Tag Archives: ιστορια

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΠΑΠΑΣ – ΚΑΠΕΤΑΝ ΧΑΨΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

kapetan-hapsasΟ Οκτώβριος είναι ο μήνας των Μακεδόνων πατριωτών, της επίσημης έναρξης του Μακεδονικού Αγώνα (13 Οκτώβρη 1904), της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης (26 27 Οκτωβρίου 1912) και του Έπους του 1940, κατά το οποίο ανδραγάθησαν πολλοί Έλληνες από όλα τα μέρη της Ελλάδος και κυρίως από τη Μακεδονία, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία. Ας δούμε επίσης την προσφορά των Μακεδόνων κατά το 1821.

Ο Εμμανουήλ Δημητρίου Παπάς γεννήθηκε το 1773 στην Δοβίστα (νυν Παπά) Σερρών και εγκαταστάθηκε στην πόλη των Σερρών, όπου πλούτισε ως τραπεζίτης και επιχειρηματίας. Απέκτησε γόητρο με τις πολλές διασυνδέσεις που είχε στην Κωνσταντινούπολη και τη Βιέννη. Τον διοικητή των Σερρών Ισμαήλ μπέη διαδέχθηκε ο γιος του Γιουσούφ, ο οποίος είχε συνάψει δάνειο από τον Παπά που έφτανε στο υπέρογκο ποσό του ενός εκατομμυρίου γροσιών. Επειδή δεν μπορούσε να ξοφλήσει ένα τόσο μεγάλο ποσό o Γιουσούφ διέταξε να δολοφονήσουν τον Παπά αλλά ο Σερραίος ευπατρίδης έμαθε για την πλεκτάνη και έφυγε για την Κωνσταντινούπολη…

Στην Κωνσταντινούπολη μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία το 1819 από τον Κ. Παπαδάτο και αφοσιώθηκε στην εθνική ιδέα. Είχε επικοινωνία με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, με τον Φιλικό μητροπολίτη Σερρών Χρύσανθο και με τους Αγιορείτες μοναχούς με σκοπό να ανάψουν τη σπίθα της επανάστασης στη Χαλκιδική. Σχέδιο των Φιλικών ήταν να αναλάβει ο Ιωάννης Φαρμάκης την στρατιωτική ηγεσία στην Ανατολική Μακεδονία και στα Μαντεμοχώρια της Χαλκιδικής. Όμως ο Φαρμάκης υπερασπίστηκε μέχρι τέλους το Κίνημα της Μολδοβλαχίας και θυσιάστηκε στη Μονή Σέκου. Το βάρος της αρχιστρατηγίας στη Χαλκιδική έπεσε στον Εμμανουήλ Παπά.

Μάρτιος 1821 και ο Παπάς φθάνει στο Άγιον Όρος με τον Χατζηπέτρο. Οικονόμο και τον μεγαλύτερο γιο του Αναστάσιο, φέροντας πολεμοφόδια. Η Χερσόνησος του Αθω ως θρησκευτικό κέντρο της χριστιανοσύνης υπέστη πολλές λεηλασίες από τους Τούρκους. Όμως από το 1806 και εξής απολάμβανε κάποια προνόμια. 0 Παπάς πήγε στα μοναστήρια Βατοπεδίου, Μεγίστης Λαύρας, Ιβήρων και Εσφιγμένου, όπου έτυχε λαμπρός υποδοχής, που οργάνωσε ο μοναχός και Φιλικός Νικηφόρος. Στην γενική σύσκεψη αποφασίστηκε να γίνει γενική στρατολογία όσων μπορούν να φέρουν όπλα στην Χαλκιδική και στην Ανατολική Μακεδονία.

