ΓΙΑΤΙ Η ΚΑΜΑΛΑ ΧΑΡΙΣ ΜΙΛΑ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΙΚΕΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΒΑΛΤΙΟ

Τα κρίσιμα ορυκτά μέταλλα, όπως το νικέλιο και το κοβάλτιο, δεν βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των προεκλογικών συζητήσεων. Ωστόσο, η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία, Κάμαλα Χάρις, έσπασε αυτή τη «νόρμα» δίνοντας έμφαση στη ζωτική σημασία που έχουν για την παραγωγή των καίριων τεχνολογιών της πράσινης μετάβασης, όπως η αιολική ενέργεια, η αποθήκευση υδρογόνου ή η κατασκευή μπαταριών. 

Η Κάμαλα Χάρις άνοιξε τη συζήτηση για το νικέλιο και το κοβάλτιο στο πλαίσιο της παρουσίασης των οικονομικών της προτάσεων. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal αυτά τα κρίσιμα μέταλλα, που μέχρι πρόσφατα ήταν γνωστά κυρίως στους ειδικούς του τομέα, είναι τώρα συνώνυμα της απεξάρτησής ή τουλάχιστον απαραίτητα για τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα και το σχεδόν παγκόσμιο μονοπώλιο που αυτή κατέχει στην παραγωγή και επεξεργασία των κρισιμότερων μετάλλων, όσων δηλαδή είναι αναγκαία για τη μετάβαση στην πράσινη οικονομία.

Οι ΗΠΑ βρίσκονται τώρα ενώπιον της επώδυνης διαπίστωσης πως φαίνεται να χάνουν έδαφος από την Κίνα, η οποία έχει κατορθώσει σχετικά αθόρυβα έως ένα σημείο και στη συνέχεια αρκετά θορυβωδώς, μέσω του νέου Δρόμου του Μεταξιού, να κλείσει όσες συμφωνίες χρειάζονταν με χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Ταυτόχρονα, έχει επιδοτήσει χωρίς φειδώ με όσα κεφάλαια απαιτούνταν τις βιομηχανίες της, ώστε να παρουσιάζει τεράστια παραγωγή των στρατηγικής σημασίας πρώτων υλών, από το λίθιο, το κοβάλτιο και το νικέλιο μέχρι τις σπάνιες γαίες. Και η κυριαρχία της πρωτίστως βασίζεται στις χαμηλές τιμές παραγωγής, που σχεδόν εξοντώνουν κάθε προσπάθεια ανταγωνισμού από πλευράς των δυτικών οικονομιών.

Με την πρόταση να ενισχυθεί η παραγωγή και επεξεργασία αυτών των ορυκτών στις ΗΠΑ, η Κάμαλα Χάρις τόνισε την ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από τις κινεζοκρατούμενες αλυσίδες εφοδιασμού. Το ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως δεν αναγάγει τη σημασία αυτών των μετάλλων μόνο για τον τομέα της ενέργειας, αλλά βάζει στην εξίσωση και ζητήματα εθνικής ασφάλειας, καθώς αυτά τα ορυκτά είναι αφενός απαραίτητα για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων και αφετέρου για την αμυντική τεχνολογία.

Η Κάμαλα Χάρις θέλει οι ΗΠΑ να παράγουν και να επεξεργάζονται περισσότερα από αυτά τα ορυκτά, τα οποία χρησιμοποιούνται επίσης στην αποθήκευση ενέργειας και την πυρηνική ενέργεια, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι αλυσίδες εφοδιασμού που κυριαρχούνται από την Κίνα. Έχει προτείνει τη δημιουργία αποθέματος κρίσιμων ορυκτών στις ΗΠΑ, μια ιδέα που κυκλοφορεί στην Ουάσινγκτον τους τελευταίους μήνες και στις δύο πλευρές του πολιτικού φάσματος.

