ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΩΡΥΧΟΙ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ

Η γοητεία των μεταλλωρύχων και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ταυτότητάς τους ταξιδεύουν μέσα απ’ τα τραγούδια.

Στα αρχαία χρόνια, οι μεταλλωρύχοι ήταν κυρίως σκλάβοι. Στα μεσαιωνικά χρόνια, αλλά και κατά την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης στην Ευρώπη (18ος–19ος αι. μ.Χ.), οι συνθήκες εργασίας στα υπόγεια ανθρακωρυχεία ήταν εξαντλητικές, ενώ σε στενές στοές εργάζονταν ακόμα και παιδιά. Ακόμα και στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα τα ορυχεία και τα μεταλλεία ήταν “της ανάγκης τα θρανία και της φτώχειας το σχολειό”.

Ο κόσμος της μεταλλωρύχων είναι ένας κόσμος υπέρβασης, ένας κόσμος “σαν έτοιμος από καιρό” για να προσφέρει στον καλλιτέχνη την ειδοποιό διαφορά που οδηγεί στην έμπνευση.

Από το απλό λατομείο, μέχρι τους υπόγειους “λειμώνες των ορυχείων” εύκολα μπορεί να ανακαλύψει κάποιος ”ότι οι μεταλλωρύχοι όλου του κόσμου και μέσα σ’ αυτούς και οι μεταλλωρύχοι της Ελλάδας, μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές που απορρέουν από τις ιδιαίτερες συνθήκες εργασίας. Αυτό αποτυπώνεται στην οικογένεια και την κοινωνία, στις σχέσεις τους με το Θεό και τους συναδέλφους τους ,στις απεργίες, στην αλληλεγγύη, στην ασθένεια (μολυβδίαση) και στα εργατικά ατυχήματα, στα γλέντια και κυρίως στα τραγούδια τους.

Όπως αναφέρει ο Δημήτρης Καλιαμπάκος (Καθηγητής της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου) στον πρόλογο της επετειακής έκδοσης της Σχολής ”Μεταλλωρύχοι-Ιχνηλατώντας την ταυτότητά τους μέσα από την τέχνη (Αθήνα 2019)”, «οι μεταλλωρύχοι διαθέτουν σπάνια αντοχή, χαλύβδινη θέληση και πάνω απ’ όλα ισχυρή συλλογικότητα. Και κάτι ακόμη: η εργασία σε ένα περιβάλλον ακραίων συνθηκών, η συνεχής υπενθύμιση του κινδύνου, ακόμη και του θανάτου, όχι μόνο δεν οδηγούν σε μια μίζερη και παθητική αντιμετώπιση της ζωής αλλά, απεναντίας γεννούν μια τρομακτική δίψα για ζωή, σε όλες τις εκφράσεις. Εξ αιτίας αυτού του συνδυασμού των χαρακτηριστικών οι μεταλλωρύχοι ασκούν μια ιδιαίτερη γοητεία σε ολόκληρο τον κόσμο».

Αυτή λοιπόν η ιδιαίτερη γοητεία των μεταλλωρύχων, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ταυτότητάς τους ιχνηλατούνται μέσα από την τέχνη και ταξιδεύουν μέσα απ’ τα τραγούδια.

Ας δούμε κάποια από αυτά:

  • ”Sixteen Tons” με τον Tennesse Ernie Ford.Το συγκεκριμένο τραγούδι είναι το πιο διάσημο τραγούδι των μεταλλωρύχων με πάνω από πενήντα εκτελέσεις , ανάμεσα σ’ αυτές των Platters, B.B.King, Bo Diddey, Steavie Wonder, Tom Jones, Johnny Cash αλλά και των νεωτέρων Dandy Warhols,Eels κ.λ.π. Το ρεφρέν του τραγουδιού είναι φτιαγμένο από αποσπάσματα από γράμματα μεταλλωρύχων. O Merle Travis, που υπογράφει το τραγούδι, έχει πατέρα και αδερφό μεταλλωρύχο.
  • Το “Big Bad John” είναι ένα τραγούδι της country που ερμηνεύτηκε αρχικά από τον Jimmy Dean , ο οποίος το έγραψε και το συνέθεσε. Κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1961 και στις αρχές Νοεμβρίου είχε φτάσει στο No 1 του Billboard Hot 100. Το τραγούδι κατατάσσεται συχνά ως ένα από τα καλύτερα country τραγούδια της δεκαετίας του 1960 και όλων των εποχών. Μιλάει για έναν γίγαντα μεταλλωρύχο με μεγάλη καρδιά!!!
  • “Σε ποια πλευρά είσαι;”, γράφτηκε το 1931 από τη Florence Reece, σύζυγο ενός συνδικαλιστή του σωματείου United Mine Workers (UMW) στην κομητεία Harlan του Κεντάκι. Το 1931, οι ανθρακωρύχοι και οι ιδιοκτήτες ορυχείων αυτής της περιοχής κλιμάκωσαν έναν βίαιο αγώνα (Πόλεμος της κομητείας Χάρλαν). Σε μια προσπάθεια να εκφοβίσει την οικογένεια Reece, ο σκληρός σερίφης JH Blair και οι άντρες του (προσλαμβανόμενοι από την εταιρεία εξόρυξης) μπήκαν παράνομα στο σπίτι της οικογένειάς τους αναζητώντας τον σύζυγο της Florence. Η Φλόρενς και τα παιδιά τους τρομοκρατήθηκαν από την εμπειρία. Εκείνο το βράδυ, αφού είχαν φύγει οι άντρες, η Φλόρενς έγραψε τους στίχους του “Which Side Are You On?” Η μελωδία διασκευάστηκε από έναν παραδοσιακό ύμνο των Βαπτιστών, “Lay the Lily Low”.
  • Το “North Country Blues” είναι ένα τραγούδι του Bob Dylan, που περιλαμβάνεται στο album του “The Times They Are a-Changin” το 1964. Οι περισσότεροι το ξέρουν σαν “The Miners’ song”. Το 1968, η Joan Baez συμπεριέλαβε το “North Country Blues” στο αφιέρωμα της στον Dylan με το LP “Any Day Now”.
  • Τέλος, ένα τραγούδι-έκπληξη από τον Αργεντίνο León Gieco (Λεόν Γκιέκο) αφιερωμένο στους ανθρακωρύχους της Βολιβίας και βασισμένο σε ένα ποίημα του Ερνέστο “Τσε” Γκεβάρα (εδώ είναι η έκπληξη!!!). ‘’A Los Mineros de Bolivia’’ ο τίτλος του, σε μουσική Luis Gurevich (Λουίς Γκούρεβιτς) από το προσωπικό album του León “El Desembarco” (EMI-Argentina-2011).

[ΠΗΓΗ: https://www.ogdoo.gr/, του Χρήστου Προμοίρα, 12/6/2024]