Οι Τούρκοι έλαβαν τα μέτρα τους και έστειλαν τον Γιουσούφ μπέη επικεφαλής ισχυρού στρατεύματος στην Ιερισσό. 0 Χασάν αγάς επιτέθηκε στον Πολύγυρο και στις 16 Μαΐου 1821 σκότωσε τον πρόεδρο Κύρκο Παπαγεωργάκη, γεγονός που άναψε την θρυαλλίδα της εξέγερσης. Οι κάτοικοι πήραν τα όπλα και σκότωσαν τον Τούρκο βοεβόδα, άνδρες της φρουράς του και έτρεψαν σε φυγή το απόσπασμα του Χασάν. Τα αντίποινα εκ μέρους των Τούρκων, δυστυχώς, δεν άργησαν…

Η Θεσσαλονίκη πλήρωσε το τίμημα της εξέγερσης στη Χαλκιδική. Οι Θεσσαλονικείς πλούσιοι πολλοί εξ αυτών, γεγονός που προκαλούσε τον φθόνο των ανταγωνιστών τους Εβραίων, Τούρκων, Φράγκων έγιναν ιεροί μάρτυρες της εθνικής ιδέας και της χριστιανικής πίστης τους. Στον Λευκό Πύργο (Κανλή Κουλέ) τα όργανα του Γιουσούφ μπέη φυλάκισαν και στη συνέχεια σκότωσαν τον ιερέα Ανανία Μαρκόπουλο και τους συνεργάτες του Βασιλικόν, Τζαμτζάκα κ.ά.

Στις φυλακές του Διοικητηρίου εκτελέστηκαν περίπου 200 όμηροι, στο Καπάνι (αλευραγορά) εκτελέστηκαν, αφού υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια και εξευτελισμούς, ο επίσκοπος Κίτρους Μελέτιος, ο ιερέας του Αγίου Μηνά Παπαγιάννης και οι δημογέροντες Χρ. Μπαλάνος. Αν. Κυδωνιάτης, Γ. Πάικος, Α. Γούναρης, Χρ. Μενεξές, οι έμποροι Γ. Πεσές, Δ. Παπάς, Νάκος, Νάνος, Αναγνώστης κ.ά. Στην Μητρόπολη Αγίου Γρηγορίου Παλαμά σφαγιάστηκαν περί τους 2.000 Έλληνες.

Όπως αναφέρει ο συγγραφέας Ι.Κ. Βασδραβέλλης, στο βιβλίο του για τους Αγωνιστές Μακεδόνες του 1821 (Ε.Μ.Σ), «ο τουρκικός και εβραϊκός όχλος εισέβαλε στην Μητρόπολη και κατακρεούργησε τους Έλληνες… Ελάχιστοι κατόρθωσαν να διαφύγουν πληρώσαντες βαριά λύτρα σε ισχυρούς Τούρκους και μερικοί διασώθηκαν από τους Ντερβίσηδες ενός παρακείμενου τεκέ, οι οποίοι έδειξαν έλεος προς τους συμπολίτες τους»(!). Οι δυστυχείς Θεσσαλονικείς γκιαούρηδες ραγιάδες που δολοφονήθηκαν εκείνες τις μέρες του 1821 ξεπερνούν τους 3.000. Μαζί με τα θύματα της υπόλοιπης Μακεδονίας ο αριθμός ανεβαίνει στους 25.000.

Στο μεταξύ η επανάσταση στη Χαλκιδική με αρχηγούς τον Εμμανουήλ Παπά στο Άγιο Όρος, τον καπετάν Χάψα (και τους Γ. Χατζηχριστοδούλου. Αν. Γεωργίου, καπετάν Μανώλη κ.ά) στην Κασσάνδρα και τους Δουμπιώτη και Χιμευτό στα Μαντεμοχώρια είχε θεριέψει. Οι πολεμιστές έφταναν τους 4.000 διαιρεμένοι σε δύο φάλαγγες υπό τον Παπά και τον Χάψα. Η φάλαγγα του Χάψα έφτασε στα Βασιλικά και επιτέθηκε κατά του Αγκούς αγά (κοντά στη μονή Αγίας Παρασκευής) και στη συνέχεια, ενισχυμένη με επαναστάτες από Βάβδο και Συκιά, κατά του Χατζή Χασάν και έφτασε ως το Σέδες! Τότε ήταν η μεγάλη ευκαιρία για τους Έλληνες επαναστάτες να εισβάλουν και να καταλάβουν τη Θεσσαλονίκη! Αν ταυτόχρονα κινούνταν οι αρματολοί του Ολύμπου και της Πιερίας και αν υπήρχε έμπειρος στρατιωτικός ηγέτης γιατί o Εμ. Παπάς δεν είχε εμπειρία στα πολεμικά, η Θεσσαλονίκη θα βρισκόταν από το 1821 στα χέρια των Ελλήνων!

