Νέο διαγωνισμό για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος της Βεύης προανήγγειλε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης. Διαψεύδοντας δημοσίευμα που αναφερόταν στη συμφωνία της ΔΕΗ με την κινεζική CMEC για τη μονάδα Μελίτη II, πρόσθεσε με νόημα πως «το ΥΠΕΝ διευκρινίζει ότι το τμήμα του κοιτάσματος της Βεύης, το οποίο έχει παραχωρηθεί με αδιαφανείς διαδικασίες σε ιδιώτες χωρίς διεθνή διαγωνισμό, θα επαναπροκηρυχθεί με νόμιμο τρόπο». Δηλαδή, δεν θα φέρει στη Βουλή την εκκρεμούσα (λόγω εκλογικών αναμετρήσεων) προς κύρωση από τον Δεκέμβριο του 2014 σύμβαση που είχε υπογράψει ο τότε υπουργός Γιάννης Μανιάτης με την πλειοδότρια εταιρεία ΑΚΤΩΡ, αλλά θα προχωρήσει σε νέο διεθνή διαγωνισμό. Έτσι, όμως, θα πάει πίσω και η περίπτωση της συνεργασίας ΔΕΗ – CMEC για την κατασκευή της Μελίτη II, διότι από το εν λόγω ορυχείο εξαρτάται η λειτουργία των δύο μονάδων της Μελίτης.

Η αντίδραση της ΑΚΤΩΡ

Σε ανακοίνωση της ΑΚΤΩΡ αναφέρονται τα εξής: «Μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας ΑΚΤΩΡ υπάρχει υπογεγραμμένη σύμβαση από την 1η Δεκεμβρίου του 2014. Η ΑΚΤΩΡ επιλέχθηκε ως ανάδοχος, με ομόφωνη απόφαση πενταμελούς επιτροπής στην οποία συμμετείχαν εγνωσμένης αξίας καθηγητές πανεπιστημίου, μετά από διεθνή διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχαν 14 ελληνικοί και ξένοι όμιλοι. Εν συνεχεία, υπήρξε σειρά προσφυγών από ανταγωνιστικό όμιλο (Όμιλος Κοπελούζου), οι οποίες απορρίφθηκαν στο σύνολό τους, τόσο από την ελληνική Δικαιοσύνη όσο και από τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. Από τον Δεκέμβριο του 2014 εκκρεμεί η προώθηση της σύμβασης στη Βουλή προκειμένου να ξεκινήσει η επένδυση. Η καθυστέρηση αυτή έχει προκαλέσει έως τώρα απώλειες εκατομμυρίων ευρώ για το ελληνικό Δημόσιο, αφού μόνο η αρχική επένδυση θα ήταν της τάξεως των 30 εκατ. ευρώ».

[ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 05/04/2017]

Έχω την αίσθηση ότι τα τελευταία χρόνια η ευχή που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά είναι «ας μην είναι το νέο έτος χειρότερο από αυτό που φεύγει». Και δυστυχώς παρά τις απαισιόδοξα χαμηλές προσδοκίες μας, μάλλον η ευχή αυτή μένει απραγματοποίητη. Η οικονομική κρίση δείχνει μια σύγχρονη Λερναία Ύδρα, η ύφεση βαθαίνει όλο και περισσότερο, και εμείς μοιάζουμε με ανήμπορους ναρκωμένους ναυαγούς σε σχεδία στη μέση του φουρτουνιασμένου ωκεανού, καταδικασμένοι παρατηρητές των δεινών μας. Το άρθρο είναι μια σύντομη ανασκόπηση των Ελληνικών πετρελαϊκών εξελίξεων του 2016, καθώς το έτος που πέρασε έγιναν κάποια αργά αλλά αποφασιστικά βήματα στον ενεργειακό τομέα.

Φεβρουάριος 2016

Τον Φεβρουάριο, ολοκληρώθηκε η διαδικασία παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων τριών χερσαίων οικοπέδων της χώρας. Για τη Βορειοδυτική Πελοπόννησο και την περιοχή «Άρτα- Πρέβεζα» επιλέχθηκαν τα Ελληνικά Πετρέλαια, ενώ για την Αιτωλοακαρνανία, η εταιρία Energean Oil and Gas (η εταιρεία η οποία εκμεταλλεύεται σήμερα το κοίτασμα του Πρίνου).

