Ο Αριστοτέλης καταδικάζει από τότε την λαΐκίζουσα δημοκρατία… Αυτή δηλαδή που επιτρέπει σε ένα κόμμα «αριστερό» και σε ένα κόμμα της «λαϊκής δεξιάς» να συγκυβερνούν…
Αφού βρέχει και δύσκολο θα σηκώσουμε αετό, είπα να χαζέψω λίγο στο διαδίκτυο… Διαβάζοντας για το έτος Αριστοτέλη, και ψάχνοντας λίγο πιο βαθειά για τον συντοπίτη φιλόσοφο, διαπίστωσα ακόμη μι αφορά πως ο άνθρωπος ήταν πολύ πιο μπροστά από την εποχή του…
Ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει πέντε διαφορετικούς τύπους δημοκρατίας που διακρίνονται μεταξύ τους κατά το χαρακτήρα των θεσμών και του λαού στον οποίο εμφανίζονται συγκεκριμένα. Έτσι υπάρχει (1) η δημοκρατία που στηρίζεται αυστηρά στην ισότητα, όπου ο πλούσιος πολίτης έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με το φτωχό, (2) η δημοκρατία, όπου οι άρχοντες εκλέγονται με βάση το μικρό εισόδημα. Ταιριάζει σε κτηνοτρόφους ή γεωργούς που αποτελούν το καλύτερο υλικό για τη δημοκρατία, γιατί καθώς είναι πολυάσχολοι και απομακρυσμένοι μεταξύ τους, περιορίζονται σε περιστασιακές συνεδριάσεις της συνέλευσης του λαού για να εκλέγουν άρχοντες, να τους αναθέτουν την διακυβέρνηση και να τους καλούν σε απολογία. Άλλες δύο ενδιάμεσου τύπου δημοκρατίες και φθάνουμε (5) στη δημοκρατία εκείνη όπου η συμμετοχή στη λαϊκή συνέλευση αμείβεται και τα διατάγματα τείνουν να εκτοπίζουν τους νόμους. Ο λαός παρασύρεται από δημαγωγούς, οι πλούσιοι κατατρέχονται, το κύρος των δικαστών υπονομεύεται και κυριαρχούν οι τεχνίτες και οι χειρώνακτες. Αυτή η μορφή πολιτεύματος προσομοιάζει στην τυραννία και όπως και εκείνη δεν αποτελεί για τον Αριστοτέλη πολίτευμα με την ουσιαστική έννοια του όρου. Ο Αριστοτέλης δέχεται όχι μόνο την τάση των πολιτευμάτων να οδηγούνται ιστορικά από τη μοναρχία στη δημοκρατία, περνώντας ενδιάμεσα από την αριστοκρατία, την ολιγαρχία και την τυραννία, αλλά και την τάση της δημοκρατίας να οδηγείται από την πιο μετριοπαθή στην πιο απόλυτη μορφή της.
Δηλαδή, ο Αριστοτέλης καταδικάζει από τότε την λαΐκίζουσα δημοκρατία… Αυτή δηλαδή που επιτρέπει σε ένα κόμμα «αριστερό» και σε ένα κόμμα της «λαϊκής δεξιάς» να συγκυβερνούν… Δεν ξέρω αν καταλαβαίνετε…
Ορίζει δε ο Αριστοτέλης πως άριστη μορφή δημοκρατίας είναι όταν πλούσιοι και φτωχοί έχουν καταρχήν τα ίδια πολιτικά δικαιώματα, και ούτε οι μέν ούτε οι δε είναι οι κυρίαρχοι. Και δεν περιγράφει και ως καλύτερη την δημοκρατία της εποχής του Περικλή στην Αθήνα, που κυρίαρχος είναι ο λαός και όχι ο νόμος. Οι αποφάσεις λαμβάνονταν κατά περίπτωση με βούλευμα του λαού.
«Σε τέτοια κράτη εμφανίζονται δημαγωγοί. Ο λαός γίνεται ταυτόχρονα πολυκέφαλος μονάρχης. Οι κόλακες του λαού κάνουν χρυσές δουλειές. Πετυχαίνουν πάντοτε να προβάλλουν τα πάντα στο λαό. Οι δημαγωγοί οφείλουν τη δύναμή τους στο λαό και μόνοι τους εξουσιάζουν τη γνώμη του πλήθους, γιατί αυτούς ακολουθεί το πλήθος. Επίσης παρασύρουν το πλήθος σε επιθέσεις εναντίον των αξιωματούχων `αυτό με τη σειρά του υπονομεύει το σεβασμό για τα αξιώματα. Μια τόσο εκφυλισμένη δημοκρατία δεν είναι στην πραγματικότητα πολίτευμα, γιατί λείπουν η τάξη και η σταθερότητα και με απλή ψηφοφορία ο λαός μπορεί οποτεδήποτε να αγνοήσει το νόμο».
Αυστηρή αλλά δικαιολογημένη η καταδίκη των Αθηναίων δημαγωγών από τον Αριστοτέλη… Τι μου θυμίζει να δεις αυτό…. Κάτι για λαϊκές συνελεύσεις… Κάτι για τα «λαϊκά κινήματα» που έχουν πάντα δίκιο υπεράνω του νόμου…
Καλά θα κάνουν κάποιοι τοπικοί άρχοντες (εκλεγμένοι και μη) να διαβάσουν και λίγο Αριστοτέλη, και όχι μόνο να τον χρησιμοποιούν σαν τουριστικό προϊόν που θα φέρει περισσότερες κρατήσεις στα ξενοδοχεία της περιοχής…
(Υ.Γ. Συνιστώ για μελέτη το «Ο Αριστοτέλης. Παρουσίαση και ερμηνεία της σκέψης του», του In. Düring, τόμος Β΄ μτφ. Α. Γεωργίου – Κατσιβέλα, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1994, και το «Αριστοτέλης», του W. D. Ross, μτφ. Μαριλίζα Μητσού, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1993.)