Monthly Archives: February 2023

ΠΙΘΑΝΟ «ΟΠΛΟ» ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ: ΤΟ «ΑΙΝΙΓΜΑ» ΤΟΥ ΓΥΜΝΟΥ ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑ

Το συγκεκριμένο ζώο δεν χάνει τις αναπαραγωγικές του δυνατότητες όσο μεγαλώνει ηλικιακά.

Αντίθετα με τον άνθρωπο και άλλα θηλαστικά, που βλέπουν τη γονιμότητά τους να μειώνεται όσο μεγαλώνουν ηλικιακά, ο γυμνός τυφλοπόντικας μπορεί να αναπαράγεται κανονικά καθ’όλη τη (μεγάλη) διάρκεια της ζωής του. Μια νέα έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, ρίχνει φως στις μοναδικές διαδικασίες οι οποίες δίνουν στα τρωκτικά αυτά την «αιώνια» γονιμότητά τους- οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε νέες θεραπείες γονιμότητας για ανθρώπους.

«Οι γυμνοί τυφλοπόντικες είναι πολύ περίεργα θηλαστικά» είπε ο Μιγκέλ Μπριένο Ενρίκεζ, lead author της έρευνας και επίκουρος καθηγητής στο Magee-Womens Research Institute και τη Σχολή Ιατρικής του University of Pittsburgh. «Είναι το μακροβιότερο τρωκτικό, δεν εμφανίζει σχεδόν ποτέ καρκίνο, δεν νιώθει πόνο σαν άλλα θηλαστικά, ζει σε υπόγειες αποικίες και μόνο η βασίλισσα κάνει μωρά. Μα για εμένα το πιο εντυπωσιακό είναι πως δεν σταματούν να κάνουν μικρά- δεν έχουν πτώση της γονιμότητας καθώς μεγαλώνουν. Θέλουμε να καταλάβουμε πώς το κάνουν αυτό».

Στα περισσότερα θηλαστικά, περιλαμβανομένων ανθρώπων και ποντικιών, τα θηλυκά γεννιούνται με έναν ορισμένο αριθμό ωοκυττάρων, που παράγονται in utero μέσω της ωογένεσης. Επειδή αυτό το απόθεμα εξαντλείται στο πέρασμα του χρόνου (τα περισσότερα απελευθερώνονται μέσω ωορρηξίας, μα τα πιο πολλά απλά πεθαίνουν) η γονιμότητα μειώνεται όσο μεγαλώνει η ηλικία.

Αντίθετα, στους γυμνούς τυφλοπόντικες, οι βασίλισσες μπορούν να αναπαράγονται όσο και αν μεγαλώσουν, κάτι που δείχνει ότι υπάρχουν ειδικές διαδικασίες για διατήρηση του αποθέματος ωαρίων τους και αποφυγή της υπογονιμότητας.

«Υπάρχουν τρεις πιθανότητες…γεννιούνται με πολλά ωοκύτταρα, δεν πεθαίνουν πολλά από αυτά, ή συνεχίζουν να δημιουργούν περισσότερα ωοκύτταρα μετά τη γέννηση» είπε ο Μπριένο Ενρίκεζ. «Η υπόθεση που προτιμώ είναι πως χρησιμοποιούν ένα “κοκτέιλ” και των τριών».

Ο ερευνητής και οι συνεργάτες του βρήκαν στοιχεία και των τριών διαδικασιών.

Οι ερευνητές σύγκριναν ωοθήκες από γυμνούς τυφλοπόντικες και ποντίκια σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Παρά τα διαφορετικά τους μεγέθη, τα ποντίκια ζουν το πολύ τέσσερα χρόνια και αρχίζουν να δείχνουν πτώση γονιμότητας στους εννιά μήνες, ενώ οι γυμνοί τυφλοπόντικες ζουν γύρω στα 30 χρόνια ή παραπάνω.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όπως διαπιστώθηκε, οι θηλυκοί γυμνοί τυφλοπόντικες έχουν ιδιαίτερα μεγάλους αριθμούς ωοκυττάρων συγκριτικά με τα ποντίκια και οι ρυθμοί θανάτου τους ήταν χαμηλότεροι από ό,τι στα ποντίκια. Για παράδειγμα, σε ηλικία 8 ημερών, ένας θηλυικός γυμνός τυφλοπόντικας έχει κατά μέσο όρο 1,5 εκατομμύρια ωοκύτταρα, περίπου 95 φορές περισσότερα από αυτά των ποντικιών της ίδιας ηλικίας.

