Με ιδιαίτερη φροντίδα και σεβασμό προς την πολιτιστική μας κληρονομιά, ολοκληρώσαμε πρόσφατα μια δράση καθαριότητας και συντήρησης του Λαογραφικού χώρου που στεγάζεται στο Πολιτιστικό Κέντρο Ιερισσού. Με αγάπη για την ιστορία και τις παραδόσεις μας, φροντίζουμε τα εκθέματα που αφηγούνται τις ιστορίες των προγόνων μας, τις αξίες και τα βιώματα που διαμόρφωσαν τον τόπο μας.

Κάθε αντικείμενο στο χώρο κουβαλάει μέσα του μνήμες από τις απλές καθημερινές στιγμές, τις γιορτές, τα ήθη και έθιμα που κρατούν ζωντανή τη σύνδεσή μας με το παρελθόν. Μέσα από τη φροντίδα και τον καθαρισμό τους, αναδεικνύουμε την ομορφιά και την αυθεντικότητά τους, δίνοντας σε κάθε επισκέπτη την ευκαιρία να έρθει πιο κοντά στις ρίζες μας.

Με αυτή την προσπάθεια, δεν προσφέρουμε απλώς έναν πιο όμορφο και προσεγμένο χώρο, αλλά ουσιαστικά τιμούμε τους ανθρώπους που έζησαν και δημιούργησαν πριν από εμάς, εξασφαλίζοντας ότι η φωνή τους θα συνεχίσει να ακούγεται δυνατά.

Σας προσκαλούμε να επισκεφτείτε το Λαογραφικό χώρο Ιερισσού και να νιώσετε τον παλμό της ιστορίας μας, που αναβιώνει μέσα από τα καθαρά, καλοσυντηρημένα εκθέματα, σαν να μας ψιθυρίζουν μυστικά από άλλες εποχές.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες για την συμβολή τους και την συνεργασία στην πρόεδρο της ΑΞΤΑΔΑ Μαριλένα Ζαμάνη τον διευθυντή Σταύρο Δουλδέρη και στους υπαλλήλους μας.

(Δείτε εδώ περισσότερες φωτογραφίες: )

[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 24/9/2024]

Μια πρόσφατη έκθεση της ΕΕ συνέστησε την επέκταση του νόμου περί κρίσιμων πρώτων υλών (CRMA) ώστε να συμπεριλάβει μια πλατφόρμα πρώτων υλών της ΕΕ (EU Raw Materials Platform), ταχύτερη αδειοδότηση εξορυκτικών έργων και το σχηματισμό μία ένωσης κρατών για τις ορυκτές πρώτες ύλες (G7+ Critical Raw Materials Club).

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2024, ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi παρουσίασε έκθεση για την ανταγωνιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η έκθεση, που ήταν αποτέλεσμα σχετικού αιτήματος από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen πριν από ένα χρόνο, περιγράφει μια σειρά προτάσεων για την ενίσχυση της στρατηγικής της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. 

Η έκθεση παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες με την παρουσία της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και υπογραμμίζει την ανάγκη δράσης δεδομένης των αδυναμιών της ΕΕ.

Οι προτάσεις διερευνούν τρόπους ενίσχυσης της θέσης της ΕΕ απέναντι στις παγκόσμιες οικονομικές προκλήσεις, ώστε να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός της με βασικά ορυκτά, εκτός του πεδίου εφαρμογής του ισχύοντος νόμου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (CRMA). Η έκθεση περιλαμβάνει πέντε βασικά στοιχεία σε σχέση με τον CRMA.

«Ταμείο Πρώτων Υλών» για την υποστήριξη των στόχων του CRMA

Η έκθεση προτείνει χρηματοδοτικά μέσα για την ενίσχυση της στρατηγικής της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες. Το κυριότερο μεταξύ αυτών είναι ένα «Fund of Funds» ο οποίο θα συγκεντρώνει πόρους από κράτη – μέλη, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μεγάλους επενδυτές κεφαλαίων.  

Αυτός ο μηχανισμός στοχεύει στην ελαχιστοποίηση του επενδυτικού κινδύνου κατά μήκος της αλυσίδας αξίας των κρίσιμων πρώτων υλών, ιδίως σε περιοχές που επί του παρόντος δεν είναι επιλέξιμες για οικονομική στήριξη από την ΕΕ. Ένα τέτοιο ταμείο προορίζεται να καλύψει τις σημαντικές ανάγκες του κλάδου σε κεφάλαια, οι οποίες συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητες παροχής χρηματοδοτικής ρευστότητας από μεμονωμένες εταιρείες. 

Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) κατέχουν εξέχουσα θέση στη δέσμη προτάσεων, με την έκθεση να υποστηρίζει στρατηγικές εταιρικές σχέσεις μεταξύ κυβερνήσεων, ιδιωτών επενδυτών και διεθνών οργανισμών. Αυτές οι συνεργασίες θα δημιουργήσουν ένα ταμείο για τη χρηματοδότηση μεγάλων διασυνοριακών έργων.  

