Σε κανένα άλλο “ανεπτυγμένο” κράτος της Ευρώπης δεν υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα όσο στην Ελλάδα σε δύο πολύ κρίσιμα πεδία: σε αυτό των κόκκινων δανείων που προκαλούν πιστωτική ασφυξία, αλλά και της εκροής κεφαλαίων (η οποία συνδέεται με την αποεπένδυση αλλά και με το πολύ μεγάλο επί σειρά ετών έλλειμμα στο εξωτερικό ισοζύγιο). Αυτό αναφέρει το ΔΝΤ στη νέα του έκθεση “Regional Economic Outlook” που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα.

Η Ελλάδα είναι επίσης, σύμφωνα με το Ταμείο, το κράτος με τη μεγαλύτερη επιδείνωση των προσδοκιών για άνοδο του ΑΕΠ φέτος και το 2019 και ένα από τα δύο μόνο κράτη της Ευρώπης που θα τα πάνε χειρότερα στο πεδίο της ανάπτυξης από ό,τι αρχικά προβλεπόταν. Επιδείνωση καταγράφει και στην πορεία της εγχώριας ζήτησης.

Τα κόκκινα δάνεια

Σχεδόν το 50% του συνόλου των δανείων της Ελλάδος είναι “κόκκινα”. Ο λόγος για την υψηλότερη αναλογία μεταξύ των “ανεπτυγμένων” οικονομικά κρατών της Ευρώπης σύμφωνα με το ΔΝΤ.

Το μόνο κράτος της Ευρώπης που έχει πιο υψηλή επιβάρυνση κόκκινων δανείων σε σχέση με την Ελλάδα ανήκει στα αναπτυσσόμενα και είναι η Ουκρανία (στο 55% του συνόλου). Στη δική της, όμως, περίπτωση -εν αντιθέσει με την Ελλάδα-  το πρόβλημα δεν είναι στην κορύφωσή του αλλά λειαίνεται, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του 2017 που επικαλείται το ΔΝΤ.

Οι επιπτώσεις είναι πάρα πολύ σημαντικές αναφορικά με τη πιστωτική επέκταση. Στην Ελλάδα καταγράφεται η μεγαλύτερη συρρίκνωση της αξίας των δανείων που αφορούν τόσο σε νοικοκυριά όσο και σε επιχειρήσεις ανάμεσα στις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης. Με βάση στοιχεία Φεβρουαρίου 2018 το ΔΝΤ κάνει λόγο για μείωση η οποία ξεπερνά το 6%,  με δεύτερη την Κύπρο στην οποία καταγράφεται μείωση της τάξης του 5%. Ακόμα και στην Ουκρανία η μείωση είναι μικρότερη, ενώ σε χειρότερη θέση αναφορικά με την πιστωτική ασφυξία στην αγορά είναι η Μολδαβία.

Διεθνής επενδυτική θέση

Το ΔΝΤ κατατάσσει την Ελλάδα ανάμεσα στα κράτη τα οποία έχουν πάρα πολύ μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα αν και τα μείωσαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο στην Ελλάδα το εξωτερικό ισοζύγιο (τρεχουσών συναλλαγών) παρά τις μεταρρυθμίσεις δεν έγινε πλεονασματικό όπως αυτό της Ιρλανδίας (πλεόνασμα 12% του ΑΕΠ έναντι ελλείμματος της τάξης του 5% την προ κρισης περίοδο).

Έτσι, στην Ελλάδα (σε συνδυασμό με την αποεπένδυση), διαπιστώνεται ότι υπάρχει ένα ακόμη αρνητικό ρεκόρ: το ΔΝΤ καταγράφει την πλέον αρνητική διεθνή επενδυτική θέση (net financial assets). Η εκροή  κεφαλαίων πλησιάζει το 50% του ΑΕΠ και έχει διπλασιαστεί σε σχέση με την προ κρίσης περίοδο, όταν το έλλειμμα βρισκόταν γύρω στο 75% του ΑΕΠ.

