Η χωροθέτηση του γεωθερμικού πεδίου Σαντορίνης

Στην αξιοποίηση των γεωθερμικών πεδίων της Σαντορίνης προχωράει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες κατόπιν Μνημονίου Συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ του Υφυπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, του Δημάρχου Θήρας και του Διευθύνοντος Συμβούλου της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, και εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Θήρας.

Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες θα αναλάβει να εξετάσει τη δυνατότητα ανάπτυξης γεωθερμίας στο νησί για ηλεκτροπαραγωγή, θέρμανση, ψύξη, αφαλάτωση θαλασσινού νερού και χρήση για θερμά λουτρά – spa.

Η ανάπτυξη γεωθερμοηλεκτρικού σταθμού παραγωγής με αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, έχει ως στόχο την κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών του νησιού, ακόμα και σε περίοδο αιχμής, εξασφαλίζοντας την ενεργειακή αυτονομία και σταθερότητα του δικτύου του νησιού. Με τη χρήση γεωθερμικής ενέργειας θα επιλυθεί οριστικά το ζήτημα παροχής υψηλής ποιότητας πόσιμου νερού σε κατοίκους και επισκέπτες. Επιπλέον, μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες ψύξης – θέρμανσης για ξενοδοχεία και οι ανάγκες άρδευσης με τη μέθοδο της αφαλάτωσης, δίνοντας δυνατότητες ανάπτυξης και του αγροτικού τομέα. Κατά τη φάση της κατασκευής του έργου, όσο και κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας που θα καλυφθούν κυρίως από τους κατοίκους του νησιού.Τα παραγόμενα γεωθερμικά ρευστά μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη και λειτουργία θερμών λουτρών (SPA), γεγονός που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη, αλλά και στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου σε έναν από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως, όπως είναι η Σαντορίνη. Η ανάπτυξη των γεωθερμικών πεδίων θα γίνει σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, σταδιακά και σε πλήρη συμπόρευση με τον Δήμο Θήρας και την τοπική κοινωνία.

Τα επόμενα στάδια: Άδεια από την Αποκεντρωμένη Διοίκησή Νοτίου Αιγαίου για την ανάπτυξη του γεωθερμικού πεδίου της Σαντορίνης, Γεωτρήσεις στα προτεινόμενα από το Δήμο Θήρας σημεία.

Οφέλη από την ανάπτυξη γεωθερμίας στη Σαντορίνη

Άμεσα οφέλη.

• Ανάπτυξη γεω-θερμο-ηλεκτρικού σταθμού παραγωγής με αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού, με στόχο τη κάλυψη των σημερινών και μελλοντικών αναγκών του νησιού, ακόμα και σε περίοδο αιχμής.
• Η γεωθερμική ενέργεια θα χρησιμοποιηθεί πρωτίστως σε σύστημα αφαλάτωσης θαλασσινού νερού ικανότητας ως και 3.000 m² ημερησίως, επιλύοντας οριστικά το ζήτημα παροχής υψηλής ποιότητας πόσιμου νερού σε κατοίκους και επισκέπτες.
• Στις μη ηλεκτρικές εφαρμογές της γεωθερμίας, οι οποίες είναι δυνατόν να αναπτυχθούν στη Σαντορίνη, εντάσσεται και η παραγωγή ύδατος για άρδευση με τη μέθοδο της αφαλάτωσης, δίνοντας δυνατότητες ανάπτυξης και του αγροτικού τομέα.
• Άμεση αύξηση των θέσεων εργασίας του νησιού, αφού τόσο κατά τη φάση της κατασκευής του έργου όσο και κατά τη λειτουργία των εγκαταστάσεων, θα απασχοληθεί προσωπικό από το νησί.
• Το περιβάλλον δεν θα επιβαρυνθεί γιατί η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. θα εφαρμόσει μεθόδους τελευταίας τεχνολογίας, ολικής επανεισαγωγής/μηδενικής ρύπανσης που εφαρμόζονται διεθνώς. Επιπλέον, η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων θα γίνει σε θέση που θα προκαλεί την ελάχιστη δυνατή όχληση, τα δε γεωθερμικά ρευστά, αφού αποδώσουν το θερμικό τους φορτίο, θα επανεισάγονται στο υπέδαφος, ώστε να ανανεώνεται ο γεωθερμικός ταμιευτήρας.
• Δυνατότητα ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων στους τομείς ενέργειας και μεταφοράς, δεδομένης της υπερεπάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας, όπως η αξιοποίηση ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.
• Οικονομικό όφελος τόσο για τον Δήμο, όσο και για τους κατοίκους, μέσω των ανταποδοτικών τελών από τη λειτουργία του σταθμού.