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προτείνεται επίσης να διαδραματίσει πιο ενεργό ρόλο, με συστάσεις για την ευθυγράμμιση των χρηματοδοτήσεων που εγκρίνει και των εργαλείων ελαχιστοποίησης κινδύνου που προσφέρει σε στρατηγικά έργα σε ολόκληρη την ΕΕ.

Συγκεκριμένα, η έκθεση προτείνει την προσθήκη απαιτήσεων «Made in EU» στα δάνεια της ΕΤΕπ για την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων (EV) και εγκαταστάσεις παραγωγής μπαταριών, επιβάλλοντας ελάχιστα ποσοστά χρήσης κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών που έχουν υποστεί επεξεργασία στην ΕΕ. 

Η χρηματοοικονομική εργαλειοθήκη εκτείνεται πέρα από τα παραδοσιακά μέσα. Η έκθεση διερευνά επίσης τις δυνατότητες εργαλείων για τη διασφάλιση της σταθερότητας των τιμών της αγοράς, προτείνει στοχευμένα φορολογικά κίνητρα για την ενίσχυση των επιχειρηματικών κεφαλαίων αρχικού σταδίου (venture capitals) και των μικτών χρηματοδοτικών μέσων, ενώ παράλληλα προωθεί τη μόχλευση των Συμφωνιών Ελεύθερου Εμπορίου (Free Trade Agreements, FTAs) για την αύξηση της διαπραγματευτικής δύναμης της ΕΕ.  

Για βιώσιμες διαδικασίες βιομηχανικής παραγωγής που βασίζονται σε κρίσιμες πρώτες ύλες, η έκθεση προτείνει υποστήριξη μέσω διαφόρων χρηματοδοτικών λύσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρησιακών προγραμμάτων και του Horizon Europe.  

Με το βλέμμα στραμμένο στο νόμο των ΗΠΑ περί μείωσης του πληθωρισμού, η έκθεση αναφέρει ακόμη και την ιδέα της οικονομικής στήριξης από δημόσια κονδύλια για έργα υποδομών, υπό τον όρο της χρήσης ενός ελάχιστου ποσοστού των υλικών για αυτά τα έργα να προέρχεται από την ΕΕ, με στόχο τη διασφάλιση της απορρόφησης σημαντικού έργου από τον παραγωγικό τομέα της ΕΕ.

Πρόταση για «υπερπλατφόρμα» πρώτων υλών για στρατηγικά αποθέματα μετάλλων

Ίσως η πιο εντυπωσιακή πρόταση της έκθεσης είναι η δημιουργία στρατηγικών αποθεμάτων σε επίπεδο ΕΕ για τα κρίσιμα ορυκτά. Σε αντίθεση με άλλες μεγάλες οικονομίες, η ΕΕ δεν διαθέτει επί του παρόντος τέτοια αποθέματα, γεγονός που την καθιστά ευάλωτη σε διαταραχές του εφοδιασμού και αστάθεια των τιμών.  

Η έκθεση προτείνει ένα σύστημα κυκλικών αποθεμάτων, παρόμοιο με αυτό που χρησιμοποιείται στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, όπου οι πρώτες ύλες αποκτώνται, αποθηκεύονται και διατίθενται στην τοπική βιομηχανία σε κυκλική βάση. Αυτή η προσέγγιση, όχι μόνο θα παρείχε ένα μέσο προστασίας έναντι των βραχυπρόθεσμων κραδασμών, αλλά θα ενθάρρυνε επίσης συνεχή διάλογο με τον κλάδο σχετικά με τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις.

Στην έκθεση προτείνεται μια πλατφόρμα της ΕΕ για τις κρίσιμες πρώτες ύλες (EU Critical Raw Material Platform), ως μια κεντρική πρωτοβουλία για το συντονισμό και τη μόχλευση των διαθέσιμων πόρων και της ισχύος της ΕΕ στην αγορά για την εξασφάλιση, τη διαχείριση και τη στρατηγική αποθήκευση κρίσιμων πρώτων υλών που θεωρούνται απαραίτητες για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες και την οικονομική ασφάλεια της Ένωσης.

Το πεδίο εφαρμογής της πλατφόρμας θα μπορούσε να συμπεριλάβει τα πάντα, από την παρακολούθηση των κινδύνων σε επίπεδο εφοδιαστικής αλυσίδας μέχρι το συντονισμό των κοινών αγορών κρίσιμων πρώτων υλών. Στόχος θα ήταν η διαπραγμάτευση ευνοϊκότερων όρων με τις χώρες – παραγωγούς, αθροίζοντας τη ζήτηση από βιομηχανικούς χρήστες σε ολόκληρη την ΕΕ, αξιοποιώντας παράλληλα το εργαλείο AggregateEU και τον Euratom Supply Agency.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, όντας μέρος του σχεδίου REPowerEU, το AggregateEU ​​είναι μια πλατφόρμα συγκέντρωσης αναγκών και κοινών προμηθειών για τη μείωση της εξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και τον συντονισμό των αγορών φυσικού αερίου μεταξύ ευρωπαϊκών εταιρειών. Από τη μεριά του, ο Euratom Supply Agency (ESA) είναι επιφορτισμένος με τη διασφάλιση του εφοδιασμού με πυρηνικά υλικά και πυρηνικά καύσιμα για όλα τα κράτη – χρήστες στην ΕΕ.