Οκτώβριος 2016

Τον Οκτώβριο, υπεγράφη από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνο Σκουρλέτη, η απόφαση για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για την θαλάσσια περιοχή του Ιονίου πελάγους δυτικά της Κέρκυρας, γνωστή και ως «Οικόπεδο 2 (Block 2)». Με την απόφαση και την οριστικοποίηση της σύμβασης που θα ακολουθήσει ύστερα από διαπραγματεύσεις με την Κοινοπραξία στην οποία συμμετέχουν τα Ελληνικά Πετρέλαια, η γαλλική TOTAL και η ιταλική EDISON, ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση ερευνητικών εργασιών για πρώτη φορά στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου. Υπενθυμίζεται ότι οι παραχωρήσεις γίνονται στο πλαίσιο του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε το 2014 για την παραχώρηση 20 συνολικά θαλάσσιων περιοχών στο Ιόνιο και το νότιο Κρητικό πέλαγος. Μετά το «οικόπεδο 2», δυτικά της Κέρκυρας, εκκρεμεί στο πλαίσιο του ίδιου διαγωνισμού η υπογραφή σύμβασης για τα οικόπεδα 1 (Βορειοανατολικά της Κέρκυρας) και 10 (στον Κυπαρισσιακό κόλπο) για τα οποία προτιμητέος επενδυτής έχει ανακηρυχθεί η ΕΛΠΕ.

Έτσι οι τρεις αυτές χερσαίες περιοχές της Δυτικής Ελλάδας και η μία θαλάσσια στο Ιόνιο, προστέθηκαν το 2016 στις άλλες τρεις περιοχές, που από τον Μάιο του 2014 έχουν παραχωρηθεί σε εταιρείες προς έρευνα υδρογονανθράκων εντός τους. Αναλυτικότερα, η κοινοπραξία της Energean Oil and Gas με την Petra Petroleum ανέλαβε τη χερσαία περιοχή των Ιωαννίνων (εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα 50- 100 εκατομμύρια βαρέλια). Τα Ελληνικά Πετρέλαια, η Edison και η Petroceltic ανέλαβαν τη θαλάσσια περιοχή του Πατραϊκού (εκτιμώμενα απολήψιμα αποθέματα 200 εκατομμύρια βαρέλια), ενώ το βεβαιωμένο κοίτασμα του Κατάκολου παραχωρήθηκε στο επενδυτικό σχήμα των εταιριών Energean Oil and Gas και Trajan Oil and Gas Ltd.

Αναφορικά με το Αιγαίο πέλαγος, σήμερα ισχύει η παραχώρηση ολόκληρης της παραγωγικής περιοχής του Πρίνου και της Νότιας Καβάλας (Ν2779/99) στην Energean Oil & Gas και η παραχώρηση του Θρακικού Πελάγους (Ν98/75) στη σύμπραξη της Calfrac (75%) με τα ΕΛΠΕ (25%). Ωστόσο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η πλήρως ανεξερεύνητη (εξαιτίας απουσίας Ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο πέλαγος) λεκάνη του Ηροδότου, νοτιοανατολικά της Κρήτης στα θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από πολύ βαθιά νερά (σε ορισμένα σημεία βάθος μεγαλύτερο και από 2.500 μέτρα) και πολλά υποσχόμενους πετρελαιοφόρους γεωλογικούς σχηματισμούς σύμφωνα με έρευνες της Αιγύπτου στο Αιγυπτιακό τμήμα της λεκάνης. Εκτιμήσεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας για τα πιθανά κοιτάσματα της περιοχής είναι παρακινδυνευμένες, καθώς τα μέχρι σήμερα ερευνητικά δεδομένα είναι ανεπαρκή.

Νοέμβριος 2016

Η σημαντικότερη, ίσως, είδηση ήρθε στα τέλη Νοεμβρίου, όταν και δόθηκε στην Energean Oil & Gas άδεια εκμετάλλευσης του διαπιστωμένου υπεράκτιου κοιτάσματος του Κατάκολου (γνωστό ως Δυτικό Κατάκολο). Συγκεκριμένα, και έπειτα από την Δήλωση Εκμεταλλευσιμότητας του κοιτάσματος που υπέβαλε τον Αύγουστο του 2016, η Energean στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συμφωνήθηκε από κοινού και οριοθετήθηκε η περιοχή εκμετάλλευσης του υπεράκτιου κοιτάσματος, στο πλαίσιο της σύμβασης που κυρώθηκε από την ελληνική Βουλή τον Οκτώβριο του 2014 και σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 2289/95 περί υδρογονανθράκων.