Έμμεσα οφέλη

• Η γεωθερμική εκμετάλλευση είναι βέβαιο ότι αποτελεί παγκοσμίως ισχυρό πόλο έλξης επισκεπτών υψηλής στάθμης, αλλά και τόπο διεξαγωγής συνεδρίων. Εκτός της τουριστικής ανάπτυξης η Σαντορίνη θα έχει την ευκαιρία να φιλοξενήσει και να συνεργαστεί με ειδικούς επιστήμονες παγκόσμιας ακτινοβολίας, επί της γεωθερμίας.
• Επίσης στις μη ηλεκτρικές εφαρμογές της γεωθερμίας εντάσσεται και η ανάπτυξη θερμοκηπίων, η οποία στην περίπτωση της Σαντορίνης μπορεί να γίνει σε μια μεγάλη κλίμακα παρέχοντας πολλαπλά οφέλη στο νησί. Ακόμα η ανάπτυξη ιχθυοτροφείων, η αποξήρανση αγροτικών προϊόντων, η τηλεθέρμανση κ.α. Η ανάπτυξη αυτή δεν θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις για το περιβάλλον του νησιού.
• Επιπλέον, τα παραγόμενα γεωθερμικά ρευστά μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη και λειτουργία θερμών λουτρών (SPA), γεγονός που θα δώσει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στην τουριστική ανάπτυξη, αλλά και στην επέκταση της τουριστικής περιόδου όλο το χρόνο.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net/, του Π. Τζεφέρη, 16/1/2018]

Η αναζήτηση, έρευνα και μελέτη για την αξιοποίηση της Γεωθερμικής Ενέργειας της χώρας άρχισε από το ΙΓΜΕ το 1970. Μέσα στα χρόνια που πέρασαν η ερευνητική του δραστηριότητα έφερε στο φως το σύνολο των γνωστών γεωθερμικών πεδίων της χώρας, τόσο υψηλής θερμοκρασίας (κατάλληλα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας), όσο και χαμηλής θερμοκρασίας (κατάλληλα για άμεση χρήση της θερμικής ενέργειας).

Σήμερα αξιοποιούνται μόνο τα γεωθερμικά πεδία χαμηλής θερμοκρασίας σε μεγάλη ποικιλία χρήσεων, όπως σε θερμοκήπια λαχανικών και ανθέων, σε παραγωγή του φύκους Spirulina, στην ξήρανση αγροτικών προϊόντων (λιαστή τομάτα), σε ιχθυοκαλλιέργειες, θέρμανση κτιρίων και ιαματικά λουτρά. Υπάρχουν βέβαια μεγάλα περιθώρια παραπέρα αξιοποίησης τους.

Με βάση τον ισχύοντα νόμο για την αξιοποίηση της Γεωθερμικής Ενέργειας (Ν. 3175/03), το ΙΓΜΕ κατέταξε τα γνωστά πεδία της χώρας σε κατηγορίες βεβαιωμένων και πιθανών και οι κατά τόπους Περιφέρειες προβαίνουν σε διαγωνισμούς εκμίσθωσης του δικαιώματος διαχείρισης (αξιοποίησής) τους. Τα γνωστά πεδία ανέρχονται σε 36 και η πλήρης περιγραφή τους δίνεται σε ανακεφαλαιωτική έκθεση που υπάρχει στον ιστότοπο του ΙΓΜΕ.

Τα σημαντικότερα από αυτά κατανέμονται, ανά αποκεντρωμένη διοίκηση (ΑΔ), βλ. και συνημμένο χάρτη:

Δεκαεπτά (17) Α.Δ. Μακ. Θράκης

Επτά (7) Α.Δ. Αιγαίου

Δύο (2) Α.Δ. Ηπείρου. Δ. Μακ.

Δύο (2) Α.Δ. Θεσσαλίας.

Δύο (2) Α.Δ. Πελ. Δ. Ελ. Ιονίου.

Ενδεικτικά αναφέρονται τα γεωθερμικά πεδία χαμηλής θερμοκρασίας, που έχουν εντοπιστεί στις παρακάτω περιοχές : Αγκίστρου, Σιδηροκάστρου, Θερμών Νιγρίτας ν. Σερρών, Λιθότοπου Ηράκλειας, Λαγκαδά, Λεκάνης Ανθεμούντα ν. Θεσ/νίκης, Ελαιοχωρίων Χαλκιδικής, Σάνης – Άφυτου Κασσάνδρας, Αρίστηνου Αλεξανδρούπολης, Σαππών, Λίμνης Μητρικού, Ν. Κεσσάνης Ξάνθης, Ν. Εράσμιου Μαγγάνων ν. Ξάνθης, Ερατεινό – Καβάλας, Ακροποτάμου Καβάλας, Σουσακίου ν. Κορινθίας, Συκιών Αρτας, Αργένου, Στύμης Πολυχνίτου ν. Λέσβου, Νένητα ν. Χίου, στις νήσους Σαντορίνη & Μήλο, κ.λ.π. Επίσης έχουν εντοπιστεί γεωθερμικά πεδία υψηλής ενθαλπίας στις νήσους Μήλο και Νίσυρο.