Πρωτιά στην επιβράδυνση του ΑΕΠ

Αναφορικά με την πορεία του ΑΕΠ το ΔΝΤ αναφέρει ότι η Ελλάδα (μαζί με την Λιθουανία) είναι τα δύο μόνα κράτη στα οποία επιδεινώθηκαν οι προβλέψεις για την πορεία του ΑΕΠ φέτος και τα επόμενα χρόνια. Στην Ελλάδα μάλιστα καταγράφει τη μεγαλύτερη επιβράδυνση του ΑΕΠ (κατά 0,6% στο 2% για το 2018 έναντι 2,6% προηγούμενης εκτίμησης). Για το 2019, προς το παρόν, η απόκλιση καταγράφεται μικρότερη (στο 0,1%), αφού πλέον το ΔΝΤ βλέπει ότι το ΑΕΠ θα επιταχυνθεί κατά 1,8%. Σε όλα τα υπόλοιπα κράτη της ευρωζώνης αλλά και συνολικά στην Ευρώπη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει βελτιώσει τις προβλέψεις του για την πορεία της οικονομίας.

Επιδείνωση καταγράφεται σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις του Ταμείου αναφορικά με την πορεία της εγχώριας ζήτησης υποδεικνύοντας και την πηγή επιβράδυνσης του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδος.

Μεγάλη επιδείνωση καταγράφεται και στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας (εν συγκρίσει με τις προηγούμενες προβλέψεις του ΔΝΤ). Πλέον το έλλειμμα αναμένεται στο 0,8% του ΑΕΠ το 2018, έναντι ελλείμματος 0,1% που υπολογιζόταν προηγουμένως. Ο λόγος για μία επιδείνωση που και πάλι είναι υψηλότερη μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών της Ευρώπης που εξετάζονται. Επιβράδυνση καταγράφεται και στην μείωση της ανεργίας.

Ταχύτερη αναμένεται πάντως να είναι η αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα, κατά 2,4% το 2018 και κατά 2,2% στη συνέχεια έως και το 2021. Για το 2022 αναμένεται αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ κατά 1,6%. Ο λόγος για επίδοση οποία είναι υψηλότερη του μέσου όρου της Ευρώπης.

Οριακή επιτάχυνση καταγράφεται τις επενδύσεις του 2018 αλλά και στον πληθωρισμό. Γίνεται αναφορά και στα πλεονάσματα (με επανάληψη των προβλέψεων που ανακοινώθηκαν προ εβδομάδων στο πλαίσιο της Εαρινής Συνόδου). Και καταγράφουν βελτίωση σε σχέση με τις προηγούμενες προβλέψεις του Οκτωβρίου.

Οι μισθοί μειώθηκαν αρκετά

Σε ειδικό κεφάλαιο για τις μισθολογικές εξελίξεις το Ταμείο επαναλαμβάνει τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει και άλλες φορές αναφορικά με την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και με την πολύ μεγάλη μείωση της συμμετοχής των ανδρών. Καθιστά ξεκάθαρο ότι η προσαρμογή σε επίπεδο μισθών είναι τεράστια αλλά και απολύτως αναγκαία λόγω του πολύ μεγάλου ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο της χώρας.

[ΠΗΓΗ: http://www.capital.gr, της Δήμητρας Καδδά, 15/5/2018]

Σημασία δεν έχει η ακριβής ημερομηνία, αλλά η επίτευξη των στόχων του προγράμματος του ΔΝΤ, που θα βάλει τα θεμέλια της βιώσιμης ανάπτυξης και θα προετοιμάσει τη χώρα για την εποχή μετά την λήξη του προγράμματος, δήλωσε από την Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Τζέρι Ράις.

«Δεν έχω μια συγκεκριμένη ημερομηνία, αλλά, όπως είπα, δεν θα επικεντρωθώ υπερβολικά στο χρονοδιάγραμμα, αλλά στο αν μπορούμε να συμβάλουμε στην αποτελεσματικότητα του μεταρρυθμιστικού προγράμματος και των στόχων των αρχών», ξεκαθάρισε ο εκπρόσωπος του Ταμείου.