Οι Τούρκοι πρόλαβαν να ανασυνταχθούν και στα Βασιλικά κατέφθασε ενισχυμένος με μεγάλες φάλαγγες και ιππικό o Μπαϊράμ πασάς. Στη Μάχη των Βασιλικών ο Χάψας αντιστάθηκε ηρωικώς και όλοι έπεσαν υπέρ βωμών και εστιών.

Ο Χάψας «εμάχετο ως λέων αλλά οι εχθροί ήταν πολλαπλάσιοι. Οι άνδρες του Χάψα έπεφταν ο ένας κατόπιν του άλλου επί του πεδίου της μάχης και τελικώς ο ηρωικός αρχηγός ρίχτηκε στο μέσο του εχθρικού στρατού και μετά φρικαλέο αγώνα εκ του συστάδην έπεσε ενδόξως ως άλλος Λεωνίδας επί του πεδίου της τιμής μαζί με τους πολεμιστές της Συκιάς και του Βάβδου…». Οι αιχμάλωτοι πουλήθηκαν ως δούλοι στα σκλαβοπάζαρα της Βεγγάζης και της Τριπολίτιδας. Τα όμορφα αγόρια και κορίτσια κατέληξαν σε πλούσιους μπέηδες της Θεσσαλονίκης για ανήθικους σκοπούς…

Ο Αγώνας στη Χαλκιδική συνεχίστηκε με τις πρόσκαιρες νίκες της φάλαγγας του Εμ. Παπά και των αρματολών του Διαμαντή Ολύμπιου, που ήρθαν προς ενίσχυση, στην Κασσάνδρα. Εν τω μεταξύ, τον Ιούλιο του 1821 διορίζεται στη Θεσσαλονίκη νέος μουτεσαρίφης πασάς, ο Σύριος στην καταγωγή Μεχμέτ Εμίν Εμπού Λουμπούτ, ο επονομαζόμενος και Σαμλής, δηλ. Δαμασκηνός. Αυτός διενήργησε νέα στρατολογία (14.000 ανδρών) και βάδισε κατά των επαναστατών στο μέτωπο της Κασσάνδρας.

Ο Σαμλής συνεπικουρείτο από ένα απόσπασμα 500 Εβραίων με αρχηγό τον Ιωσήφ Περέζ, ο οποίος εστάλη στον Παπά στον Πύργο της Κασσάνδρας, όπου είχε το στρατηγείο του με επιστολή για συνθηκολόγηση. Ο Παπάς δεν δέχθηκε. Στη φονική μάχη που ακολούθησε (Νοέμβριος 1821) οι 1500 Έλληνες αμύνθηκαν μέχρις εσχάτων. (Τα τρία τέταρτα σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης). Ο αρχιστράτηγος και λίγοι διασωθέντες αναχώρησαν για τον Άθω. Εκεί, και παρά την πτώση της Κασσάνδρας και τη λεηλασία που ακολούθησε, ο Παπάς αποφάσισε να συνεχιστεί ο αγώνας στη Διώρυγα του Ξέρξη… Ταυτόχρονα ζήτησε πολεμοφόδια και ενισχύσεις από την Ύδρα και τα Ψαρά.

Όμως, οι Αγιορείτες άρχισαν να χάνουν τον αρχικό ενθουσιασμό τους και δεν δέχτηκαν να συνεχίσουν την εξέγερση ούτε να εκποιήσουν τα πολύτιμα κειμήλια των μονών για τις επείγουσες ανάγκες του πολέμου. Εν αντιθέσει, ο Παπάς διέθεσε όλη του την περιουσία και, το κυριότερο, τα ίδια του τα παιδιά για τον Αγώνα υπέρ της Πατρίδος!

Τελικά ο ηγούμενος της μονής Εσφιγμένου, Κύριλλος, ειδοποίησε τον Παπά ότι ετοιμάζονται να τον συλλάβουν. Μαζί με έμπιστους συντρόφους ο Παπάς επιβιβάζεται στο πλοίο του πατριώτη Χατζηβισβίζη και αναχωρεί για Ύδρα και Πελοπόννησο. Κατά τον πλουν ο Εμμανουήλ Παπάς παθαίνει καρδιακή προσβολή από τη στενοχώρια του και πεθαίνει. Κηδεύεται μεγαλοπρεπώς στην Ύδρα, στον ναό της Υπαπαντής, μαζί με τους Υδραίους επαναστάτες… Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος!