Στα γεωθερμικά πεδία χαμηλής θερμοκρασίας, τα οποία ήταν παλιότερα γνωστά ως πεδία χαμηλής και μέσης ενθαλπίας, το ρευστό που βγαίνει από τα έγκατα της γης είναι θερμότερο από τους 25 βαθμούς Κελσίου και πιο ψυχρό από τους 90 βαθμούς. Η θερμότητα αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί κατά κύριο λόγο σε θερμοκήπια, ιχθυοτροφεία και μονάδες ξήρανσης, μειώνοντας κατακόρυφα τα λειτουργικά τους έξοδα, όπως επίσης και για τη θέρμανση κατοικιών, σχολείων και νοσοκομείων με πολύ μικρό κόστος. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας υπάρχει αξιόλογο γεωθερμικό δυναμικό, ακόμη και σήμερα η αξιοποίηση είναι αρκετά περιορισμένη.

H  πρώην Διεύθυνση Πολιτικής Ορυκτών Πρώτων Υλών (Διεύθυνση Πολιτικής και Ερευνών και σήμερα Διεύθυνση Ανάπτυξης και Πολιτικής μετά τον νέο Οργανισμό του ΥΠΕΝ,  ΠΔ132/2017) του Υπ. Περιβάλλοντος κι Ενέργειας,  στα πλαίσια ψηφιοποίησης των δεδομένων τους, προχώρησε στην καταγραφή, ταξινόμηση και την ψηφιακή απεικόνιση των χαρακτηρισμένων γεωθερμικών πεδίων (πιθανών και βεβαιωμένων) όπως αυτά καθορίζονται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσίας περί αξιοποίησης γεωθερμικού δυναμικού (Ν. 3175/03 όπως ισχύει).  Περισσότερες πληροφορίες: Ψηφιακή απεικόνιση των γεωθερμικών πεδίων της Χώρας

Ο ισχύων Νόμος περί Γεωθερμίας (Ν. 3175 του 2003) είναι υπό αναθεώρηση από το αρμόδιο υπουργείο ΠΕΝ. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, ένας σημαντικός λόγος είναι πως το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο δεν εξασφαλίζει ευελιξία στην εκμετάλλευση ενός πεδίου, ώστε να μπορούν από αυτό να ωφεληθούν πολλοί τοπικοί επενδυτές, μικρού ή μεγάλου μεγέθους, αλλά και εφαρμογές κάθε κλίμακας από δημόσιους φορείς. Πιο συγκεκριμένα, το πρόβλημα είναι πως ο ισχύων νόμος (Ν. 3175/2003) προβλέπει πως, μέσω των διαγωνισμών, παραχωρείται η διαχείριση των πεδίων μαζί με την εκμετάλλευσή τους. Αν υπάρξει διαχωρισμός των δύο , δηλ. της εκμετάλλευσης από την διαχείριση ενδεχομένως, να δοθεί η ώθηση εκείνη που απαιτείται για την εντατικοποίησης της αξιοποίησης των ΓΘ πεδίων χαμηλής θερμοκρασίας στον τόπο μας.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net/, 11/12/2017]

Αξιοποιούμε λιγότερο από το 1% του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας

Πολλοί έχουμε ακούσει για γεωθερμία, δηλαδή τη θερμική ενέργεια που είναι αποθηκευμένη στη Γη. Όμως η γεωθερμία είναι ο μεγάλος απών στα ελληνικά ενεργειακά δρώμενα.

Αν και έχει εντοπιστεί σημαντικό ενεργειακό δυναμικό (ξεπερνά τα 500 MWe και τα 1000 MWth), έχει αξιοποιηθεί ποσοστό χαμηλότερο από 1% του βεβαιωμένου γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, με μηδενικές εφαρμογές στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παρότι πρόκειται για μια ήπια ανανεώσιμη πηγή ενέργειας. Εξαίρεση στην ανάπτυξη παρουσιάζει ο τομέας με τις γεωθερμικές αντλίες θερμότητας.

Αν λάβουμε υπόψη τον συνολικό υπολογισμό του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας μας, από ορισμένους συγγραφείς, τότε αναφερόμαστε σε πάνω από 2.600.000 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου ανά έτος (ΤΟΕ/έτος) δηλαδή πάνω από το 16 % της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας (στοιχεία 2015).

Προσεγγίζοντας τα μέχρι σήμερα γεωτρητικά στοιχεία, τα βεβαιωμένα και πιθανά πεδία, εκτός Μήλου και Νισύρου, με χαμηλή θερμοκρασία έχουν δυναμικό 220.000 ΤΟΕ /έτος (2009).