Η πλατφόρμα θα μπορούσε επίσης να συντονίζει τις αγορές λιθίου όχι μόνο για παραγωγούς μπαταριών, αλλά και για παραγωγούς γυαλιού και κεραμικών. Αυτή η συλλογική προσέγγιση θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα πολύτιμη για τα μικρότερα κράτη της ΕΕ, επιτρέποντας τους να ξεπεράσουν τις μεμονωμένες δυνατότητες διαπραγμάτευσης στις παγκόσμιες αγορές πρώτων υλών.

Ωστόσο, η έκθεση προειδοποιεί ότι κάθε σύστημα αποθήκευσης αποθεμάτων πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά ώστε να αποφεύγονται στρεβλώσεις της αγοράς, εστιάζοντας σε ορυκτές πρώτες ύλες με μικρά μεγέθη αγοράς, υψηλή συγκέντρωση προσφοράς και αδιαφανή τιμολόγηση. 

[ΠΗΓΗ: https://rawmathub.gr/, 23/9/2024]

Ο ΣΜΕ εστιάζει στη σημασία των κρίσιμων πρώτων υλών αλλά και ζητήματα ενεργειακού κόστους.

Προτάσεις  και Παρατηρήσεις κατέθεσε ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων στη διαβούλευση που είναι σε εξέλιξη στο Εθνικό Σχέδιο  για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Ο ΣΜΕ εστιάζει στη σημασία των κρίσιμων πρώτων υλών αλλά και ζητήματα ενεργειακού κόστους.

«Η προσθήκη ειδικού κεφαλαίου για τις ορυκτές πρώτες ύλες είναι ένα πολύ θετικό βήμα, καθώς γίνεται πλέον κατανοητό ότι ούτε τελικά προϊόντα χωρίς πρώτες ύλες μπορούμε να έχουμε ούτε να βασιζόμαστε σε τρίτους για την προμήθεια τους σε επαρκείς ποσότητες και λογικές τιμές» αναφέρει ο ΣΜΕ και συμπληρώνει:

“Ως σύνδεσμος χαιρετίζουμε τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για λήψη συγκεκριμένων και ουσιαστικών μέτρων για την αντιμετώπιση του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής.

Για την επιτυχή έκβαση ενός τέτοιου εγχειρήματος χρειάζεται αφενός μεν η ουσιαστική δέσμευση όλων των εμπλεκομένων και αφετέρου δε ένα μακροπρόθεσμο και συγκεκριμένο σχέδιο το οποίο θα περιγραφεί τόσο τους στόχους όσο και τα βήματα.  Τα εθνικά σχέδια έχουν κρισιμότατο ρόλο να παίξουν.

Η πρόσφατη αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα περιγράφει λεπτομερώς την παρούσα κατάσταση και τους επιθυμητούς στόχους.  Είναι πολύ θετικό ότι σε γενικές γραμμές περιγράφεται αναλυτικά η πορεία, τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. 

Η προσθήκη ειδικού κεφαλαίου για τις ορυκτές πρώτες ύλες είναι ένα πολύ θετικό βήμα, καθώς γίνεται πλέον κατανοητό ότι ούτε τελικά προϊόντα χωρίς πρώτες ύλες μπορούμε να έχουμε ούτε να βασιζόμαστε σε τρίτους για την προμήθεια τους σε επαρκείς ποσότητες και λογικές τιμές. 

Σε ότι αφορά τα επιμέρους θέματα θα θέλαμε να επισημάνουμε τα εξής:

1. Αλλαγή μοντέλου κατανάλωσης ενέργειας

Για την επίτευξη των στόχων είναι σαφές ότι θα πρέπει να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίον καταναλώνουμε ενέργεια, τόσο ως προς τα ποσοτικά όσο και ως προς τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η μεγαλύτερη αλλαγή αφορά στον ετεροχρονισμό μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης λόγω των  ΑΠΕ. 

Κατά το μέρος που αυτή η στοχαστικότητα θα αντιμετωπισθεί με μεθόδους αποθήκευσης πιστεύουμε ότι στο ΕΣΕΚ δεν αποτυπώνεται επαρκώς η επιβάρυνση για το κόστος χρήσης αυτών των συστημάτων αποθήκευσης για τον τελικό καταναλωτή (αποσβέσεις και κόστος λειτουργίας / αντικατάστασης) .