Το εντυπωσιακό ήταν ότι οι νέες εκτιμήσεις, που δημοσίευσε η Energean Oil & Gas ύστερα από 2 χρόνια έρευνας, αναφέρονται σε ποσότητες πετρελαίου δεκαπλάσιες της αρχικής συντηρητικής –όπως είχε χαρακτηριστεί– κοινά αποδεκτής ωστόσο μέχρι πρότινος εκτίμησης του ΥΠΕΚΑ. Έτσι, το κοίτασμα του Δυτικού Κατακόλου εκτιμάται ότι είναι της τάξης των 35-40 εκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου, ενώ στα επίπεδα του 30% εκτιμάται η αποληψιμότητα (15ετής η περίοδος εκμετάλλευσης).

Τι να περιμένουμε το 2017

Η χώρα μας ύστερα από μια μακρά περίοδο αδράνειας, τα τελευταία πέντε χρόνια επιχειρεί συστηματικά την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που πιθανώς κρύβονται στο υπέδαφός της. Το κλίμα στην παγκόσμια πετρελαϊκή βιομηχανία μπορεί να είναι ιδιαίτερα αρνητικό, εξαιτίας των χαμηλών τιμών του πετρελαίου, ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να αποτρέπει την συνέχιση των ερευνών. Άλλωστε ύστερα από την απόφαση του OPEC (Organization of the Petroleum Exporting Countries) για μείωση της παραγωγής υδρογονανθράκων από το σύνολο των πετρελαιοπαραγωγών χωρών (απόφαση στην οποία συμφώνησε και η Ρωσία, αν και δεν ανήκει στις χώρες του OPEC) αναμένεται εντός του 2017 εκτόξευση της τιμής του αργού πετρελαίου διεθνώς. Η αύξηση αυτή πρόκειται να ακριβύνει κατά πολύ τη βενζίνη στη χώρα μας, καθώς θα συνδυαστεί με την κρατική αύξηση της τιμής του Φ.Π.Α. στα καύσιμα.

Είναι βέβαιο ότι μέσα στο 2017 θα παραχωρηθούν σε εταιρείες άλλες δυο θαλάσσιες περιοχές του Ιονίου πελάγους (Οικόπεδο 1 -Βορειοανατολικά της Κέρκυρας- και Οικόπεδο 10 – στον Κυπαρισσιακό κόλπο) και θα συνεχιστούν οι έρευνες στις ήδη παραχωρημένες σε εταιρείες περιοχές (Πατραϊκός κόλπος, Αιτωλοακαρνανία κ.α.). Αναφορικά με την περίπτωση του Κατάκολου, όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της εταιρείας, η Energean πρόκειται να υποβάλει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το Ολοκληρωμένο Σχέδιο Ανάπτυξης και τη Μελέτη Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων για το κοίτασμα του Δυτικού Κατακόλου έως το τέλος Φεβρουαρίου του 2017, το οποίο θα παρουσιαστεί και στην τοπική κοινωνία. Ο νέος προγραμματισμός της Energean Oil & Gas παραπέμπει στο 2018 για την εκτέλεση της πρώτης γεώτρησης, η οποία θα πραγματοποιηθεί από την στεριά προς την θάλασσα (οριζόντια γεώτρηση) και θα προχωρήσει σε μήκος περίπου 4,5 χιλιομέτρων, κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, φθάνοντας στο κοίτασμα βάθους περίπου 2,5 χιλιομέτρων. Αξίζει να σημειωθεί πως οι πιθανότητες μιας οικολογικής καταστροφής ελαχιστοποιούνται σημαντικά λόγω της απόφασης για από ξηράς (από την θέση στην οποία βρίσκεται ο βιολογικός καθαρισμός του Κατάκολου) εξόρυξη του κοιτάσματος μέσω οριζόντιας γεώτρησης.