Μελέτη της ΔΕΠ από το 1998 αξιολογώντας τα στοιχεία των γεωτρήσεων που έγιναν στο πλαίσιο της έρευνας υδρογονανθράκων σε περιοχές όπως Ορεστιάδα Κομοτηνή Νέστο Στρυμόνα Λουδία κ.α., (εκτός αναγνωρισμένων γεωθερμικών πεδίων), υπολόγισαν το γεωθερμικό δυναμικό που είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί από της γεωτρήσεις (που δεν υπάρχουν σήμερα) σε 70.850 ΤΟΕ/έτος. Να προσθέσουμε ότι το βεβαιωμένο γεωθερμικό δυναμικό σε Μήλο και Νίσυρο ανέρχεται σε 170-200 MWe.

Από τα στοιχεία αυτά και μόνον θα ήταν λογικό να υπολογίσουμε ένα δυναμικό τουλάχιστον 400.000 ΤΟΕ/έτος, δηλαδή περίπου το 2,5% της τελικής ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας και το 9% της τελικής ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού και θερμότητας της χώρας (στοιχεία 2015).

Στο δυναμικό αυτό δεν υπολογίζεται το πιθανό γεωθερμικό δυναμικό, αφού οι έρευνες δεν έχουν ολοκληρωθεί, ούτε καν στα σημερινά βεβαιωμένα πεδία. Δεν υπολογίζεται επίσης η δυνατότητα αξιοποίησης θερμότητας μέσω βαθιών γεωτρήσεων που αξιοποιούν την κανονική γεωθερμική βαθμίδα αλλά κυρίως μέσω αβαθών γεωτρήσεων ή ορυγμάτων με αντλίες θερμότητας.

Ενδεικτικά να υπενθυμίσουμε το έργο «Γεωθερμικό Σύστημα Τηλεκλιματισμού και άλλες Εφαρμογές ΑΠΕ» που ολοκληρώθηκε φέτος από τον δήμο Ν. Ιωνίας (κόστος εγκατάστασης 1.196.000, αποπληρωμή 5,6 έτη, χρηματοδότηση 85% ΕΟΧ, 15% ΠΔΕ). Εάν οι μισοί δήμοι της χώρας υλοποιούσαν μόνον ένα παρόμοιο έργο θα είχαμε εξοικονόμηση ενέργειας 32.000 τόνων ισοδύναμου πετρελαίου το έτος με την αντίστοιχη μείωση των αέριων ρύπων.

Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες

Πέρα όμως από τους αριθμούς, ας δούμε ενδεικτικά, τι συμβαίνει γύρω μας. Η Ιταλία είναι 6η παγκοσμίως με εγκατεστημένη ισχύ 944 MW (πρώτη εφαρμογή 1904 Larderello) ενώ η Τουρκία μόλις πέρασε στη 4η θέση παγκοσμίως με εγκατεστημένη ισχύ 1.005 MW και με αξιοθαύμαστη αύξηση των εγκαταστάσεών της τα τελευταία χρόνια.

Τη θερμική ενέργεια που εμείς έχουμε σε αρκετές περιοχές στα 100-300 μ. βάθος, οι Γάλλοι, οι Γερμανοί κ.α. την εντοπίζουν στα 1500 μ. ή στα 2000 μ. αξιοποιώντας την κανονική γεωβαθμίδα. Έτσι στη Γαλλία το 2015 η ετήσια παραγωγή γεωθερμικής ενέργειας για τα δίκτυα τηλεθέρμανσης ήταν 1.200 GWh και κάλυπτε τις ανάγκες περισσοτέρων από 750.000 ανθρώπων (κυρίως στη λεκάνη του Παρισιού), με στόχο να διπλασιαστεί το 2020.

Πρόσφατα δε προστέθηκε νέα μονάδα στο Παρίσι (Villejuif) η μεγαλύτερη μονάδα τηλεθέρμανσης στην Ευρώπη από γεωθερμία, με παραγωγή 220 GWh/έτος. Επίσης οι αρχές του Μονάχου ανακοίνωσαν πέρυσι τα φιλόδοξα σχέδια για να καλυφτεί πλήρως η πόλη με τηλεθέρμανση από γεωθερμική ενέργεια. Τέλος στην Ολλανδία πέρα από τις άλλες εφαρμογές, αυτές τις ημέρες εκτελείται το γεωτρητικό πρόγραμμα TRIAS με τελικό στόχο το βάθος των 4.560 μέτρων.

Η μονάδα Nesjavellir Geothermal Power Station στην Ισλανδία

Τι μπορεί να γίνει

Επανερχόμενοι στη χώρα μας αξίζει να επισημανθεί η ελπιδοφόρα δραστηριοποίηση που έχει παρουσιαστεί τα τελευταία χρόνια στη Β. Ελλάδα, όπου υπάρχουν πολλά περιθώρια ανάπτυξης. Υπάρχουν όμως και περιοχές με δυνατότητες ηλεκτροπαραγωγής, στις οποίες οι κάτοικοι έχουν ενδοιασμούς, από σφάλματα του παρελθόντος.