Κατά το μέρος δε που ο καταναλωτής θα κληθεί να αλλάξει τις καταναλωτικές του συνήθειες για να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα (μετατόπιση της κατανάλωσης σε ώρες που λειτουργούν οι ΑΠΕ), θα προκύψει κόστος για το οποίο δεν έχει ληφθεί καμία πρόνοια.

2. Εξέλιξη της τεχνολογίας και του κόστους της

Σημαντικό μέρος της επιτυχίας τόσο του εθνικού όσο και του ευρωπαϊκού σχεδίου στηρίζεται σε υποθέσεις για την εξέλιξη νέων  τεχνολογιών (πχ μέθοδοι παραγωγής και χρήσης υδρογόνου) αλλά και για την εξέλιξη του κόστους υπαρχουσών  (πχ κόστος μπαταριών). Επειδή η μελλοντολογία έχει αποδειχθεί πολλές φορές στο παρελθόν επικίνδυνη, καλόν θα ήταν να υπάρξουν προβλέψεις και για την περίπτωση που αυτά τα σενάρια δεν θα ευοδωθούν.

3. Κόστος ενέργειας

Στο σχέδιο διατυπώνονται προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος. Καταρχήν θα πρέπει να σημειώσουμε ότι οι τιμές βάσης είναι 50% πάνω από τις τιμές που ίσχυαν πριν από την έναρξη της κρίσης.  Αυτό σημαίνει ότι προβλέπεται η παγιοποίηση ενός επιπέδου ενεργειακού κόστους, το οποίο έχει επιφέρει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα ορισμένων κλάδων. 

Σε ότι αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα, το οποίο προβλέπεται ότι θα είναι η κύρια πηγή ενέργειας για τις περισσότερες δραστηριότητες, γίνεται πρόβλεψη της εξέλιξης του κόστους του, αλλά όχι της τιμής του. Σήμερα η τιμή διαμορφώνεται με ένα μοντέλο το οποίο δεν παίρνει καθόλου υπόψη του το κόστος. 

Αυτό σε συνδυασμό με την επίκληση σε πολλά σημεία του γεγονότος ότι η αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος θα καταστήσει τις επενδύσεις σε ΑΠΕ ακόμα πιο ελκυστικές, μοιραία δημιουργεί εντονότατες ανησυχίες για την ανταγωνιστικότητα των μεταποιητικών κλάδων.

Σε πολλά σημεία υπάρχουν αναφορές σε κόστη οι οποίες δεν ποσοτικοποιούνται. Για παράδειγμα επενδύσεις που θα πρέπει να γίνουν σε τοπικά δίκτυα είτε από τις εταιρείες διανομής είτε από τους ίδιους τους καταναλωτές (πχ φόρτιση οχημάτων), δημόσια έσοδα τα οποία θα πρέπει να υποκατασταθούν  (πχ ειδικός φόρος κατανάλωσης καυσίμων),  χρηματοοικονομικό κόστος ορισμένων επενδύσεων (πχ επενδύσεις που θα γίνουν με χρηματοδότηση και όχι με επιδότηση) καθώς και αποσβέσεις παγίων τα οποία θα πρέπει να υπάρχουν σε εφεδρεία και να υπό-απασχολούνται, τουλάχιστον κατά το μεταβατικό στάδιο. 

Η μη ύπαρξη μελέτης γιατί δημοσιονομική επίπτωση της εφαρμογής του ΕΣΕΚ δημιουργεί ανησυχία για την ανταγωνιστικότητα, όπως ορθά επεσήμανε πρόσφατα και ο κος Ντράγκι στην έκθεση του. 

4. Συνολική κατανάλωση ενέργειας στη μεταποίηση

Η πρόβλεψη για μείωση συνολικής κατανάλωσης (οποιασδήποτε μορφής και από οποιαδήποτε πηγή) ενέργειας στη μεταποίηση κατά 15% μεσοπρόθεσμα και 25% έως το 2050, δεν μπορεί να μας κάνει αισιόδοξους. Η μόνη λογική εξήγηση που μπορούμε να δώσουμε είναι ότι επισήμως το κράτος προβλέπει συρρίκνωση (ή εν πάσει περιπτώσει στασιμότητα)  της βιομηχανικής δραστηριότητος.  

5. Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών Άνθρακα 

Ενώ σε πολλά σημεία γίνεται άμεση ή έμμεση αναφορά στα έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών άνθρακα, λείπει εντελώς η αναφορά στο αντίστοιχο έξοδο που πραγματοποιούν οι καταναλωτές ενέργειας (ιδιώτες και επιχειρήσεις). Η ευφορία για το έσοδο από τους ρυπαίνοντας θα εξαφανισθεί αν συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό είναι έξοδο για το απλό καταναλωτή.

