιστά τη Hellenic Copper Mines πρωτοπόρα (και το τονίζουν με ιδιαίτερη έμφαση οι άνθρωποί της), είναι η αντίληψη της αειφόρου ανάπτυξης. Δηλαδή, όπως διευκρίνισαν, προϊόντα που παλαιότερα αναμειγνύονταν με άλλα υλικά και έχαναν την αξία τους, αυτοί ως ευσυνείδητοι μεταλλωρύχοι τα ξεχωρίζουν και όταν έρθει τελικά η ώρα τα αξιοποιούν εμπορικά. Μεταξύ αυτών των προϊόντων ήταν κι ένα πέτρωμα το οποίο περιείχε πολύ χαμηλές ποσότητες χρυσού, στο οποίο εάν γινόταν εξειδικευμένη εξορυκτική δραστηριότητα (μόνο για εκείνο), δεν θα είχε οικονομικό ενδιαφέρον. Όμως, επειδή έπρεπε η εξόρυξη να γίνει για να αποκαλυφθεί το κοίτασμα του χαλκού (συνεπώς το κόστος εξόρυξης το κάλυπτε η άλλη δραστηριότητα εξόρυξης του χαλκού), κατάφεραν να μαζέψουν μια ποσότητα χρυσοφόρου μεταλλεύματος, πολύ χαμηλής περιεκτικότητας, αλλά χωρίς επιπρόσθετο εξορυκτικό κόστος.

Έχοντας βαθιά γνώση των μεταλλευτικών δεδομένων της Κύπρου, η εταιρεία διαθέτει μια σύγχρονη αντίληψη που στηρίζεται στο ότι, αν όλα αυτά τα επιμέρους πετρώματα αναμιχθούν μαζί με άλλα και πεταχθούν δεν θα έχουν καμία οικονομική αξία, ενώ αν διαχωριστούν ίσως στο μέλλον αποδεικνύονταν οικονομικά εκμεταλλεύσιμα και απέδιδαν στον τόπο εθνικό προϊόν. Αυτό, μάλιστα, θα απέτρεπε και την πρόσθετη εξόρυξη άλλων περιοχών.

Το ίδιο γίνεται και με άλλα προϊόντα, όπως οι ούμπρες, οι ώχρες, ο ασβεστόλιθος και ο μπεντονίτης, τα οποία την κατάλληλη στιγμή αξιοποιούνται εμπορικά.

Με αυτό τον τρόπο, αναπτύχθηκαν παραγωγικές μέθοδοι επεξεργασίας μεταλλευμάτων χαμηλής περιεκτικότητας, μειώνοντας παράλληλα επιπτώσεις που υπό άλλες συνθήκες θα προκαλούσαν μεγάλη επιβάρυνση στο περιβάλλον.

Πού πάει ο χρυσός

Παρότι στην Κύπρο υπάρχουν μονάδες που μπορούν να επεξεργαστούν χρυσό και άργυρο, εντούτοις είναι μικρές και δεν έχουν τη δυνατότητα να απορροφήσουν το προϊόν που παράγεται από την Σκουριώτισσα. Άρα, αναγκαστικά, πρέπει να εξαχθεί. Το προϊόν της Σκουριώτισσας (σ.σ. ένα κράμα πολυτίμων μετάλλων, που περιέχει χρυσό και άργυρο και το υπόλοιπο είναι κυρίως χαλκός) αποστέλλεται σε ελβετικό οίκο, ο οποίος διαχωρίζει τα προϊόντα. Η αποπληρωμή της αξίας του γίνεται είτε με την καταβολή χρημάτων, είτε με την αποστολή διαχωρισμένων προϊόντων πίσω. Από την Κύπρο εξάγονται υπό μορφή πλακών, δηλαδή ράβδων, οι οποίες έχουν ένα βάρος από 5 έως 10 κιλά η κάθε μια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χαλκός και ο χρυσός έχουν τεράστια σκαμπανεβάσματα στις χρηματιστηριακές τους τιμές. Γι’ αυτό χρειάζεσαι μια πολύ εξειδικευμένη ομάδα που να παρακολουθεί συνεχώς τις διεθνείς τιμές αυτών των προϊόντων και να μπορεί να  προστατεύσει τα εισοδήματα της εταιρείας. Αυτή η δουλειά δεν είναι ούτε για ερασιτέχνες, ούτε για ανθρώπους που κοιμούνται 8ωρα…