Όμως οι τεχνολογίες που έχουν αναπτυχθεί σήμερα, μπορούν να εξασφαλίσουν κατακράτηση του συνόλου των αποβλήτων. Εξάλλου το πρόσφατο εγχείρημα στην Ισλανδία (Iceland Deep Drilling Project γεώτρηση βάθους 4.659 μ. και τελική θερμοκρασία 427°C) σε ηφαιστειογενή περιοχή, καταδεικνύουν τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες.

Η χώρα μας διαθέτει ευνοϊκές γεωλογικές συνθήκες. Η πολιτική ηγεσία σε κάθε ευκαιρία αναφέρεται στη γεωθερμία και γενικά φαίνεται να υπάρχει πολιτική συναίνεση. Το εκσυγχρονισμένο σχέδιο νόμου για την γεωθερμία είναι έτοιμο να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση ώστε σύντομα να ολοκληρωθεί το νομοθετικό πλαίσιο. Σχεδιάζονται και υλοποιούνται προγράμματα χρηματοδοτήσεων που περιλαμβάνουν τη γεωθερμία. Πρόκειται όμως για μία τεχνολογία που εμπεριέχει ρίσκο για τις μεγάλες δράσεις, γενικά δε απαιτεί τη διάθεση αρχικά υψηλότερου κεφαλαίου σε σχέση με άλλες ενεργειακές εφαρμογές. Αν και ιδανικό θα ήταν το δημόσιο να αναλάβει την έρευνα και ο ιδιωτικός τομέας τις εφαρμογές, υπάρχουν σοβαρά οικονομικά εμπόδια.

Θα πρέπει λοιπόν να διαμορφωθεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάπτυξης, με πολιτικές προσαρμοσμένες στη αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας, που θα περιλαμβάνει.

• Ενδυνάμωση υπηρεσιών και κυρίως του ΙΓΜΕ, αφού το Γεωλογικό Ινστιτούτο της χώρας οφείλει να διαδραματίσει κομβικό ρόλο.
• Ενημέρωση ενδιαφερόμενων για το σύνολο των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων και ευκαιριών που υπάρχουν, (όχι μόνο των τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων). Ενδεικτικά στο πλαίσιο πρωτοβουλιών για τη μετάβαση περιοχών που χρησιμοποιούν άνθρακα, παρουσιάζονται αρκετές ευκαιρίες.
• Εφαρμογή οικονομικών μέτρων (π.χ. ουσιαστική μείωση ΦΠΑ στους καταναλωτές αν το δίκτυό τους τροφοδοτείται με >50% ανανεώσιμη ενέργεια ή διευκόλυνση στην εισαγωγή κεφαλαίων τα οποία διατίθενται για την υλοποίηση έργων γεωθερμίας), και γενικότερη ενθάρρυνση των ενδιαφερόμενων.
• Προκήρυξη διαγωνισμών έρευνας, με σκοπό την εκμετάλλευση, άμεσα μετά την ολοκλήρωση του νομοθετικού πλαισίου.
• Προώθηση, σε συνεργασία με το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, «Δημοπρασιών δημόσιων εκτάσεων για μακροχρόνια μίσθωση» σε περιοχές που υπάρχουν γεωθερμικά πεδία.
• Δημιουργία site όπου θα διατίθενται σε κάθε ενδιαφερόμενο, όλες οι παραπάνω πληροφορίες, όπως και τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών.
• Κυρίως όμως σωστή και ολοκληρωμένη ενημέρωση των πολιτών.

Απαιτείται όμως και η ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, όχι μόνο στην υλοποίηση δράσεων γεωθερμίας αλλά και σε ειδικούς τομείς, όπως η κάλυψη του ρίσκου έρευνας από ασφαλιστικές εταιρείες, που ισχύει στο εξωτερικό. Τα αποτελέσματα ερευνών επιστημονικών φορέων της χώρας (π.χ. στον τομέα των αντλιών θερμότητας) αξίζει να περάσουν στη παραγωγή από ελληνικές εταιρείες, όπως στο παρελθόν, ενδεχομένως με μία πρώτη κρατική ενίσχυση.

Ο ρόλος του τραπεζικού τομέα είναι κομβικός. Η ίδρυση Τράπεζας Επενδύσεων, όπως έχει αναφερθεί, αλλά και οι τράπεζες που σήμερα λειτουργούν θα πρέπει να συμβάλουν τα μέγιστα.