της Δήμητρας Ν. ΡετσινάΦωτεινίδου, Φιλόλογος – Μ.Α. Πολιτικής Φιλοσοφίας A.Π.Θ. , 19/10/2016 Ελεύθερη Ωρα

ΑΡΑΓΕ, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ;

history-booksΜπορεί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος να ξεκίνησε σαν μια αποκλειστικά ευρωπαϊκή υπόθεση, αλλά οι ομοιότητες του διεθνούς περιβάλλοντος της εποχής εκείνης με τις σημερινές συγκυρίες, μας κάνει να ανατριχιάζουμε…

Οι ιστορικοί συμφωνούν πως στην έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου συνέβαλλε αποφασιστικά η μιζέρια που άφησε πίσω της η οικονομική κρίση του 1929 και η άνοδος του εθνικισμού λόγω του λεγόμενου «κινήματος του αναθεωρητισμού», που βρήκε πρόσφορο έδαφος ανάμεσα στις δυσαρεστημένες από τις συμφωνίες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου χώρες.

Σήμερα είναι κοινό μυστικό πως η οικονομική κρίση δεν είναι ελληνικό προνόμιο αφού η ύφεση έχει κτυπήσει εδώ και καιρό την πόρτα πολλών χωρών του δυτικού μπλοκ. Όσον αφορά τον εθνικισμό, δεν χρειάζεται παρά να κοιτάξουμε την άνοδο των λεγόμενων εθνικιστικών κομμάτων σε όλη την Ευρώπη, από την Ελλάδα και τη Γαλλία μέχρι την Πολωνία και την Ουγγαρία.

Ο αριστερός οικονομολόγος και συντονιστής του δικτύου transformeurope Βάλτερ Μπάγερ υποστηρίζει πως αποτελεί υπεραπλούστευση η ερμηνεία της ανόδου της ριζοσπαστικής Δεξιάς (σ.σ. όπως αποκαλεί την εθνικιστική ακροδεξιά για να την διακρίνει από τα ανοικτά φασιστικά και νεοναζιστικά κόμματα) ως φαινομένου που απαντάται στις απογοητευμένες και μπερδεμένες κατώτερες τάξεις και εξαπλώνεται στην κοινωνία από τα κάτω προς τα πάνω. Υπάρχουν, λέει, πολλά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι τα δεξιά ριζοσπαστικά κόμματα διεισδύουν σε προλεταριακά, πρώην σοσιαλδημοκρατικά εκλογικά σώματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα «επιτυχημένα» ριζοσπαστικά δεξιά κόμματα διαπερνούν τις ταξικές διαιρέσεις, ενώ η κομματική τους επιρροή κατανέμεται περίπου ισότιμα σε μια ευρεία γκάμα κοινωνικών τάξεων.

Οι Ευρωπαίοι νιώθουν όλο και περισσότερο άβολα με τις δημοκρατίες τους. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του φθινοπώρου του 2015, το 62% των Ευρωπαίων πιστεύουν ότι τα πράγματα έχουν πάρει λάθος κατεύθυνση: 48% δηλώνουν ότι δεν εμπιστεύονται τις κυβερνήσεις τους και 43% ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τις δημοκρατίες τους. Αυτό δεν είναι νέο. Τα διαθέσιμα στοιχεία υπαγορεύουν ότι η διαδικασία διάβρωσης είχε ήδη ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1990. Το νέο, όμως, είναι ότι η δυσφορία αυτή συγκλίνει τώρα με τη συνεχιζόμενη οικονομική και κοινωνική κρίση.