Κανένας λόγος ανησυχίας

Η μεταλλουργία σήμερα και η προστασία του περιβάλλοντος, είναι τεχνολογίες αιχμής. Δεν μπορεί να μιλά κάποιος γι’ αυτά τα θέματα, ο οποίος δεν γνωρίζει το αντικείμενο. Η στελέχωση, η ιστορία και η προέλευση της εταιρείας, που είναι καθαρά κυπριακή, έχουν δημιουργήσει μια υψηλού επιπέδου ευαισθησία σε ζητήματα περιβάλλοντος. Όπως μας επισήμαναν χαρακτηριστικά «δεν είμαστε μια ξένη εταιρεία, που αύριο θα σηκωθούμε να φύγουμε από την Κύπρο. Οπότε, αντιμετωπίζουμε με κάθε σοβαρότητα τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Οι βασικές μας αρχές είναι κάθε δραστηριότητα που αναπτύσσουμε, να σχεδιάζεται και να αξιολογείται σωστά, να ελέγχεται και ακολούθως να ενημερώνονται τόσο το κράτος όσο και η κοινωνία για τις δραστηριότητές μας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η εταιρεία διαθέτει και χρησιμοποιεί προηγμένο εξοπλισμό, εργαστηριακές μεθόδους και εκπαιδευμένα στελέχη.

Η Εταιρεία δίνει τεράστια έμφαση στην αισθητική. Θα έχετε ήδη διαπιστώσει πόσες χιλιάδες δέντρα έχουμε φυτέψει. Επίσης, προσέχουμε την ποιότητα του νερού. Έχουμε 19 γεωτρήσεις γύρω από το μεταλλείο, στις οποίες συστηματικά γίνεται δειγματοληψία και πληροφορείται το κράτος για την ποιότητα του νερού, αλλά και για τις τυχόν συνέπειες από την εργασία μας. Ακόμα, ελέγχουμε την ποιότητα του αέρα, τόσο χημικά όσο και τα ποσοστά της σκόνης. Το ίδιο γίνεται και με την ποιότητα του θορύβου, αλλά και των ελεγχόμενων εκρήξεων που πραγματοποιούμε. Όλα αυτά είναι απαραίτητα αν θέλει κάποιος να είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις και με τη συνείδησή του».

Για τους ελέγχους αυτούς, χρησιμοποιούνται ανεξάρτητα εξωτερικά εργαστήρια, ενώ ελέγχονται και από τις αρμόδιες επιθεωρήσεις του Κράτους. Η επιστημονική γνώση των ειδικών της εταιρείας μας, έχει στόχο να ελαχιστοποιήσει τις περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις, αφού μια τόσο μεγάλη δραστηριότητα αναπόφευκτα θα έχει επιπτώσεις.