Το πιο αξιοσημείωτο είναι πως η έρευνα έδειξε πως λαμβάνει χώρα ωογένεση μεταγεννητικά στους γυμνούς τυφλοπόντικες. Κύτταρα- πρόδρομοι ήταν ενεργά και διχοτομούνταν σε ζώα ηλικίας τριών μηνών, και τέτοιοι πρόδρομοι βρέθηκαν και σε ζώα ηλικίας 10 ετών- κάτι που υποδεικνύει πως η ωογένεση μπορούσε να συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Όπως είπε ο Νεντ Πλέις, καθηγητής στο Cornell University College of Veterinary Medicine και senior author της έρευνας, το εύρημα αυτό θέτει υπό αμφισβήτηση το δόγμα που είχε καθιερωθεί πριν 70 χρόνια περίπου, βάσει το οποίου τα θηλυκά θηλαστικά αποκτούν έναν πεπερασμένο αριθμό ωαρίων πριν ή λίγο μετά τη γέννηση, χωρίς το απόθεμα να αυξάνεται από εκεί και πέρα.

Οι γυμνοί τυφλοπόντικες ζουν σε αποικίες που μπορεί να έχουν από μερικές δεκάδες μέχρι εκατοντάδες ζώα. Όπως οι μέλισσες ή τα μυρμήγκια τα μέλη της αποικίας μοιράζονται τις εργασίες: Κάποια την προστατεύουν, άλλα σκάβουν σήραγγες, άλλα φροντίζουν τα μικρά, άλλα συλλέγουν τροφή κ.α. Μόνο το κυρίαρχο θηλυκό αναπαράγεται, και καταστέλλει την αναπαραγωγή των άλλων θηλυκών για να παραμείνει βασίλισσα. «Αντίθετα με τις μέλισσες ή τα μυρμήγια, ο θηλυκός γυμνός τυφλοπόντικας δεν γεννιέται βασίλισσα» εξήγησε ο Μπριένο Ενρίκεζ. «Όταν η βασίλισσα πεθαίνει ή απομακρύνεται από την αποικία, τα άλλα θηλυκά ανταγωνίζονται για να πάρουν τη θέση της και ενεργοποιούνται αναπαραγωγικά».

Οι ερευνητές έβγαλαν τρίχρονες βασίλισσες από τις αποικίες τους για να προκαλέσουν αναπαραγωγική ενεργοποίηση και τις σύγκριναν με πιο «χαμηλόβαθμα» θηλυκά. Όπως διαπίστωσαν, τα θηλυκά αυτά είχαν κύτταρα- προδρόμους στις ωοθήκες τους, μα εκείνα άρχιζαν να διχοτομούνται μόνο μετά τη μετάβαση σε καθεστώς βασίλισσας. «Αυτό είναι σημαντικό επειδή αν μπορέσουμε να βρούμε πώς μπορούν να το κάνουν αυτό, μπορεί να είμαστε σε θέση να αναπτύξουμε νέα φάρμακα ή τεχνικές που θα βοηθούν την ανθρώπινη υγεία» είπε ο ερευνητής. «Αν και οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, η εμμηνόπαυση και πάλι λαμβάνει χώρα στην ίδια ηλικία. Ελπίζουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτά που ξέρουμε από τον γυμνό τυφλοπόντικα για να προστατέψουμε τη λειτουργία των ωοθηκών αργότερα στη ζωή και να παρατείνουμε τη γονιμότητα».

(Φωτό: KAREN TWEEDY-HOLMES VIA GETTY IMAGES)

[ΠΗΓΗ: https://www.huffingtonpost.gr/, του Κώστα Μαυραγάνη, 23/2/2023]

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΑΚΕΤΟ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ – ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ

Στη Διεθνή Τουριστική Έκθεση του Ισραήλ ΙΜΤΜ στο Τελ Αβίβ συμμετείχε με δικό του περίπτερο προβολής ο Τουριστικός Οργανισμός Χαλκιδικής στις 14-15 Φεβρουαρίου 2023. Η έκθεση αυτή της Μεσογείου προσέλκυσε 400 εκθέτες από 50 χώρες και 16.000 επαγγελματίες του τουρισμού από 100 και πλέον χώρες. 