Φαίνεται πως η σημερινή αριστερά σπεύδει να καταλογίσει την άνοδο των διαφόρων εθνικιστικών μορφωμάτων στην «αποτυχία του νεοφιλελευθερισμού», θυμίζοντάς μας απόψεις του περασμένου αιώνα, όπως του ιδρυτή του κομμουνιστικού κόμματος της Ιταλίας Γκράμσι, ο οποίος τη δεκαετία του 1920 μιλούσε για ένα «μεσοδιάστημα» από το οποίο αναδύθηκε ο φασισμός, ως συνθήκη κατά την οποία «οι μεγάλες μάζες αποκόβονται από τις παραδοσιακές ιδεολογίες τους και δεν πιστεύουν πλέον σε ό,τι πίστευαν στο παρελθόν». Ή προβάλλει θεωρίες πολέμιων της αγοράς όπως του κοινωνιολόγου Καρλ Πολάνυι, που ήταν αντίθετος στον μερκαντιλισμό και στον οικονομισμό και θεωρούσε πως η αυτορρυθμιζόμενη αγορά μετέτρεψε τον άνθρωπο σε ένα ον που λειτουργεί με βάση την αύξηση του κέρδους (Ηomoeconomicus), και ο οποίος το 1944 έγραψε περί «κατάρρευσης του “ουτοπικού εγχειρήματος” κατασκευής κοινωνιών και διεθνών σχέσεων στη βάση ενός “αυτορρυθμιζόμενου συστήματος της αγοράς”».

Δείχνει να παραβλέπει η σημερινή αριστερά τα προβλήματα που εμφανίζονται για πρώτη φορά στο ιστορικό σκηνικό: Ισλαμικό κράτος, τρομοκρατία, πόλεμος Συρίας, προσφυγικό, τουρκικό, παγκοσμιοποίηση οικονομίας, άνοδος της Κίνας… Μήπως η ανασφάλεια –οικονομική και κοινωνική–, που συνοδεύει όλα αυτά αγγίζει τα βασικότερα ένστικτα αυτοσυντήρησης και επιβίωσης του πολίτη, παραμερίζοντας ιδανικά και ιδέες περί πανανθρώπινης συνεννόησης και παγκόσμιας κοινότητας; Μήπως τελικά ο συνδυασμός οικονομικής ανέχειας και κοινωνικής ανασφάλειας έχουν όντως αντίκτυπο στις «απογοητευμένες και μπερδεμένες “κατώτερες τάξεις”»; Αλλά εδώ υπάρχει ένα λεπτό σημείο: ποιες είναι τελικά αυτές οι περίφημες “κατώτερες τάξεις”;

Με τη σημερινή ισοπέδωση και την πορεία προς μια αταξική κοινωνία (με την απαραίτητη οικονομική και πολιτική ελίτ), ποιος μπορεί με ασφάλεια να διακρίνει τις κοινωνικές τάξεις; Μήπως οι αριστεροί αναλυτές μπερδεύουν την ιδεολογική θεώρηση με την πραγματικότητα; Μήπως προλετάριος πλέον δεν είναι ο χειρώναξ εργάτης της βιομηχανίας, αλλά και ο ιδιωτικός υπάλληλος που δουλεύει στο γραφείο 10-12 ώρες με ελάχιστο μισθό; (και μάλιστα χωρίς την προστασία κάποιου συνδικαλιστικού οργάνου…).

Ασφαλώς και δεν θα πω ευθέως πως οι σημερινές συνθήκες θα μας οδηγήσουν σε έναν άλλο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει τις ομοιότητες. Και αν ο αναθεωρητισμός δεν πηγάζει από ευρωπαϊκές χώρες, σίγουρα μια πλειάδα άλλων χωρών δεν καλοβλέπουν μια επιτυχημένη Ε.Ε., χαίρονται ιδιαίτερα με τα προβλήματά της και υποστηρίζουν σιωπηλά το Ισλαμικό κράτος που έχει κηρύξει τον πόλεμο στη Δύση – ανεξαιρέτως.

Τότε, τη δεκαετία του ’30, τα διαρκή οικονομικά προβλήματα των εργατικών τάξεων, κυρίως στις ηττημένες χώρες του Α’ Παγκοσμίου, δημιουργούσαν προστριβές και αναγωγή τους στα αποτελέσματα του πολέμου. Σήμερα, τα ίδια προβλήματα, που επεκτάθηκαν και σε άλλες τάξεις εκτός της «εργατικής», ανάγονται σε άστοχες ευρωπαϊκές πολιτικές και σε έξωθεν εχθρούς, συσπειρώνοντας κάθε εθνικιστικό στοιχείο. Τότε, η κατάληψη της περιοχής του Ρουρ από τη Γαλλία, θεωρήθηκε από τους Γερμανούς ως μια ενέργεια με σκοπό την ταπείνωση της χώρας τους. Τώρα, μπορεί να μην έχουμε κατάληψη του Ρουρ, αλλά μια επέμβαση στη Συρία, ή επέκταση του Κουρδικού… Και μπορεί να μην είναι οι Γερμανοί αυτή τη φορά, αλλά υπάρχουν πολλοί υποψήφιοι εκτός Ευρώπης για να παίξουν το ρόλο τους… Και πολλοί εθνικιστές εντός Ευρώπης να παίξουν το δικό τους…