6. Μηχανισμός Συνοριακής προσαρμογής Άνθρακα

Η ενδεχόμενη εφαρμογή του μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα θα έχει πολλαπλές επιπτώσεις στην πορεία υλοποίησης του σχεδίου άλλες από τις οποίες θα είναι θετικές και άλλες αρνητικές. Σαφώς ο ΜΣΠΑ θα περιορίσει τις εισαγωγές προϊόντων με μεγαλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα από τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά.   Την ίδια στιγμή η εφαρμογή του μηχανισμού θα έχει σοβαρή αρνητική επίπτωση στο κόστος παγίου εξοπλισμού ο οποίος χρειάζεται για να υλοποιηθούν οι πρόνοιες του ΕΣΕΚ.  

[ΠΗΓΗ: https://www.energymag.gr/, 24/9/2024]

Από τη στιγμή που η υψηλή τεχνολογία και η πράσινη μετάβαση αποτέλεσαν απόλυτη προτεραιότητα της παγκόσμιας οικονομίας, η ∆ύση έχει επανειλημμένως θυμηθεί τη δήλωση του ιστορικού ηγέτη της Κίνας Ντενγκ Σιαοπίνγκ πως «η Μέση Ανατολή έχει το πετρέλαιο, αλλά η Κίνα έχει τις σπάνιες γαίες».

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, η Κίνα, που ελέγχει τουλάχιστον το 70% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών, πάνω από το 90% της παγκόσμιας επεξεργασίας τους και το 94% της παραγωγής μαγνητών σπάνιων γαιών, έχει σαφώς χρησιμοποιήσει το παγκόσμιο μονοπώλιό της ως εργαλείο άσκησης γεωπολιτικής.

Περίπου προ 15ετίας περιόρισε δραστικά τις εξαγωγές των 17 μετάλλων με τα εξωτικά ονόματα και προκάλεσε ελλείψεις στις δυτικές βιομηχανίες. Εξ ου και η προφανής αναλογία με τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες του ΟΠΕΚ που το 2014 άφησαν να υποχωρήσει η τιμή του πετρελαίου και να φτάσει μέσα σε δύο χρόνια στα 30 δολ. το βαρέλι, ενώ η Μέση Ανατολή βρισκόταν ακόμη στη δίνη του Ισλαμικού Κράτους.

Όλα έδειχναν τότε πως ο στόχος του διεθνούς καρτέλ πετρελαίου ήταν να γονατίσει την αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικών υδρογονανθράκων που γνώριζε πρωτοφανή ανάπτυξη και ανέτρεπε τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη.

Και τώρα όλα δείχνουν πως κάτι ανάλογο συμβαίνει και οι σπάνιες γαίες γίνονται και πάλι εργαλείο ενός γεωπολιτικού ελιγμού της Κίνας, η οποία αφήνοντας τις τιμές τους να υποχωρούν από το 2022 γονατίζει τις δυτικές εταιρείες του κλάδου και υπονομεύει εις το έπακρον τις προσπάθειες της ∆ύσης να αναπτύξει δική της παραγωγή.

Από την αρχή του έτους το Πεκίνο έδωσε εντολή στις κρατικές εταιρείες ορυχείων να παράγουν 135.000 μετρικούς τόνους σπάνιων γαιών, ποσότητα κατά 13% μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις οδηγίες που είχε δώσει το 2023.

Και όλα αυτά ενώ η ζήτηση για τα 17 μέταλλα με τα εξωτικά ονόματα, που χρειάζονται στην υψηλή τεχνολογία και στις πράσινες τεχνολογίες, έχει υποχωρήσει παγκοσμίως ακολουθώντας την πτώση της ζήτησης για ηλεκτροκίνητα οχήματα. Ετσι οι τιμές των σπάνιων γαιών βρίσκονται σε τόσο χαμηλά επίπεδα, ώστε στραγγαλίζονται οικονομικά οι δυτικές εταιρείες ορυχείων σπάνιων γαιών και εξανεμίζονται οι ελπίδες τους για γρήγορη ανάπτυξη της παραγωγής τους.

Σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων Agus Media, η τιμή της σημαντικότερης εκ των σπάνιων γαιών, του νεοδυμίου, έχει υποχωρήσει κατά 20% από τον Ιανουάριο, ενώ άλλων σπάνιων γαιών πολύ περισσότερο.

Και βέβαια η Κίνα παραμένει, έτσι, κυρίαρχη στην παγκόσμια αγορά σπάνιων γαιών.

Το κατά πόσον ο στόχος της Κίνας είναι πράγματι να στραγγαλίσει οικονομικά τις δυτικές εταιρείες είναι μάλλον αδύνατον να εξακριβωθεί.

Είναι, άλλωστε, εξίσου λογικό να υποθέσει κανείς πως το Πεκίνο συμπιέζει πράγματι τις τιμές των σπάνιων γαιών, αλλά με στόχο να δώσει μεγάλη ώθηση στις κινεζικές βιομηχανίες πράσινης ενέργειας. Σίγουρα πάντως η ιλιγγιώδης παραγωγή σπάνιων γαιών στην Κίνα αποτελεί παράγοντα που οδηγεί σε πτώση των τιμών, θέτοντας τις βιομηχανίες σπάνιων γαιών των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, της Ιαπωνίας και της Αυστραλίας, σε δεινή θέση.