Το οικονομικό κέρδος του τόπου

Όταν ένας οργανισμός αξιοποιεί τόσο χαμηλής περιεκτικότητας μεταλλεύματα, χρησιμοποιώντας τεχνολογία πλήρως ανεπτυγμένη και όταν το προϊόν που παράγει υπάγεται στους κανόνες της αγοράς με παγκόσμιο ανταγωνισμό, εκείνος που κερδίζει περισσότερο είναι ο τόπος. Η Κύπρος, κερδίζει αρχικά με τα απευθείας έσοδα του κράτους, όπως είναι οι φορολογίες, το κόστος των αδειών λειτουργίας, το κόστος ενοικίου της γης, οι δασμοί, η φορολογία των υπαλλήλων, η συνεισφορά στα ταμεία του κράτους, κλπ. Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό, το οποίο καταλήγει κατευθείαν στο κράτος. Το κύριο κέρδος, όμως, είναι η οικονομική δραστηριότητα, διότι μιλάμε για ένα προϊόν υψηλής προστιθέμενης αξίας που όλα τα έσοδα μένουν στον τόπο. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική οικονομική δραστηριότητα, την οποία ως τόπος έχουμε ανάγκη. Ο καθένας μπορεί να φανταστεί τι θα γινόταν η Κύπρος, χωρίς παραγωγικές δραστηριότητες; Πώς θα λειτουργούσε η οικονομία, πώς θα υπήρχε ανάπτυξη;

Εκτός αυτού, η εταιρεία έχει κι άλλη συνεισφορά, πολύ σημαντική. Οι βιομηχανίες στην Κύπρο, σμικρύνονται και ελαχιστοποιούνται. Η Hellenic Copper Mines εκπαιδεύει φοιτητές και νέους επιστήμονες, προσφέρει τεχνογνωσία και γενικά συνεισφέρει στους νέους ανθρώπους. Από την άλλη, είναι μια καθαρά παραγωγική μονάδα στον τόπο. Δεν μπορούμε να εισάγουμε τα πάντα στην Κύπρο. Η Hellenic Copper Mines είναι από τα τελευταία προπύργια της παραδοσιακής βιομηχανίας αυτού του τόπου και αυτό είναι μια αφανής προσφορά.

Το προσωπικό

Το μόνιμο προσωπικό της εταιρείας είναι γύρω στα 80 άτομα, από τα οποία τα 30 περίπου είναι επιστημονικό προσωπικό και το υπόλοιπο τεχνικό προσωπικό. Από τους 30+, η εταιρεία προσέλαβε τους 8 για τη λειτουργία της μονάδας και τους άλλους 2 για την περίοδο της κατασκευής της νέας μονάδας. Είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης της περιοχής της Σολέας και μάλιστα ένα μεγάλο ποσοστό του μισθολογίου της διαχέεται σε αυτή την ακριτική περιοχή, την οποία στηρίζει όχι μόνο οικονομικά, αλλά με πολλαπλές ενέργειες.

Οι συναυλίες στο μεταλλείο

Η πρώτη συναυλία έγινε το 2010. Όπως μας εξήγησαν, «η όλη ιδέα πήγασε από την ανάγκη προσφοράς προς τους κατοίκους της υπαίθρου, όπου διάφοροι λόγοι τους άφηναν μόνιμα εκτός των σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων της Κύπρου. Αυτή η εγκατάλειψη και η απομόνωση, είχε ως αποτέλεσμα να ευνοείται η ανάπτυξη της υποκουλτούρας και μάλιστα εκεί όπου βρίσκονται οι ρίζες του πολιτισμού μας.

Επειδή, εμείς, είμαστε φιλοξενούμενοι εδώ και θέλουμε να στηρίξουμε και να βοηθήσουμε τον τόπο, σε μια περιοχή που στην ουσία βρίσκεται πάνω στη νεκρή ζώνη, αποφασίσαμε να κάνουμε συναυλίες υψηλού καλλιτεχνικού επιπέδου, συνεργαζόμενοι με τις κοινότητες. Τα τελευταία 8 χρόνια φέραμε διακεκριμένους καλλιτέχνες και εκείνο που μας κάνει πραγματικά υπερήφανους, είναι ότι η όλη διοργάνωση γίνεται με εθελοντική προσφορά των υπαλλήλων μας, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που το σύνολο των εσόδων δόθηκε για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Η τελευταία συναυλία, για παράδειγμα, η οποία είχε και τη μεγαλύτερη προσέλευση, συνείσφερε 86,500 ευρώ στον Ραδιομαραθώνιο. Αυτό τιμά την εταιρεία, τους ανθρώπους της και τις κοινότητες της Σολιάς».