Τέλος, όσον αφορά την εκμετάλλευση των πιθανών πετρελαϊκών κοιτασμάτων του Αιγαίου (έχουν να γίνουν έρευνες από το Ελληνικό κράτος αρκετές δεκαετίες και δεν υπάρχει ΑΟΖ) θεωρώ ότι δεν πρέπει να περιμένουμε καμία εξέλιξη εντός του 2017, πλην της κλιμάκωσης της Τουρκικής προκλητικότητας, που πιθανότατα ίσως υπερβεί τα συνηθισμένα. Η γεωστρατηγική θέση και το πλούσιο υπέδαφος της χώρας σε συνδυασμό με την οικονομική, και όχι μόνο, αποδυνάμωσή της, την καθιστούν έναν μάλλον εύκολο στόχο.

[ΠΗΓΗ: http://www.huffingtonpost.gr, του Παναγιώτη Βεργούλη, Μεταλλειολόγου μηχανικού MSc, 30/12/2016]

Το άλλο μεγάλο θέμα στο οποίο εμπλέκεται η DG Com αφορά το μονοπώλιο στους λιγνίτες. Τον Δεκέμβριο το Ευρωδικαστήριο απέρριψε τους λόγους ακύρωσης που προέβαλε η ΔΕΗ, επιβεβαιώνοντας την αρχική θέση της Κομισιόν που μιλούσε για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της εταιρείας και καταδίκη της Ελλάδας. Ως αποτέλεσμα, το υπουργείο Ενέργειας, προκειμένου να συμμορφωθεί με την απόφαση, άρχισε να εξετάζει την ανάθεση σε ιδιώτες των ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, της Ελασσόνας, της Βεγόρας και της Βεύης. Αυτό που συζητά η ελληνική πλευρά είναι να προτείνει στην Κομισιόν μια λύση παρόμοια με εκείνη του 2009 για αποκλειστική πρόσβαση ιδιωτών στα παραπάνω κοιτάσματα, εκτιμώντας ότι μια τέτοια κίνηση θα οδηγήσει σε ικανοποίηση των δικαστικών απαιτήσεων. Στο διά ταύτα, οι νομικές υπηρεσίες του υπουργείου, ερμηνεύοντας την ευρω-απόφαση, θεωρούν ότι η παραχώρηση των ορυχείων συνιστά μονόδρομο προκειμένου να μην επανέλθουν στο τραπέζι σενάρια Μικρής ΔΕΗ.

Το σχέδιο παραχώρησης λιγνιτικών αποθεμάτων είναι πάνω κάτω το ίδιο με εκείνο το οποίο είχε προτείνει η κυβέρνηση Παπανδρέου το 2009 και το οποίο είχε αποδεχτεί η Κομισιόν. Ουδέποτε όμως προχώρησε λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων των παραπάνω περιοχών, οι οποίοι δεν επιθυμούσαν ρυπογόνες επενδύσεις στην περιοχή και κατόπιν μιας σφοδρής αντιπαράθεσης τελικά μπλοκάρισαν τα σχέδια. Και σήμερα όμως, όπως και τότε, θεωρείται Βέβαιο ότι η πρόταση θα συναντήσει τις αντιδράσεις των κατοίκων και των τοπικών φορέων. Υπό αυτή την έννοια, δεν αποκλείεται το πλάνο να μην προχωρήσει και να σκαλώσει, γεγονός που σημαίνει ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειαστεί να εξεταστούν άλλες λύσεις. Τα αποθέματα της Βεύης υπολογίζονται σε περίπου 90 εκατομμύρια τόνους και μπορούν να καλύψουν για 30 χρόνια τη λειτουργία της μονάδας της γειτονικής Μελίτης, που η ΔΕΗ προτίθεται να κατασκευάσει από κοινού με την κινεζική CMEC. Όσο για την Ελασσόνα τα αποθέματα εκτιμώνται σε 150 εκατ. τόνους και στη Δράμα σε 800 έως 900 εκατ. τόνους. Τέλος, στη Βεγόρα τα αποθέματα είναι πολύ μικρότερα και μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τη γειτονική Βεύη (12 -13 εκατ. τόνοι).

[Σχόλιο: Όταν εμπλέκεται το συμφέρον του Δημοσίου, τίποτα δεν ρυπαίνει… Ούτε οι λιγνίτες…].

[ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ, 15/02/2017]

Ένα βήμα πριν από τις εκτεταμένες αναγκαστικές εκ περιτροπής διακοπές ρεύματος βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα η χώρα, εν μέσω της σφοδρής κακοκαιρίας, για να αποφευχθεί μία ανεξέλεγκτη κατάρρευση, κοινώς ένα μπλακ άουτ, του ηλεκτρικού συστήματος.