Ο κ. Ράις επανέλαβε την πάγια θέση του Ταμείου για τους δύο πυλώνες, λέγοντας πως η επιτυχημένη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με τις απαραίτητες ρυθμίσεις για την ελάφρυνση του χρέους εξακολουθούν να παραμένουν βασικές προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του προγράμματος που έχει εγκρίνει επί της αρχής το Ταμείο.

«Εστιάζουμε στην τήρηση των προϋποθέσεων ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε με το πρόγραμμα. Έχοντας, όμως, πει αυτό, η ολοκλήρωση του προγράμματος των μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους εφαρμογής των πολιτικών δεσμεύσεων των ελληνικών αρχών και της ελάφρυνσης του χρέους από τους Ευρωπαίους εταίρους, αποτελεί όχι μόνο το βασικό συστατικό για να προχωρήσουμε με το πρόγραμμα που έχουμε εγκρίνει επί της αρχής, αλλά και το θεμέλιο για την βιώσιμη ανάπτυξη στην περίοδο μετά το πρόγραμμα».

Για εξαγορά από ESM των οφειλών της Ελλάδας στο ΔΝΤ

Σε σχετική ερώτηση για τα σενάρια που θέλουν τον ESM να αγοράζει το χρέος που έχει η Ελλάδα προς το ΔΝΤ, ο κ. Ράις είπε πως το Ταμείο συμφωνεί επί της αρχής με κάθε ενέργεια που θα μπορούσε να απομειώσει το χρέος μιας χώρας.

«Θα έλεγα γενικά για κάθε χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, ότι είμαστε πάντα υπέρ της λήψης των κατάλληλων μέτρων που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του χρέους μιας χώρας. Και πάλι δεν σχολιάζω τα σενάρια για τον ESM, διότι δεν έχω συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με αυτό το θέμα, αλλά φυσικά θέλουμε να βοηθήσουμε τις χώρες να μειώσουν το χρέος τους, ιδιαίτερα όταν αυτό το αξιολογούμε ως μη βιώσιμο».

[Φωτό: JONATHAN ERNST / REUTERS]

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr/, με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, 8/3/2018]

“Το ΔΝΤ είναι ένας Οργανισμός με προτεραιότητα τη σταθερότητα του διεθνούς (σ.σ. νομισματικού) συστήματος. Και αυτό κάναμε στις 15 Ιουνίου όταν η κυρία Λαγκάρντ συμφώνησε με τους συγκεκριμένους όρους στην υπό προϋποθέσεις συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα. Η εκταμίευση της δόσης από τον ESM για την κάλυψη των τοκοχρεολυσίων της 20ής Ιουλίου ήταν αυτή η προτεραιότητα για την οποία το Ταμείο δούλεψε με συνέπεια στις αρχές του και σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους του”. Μένει τώρα, όπως τονίζουν από το ΔΝΤ, να διευκρινισθούν οι όροι που οι Ευρωπαίοι εταίροι του, προτίθενται να προχωρήσουν σε περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους. “Και αυτό θα πρέπει να γίνει μέσα στον επόμενο (σ.σ. Ιούλιο) μήνα…”.

Με το σχόλιο αυτό παράγοντας του Ταμείου, υπό τον όρο άτυπης διευκρίνισης, απάντησε στο “Κ”, όταν ερωτήθηκε για το κατά πόσο το Ταμείο θα συμμετάσχει τελικά με χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα και πότε.

Κανείς, όπως παραδέχονται και από την άλλη πλευρά, την πλευρά της Ευρωζώνης, “δεν θα μπορούσε να πάρει πάνω του την ευθύνη για μία νέα αναταραχή στις διεθνείς αγορές” από την απειλή του ενδεχόμενου μη έγκαιρης αποπληρωμής των υποχρεώσεων της Ελλάδας στις υποχρεώσεις του Ιουλίου…

Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που η Αθήνα “είχε έγκαιρα αυτήν τη φορά εξαντλήσει τις δικές της υποχρεώσεις ψηφίζοντας στην ελληνική Βουλή όλες τις απαιτούμενες νομοθετικές ρυθμίσεις…”.