Σε τι να ελπίζουμε; Αν με ρωτάτε, στον κοινό νου, που δυστυχώς όσο πάμε και εκλείπει…

[ΠΗΓΗ: http://www.politically.gr/, του Αχιλλέα Σκυριανού, 25/7/2016]

ΤΟ ΕΛ ΝΤΟΡΑΝΤΟ ΗΤΑΝ… ΑΝΘΡΩΠΟΣ

 

Screen Shot 2013-07-14 at 10.05.39 π.μ.Το όνειρο του Ελ Ντοράντο οδήγησε πολλούς Ευρωπαίους κατακτητές σε μάταια ταξίδια στις ζούγκλες και τα βουνά της Νότιας Αμερικής σε αναζήτηση της χαμένης «πόλης του χρυσού». Ευσεβείς πόθοι. «Γιατί το Ελ Ντοράντο δεν ήταν τόπος, αλλά ένας ηγέτης, όπως επιβεβαιώνουν σύγχρονες αρχαιολογικές έρευνες», σύμφωνα με το BBC.

Η άφιξη του Κολόμβου στην Αμερική, το 1492, ήταν το πρώτο κεφάλαιο μιας σύγκρουσης πολιτισμών που άλλαξε το πρόσωπο του κόσμου. Ήταν μια άγρια αντιπαράθεση ανάμεσα σε ανθρώπους με εντελώς διαφορετικούς τρόπους ζωής και συστήματα αξιών.

Ο ευρωπαϊκός μύθος του Ελ Ντοράντο, του χαμένου τόπου του χρυσού που περίμενε την ανακάλυψη από έναν παράτολμο κατακτητή, ήταν η επιτομή της ατελείωτης δίψας των Ευρωπαίων για χρυσό. Ο νοτιο-Αμερικανικός μύθος του Ελ Ντοράντο, αντιθέτως, αποκαλύπτει την αληθινή φύση της γης και των ανθρώπων της. Για αυτούς, το Ελ Ντοράντο δεν ήταν ποτέ ένας τόπος, αλλά ένας ηγέτης τόσο πλούσιος που υποτίθεται ότι κάλυπτε το σώμα του με χρυσό από την κορυφή μέχρι τα νύχια κάθε πρωί και το ξέπλενε σε μια ιερή λίμνη κάθε βράδυ.

Η πραγματική ιστορία πίσω από τον μύθο αναδύθηκε τα τελευταία χρόνια μέσω ενός συνδυασμού ιστορικών κειμένων, και νέας αρχαιολογικής έρευνας. Στον πυρήνα της είναι η αληθινή ιστορία μιας τελετουργίας ενθρόνισης του ηγέτη των Μουίσκα, ενός λαού που ζει στην κεντρική Κολομβία από το 800 μ.Χ. μέχρι σήμερα.

Διάφοροι Ισπανοί χρονικογράφοι που έφτασαν σε αυτή την άγνωστη ήπειρο στις αρχές του 16ου αιώνα άρχισαν να γράφουν για την τελετουργία του Ελ Ντοράντο. Μία από τις καλύτερες αφηγήσεις είναι αυτή του Χουάν Ροντρίγκεθ Φρέϊλε.

Στο βιβλίο του «Η Κατάκτηση και Ανακάλυψη του Νέου Βασιλείου της Γρανάδα», που εκδόθηκε το 1636, μας λέει τί συνέβαινε όταν πέθαινε ένας βασιλιάς στην κοινωνία των Μουίσκα.