Αν το όποιο ρίσκο ή η απαίτηση κεφαλαίων μπορεί να λειτουργούν κατ’αρχήν ανασταλτικά, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι:

• Η γεωθερμία είναι ανανεώσιμος ενεργειακός πόρος ο οποίος δεν υπόκεινται στις διακυμάνσεις της αγοράς και άλλους γεωπολιτικούς κινδύνους.
• Οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμία είναι μονάδες βάσης.
• Όλες οι εγκαταστάσεις έχουν γενικά χαμηλό λειτουργικό κόστος.
• Οι συνέργειες που προκύπτουν από την συνδυασμένη αξιοποίηση της γεωθερμίας, μαζί με την αξιοποίηση των παραπροϊόντων οδηγούν στην αύξηση της οικονομικής βιωσιμότητας των γεωθερμικών έργων.
• Η συνεργασία ενδιαφερόμενων για αξιοποίηση θερμικών φορτίων μειώνει κατά πολύ το κόστος.
• Η αξιοποίηση της γεωθερμίας, όπως κάθε ενέργεια αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου, προκαλεί σημαντική ενεργοποίηση παράπλευρων τομέων της οικονομίας και επομένως νέων θέσεων εργασίας. Επισημαίνεται (U.S. DOE) ότι η παραγωγή γεωθερμικής ενέργειας δημιουργεί σημαντικά περισσότερες θέσεις εργασίας ανά MW εγκατεστημένης ισχύος, από ό, τι οι μονάδες φυσικού αερίου (26 έναντι 6-8). Επομένως το οικονομικό όφελος είναι πολλαπλάσιο.

Προκειμένου να οδηγηθούμε σε ουσιαστικούς ρυθμούς ανάπτυξης θα πρέπει να μειώσουμε το ενεργειακό κόστος. Για το λόγο αυτό, μαζί με τις δράσεις εξοικονόμησης, θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τις δυνατότητες που διαθέτει η χώρα μας για την αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας, ορθολογικά και με γνώμονα τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις της εποχής μας, αρχής γενομένης με τον επικείμενο ενεργειακό σχεδιασμό. Η γεωθερμία είναι μία από αυτές τις πηγές, που περιμένει να μας προσφέρει τις αξιόλογες δυνατότητές της σήμερα και μας επιφυλάσσει ιδιαίτερα θετικές εκπλήξεις στο εγγύς μέλλον.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net, του Δρ Λουκά Γεωργαλά, 1/12/2017]

Με μεγάλη επιτυχία και με συμμετοχή που ξεπέρασε τα 250 άτομα πραγματοποιήθηκε η ημερίδα με θέμα «ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΚΑΙ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» το Σάββατο 4 Μαρτίου 2017 στο Εκθεσιακό Κέντρο MEC Παιανίας Αττικής. Η ημερίδα διοργανώθηκε από τη ΜΚΟ ECOCITY με τη συνεργασία του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων.

Για όσους ενδιαφέρονται, οι εισηγήσεις της ημερίδας έχουν αναρτηθεί εδώ.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net/, 13/3/2017]

Για μια ακόμη φορά, εξαιρετικά εύστοχος Πέτρος Τζεφέρης

«Δει δη χρημάτων, άνδρες Αθηναίοι..» (Δημοσθένης Α΄ Ολυνθιακός), για να θυμηθούμε τον πάντα επίκαιρο Δημοσθένη. Όμως, χρειαζόμαστε πραγματικά τα χρήματα και με αυτά θα λύσουμε διαχρονικά το πρόβλημα επιβίωσης του τόπου μας; Όλοι ξέρουμε ότι με τον τρόπο που έχουμε επιλέξει να πορευόμαστε τις τελευταίες δεκαετίες, σύντομα το πρόβλημα θα αναγεννηθεί, ίσως σε μεγαλύτερη κλίμακα.

Τι πραγματικά  χρειαζόμαστε; Στο βάθος όλοι το ξέρουμε. Πρέπει να αλλάξουμε μυαλά, κουλτούρα, παιδεία και ενδεχομένως τρόπο ζωής. Και φυσικά χρειαζόμαστε ανάπτυξη. Γιατί μόνο με την ανάπτυξη θα μπορέσουμε να έχουμε λεφτά, να έχουμε εκπαίδευση, υγεία, ασφάλεια, να έχουμε «οντότητα/ταυτότητα».

Γιατί δεν έχουμε πραγματική ανάπτυξη; Γιατί ποτέ δεν ακολουθήσαμε μια σαφή αναπτυξιακή πολιτική. Θέλουμε επενδυτές σε αυτή τη χώρα, κι αν ναι σε ποιους τομείς, με τι κίνητρα, με τι φορολογική πολιτική; Γιατί ακόμη κι αν σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε τέτοια –έστω αποσπασματική– πολιτική, σκοντάψαμε στα επόμενα επίπεδα, το τακτικό και το επίπεδο εφαρμογής.