Η ανακοίνωση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας την περασμένη Τρίτη που καλούσε τους καταναλωτές να μην προχωρούν σε άσκοπη χρήση ενέργειας από τις 6 το απόγευμα έως τα μεσάνυκτα, ήταν μεν προληπτικό μέτρο, καταδεικνύει ωστόσο την αγωνία των αρμόδιων φορέων για το ενδεχόμενο η χώρα να βυθιστεί στο σκοτάδι, καθώς η διαθέσιμη ισχύς από τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας οριακά ανταποκρινόταν στη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση και την ανάγκη για εφεδρείες.

Στελέχη των Αρχών που έζησαν από κοντά την κατάσταση, μιλώντας στην «Οικονομία», καταλήγουν στο εξής συμπέρασμα: «Η ενεργειακή κρίση της 10ης Ιανουάριου -η δεύτερη μέσα σε διάστημα δύο εβδομάδων αφού και παραμονές Χριστουγέννων παρουσιάστηκε το ίδιο πρόβλημα- κατέδειξε με τον πιο σαφή τρόπο μία αλήθεια που για χρόνια λίγοι τολμούσαν να ομολογήσουν: Το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας είναι γυμνό…».

Κατ’ αντιπαραβολή του παραμυθιού με τα ανύπαρκτα ρούχα του βασιλιά, «το σύστημα ηλεκτροδότησης της χώρας παρουσιαζόταν τα τελευταία χρόνια πλήρως ενδεδυμένο από παραγωγικό δυναμικό», προσθέτουν τα ίδια στελέχη, εντοπίζοντας τις λανθασμένες εκτιμήσεις: «Η κάμψη της ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια, λόγω της κρίσης (σε συνδυασμό με την προσθήκη νέων μονάδων από ΔΕΗ και ιδιώτες την τελευταία πενταετία και με την αυξημένη εγκατάσταση νέων έργων ΑΠΕ) δημιούργησε μία ψευδαίσθηση υπερεπάρκειας ισχύος και έναν επικίνδυνο όπως αποδείχτηκε αυτές τις ημέρες εφησυχασμό, σχετικά με την ικανότητα του ελληνικού ηλεκτρικού συστήματος να καλύπτει επαρκώς όχι μόνο τις καθημερινές ανάγκες, αλλά και τις αιχμές που εμφανίζονται σε συγκεκριμένες περιόδους κατακόρυφης αύξησης της ζήτησης».

Έτσι, αγνοώντας ή παραγνωρίζοντας βασικά δεδομένα των ηλεκτρικών συστημάτων διεθνώς, ακούγονταν κορώνες ακόμα και από αρμόδια χείλη που διακήρυτταν ότι στην Ελλάδα υπάρχει πλεόνασμα ηλεκτρικής ενέργειας, ότι λόγω της αυξημένης διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών δεν χρειαζόμαστε πλέον συμβατικές μονάδες (λιγνιτικές ή φυσικού αερίου) και ότι στη χειρότερη περίπτωση μπορούμε να κάνουμε εισαγωγές από τις γειτονικές χώρες

Σε μόλις δύο ημέρες όλες οι ψευδαισθήσεις καταρρίφθηκαν, με τις εξελίξεις να παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Και οι ώρες που πέρασαν στις αρχές της εβδομάδας ήταν δραματικές, όπως περιγράφουν στην «Οικονομία», τα ίδια στελέχη, δίνοντας το ημερολόγιο των εξελίξεων.

Πρώτα ήταν το κύμα κακοκαιρίας που εκτόξευσε τη ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια πάνω από τις 9.000 μεγαβατώρες, πολύ υψηλότερα από τον μέσο όρο ζήτησης τα τελευταία χρόνια

Οι συμβατικές μονάδες

Ακολούθησε η οδυνηρή διαπίστωση ότι λόγω καιρικών συνθηκών η παραγωγή από τα φωτοβολταϊκά ήταν ελάχιστη καθώς είτε υπήρχε αυξημένη συννεφιά είτε είχαν καλυφθεί από χιόνι. Απογοητευτική ήταν και η παραγωγή των αιολικών, λόγω της άπνοιας. Άρα το ηλεκτρικό σύστημα έπρεπε να βασιστεί στις συμβατικές μονάδες παραγωγής (λιγνιτικές και φυσικό αέριο) με τη συνδρομή και των υδροηλεκτρικών σταθμών, και δευτερευόντως στις εισαγωγές.

Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές ενέργειας μεταξύ γειτονικών χωρών είναι μία συνηθισμένη πρακτική που ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασίζεται Την κρίσιμη Τρίτη, σχεδόν το μισό της ζήτησης κάλυψαν οι μονάδες φυσικού αερίου, επτά ιδιωτικές και τέσσερις της ΔΕΗ όμως σε μία βασική παραδοχή: Το διασυνοριακό εμπόριο είναι αγορά και άρα λειτουργεί με το δεδομένο ότι όταν υπάρχει έλλειμμα ενός αγαθού σε μία χώρα -εν προκειμένω ηλεκτρικής ενέργειας- οι τιμές αυξάνονται και άρα οι γειτονικές χώρες έχουν κίνητρο να εξάγουν το δικό τους πλεόνασμα ενέργειας σε υψηλότερη τιμή απ’ ό,τι θα το πωλούσαν εντός συνόρων.

Κι εδώ ήρθε η επόμενη οδυνηρή συνειδητοποίηση για το ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα. Η εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού είναι με τέτοιο τρόπο διαμορφωμένη ώστε ακόμα και σε συνθήκες υψηλής ζήτησης, οι τιμές να μην αντανακλούν το πραγματικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Την εβδομάδα που μας πέρασε, π.χ., η γειτονική Βουλγαρία δεν είχε κανένα κίνητρο να εξάγει ενέργεια στην Ελλάδα προς 77 ευρώ τη μεγαβατώρα, όταν μπορούσε να την πουλήσει εντός των συνόρων της προς 100 ευρώ τη μεγαβατώρα. Έτσι, το εγχώριο παραγωγικό δυναμικό ήταν η μόνη «σωστική λέμβος», η οποία όμως όπως αποδείχτηκε έμπαζε κι αυτή νερά…

Από τις 14 λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ ήταν διαθέσιμες οι 10. Από τις τέσσερις που απουσίαζαν, η μία (Καρδία 4) είχε μακροπρόθεσμη βλάβη, η άλλη (Αμύνταιο 1) παρουσίασε ξαφνική βλάβη το βράδυ της περασμένης Δευτέρας και οι άλλες δύο (Άγιος Δημήτριος 1 και 4) βρίσκονταν σε προγραμματισμένη συντήρηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Οικονομίας», με την εξαίρεση της μονάδας Αμύνταιο 1, η μη διαθεσιμότητα των άλλων τριών λιγντικών μονάδων προκάλεσε τη δυσφορία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας απέναντι στον ΑΔΜΗΕ για το γεγονός ότι επέτρεψε στη ΔΕΗ να προχωρήσει σε συντήρηση σημαντικού παραγωγικού δυναμικού εν μέσω περιόδου υψηλής ζήτησης, όπως έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια οι χειμώνες στην Ελλάδα, αφού πολλοί είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια για θέρμανση. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση την καθαρή ισχύ των τριών προαναφερθεισών μονάδων, το ηλεκτρικό σύστημα παρουσίαζε ήδη έλλειμμα παραγωγής περίπου 750 MW

Υπό το βάρος των εξελίξεων, αποφασίστηκε να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί. Πρόκειται για μία κίνηση αποτελεσματική μεν, παρακινδυνευμένη δε, καθώς ενεργοποιώντας πλήρως τα μεγάλα υδροηλεκτρικά, καλύπτονται οι άμεσες ανάγκες μερικών ημερών, επειδή ωστόσο οι ταμιευτήρες τους έχουν πεπερασμένες δυνατότητες, αν εξαντληθούν τα υδάτινα αποθέματα, δεν θα υπάρχει εναλλακτική. Χαρακτηριστικό της υπερεξάντλησης των υδάτινων αποθεμάτων είναι ότι «το υδροηλεκτρικό Πουρνάρι έφτασε να τραβάει χαλίκι αντί νερό, εντείνοντας τις ανησυχίες για το τι δυνατότητες θα έχουν τα υδροηλεκτρικά το καλοκαίρι, μετά από τέτοια σπατάλη», όπως μας λένε οι γνωρίζοντες.