Ο νέος ηγέτης, συνήθως ανιψιός του πρώην βασιλιά, υποβαλλόταν σε μια μακρά ιεροτελεστία ενθρόνισης, που κορυφωνόταν επάνω σε μια σχεδία, σε μια ιερή λίμνη, όπως η Γκουαταβίτα, στην κεντρική Κολομβία. Έγδυναν τον διάδοχο και κάλυπταν το σώμα του με λάσπη και χρυσόσκονη. Περιστοιχισμένος από τους τέσσερις αρχιερείς, που ήταν στολισμένοι με φτερά, χρυσά στέμματα και στολίδια, ο ηγέτης, γυμνός αλλά λουσμένος με χρυσόσκονη, προσέφερε σμαράγδια και άλλα πολύτιμα αντικείμενα στους Θεούς, ρίχνοντάς τα στη λίμνη.

Οι όχθες της κυκλικής λίμνης ήταν γεμάτες με θεατές, που φορούσαν ακριβά ρούχα και έπαιζαν μουσικά όργανα γύρω από φωτιές. Όταν η σχεδία έφτανε ακριβώς στο κέντρο της λίμνης, ο αρχιερέας σήκωνε μια σημαία για να κάνει σιωπή το πλήθος. Εκείνη τη στιγμή, το πλήθος ορκιζόταν υπακοή στον Χρυσό ηγέτη, επευφημώντας τον από τις όχθες της λίμνης.

Ο ΧΡΥΣΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

shutterstock_126878537

ΠΟΥ ΠΗΓΕ ΤΟ ΑΠΟΘΕΜΑ ΣΕ ΧΡΥΣΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ?

Διαβάστε έχει ενδιαφέρον…

Ήδη από τις αρχές Απριλίου 1941, και εφόσον διαφαίνεται η ήττα της χώρας, η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤΕ) με έδρα την Αθήνα έλαβε εντολή να αρχίσει τις προετοιμασίες για να ακολουθήσει την κυβέρνηση με τα αποθεματικά της προς «εδάφη που δεν έχουν καταληφθεί». Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν έρθει στη δημοσιότητα, το ολικό φορτίο του αποθέματος της Ελλάδος ανήρχετο σε 611.000 ουγκιές χρυσού (περίπου 17,4 τόνους) σε μορφή ράβδων και λιρών.

Η εντολή για τη μεταφορά ήρθε με την είδηση της διάσπασης από τους Γερμανούς της αμυντικής γραμμής Όλυμπος- Τέμπη. Το απόθεμα της χώρας σε χρυσό μεταφέρθηκε με άκρα μυστικότητα και φορτώθηκε στα αντιτορπιλικά «Βασιλεύς Γεώργιος» και «Βασίλισσα Όλγα», τα οποία απέπλευσαν από Αθήνα- Πειραιά για το Ηράκλειο της Κρήτης, όπου το πολύτιμο φορτίο θα φυλασσόταν στο τοπικό υποκατάστημα της ΤΕ. Η αποστολή συνοδεύτηκε από τους Βαρβαρέσο και Μαντζαβίνο, διοικητή και υποδιοικητή αντίστοιχα της ΤΕ, καθώς και τρεις ανώτερους διοικητικούς υπαλλήλους. Με την έναρξη της επιχείρησης Mercur ελήφθη η απόφαση, ο χρυσός να μεταφερθεί στην Αίγυπτο αντί για την Κρήτη. Εν μέσω επιθέσεων από βομβαρδιστικά του εχθρού, φορτώθηκε σε ένα βοηθητικό σκάφος του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού, την κορβέτα «Salvia» με προορισμό τον κόλπο της Σούδας Κρήτης, όπου ανέμενε το βρετανικό καταδρομικό «Dido» για να αναλάβει τη μεταφορά του χρυσού στην Αλεξάνδρεια.