Πόσο αναγκαία είναι η δημιουργία αποθέματος

Η Κάμαλα Χάρις πρότεινε τη δημιουργία ενός αποθέματος. Η λεπτομέρεια για το πώς θα υλοποιηθεί – εάν δηλαδή θα είναι φυσικό (φυσικές ποσότητες αποθηκευμένες) ή χρηματοοικονομικό (μέσω εργαλείων όπως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης) – είναι μέρος της ευρύτερης συζήτησης που γίνεται τόσο στο πολιτικό πεδίο όσο και στον βιομηχανικό τομέα. Με το «φυσικό ή χρηματοοικονομικό απόθεμα» εννοείται ότι οι ΗΠΑ είτε θα μπορούσαν να δημιουργήσουν φυσικά αποθέματα αυτών των ορυκτών (π.χ. αποθηκεύοντας μεγάλες ποσότητες νικελίου και κοβαλτίου) είτε να δημιουργήσουν ένα σύστημα χρηματοοικονομικών εργαλείων (όπως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης) για να στηρίξουν τις εξορυκτικές επιχειρήσεις και να προστατεύσουν την αγορά από διακυμάνσεις τιμών.

Αυτό βασίζεται στις προσπάθειες των κυβερνήσεων Τραμπ και Μπάιντεν, οι οποίες επένδυσαν μεγάλα ποσά για να ενισχύσουν τον εξορυκτικό τομέα των ΗΠΑ, ο οποίος είχε ατονήσει, και να δημιουργήσουν αλυσίδες εφοδιασμού ανανεώσιμης ενέργειας που θα είναι ανεξάρτητες από την Κίνα. Ωστόσο, οι προσπάθειες της Ουάσινγκτον στο εξωτερικό βρίσκονται αντιμέτωπες με τις μακροχρόνιες επιχειρηματικές σχέσεις της Κίνας με πολλούς μεγάλους παραγωγούς, καθώς και με την τεράστια ικανότητα της Κίνας στη διύλιση μετάλλων όπως ο χαλκός, το λίθιο και το νικέλιο. Οι δυτικοί εξορυκτικοί φορείς παραπονιούνται ότι το Πεκίνο πλημμυρίζει την αγορά με αποθέματα, συμβάλλοντας σε βίαιες διακυμάνσεις των τιμών που μπορούν να καταστρέψουν γενικά πιο δαπανηρά έργα στις ΗΠΑ, τον Καναδά και αλλού.

Πέρυσι, ένα ομοσπονδιακά υποστηριζόμενο ορυχείο κοβαλτίου στο Άινταχο, που ήταν τρεις δεκαετίες σε ανάπτυξη, ανέστειλε τις δραστηριότητές του μόλις λίγες εβδομάδες πριν παράγει το πρώτο του κιλό από το λαμπερό ασημένιο μέταλλο, το οποίο είναι κρίσιμο για πυρομαχικά και μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Ο υπαίτιος: μια κατάρρευση των τιμών την ακατάλληλη στιγμή. Η προσπάθεια για συσσώρευση κρίσιμων υλικών χρονολογείται εδώ και περίπου 85 χρόνια, από την παραμονή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το Κογκρέσο εξουσιοδότησε τους αξιωματούχους να προμηθεύονται αποθέματα σε περίπτωση κρίσης εθνικής ασφάλειας. Η Ουάσινγκτον ενίσχυσε τα αποθέματά της για να αντιμετωπίσει την επέκταση της Σοβιετικής Ένωσης τη δεκαετία του 1950, αυξάνοντας την εγχώρια εξόρυξη ορυκτών, όπως το κοβάλτιο.

Το σχέδιο της Χάρις για να μετριάσει αυτούς τους αντίκτυπους δεν ήρθε στο τραπέζι με πολλές λεπτομέρειες, αλλά οι συμμετέχοντες στον κλάδο λένε ότι ένα απόθεμα θα μπορούσε να λειτουργήσει με διάφορους τρόπους. «Τα αποθέματα είναι στην πραγματικότητα εξαιρετικά σημαντικά, ειδικά επειδή η Κίνα δείχνει ότι είναι πρόθυμη να χρησιμοποιήσει τους πόρους ως όπλο σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα», είπε η Gracelin Baskaran, διευθύντρια του Προγράμματος Ασφάλειας Κρίσιμων Ορυκτών στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών. Έδειξε στους κινεζικούς περιορισμούς στις εξαγωγές γραφίτη, που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, γερμανίου και γαλλίου, που χρησιμοποιούνται στους ημιαγωγούς, και αντιμονίου, που χρησιμοποιείται στα όπλα και τα πυρομαχικά, σχολίαζει στη WSJ.