Η δυσπραγία αντανακλάται, άλλωστε, στην πτώση των μετοχών των δύο μεγαλύτερων εταιρειών ορυχείων εκτός Κίνας, των MP Materials και Lynas Rare Earths, που το 2023 υποχώρησαν περίπου 37% και 11% αντιστοίχως.

Στον αέρα σχέδια δυτικών εταιρειών

Η MP Materials είναι η μοναδική εταιρεία που έχει ορυχείο σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ, ενώ είναι σε εξέλιξη η ανέγερση μονάδας της που θα παράγει μαγνήτες σπάνιων γαιών στο Τέξας. Μιλώντας, όμως, προ ημερών στο Bloomberg, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Τζέιμς Λιτίνσκι εξήγησε πως η κατάρρευση των τιμών των σπάνιων γαιών «έχει καταστρέψει τα περισσότερα από τα σχέδια στα οποία είχαμε εναποθέσει τις ελπίδες μας μόλις πριν από δύο χρόνια».

Την ίδια στιγμή, η εταιρεία της Αυστραλίας Arafura Rare Earths αγωνίζεται να επιβιώσει και να τηρήσει έστω και στοιχειωδώς τα αρχικά σχέδιά της. Εχει πάρει δάνειο ύψους 560 εκατ. δολ. από την κυβέρνηση της Αυστραλίας, άντλησε περισσότερα κεφάλαια τον Ιούλιο και έχει από το 2022 υπογράψει συμφωνίες με δύο κορεατικές βιομηχανίες αυτοκινήτων, αλλά δεν έχει ακόμη αρχίσει να κατασκευάζει μονάδα παραγωγής. Η επίσης αυστραλιανή εταιρεία Iluka Resources αντιμετωπίζει αλλεπάλληλες δυσκολίες στην απόφασή της να επενδύσει στην παραγωγή σπάνιων γαιών στην Αυστραλία. Από το 2022 έχει λάβει δάνειο ύψους 8,5 δισ. δολ. από την κυβέρνηση της Αυστραλίας για την ανέγερση μονάδας επεξεργασίας σπάνιων γαιών που σχεδίαζε να εγκαινιάσει το 2026. Προσφάτως, όμως, ανακοίνωσε πως το ύψος του κόστους της μονάδας θα υπερβεί τα 12 δισ. δολ. και θα αντιμετωπίσει δυσκολίες. Προ μηνών ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κατηγόρησε την Κίνα ότι χειραγωγεί τις τιμές των σπάνιων γαιών και επιδιώκει να πάρει υπό τον έλεγχό της τη βιομηχανία της Αυστραλίας.

Σε ό,τι αφορά την αυστραλιανή Lynas Rare Earths, έχει δεσμευθεί πως θα κατασκευάσει μονάδα επεξεργασίας στο Τέξας και έχει κλείσει ήδη συμβόλαια αξίας 300 εκατ. με το Πεντάγωνο, καθώς ευελπιστεί πως η μονάδα θα είναι έτοιμη και θα αρχίσει να λειτουργεί σε δύο χρόνια. Η πτώση των τιμών όμως αποβαίνει εις βάρος της Lynas και καθυστερεί το σχέδιο. Κάτι ανάλογο έχει συμβεί και με την προσπάθεια της Ιαπωνίας να απεξαρτηθεί από τις σπάνιες γαίες της Κίνας εδώ και περισσότερο από μία δεκαετία. Η πορεία αυτής της προσπάθειας καταδεικνύει πως χρειάζεται χρόνος για να αποφέρει αποτελέσματα. Η Ιαπωνία επένδυσε στη Lynas 250 εκατ. δολ. από το 2011, όταν το Πεκίνο διέκοψε την προσφορά σπάνιων γαιών εν μέσω έντασης ανάμεσα στις δύο χώρες γύρω από μακροχρόνιες εδαφικές διαφορές τους. Πέρασαν δύο χρόνια μέχρις ότου να αρχίσει να παράγει η συγκεκριμένη μονάδα, ενώ και πάλι εξαιτίας της πτώσης των τιμών η επένδυση δεν απέδωσε παρά μόνο το 2018, όταν η Lynas παρουσίασε κερδοφορία για πρώτη φορά. Οπως χαρακτηριστικά τονίζει η Αμάντα Λακάζε, διευθύνουσα σύμβουλος της Lynas, θα χρειαστεί μεγάλη υπομονή από πλευράς των επενδυτών των ορυχείων, και η ∆ύση αν θέλει να αναπτύξει μια επαρκή βιομηχανία σπάνιων γαιών πρέπει να αποδεχθεί ότι θα είναι μια μακροχρόνια προσπάθεια και για πολύ καιρό χωρίς κέρδη. Η Ιαπωνία κατόρθωσε τελικά να μειώσει την εξάρτησή της από τις σπάνιες γαίες της Κίνας περιορίζοντάς την περίπου στο 60% από το 80% έως 90% που ήταν στο παρελθόν.