Στην “ερμηνεία” αυτή για τη στάση του ΔΝΤ, δηλαδή την αποδοχή συμμετοχής του στο ελληνικό πρόγραμμα υπό τον όρο “κατ’ αρχήν” και την προϋπόθεση της περαιτέρω διευκρίνισης των μέτρων αναδιάρθρωσης του χρέους, συμφωνούν και από την πλευρά της Ουάσιγκτον.

Ο κίνδυνος

Ο ΥΠΟΙΚ κ. Μνούτσιν, απαντώντας σε σχετική ερώτηση παραδέχθηκε ότι “αυτό το καλοκαίρι θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό πρόβλημα που θα είχε σημαντικές ανησυχίες για τις αγορές και την οικονομία. Και νομίζω ότι ήταν ένα πολύ σημαντικό μέρος αυτών των διαπραγματεύσεων…”. Άλλωστε, όπως επισήμανε στην ίδια συνέντευξη: “Η δέσμευση (χρηματοδότηση) του ΔΝΤ προς την Ελλάδα ήταν πολύ μικρή. Δεν είμαι καν βέβαιος ότι η Ελλάδα θα τη χρησιμοποιήσει αναγκαστικά, γι’ αυτό νομίζω ότι η σημασία ήταν πραγματικά περισσότερο “σφραγίδα έγκρισης”. Και, πάλι, δεν υπάρχει άμεσο κόστος για τις ΗΠΑ ή τους φορολογουμένους…”, για να τονίσει ότι στην περίπτωση αυτή, “το ΔΝΤ ήταν πολύ χρήσιμο όσον αφορά τη σταθεροποίηση της κατάστασης στην Ελλάδα και τη συνεργασία με την Ευρώπη…”.

Στην ίδια λογική, ο κ. Τόμσεν είχε δηλώσει αμέσως μετά τη συνάντηση της 15ης Ιουνίου ότι η φόρμουλα που επιλέχθηκε ήταν απαραίτητη “για τη σταθεροποίηση του συστήματος…”.

Πράγματι, όπως σχολιάζουν πολλοί αναλυτές αμερικανικών επενδυτικών τραπεζών, στα reports προς τους επενδυτές, μετά τη συνάντηση αυτή του Eurogroup, κανείς δεν θα μπορούσε να περιμένει ότι οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ θα έριχναν τις αγορές σε μία τέτοιας έκτασης περιπέτεια οδηγώντας την Ελλάδα σε “ατύχημα” μη αποπληρωμής των τοκοχρεολυσίων του Ιουλίου και ειδικά απέναντι στην ΕΚΤ (στις 20 Ιουλίου λήγουν 3,877 δισ. ευρώ).

Διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες, σημειώνουν με έμφαση ότι η φόρμουλα αυτής της “λύσης” που επέτρεψε –λόγω της υπό όρους συμμετοχής του ΔΝΤ– να προχωρήσει η εκταμίευση της δόσης των 8,5 δισ. ευρώ και να αποφευχθεί η απειλή ενός ατυχήματος, “ουδόλως διευκολύνει την ΕΚΤ όσο αφορά την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE”.

Στην πραγματικότητα, όπως παρατηρούν, “το ΔΝΤ απομακρύνει αυτή τη δυνατότητα” για όσο χρονικό διάστημα το ίδιο (σ.σ. το Ταμείο) κρατά “ανοικτό το δικαίωμα να κηρύξει το ελληνικό χρέος και πάλι μη βιώσιμο”, αν η Ευρωζώνη δεν δεχθεί να δρομολογήσει τα μέτρα ελάφρυνσής του που θεωρεί επαρκή το ΔΝΤ.  