 

[ΠΗΓΗ: http://city.sigmalive.com, των Μιχάλη Μιχαηλίδη και Αντρέα Κάτσιη, Φωτο: Μιχάλης Κυπριανού, 5/11/2017]

ΤΑ ΧΑΛΚΟΥΧΑ -ΧΡΥΣΟΦΟΡΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

H Hellenic Copper Mines (HCM) ξεκίνησε τη λειτουργία μεταλλείου και εργοστασίου παραγωγής χαλκού στην περιοχή της Σκουριώτισσας Κύπρου το 1995

Η μεταλλευτική ιστορία της Κύπρου έχει συνδέσει το όνομα της (Cyprus) με το χαλκό (Cuprous). Η παραγωγή του χαλκού στην Κύπρο άρχισε πριν το 3000 π.Χ. και μάλιστα καθετοποιημένη. Οι αρχαίοι Κύπριοι εκτός του ότι ήταν δεινοί μεταλλευτές ήταν και επιδέξιοι μεταλλουργοί.

Είχαν εντοπίσει σχεδόν όλα τα κοιτάσματα χαλκού που υπέστησαν εκμετάλλευση τα νεότερα χρόνια, μπόρεσαν να εξορύξουν το πλουσιότερο από το μετάλλευμα τους με υπόγειες μεθόδους εκμετάλλευσης και ακολούθως, με μεταλλουργικές μεθόδους, που η βάση τους χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, να παράγουν μεταλλικό χαλκό υψηλής καθαρότητας (τάλαντα χαλκού).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, ότι τα απόβλητα της μεταλλουργικής κατεργασίας, γνωστά ως σκουριές, έχουν ελάχιστα κατάλοιπα χαλκού. Οι σκουριές απαντώνται συνήθως κοντά στα διάφορα μεταλλεία χαλκού και προστατεύονται από τη νομοθεσία ως αρχαία μνημεία.

Τα νεότερα χρόνια η εκμετάλλευση του χαλκού άρχισε από τη περιοχή της Σκουριώτισσας, γύρω στο 1921 και συνεχίστηκε έντονα μέχρι το 1974. Για την εξόρυξη του μεταλλεύματος χρησιμοποιούνταν τόσο υπόγειες μέθοδοι εκμετάλλευσης όσο και επιφανειακές.

Οι κυριότερες υπόγειες μέθοδοι που εφαρμόστηκαν ήταν των οριζόντιων διαδοχικών πατωμάτων ή ορόφων με κατακρήμνιση της οροφής ή πλήρωσης των κενών με λιθογόμωση ή υδραυλική γόμωση με χρήση τσιμεντοπολφού που περιείχε απορρίμματα των εργοστασίων εμπλουτισμού, ενώ από τις επιφανειακές κυρίως εφαρμοζόταν η μέθοδος της κλειστής εκσκαφής με ορθές βαθμίδες, λόγω του τοπογραφικού ανάγλυφου των περιοχών.

Συγχρόνως, με την εκμετάλλευση των θειούχων μεταλλευμάτων του χαλκού γινόταν και εκμετάλλευση άλλων θειούχων μεταλλευμάτων, με προεξάρχοντα το σιδηροπυρίτη.

Οι μεταλλουργικές μέθοδοι που εφαρμόζονταν ήταν κυρίως της επίπλευσης των ορυκτών του χαλκού (χαλκοπυρίτη, βορνίτη, κοβελλίνη, χαλκοσίνης, κυπρίτη), του σιδηροπυρίτη και των άλλων θειούχων ορυκτών (σφαλερίτη), εάν περιέχονταν στο μετάλλευμα. Τα εμπλουτισμένα μεταλλεύματα χαλκού (συμπυκνώματα χαλκού) είχαν κατά μέσο όρο περιεκτικότητα 19% και εξάγονταν από την Κύπρο.