Μέτρα στήριξης στις κινεζικές βιομηχανίες από το Πεκίνο

Η ραγδαία πτώση των τιμών των σπάνιων γαιών είναι εξίσου επιζήμια για τις κινεζικές εταιρείες ορυχείων σπάνιων γαιών, ορισμένες εκ των οποίων φτάνουν στα πρόθυρα της πτώχευσης. Η διαφορά από τις εταιρείες της ∆ύσης είναι βέβαια ότι πρόκειται για μεμονωμένες εταιρείες που δεν αποτελούν τον κορμό της κινεζικής παραγωγής, ούτε απειλούν την ύπαρξή της σε περίπτωση πτώχευσής τους. Το Πεκίνο μεριμνά, άλλωστε, για τον στρατηγικής σημασίας κλάδο και από τον Ιούνιο ανακοίνωσε πως τα αποθέματα πρώτων υλών υπόκεινται εφεξής στον έλεγχο του κράτους, προκειμένου να διασφαλίζονται η επάρκειά τους και η ασφάλεια της βιομηχανίας.

Από την αρχή του έτους κινεζικές εταιρείες ορυχείων σπάνιων γαιών όπως η Rising Nonferrous Metals, που είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Σαγκάης, καταγράφουν ζημίες, σε αντίθεση με την κερδοφορία που είχαν το περασμένο έτος. Οπως και οι εταιρείες της ∆ύσης, η Rising Nonferrous Metals αποδίδει τα οικονομικά της προβλήματα στη «δραματική διολίσθηση των τιμών των σημαντικότερων προϊόντων σπάνιων γαιών». Η εταιρεία παράγει και εμπορεύεται δυσπρόσιο, τέρμπιο και διδίμιο.

Η Rising Nonferrous Metals ανήκει στην πλατφόρμα China Rare Earth Group που ελέγχεται από το Πεκίνο και η οποία δημιουργήθηκε τον ∆εκέμβριο του 2021 από τη συγχώνευση τριών εταιρειών ορυχείων σπάνιων γαιών. Προσφάτως υπήρξε διαρροή σε δυτικά μέσα ενημέρωσης ότι ένας άλλος βραχίονας του ίδιου ομίλου, η China Rare Earth Resources and Technology, είναι επίσης ζημιογόνος, ενώ και η Xiamen Tungstent που ανήκει στην επαρχία Φουιτζάν ανακοίνωσε πως τα έσοδά της έχουν μειωθεί κατά 22% μέσα στους τελευταίους 12 μήνες. Η τάση είναι γενικότερη και μεταξύ των εταιρειών της Κίνας. Η Shenghe Resources Holding, που έχει τη στήριξη του κινεζικού υπουργείου Οικονομικών, προβλέπει πως θα είναι ζημιογόνος στο σύνολο του τρέχοντος έτους και επικαλείται πάντα την «ουσιαστική μείωση» των τιμών των σπάνιων γαιών.

Εξαίρεση στη γενικότερη εικόνα αποτελεί η China Northern Rare Earth High Tech, που είναι και η μεγαλύτερη εταιρεία ορυχείων σπάνιων γαιών στην Κίνα. Ενώ ήταν κερδοφόρος στο παρελθόν, το πρώτο εξάμηνο του έτους μόλις και μετά βίας παρουσίασε οριακή κερδοφορία, η οποία μειώθηκε από 95% έως 97% σε σύγκριση με τα επίπεδα του περασμένου έτους. Στην προκειμένη περίπτωση, πάντως, η εταιρεία επικαλείται ένα σύνδρομο αιτιών, με πρώτη πάντως την πτώση των τιμών, την οποία αποδίδει στο πλεόνασμα παραγωγής, στις αυξημένες εισαγωγές αλλά και στο γεγονός ότι έχει επεκταθεί σημαντικά η τακτική της ανακύκλωσης των πρώτων υλών. Παράλληλα τονίζει, βέβαια, ότι όλοι αυτοί οι παράγοντες συμπίπτουν με την αρνητική συγκυρία της ζήτησης που διαρκώς επιβραδύνεται.

(Φωτό: Shutterstock)

[ΠΗΓΗ: https://www.moneyreview.gr/, 22/9/2024]

Σε ποσοστό κάτω του 1% του ΑΕΠ σχεδιάζει να μειώσει η κυβέρνηση το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2025. Αυτό αναφέρει σε σχετικό της report η Capital Economics, η οποία, ακόμη, εκτιμά σημαντική πτώση του χρέους ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, η οποία θα ευνοήσει σημαντικά τα spreads των ελληνικών ομολόγων. 