Ας πάρουμε το παράδειγμα της κρατικής περιουσίας και του ορυκτού πλούτου που σε συντριπτικό βαθμό αποτελεί δημόσια περιουσία. Τι (πρέπει να) κάνουμε για την αξιοποίησή τους;

Πρώτα αποφασίζουμε αν θα την κάνουμε μόνοι μας ή θα τη δώσουμε στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Δυστυχώς εμείς ούτε αυτό το «first thing first» δεν έχουμε αποφασίσει και παλινωδούμε μπρος πίσω. Για τα νερά, για τα κοιτάσματα, για τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, τις υποδομές γενικότερα. Λες και αν αποφασίζαμε να κάνουμε μόνοι μας ανάπτυξη (ανάπτυξη  μέσω κρατικών εταιρειών!) παντού και σε κάθε τομέα, αυτό θα ήταν εφικτό με τα σημερινά δεδομένα… Δυστυχώς, η εμπειρία από «φιλέτα» που το δημόσιο κράτησε για τον εαυτό του, δείχνει ότι δεν ξέρουμε εν συνεχεία τι να τα κάνουμε, και ελλείψει προγράμματος είτε τα κακοδιαχειριζόμαστε είτε τα αφήνουμε τελικά στην τύχη τους. Για εκείνους που είναι ήδη έτοιμοι να κουνήσουν το πατριωτικό δάκτυλο ωρυόμενοι το γνωστό «δεν πωλείται αυτή η χώρα», θέλω να υπενθυμίσω ότι η ανάπτυξη, όσο κι αν ορισμένοι δεν το αντιλαμβάνονται, δεν έχει χρώμα και δεν επιδέχεται ιδεοληψίες και κομματική καθοδήγηση. Κι ακόμη, πέραν από τους φυσικούς πόρους που είναι υποστηρικτικοί της ανθρώπινης ζωής και υγείας (π.χ. το περιβάλλον και η βιοποικιλότητα) και οι οποίοι θα πρέπει να διατηρούνται εις το διηνεκές, όλοι οι υπόλοιποι φυσικοί (ή ορυκτοί) πόροι μπορούν να μπούν στη διαδικασία της υποκατάστασης από ίσης (ή μεγαλύτερης) αξίας οικονομικό κεφάλαιο. Αλλωστε, σε κάθε περίπτωση, όσον αφορά τη δημόσια περιουσία, το Δημόσιο διατηρεί δεσπόζουσα θέση και μπορεί (και πρέπει) από τη θέση αυτή να βάζει όρους, τέλη, royalties, μισθώματα κ.λπ. για να βγαίνει κερδισμένο. Αρκεί να έχει τα «κότσια» αφενός να τους θεσπίσει και αφετέρου να τους τηρήσει…

Δεύτερον, αφού αποφασίσουμε ποια από τα «ασημικά» μας θα κρατήσουμε για «αυτεπιστασία» και «αυτοδιαχείριση», δημοπρατούμε τα υπόλοιπα. Κι εκεί είναι το επόμενο ζήτημα που έχουμε επίσης αποτύχει πλήρως. Τι κάνουμε; Ή τα αφήνουμε για δεκαετίες στην τύχη τους, σαν να μην υπάρχουν, ή τα δημοπρατούμε χωρίς να διασφαλίσουμε το δημόσιο συμφέρον, σε λάθος χρόνο, χωρίς  επιχειρηματικό σχέδιο και -το χειρότερο- δίνοντάς τα σε κολλητούς ή κατά συρροήν αποδειχθέντες διεφθαρμένους, συνδιαλεγόμενους με την εκάστοτε εξουσία. Χωρίς αιδώ, χωρίς εθνική συνείδηση.

Παράλληλα, αναθέτουμε σε «ανύπαρκτες» δομές του Δημοσίου να κάνουν διεθνείς διαγωνισμούς, να κατακυρώσουν αποτελέσματα, να καταρτίσουν και να παρακολουθήσουν συμβάσεις, να επιβάλλουν κυρώσεις. Να ελέγχουν την ασφάλεια και την υγεία εργαζομένων και περιοίκων. Εκεί που θα έπρεπε να έχουμε τους ικανότερους ανθρώπους να προασπίζουν το δημόσιο συμφέρον, έχουμε απολύτως υποστελεχωμένες δομές και ελάχιστα αμειβόμενους ανθρώπους. Αντίθετα, στελεχώνουμε με πληθώρα υπαλλήλων άσχετες και άχρηστες υπηρεσίες για να πατούν καλές σφραγίδες και να χορηγούν (ανύπαρκτα πλέον σήμερα) επιδόματα..

Δυστυχώς, αυτό το τελευταίο σχετικά με τη στελέχωση του Δημοσίου, το εφαρμόζουμε διαχρονικά στις υπηρεσίες του ορυκτού πλούτου, στα πετρέλαια, στη γεωθερμία, στα ενεργειακά ορυκτά κ.ά. για να αναφέρω τα ζητήματα που γνωρίζω από πρώτο χέρι. Για παράδειγμα, πώς και κατά πόσο στελεχώθηκε η πολυθρύλητη ΕΔΕΥ ΑΕ; Πού βρίσκονται οι άνθρωποι που αγωνίστηκαν μέχρι σήμερα για να έχουμε μια υποτυπώδη πρόοδο στο θέμα των ελληνικών υδρογονανθράκων; Ένας από αυτούς (είναι ελάχιστοι άλλωστε) έχει ζητήσει άδεια άνευ αποδοχών, και επειδή δεν μπορεί να ζήσει με αυτά που… απλόχερα του χορηγεί το ελληνικό Δημόσιο, βρίσκεται στη Σαουδική Αραβία για εργασία! Μαζί με αυτόν φυσικά και η εμπειρία του… Ωραίο το bypass από την πραγματική δομή που θα έπρεπε να υπάρχει, αλλά κράτησε λίγο..