Η κυβέρνηση έχει σταδιακά πωλήσει πολλά από τα αποθέματα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, η Υπηρεσία Αμυντικής Εφοδιαστικής εξακολουθεί να αποθηκεύει χιλιάδες τόνους υλικών, όπως χρώμιο και ψευδάργυρο, σε έξι τοποθεσίες σε όλη τη χώρα, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της. Επειδή το τρέχον Εθνικό Απόθεμα Άμυνας περιορίζεται στον τομέα της άμυνας, ένα ξεχωριστό απόθεμα κρίσιμων ορυκτών θα ήταν πιθανώς ευρύτερο. Η υποστήριξη για πιο επιθετική παρέμβαση στις αγορές που κυριαρχούν οι Κινέζοι έχει επίσης αυξηθεί. Πριν λίγες ημέρες μια διακομματική ομάδα γερουσιαστών παρουσίασε ένα νομοσχέδιο που προτείνει ένα πιλοτικό πρόγραμμα 750 εκατομμυρίων δολαρίων στο Υπουργείο Ενέργειας για να διερευνήσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης και άλλα χρηματοοικονομικά προϊόντα για την προστασία των εγχώριων εταιρειών από διακυμάνσεις των τιμών.

Παράλληλα, εκπρόσωποι της Επιτροπής της Βουλής για το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας σχεδιάζουν να προωθήσουν τη δική τους διακομματική νομοθεσία αργότερα φέτος, η οποία θα ζητά τη δημιουργία εθνικού αποθέματος, σύμφωνα με έναν βοηθό της επιτροπής. Η επιτροπή τον Δεκέμβριο κάλεσε να δοθούν φορολογικά κίνητρα για την κατασκευή στις ΗΠΑ προϊόντων όπως μαγνήτες με σπάνια γαία στοιχεία.

Βέβαια, ένα εθνικό απόθεμα δεν θα ήταν πανάκεια. Η WSJ υποστηρίζει πως οι ΗΠΑ έχουν αργήσει να αναπτύξουν ένα πλαίσιο εθνικής ασφάλειας που θα βασίζεται στην εξασφάλιση κρίσιμων ορυκτών. Ορισμένοι πιστεύουν ότι, για να προστατευτεί πραγματικά η οικονομία και η εθνική ασφάλεια, η χώρα πρέπει να αναπτύξει περισσότερη εγχώρια εξόρυξη, η οποία έχει προχωρήσει αργά λόγω περιβαλλοντικών ανησυχιών και χρονοδιαγραμμάτων αδειοδότησης. Στην ομιλία της την Τετάρτη, η Χάρις αναφέρθηκε σε μεταρρυθμίσεις στην αδειοδότηση – ένα διαχρονικό πρόβλημα για τον κλάδο, όπου η λειτουργία ενός ορυχείου μπορεί να διαρκέσει 15 χρόνια.

Αν και η χρήση στρατηγικών αποθεμάτων ως οικονομικών εργαλείων συζητείται εδώ και καιρό, η κυβέρνηση Μπάιντεν ήταν η πρώτη που το έκανε σε μαζική κλίμακα. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, που εκτίναξε τις τιμές του πετρελαίου, το Υπουργείο Ενέργειας προσπάθησε να μειώσει τον πόνο πουλώντας έναν άνευ προηγουμένου αριθμό 180 εκατομμυρίων βαρελιών αργού από τα αποθέματα του Στρατηγικού Αποθέματος Πετρελαίου. Έκτοτε, η κυβέρνηση έχει μερικώς αναπληρώσει τα αποθέματα σε χαμηλότερες τιμές, κερδίζοντας θεωρητικά εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.

[ΠΗΓΗ: https://www.energygame.gr/, της Ιωάννας Κωσταδήμα, 30/9/2024]