Η Capital Economics τονίζει το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 2% στο πρώτο εξάμηνο του 2024, ενώ οι αναλυτές της εκτιμούν ότι συνεχίζει να αναπτύσσεται με σταθερό ρυθμό και στο γ΄ τρίμηνο. Μάλιστα προβλέπει για το ελληνικό ΑΕΠ ρυθμό ανάπτυξης 2,5% φέτος, 2,1% το 2025 και 1,9% το 2026, όταν ο μέσος όρος ανάπτυξης του ΑΕΠ της Ευρωζώνης τοποθετείται στο 0,7% φέτος και στο 1% το 2025 και το 2026. Σημειώνεται ότι, οι ισχυρότερες οικονομίες της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας αναμένεται να αναπτυχθούν με ρυθμό οριακά θετικό, με τη Γερμανία να εμφανίζει ύφεση φέτος 0,2%.

Πολύ κοντά στις παραπάνω προβλέψεις βρίσκονται και οι εκτιμήσεις της Fitch Solutions, σύμφωνα με τις οποίες η αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 1,1% σε τριμηνιαία βάση ανταποκρίθηκε σε μεγάλο βαθμό στις προσδοκίες της, με αποτέλεσμα να διατηρεί αμετάβλητη την πρόβλεψή της για αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,4% το 2024 και 2,9% το 2025. 

Ιδιαίτερη αναφορά κάνουν και οι δύο οίκοι στις επενδύσεις στην Ελλάδα, τις οποίες και χαρακτηρίζουν ως βασικό παράγοντα ώθησης της ζήτησης τα τελευταία χρόνια, καθώς η ανάκαμψη που παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια από τα πολύ χαμηλά επίπεδα στα οποία κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης, είναι σχεδόν κατακόρυφη. 

«Εκτιμούμε ότι θα παραμείνουν ισχυρές, δεδομένης της βελτίωσης του επιχειρηματικού κλίματος», σημειώνει η Capital Economics. Στον αντίποδα, η κατανάλωση των νοικοκυριών αναμένεται ασθενέστερη. Η αγορά εργασίας της Ελλάδας έχει εμφανίσει σημάδια εξασθένησης τελευταία και η απασχόληση υποχώρησε ελαφρώς στο β’ τρίμηνο. Παρ’ όλα αυτά, η συνολική απασχόληση παραμένει υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα και το καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών συνεχίζει να αυξάνεται.

Οι αναλυτές της Fitch Solutions αναμένουν ότι οι επενδύσεις θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις προοπτικές της ελληνικής ανάπτυξης βραχυπρόθεσμα. Όπως επισημαίνουν χαρακτηριστικά, «ο συνδυασμός μιας ισχυρής επενδυτικής κίνησης που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση και της αυξημένης συσσώρευσης αποθεμάτων έχει ενισχύσει την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το α’ εξάμηνο φέτος.

Ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου διευρύνθηκε κατά 26% σε ετήσια βάση, ενώ οι πάγιες επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 3,5% την αντίστοιχη περίοδο. Η εκταμίευση της τέταρτης δόσης που εγκρίθηκε τον Ιούλιο το γ΄ τρίμηνο θα τονώσει και πάλι την επενδυτική δραστηριότητα το β’ εξάμηνο, καθώς η κυβέρνηση έχει επιτύχει να διοχετεύσει τη χρηματοδότησή της στα στοχευμένα επενδυτικά προγράμματα υποδομών».

Σε ό,τι αφορά την κατανάλωση των νοικοκυριών, η εκτίμηση της Capital Economics είναι ότι αναμένεται ασθενέστερη. Η αγορά εργασίας της Ελλάδας έχει εμφανίσει σημάδια εξασθένησης τελευταία και η απασχόληση υποχώρησε ελαφρώς στο β’ τρίμηνο. Παρ’ όλα αυτά, η συνολική απασχόληση παραμένει υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα και το καθαρό εισόδημα των νοικοκυριών συνεχίζει να αυξάνεται.

Ο πληθωρισμός εμφανίζεται λίγο υψηλότερος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, αλλά σύμφωνα με την εκτίμηση των αναλυτών της Capital Economics, το σχετικά υψηλό επίπεδο του πληθωρισμού των υπηρεσιών οφείλεται εν μέρει σε στοιχεία που σχετίζονται με τον τουρισμό, όπως ξενοδοχεία και εστιατόρια, όπου οι τιμές παραμένουν υψηλές.

Η εκτίμηση, πάντως, της Fitch Solutions είναι ότι οι καταναλωτές θα βρουν επίσης στήριξη από την πρόσθετη δημοσιονομική στήριξη, καθώς η κυβέρνηση έχει βρει περιθώρια για αυξημένες φορολογικές μειώσεις, ιδίως στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και μέσω υψηλότερων συντάξεων, καθώς και μεγαλύτερης δημιουργίας θέσεων εργασίας που συνδέονται με έργα που σχετίζονται με τις επενδύσεις», καταλήγει η Fitch Solutions.

[ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/, του Γεράσιμου Ζώτου, 19/9/2024]