Επειδή ορισμένα ορυκτά του χαλκού (μαλαχίτης, αζουρίτης, χρυσοκόλλα και εν μέρη ο χαλκοσίνης και ο κυπρίτης) διαλύονται στο νερό (εκχύλιση), γινόταν καταβύθιση του διαλυμένου χαλκού με σίδηρο (scrap iron) και παραγωγή ιζήματος χαλκού με περιεκτικότητα 55-65%.

Στα απορρίμματα του εργοστασίου εμπλουτισμού στο Ξερό, εφαρμόστηκε κατά τελευταία χρόνια λειτουργίας του (έκλεισε το 1974), υπό πίεση εκχύλιση του χαλκού σε αυτόκλειστο και ακολούθως, μετά τη διαύγανση του διαλύματος, καταβύθιση του με σίδηρο (scrap iron) ψιλής καθαρότητας, πετυχαίνοντας περιεκτικότητα χαλκού στο ίζημα γύρω στο 70%.

Η μέθοδος εκχύλισης με ελαφρά όξινο διάλυμα – καταβύθισης με σίδηρο – παραγωγής ιζήματος χαλκού, εφαρμόστηκε συστηματικά στους σωρούς χαμηλής περιεκτικότητας χαλκού του μεταλλείου Σκουριώτισσας, από το 1982 έως το 1993.

Σήμερα η μοναδική μεταλλευτική δραστηριότητα που υπάρχει στη Κύπρο είναι στο μεταλλείο χαλκού της Σκουριώτισσας, που άρχισε ξανά τη λειτουργία του στα μέσα του 1996 με την παραγωγή καθόδων μεταλλικού χαλκού (99,999%), εφαρμόζοντας την μέθοδο της εκχύλισης σωρών με ελαφρά όξινο διάλυμα – εξαγωγής με οργανικό διαλύτη – ηλεκτρανάκτησης (Leaching – SX – EW).

Τα μεγαλύτερα εργοστάσια εμπλουτισμού βρίσκονταν στο Ξερό (CMC) και στο Μιτσερό (ΕΜΕ) της επαρχίας Λευκωσίας, στο Βασιλικό (ΕΜΕ) της επαρχίας Λάρνακας και στην Λίμνη (CSCC) της επαρχίας Πάφου.

Δείτε εδώ  τα κυριότερα μεταλλεία χαλκού και σιδηροπυρίτη που λειτούργησαν στην Κύπρο από το 1921 και οι συνολικές εξαγωγές των προϊόντων των μεταλλείων αυτών από το 1931.

Σε ορισμένα από τα μεταλλεία αλλά και από άλλες μικρότερες μεταλλευτικές εκσκαφές, κατά καιρούς παραγόταν χρυσός και άργυρος. Ο παραγόμενος χρυσός και άργυρος ήταν υπό μορφή εγκλεισμάτων ή κόκκων ελεύθερου μετάλλου στα εμπλουτισμένα με επίπλευση μεταλλεύματα χαλκού και σιδηροπυρίτη ή σε εμπλουτισμένα με επίπλευση μεταλλεύματα χρυσού και αργύρου που βρίσκονταν στο επιφανειακό μέρος της αποκάλυψης των μεταλλείων και ήταν κυρίως λάβα που υπέστη φυσική εκχύλιση (leached lava).

Επίσης, σε ορισμένα από τα μεταλλεύματα αυτά γινόταν εκχύλιση του χρυσού και του αργύρου με κυανιούχο διάλυμα και ακολούθως καταβύθιση των μετάλλων αυτών με ψευδάργυρο ( zink dust precipitation) και παραγωγή ιζήματος χρυσού και αργύρου.

Το ερώτημα που ευλόγως τίθεται είναι: Η Κύπρος μπορεί να παράγει χαλκό. Η Ελλάδα;

 

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net, 1/9/2017]