Πού βρίσκεται αλήθεια το ζήτημα της διαγωνιστικής διαδικασίας για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων; Μετά από τόσο δρόμο για να μπει το νερό στο αυλάκι και με φόντο ένα δυσμενές οικονομικό κλίμα, πελαγοδρομούμε ανάμεσα σε «συνεκμετάλλευση», αλλαγή του μοντέλου παραχωρήσεων του Ν. 4001 ή ανοίγματα στα BRICS. Πού βρίσκεται αλήθεια το ζήτημα της γεωθερμίας; Τι έγιναν οι διαγωνισμοί για Γ/Θ πεδία υψηλής ενθαλπίας; Αλήθεια πόσο ρεύμα παράγουμε πανελλαδικά από αυτήν την ανανεώσιμη πηγή ενέργειας; Τι γίνεται με τα μεταλλεία και τον ορυκτό πλούτο γενικότερα; Αν αφήσουμε κατά μέρος τις Σκουριές αλλά και το Κιλκίς, πόσα από τα εκατό (100) και πλέον «μεταλλευτικά οικόπεδα» του Δημοσίου που έχουν αξιολογηθεί βγήκαν σε διεθνείς διαγωνισμούς; Ποια η τύχη του ερευνητικού προγράμματος για τις Σάπες αλλά και του ζεολίθου, αμφότερα στη  σφύζουσα σε απο-ανάπτυξη ακριτική Θράκη; Ποια η τύχη της επαναλειτουργίας του λιγνιτωρυχείου της  Βεύης στη Φλώρινα; Και ο κατάλογος προφανώς δεν έχει τέλος!

Το ίδιο κάνουμε διαχρονικά σε όλους σχεδόν τους τομείς που σχετίζονται με τη δημόσια περιουσία. Και μετά προσδοκούμε να έχουμε ανάπτυξη, ζητάμε να μοιράσουμε πλούτο. Επιτέλους ας το καταλάβουμε, δεν μπορούμε να μοιράζουμε πλούτο που δεν υπάρχει. Και για να παραχθεί πλούτος, δεν χρειάζεται να μιλάμε διαρκώς, να αρθρογραφούμε ή να γκρινιάζουμε. Αντίθετα, χρειάζεται απλά να δουλεύουμε και να σιωπούμε μέχρι να μπορέσουμε να σηκώσουμε με αξιοπρέπεια το κεφάλι.

Ο τόπος προφανώς δεν έχει ανάγκη από εκλογές, δημοψήφισμα, ούτε άλλο χάιδεμα στα αυτιά των πολιτών από πολιτικούς ναρκισσιστές που διαγκωνίζονται στα κανάλια για να παράγουν… πλούτο. Έλεος! Χρειαζόμαστε εθνική συνεννόηση, και χρειαζόμαστε ρεαλιστές πολιτικούς που θα ζουν στον πραγματικό κόσμο, και δεν θα υπόσχονται σε κάθε προεκλογική περίοδο λαγούς με πετραχήλια σε μια χρεοκοπημένη χώρα, χωρίς αναπτυξιακή πολιτική, χωρίς ίχνος πραγματικής εγχώριας ανάπτυξης!

Είναι η εποχή που απαιτούνται ηγέτες, πραγματικοί ηγέτες. Εντιμοι αλλά και εμπνευσμένοι. Που θα οδηγήσουν την ελληνική κοινωνία στις αχαρτογράφητες θάλασσες που έρχονται και δεν θα δίνουν απλώς τις απαντήσεις που ο καθένας θέλει να ακούσει. Ειδικά σε τέτοιες περιόδους μεγάλης αβεβαιότητας και κατάπτωσης ηθικού, οι κοινωνίες έχουν ανάγκη να εμπιστευθούν τους ηγέτες, αξιώνοντας από αυτούς θαρραλέες αποφάσεις. Που πολλές φορές θα είναι δυσάρεστες, τουλάχιστον στην αρχή, μέχρι να αναγνωρισθούν ως αληθινές, δίκαιες και υλοποιήσιμες οπότε και στη συνέχεια θα ενστερνιστούν από την πλειοψηφία.

protagon.gr, του Πέτρου Τζεφέρη, διδάκτορα ΕΜΠ – συγγραφέα και διευθυντή ΥΠΕΚΑ