Έτσι, το σύστημα πάτησε «τέρμα τα γκάζια», αφού σχεδόν το μισό της ζήτησης κλήθηκαν να καλύψουν οι μονάδες φυσικού αερίου, επτά ιδιωτικές και τέσσερις της ΔΕΗ, που δούλευαν όλο το 24ωρο κοντά στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους.

Ζήτηση 9.300 MW.

Συγκεκριμένα, η συνολική ζήτηση στις 8 το βράδυ της Τρίτης (αιχμή της ημέρας) ήταν περίπου 9.300 MW. Από αυτά, τα 4.010 MW καλύφθηκαν από τις μονάδες φυσικού αερίου, ακολούθησαν οι λιγνιτικές μονάδες με 2.319 MW και οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί με 2.019 MW, ενώ υπολογίζεται ότι εκείνη την ώρα η παραγωγή των ΑΠΕ θα ήταν περίπου 150 MW

Σε λειτουργία μπήκε επίσης και το αμυντικό μέτρο του διακοπτόμενου φορτίου, όπου βιομηχανικοί καταναλωτές περιέκοψαν έναντι αμοιβής την κατανάλωσή τους, για να μειωθεί η ζήτηση. Με την εξαίρεση ωστόσο της Αλουμίνιον της Ελλάδος που μόνη της περιέκοψε περί τα 280 MW και της ΛΑΡΚΟ που περιέκοψε περί τα 170 MW για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα την Τρίτη, η μακροπρόθεσμη εξοικονόμηση που προήλθε όλη την ημέρα από τις υπόλοιπες βιομηχανίες (χαλυβουργεία, τσιμεντάδικα, κ.ά.) δεν ξεπέρασε τα 300 MW

Τέλος, προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή απώλεια παραχθείσας ενέργειας, η Ελλάδα έθεσε σε εφαρμογή άλλο ένα πιο εξεζητημένο μέτρο, αυτό της απαγόρευσης εξαγωγών προς τις γειτονικές χώρες για 48 ώρες, αποκλείοντας ουσιαστικά τη χώρα από το ευρωπαϊκό ηλεκτρικό σύστημα.

Αν, λοιπόν, κάτι έδειξε η πρόσφατη κρίση αλλά και αυτή της παραμονής των Χριστουγέννων, είναι ότι το ηλεκτρικό σύστημα έχει σημαντικές και επικίνδυνες αδυναμίες. Το θέμα είναι αν τα παθήματα έγιναν μαθήματα για τους άμεσα εμπλεκόμενους, ώστε η τρίτη φορά να μην αποδειχθεί και φαρμακερή..

Το ηλεκτρικό σύστημα παρουσίαζε σημαντικό έλλειμμα παραγωγής την εβδομάδα που πέρασε και για τον πρόσθετο λόγο ότι εξαιτίας βλάβης ή συντήρησης είχαν τεθεί εκτός μάχης 4 από τις 14 λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, κάτι που προκάλεσε και τη δυσφορία της ΡΑΕ.

[ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, του Χρήστου Κολώνα, 15/01/2017]

Η αβεβαιότητα που επικρατεί για τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ απέναντι στο φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει δημιουργήσει πρόσφορο έδαφος για να αναλάβει η Κίνα ισχυρότερο ρόλο στη μάχη κατά των εκπομπών καυσαερίων. Κάλεσε τις ΗΠΑ να συνεργαστούν με άλλες χώρες για να μειωθεί η εξάρτηση του βιομηχανικού κόσμου από πηγές ενέργειας που βλάπτουν το περιβάλλον, όπως το κάρβουνο και το πετρέλαιο.

Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα. Ακόμη και αν η Κίνα προωθεί μία θέση υπέρ του περιβάλλοντος, η ίδια αυξάνει την κατανάλωση άνθρακα. Λόγω έλλειψης αποθεμάτων και ανησυχώντας για μεγάλες διακοπές στην ηλεκτροδότηση, οι Κινέζοι φαίνεται να παίρνουν πίσω όσα έλεγαν για περιορισμό της παραγωγής κάρβουνου. Ορυχεία επαναλειτουργούν.