Και κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να ξεκαθαριστεί αν η επόμενη Βουλή της Γερμανίας δεν πάρει τις αποφάσεις που η επόμενη κυβέρνηση θα εισηγηθεί.

Και αυτό θα εξαρτηθεί, επίσης, από την σύνθεση της νέας κυβέρνησης στην οποία “δεν μπορεί κανείς ακόμα να προκαθορίσει το ποιος θα είναι ο κυβερνητικός εταίρος της κατά τα φαινόμενα νικήτριας των επόμενων εκλογών κυρίας Μέρκελ…”.

Με άλλα λόγια, η φόρμουλα της συμφωνίας στις 15 Ιουνίου έχει παγιδεύσει τα ελληνικά ομολόγα στη διελκυστίνδα των διαφορών μεταξύ Ευρωζώνης και ΔΝΤ που παραμένουν ανελαστικές…      

Ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να συμμετάσχει στη χρηματοδότηση του ελληνικού προγράμματος, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ταμείου Gerry Rice κατά την προγραμματισμένη ενημέρωση των δημοσιογράφων στην Ουάσιγκτον.

Όπως δήλωσε ερωτηθείς σχετικά “παραμένει πιθανό, βρισκόμαστε σε συζητήσεις, η ελληνική πλευρά έχει ζητήσει τη συμμετοχή μας, εργαζόμαστε με τους εταίρους μας σε Ελλάδα και Ευρώπη”.

Κληθείς να σχολιάσει τη θέση του ΔΝΤ για περαιτέρω φορολογικές και ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις (μείωση αφορολόγητου και συντάξεων) στην Ελλάδα, ο κ. Rice παρέπεμψε στην πρόσφατη ανάρτηση των Tomsen – Obstfeld στο blog του ΔΝΤ, λέγοντας ότι “το κείμενο αυτό περιγράφει με σαφήνεια τη θέση του Ταμείου” για το ελληνικό πρόγραμμα.

“Ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,5% (του ΑΕΠ) είναι ρεαλιστικός και αποτελεί την προτιμητέα προσέγγιση, σε αυτό το σενάριο δεν υπάρχει ανάγκη για επιπλέον μέτρα τώρα, για επιπλέον λιτότητα”, όμως αν ο στόχος είναι υψηλότερος στο 3,5%, “τότε θα χρειαστούν περαιτέρω μέτρα”.

Επίσης γνωστοποίησε ότι τις προσεχείς εβδομάδες θα δημοσιευθεί η έκθεση του Ταμείου για την Ελλάδα στο πλαίσιο του Άρθρου IV, που περιλαμβάνει την επικαιροποιημένη ανάλυση βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους, τον απολογισμό του προγράμματος αλλά και τα ευρήματα της αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας.

Ερωτηθείς αν η έκθεση θα λαμβάνει υπόψιν και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που αποφασίστηκαν για το ελληνικό χρέος ο κ. Rice δήλωσε ότι “θα είναι περιεκτική και θα λάβει υπόψιν όλους τους σχετικούς παράγοντες”. Αναφορικά με την καθυστέρηση που έχει σημειωθεί στην παρουσίασή της έκθεσης στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, ο εκπρόσωπος του Ταμείου δήλωσε πως είναι κάτι το φυσιολογικό καθώς πρόκειται για “πολύ υλικό το οποίο βρίσκεται στη διαδικασία οριστικοποίησης σε συνεννόηση με την ελληνική πλευρά”.

Ακόμη ο κ. Rice δεν έδωσε χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή της αποστολής του ΔΝΤ στην Αθήνα, ενώ σε ερώτηση για το πότε πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η β’ αξιολόγηση του προγράμματος δήλωσε πως “δεν υπάρχει προθεσμία” και πως “στο μεσοπρόθεσμο διάστημα η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει κάποια πιεστική επείγουσα χρηματοδοτική ανάγκη”.

[ΠΗΓΗ: http://www.capital.gr/, 12/01/2017]