Φθάνοντας εκεί, οι ιθύνοντες (η διοίκηση της ΤτΕ είχε εγκατασταθεί μαζί με το βασιλιά και την κυβέρνηση Τσουδερού στα Χανιά από τις 23 Απριλίου) αντελήφθησαν την κρισιμότητα της κατάστασης καθόσον το λιμάνι βρισκόταν υπό συνεχείς επιθέσεις βομβαρδιστικών καθέτου εφορμήσεως Ju-87B, τα λεγόμενα στούκας, τα οποία με τις εύστοχες βολές τους προκαλούσαν τον όλεθρο στα συναθροισμένα συμμαχικά σκάφη. Ωστόσο ο κυβερνήτης κατόρθωσε με τα μικρά του αντιαεροπορικά πολυβόλα να καταρρίψει δυο από τα γερμανικά αεροπλάνα. Φοβούμενος όμως για την απώλεια του πλοίου του, ο κυβερνήτης του «Dido» πλοίαρχος Μακ Κολ, ανέμενε το πολύτιμο φορτίο με τις μηχανές αναμμένες και το σκάφος έτοιμο για άμεση αναχώρηση. Η μεταφορά του χρυσού ολοκληρώθηκε με επιτυχία, και το σκάφος απέπλευσε με ταχύτητα προς την Αίγυπτο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Γεωργίου Μαντζαβίνου, κατά τη μεταφορά, ένα από τα κιβώτια έπεσε στο κατάστρωμα του σκάφους με αποτέλεσμα αυτό να γεμίσει με χρυσές λίρες. Παρ’ όλα αυτά, στη διαδρομή αυτές βρέθηκαν όλες, εκτός από μία! Το καταδρομικό «Dido» έφθασε αυθημερόν στην Αλεξάνδρεια και από εκεί ο χρυσός μεταφέρθηκε για φύλαξη στην Τράπεζα της Αιγύπτου, στο Κάιρο. Όμως, μετά από σειρά επιτυχιών του στρατάρχη Ρόμελ στην Κυρηναϊκή, διαφάνηκε ότι και εκεί ακόμα τα αποθεματικά της Ελλάδας ήταν ανασφαλή. Το ίδιο διάστημα, ο Γεώργιος Β’ θα άφηνε την Αίγυπτο, για να καταλήξει στο Λονδίνο μέσω Νότιας Αφρικής (η υπόλοιπη βασιλική οικογένεια- αδερφή Αικατερίνη, αδελφός Παύλος με τη σύζυγο Φρειδερίκη και τα δύο παιδιά τους– θα έμεναν στη Νότια Αφρική έως το 1944).

Όχι τυχαία, ο χρυσός ακολουθεί τρόπον τινά τον βασιλιά και φθάνει στο Germiston, Transvaal της Νότιας Αφρικής όπου και αποφασίζεται οι χρυσές λίρες να μετατραπούν σε ράβδους χρυσού. Μετά από σύντομη αποθήκευση στην Τράπεζα της Νότιας Αφρικής (South Africa Reserve Bank), το φορτίο μεταφέρθηκε στο Λονδίνο όταν κρίθηκε ότι αυτό δεν απειλείτο πλέον από τους Γερμανούς.

Μετά την απελευθέρωση, όταν η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε την επιστροφή του ελληνικού αποθεματικού σε χρυσό από τη Βρετανία, δέχτηκε με έκπληξη την απάντηση ότι «αυτό είχε χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη των εξόδων του Ελληνικού Στρατού Μέσης Ανατολής, και ότι το Στέμμα δεν όφειλε τίποτε στην Ελλάδα». Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι από την 9η Μαρτίου του 1942, η βρετανική κυβέρνηση είχε υπογράψει συμφωνία με την ελληνική, σύμφωνα με την οποία αυτή αναλάμβανε όλα τα έξοδα εξοπλισμού και διατροφής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (που τελούσαν άλλωστε υπό τις διαταγές του βρετανικού στρατηγείου Μέσης Ανατολής). Ως εκ τούτου, οι όποιες αιτιάσεις των Βρετανών στερούνταν νομικής βάσης. Από την άλλη πλευρά όμως, και η ελληνική κυβέρνηση (έτη 1945-1946) έβρισκε στη Βρετανία τη μόνη σύμμαχο χώρα με δυνατότητα βοήθειας για την αντιμετώπιση των πλείστων εσωτερικών προβλημάτων που αυτή αντιμετώπιζε, σχετικά με την αποκατάσταση της τάξης (πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής) στην πρόσφατα απελευθερωμένη Ελλάδα.

Γίνεται λοιπόν εύκολα αντιληπτό πως η διαπραγματευτική θέση της χώρας ήταν μάλλον αδύνατη. Δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί τι μέρος των αποθεμάτων χρυσού της ΤΕ επιστράφηκε τελικά στην Ελλάδα. Είναι πολύ πιθανό κάποιες χρυσές λίρες από το αρχικό φορτίο να κατέληξαν στους Έλληνες αντάρτες, διότι οι Βρετανοί τις μοίραζαν απλόχερα κατά τη περίοδο 1942-1943.