Οι ανθρακωρύχοι καλούνται να εργαστούν ξανά με υψηλότερο ημερομίσθιο. Η άμεση αντίδραση της Κίνας στη μείωση της προσφοράς επιβεβαιώνει πόσο δύσκολο είναι να μειωθεί η εξάρτηση αυτής της οικονομίας από τον άνθρακα. Έτσι αυξάνονται τα εμπόδια για τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων. Το κινεζικό κάρβουνο είναι η κυριότερη αιτία εκπομπών καυσαερίων στον κόσμο, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

Στην Τζίντσενγκ, την πόλη της Κίνας όπου επικεντρώνεται στην παραγωγή κάρβουνου, παρατηρείται αύξηση της δραστηριότητας. Ο ΆλανΖανγκ, ηλεκτρολόγος σε ορυχείο, δήλωσε ότι ο εργοδότης τού αύξησε τις μηνιαίες αποδοχές του κατά 50% από το καλοκαίρι. Πριν από δύο χρόνια, «διανύαμε το φθινόπωρο του κάρβουνου, ενώ από το 2015 και μετά ήρθε ο χειμώνας», δήλωσε ο κ. Ζανγκ. «Σήμερα ζούμε την άνοιξη».

Η αύξηση της παραγωγής άνθρακα καταδεικνύει τα μειονεκτήματα του περάσματος από τον κεντρικό σχεδιασμό στην ελεύθερη αγορά. Τα προβλήματα της χώρας που συνδέονται με τον άνθρακα πηγάζουν από αποφάσεις που έδιναν μεγαλύτερο βάρος στις βιομηχανίες που λειτουργούν με κάρβουνο όταν, παράλληλα, μείωσαν την παραγωγή του. Τα κερδοσκοπικά κεφάλαια στις ευμετάβλητες αγορές της Κίνας, τα οποία είναι επιρρεπή σε «φούσκες», οδήγησαν σε άνοδο την τιμήτου άνθρακα. Οι καιρικές συνθήκες και άλλα προβλήματα δεν βοήθησαν την κατάσταση.

Από το κάρβουνο εξαρτώνται τα δύο τρίτα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κίνα, παρά την ανακοίνωση φιλόδοξων σχεδίων για την κατασκευή μονάδων υδροηλεκτρικής ενέργειας, την εγκατάσταση πάνελ ηλιακής ενέργειας και ανεμογεννητριών. Η χρήση άνθρακα στην Κίνα προκαλεί μεγαλύτερες εκπομπές καυσαερίων συγκριτικά με το πετρέλαιο, τον άνθρακα και το φυσικό αέριο που καταναλώνεται συνολικά στις ΗΠΑ.

Ανήσυχη για την άνοδο της στάθμης του νερού στη θάλασσα, η Κίνα έλαβε την πρωτοβουλία να μειώσει την παραγωγή άνθρακα. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν να μειωθεί πέρυσι η παραγωγή άνθρακα κατά 3%. Σε αυτή τη μείωση, όμως, συνετέλεσε επίσης η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης και της σταδιακής μετατόπισης του βάρους της οικονομίας από τις εξαγωγές και τη βαριά βιομηχανία προς την εγχώρια κατανάλωση.

Αυτό οδήγησε τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας να διατυπώσει θετική εκτίμηση για τη μείωση της παραγωγής άνθρακα στην Κίνα από τα υψηλά επίπεδα του 2013. Η νέα στάση της Κίνας προκαλεί προβληματισμό. «Μάλλον θα αυξηθεί η παραγωγή σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα και θα εξακολουθήσει να αυξάνεται», σχολιάζει ο Σιζού Ζου, επικεφαλής της συμβουλευτικής εταιρείας IHS Energy στον τομέα της ενέργειας. Η IHS Energy εκτιμά ότι η ζήτηση άνθρακα στην Κίνα δεν θα φθάσει στο ζενίθ της νωρίτερα από το 2026. Προς το παρόν, έχει παύσει η διαπραγμάτευση του άνθρακα στις αγορές εμπορευμάτων και τα κρατικά ορυχεία έχουν υπογράψει μακροχρόνια συμβόλαια σε χαμηλές τιμές με μονάδες ηλεκτροδότησης. Τον Νοέμβριο η Εθνική Επιτροπή Ανάπτυξης και Μεταρρυθμίσεων αύξησε τις ημέρες λειτουργίας των ορυχείων στις 330 ανά έτος.

[ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, του Keith BradsherαπόTHE NEW YORK TIMES, 01/12/2016]