Μετά την περίοδο της πανδημίας το τουριστικό ενδιαφέρον των Ισραηλινών επανήλθε δριμύτερο για το πακέτο διακοπών σε Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική. Οι αφίξεις στο αεροδρόμιο Μακεδονία της Θεσσαλονίκης το 2019 ήταν 187.029, το 2021 ήταν 40.625 και το 2022 ξεκινά η ανάκαμψη με 145.785 αφίξεις. Τα νούμερα των προκρατήσεων σύμφωνα με τους…

μεγάλους TO’s ξεπερνάνε εκείνα του 2019 και αναμένεται το 2023 να είναι μία εξαιρετική χρονιά. 

Το σχέδιο προβολής της Χαλκιδικής περιλάμβανε προκαθορισμένα ραντεβού για την παρουσίαση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του προορισμού, καθώς και την σύνδεση του πακέτου διακοπών με αυτό της Θεσσαλονίκης.  

Σημαντικές συναντήσεις με TO’s και στελέχη του ΕΟΤ πραγματοποιήθηκαν για την προώθηση της Χαλκιδικής από τον Διευθυντή του Τουριστικού Οργανισμού Χαλκιδικής κ. Γιώργο Μπρουτζά. Σημαντική ήταν και η παρουσία επαγγελματιών του τουρισμού από τη Χαλκιδική που συνέδραμαν τα μέγιστα στις συναντήσεις αυτές. Ευχάριστη έκπληξη η επίσκεψη του θρύλου του μπάσκετ και Διευθυντή Πωλήσεων και Marketing της Μακάμπι, Doron Jamchy στο περίπτερο μας.

[ΠΗΓΗ: https://aetoshal.blogspot.com/, 22/2/2023]

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ: ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ HUB ΣΤΗΝ ΑΝ. ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Αν δει κανείς μεμονωμένα τα ενεργειακά έργα στην Αλεξανδρούπολη, βλέπει μόνο το δέντρο. Αν τα δει συνδυαστικά με τις υπόλοιπες υποδομές που δρομολογούνται, την αναβάθμιση του λιμανιού, το νέο σιδηροδρομικό δίκτυο, το κέντρο logistics, και φυσικά τη σημασία της για την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, τότε βλέπει όλο το δάσος. Δηλαδή τη μεγάλη εικόνα που είδαν πριν από μερικά χρόνια και οι Αμερικανοί όταν έβαλαν για πρώτη φορά στο δικό τους μικροσκόπιο την πρωτεύουσα του νομού Έβρου.

Σε αυτή τη γεωστρατηγική σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, ο οποίος έχει μετατραπεί σε ζωτικό κόμβο εφοδιασμού για την άμυνα της Συμμαχίας, παρέχοντας κρίσιμη ενεργειακή ασφάλεια στην περιοχή, κάνει εκτενή αναφορά το χθεσινό κοινό ανακοινωθέν του 4ου Στρατηγικού Διαλόγου Ελλάδας- ΗΠΑ.

Στις συναντήσεις μεταξύ υψηλόβαθμων στελεχών των δύο χωρών, οι Αμερικανοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για την επιτάχυνση σειράς ελληνικών έργων που ενισχύουν την περιφερειακή ασφάλεια, όπως ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός, ο υπό σχεδίαση αγωγός Β. Μακεδονίας – Ελλάδας και οι προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, η πλωτή δεξαμενή επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη, να είναι έτοιμη για να λειτουργήσει μέχρι το τέλος του 2023.

Αυτά είναι και τα ζητήματα που ενοχλούν πραγματικά τη Μόσχα και την Άγκυρα που ανησυχεί για την αναβάθμιση της πόλης, αφού υποβαθμίζεται η σημασία των Στενών του Βοσπόρου.

Στην ουσία, η Αλεξανδρούπολη αποτελεί την αφετηρία ενός χερσαίου και σιδηροδρομικού άξονα Νότου – Βορρά, χιλιάδων χιλιομέτρων, που ξεκινά από το Αιγαίο και καταλήγει στην Ουκρανία. Η μεταφορά εξοπλισμού προς την Ουκρανία μέσω του βορειοελλαδίτικου λιμένα είναι χαρακτηριστική της σημασίας της. Τώρα στον άξονα αυτό μπαίνουν η ενέργεια και μετά η σιδηροδρομική σύνδεση με την Αν. Ευρώπη.

Εντός του πρώτου εξαμήνου του 2023 αναμένεται να υποβληθούν οι προσφορές για το έργο – μαμούθ του 1 δισ ευρώ, της αναβάθμισης της γραμμής Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, τμήμα της λεγόμενης «Ανατολικής Σιδηροδρομικής Εγνατίας». Το ανακοίνωσε μόλις χθες η ΕΡΓΟΣΕ.

Ακόμη δεν έχουμε δει τίποτα. Σταδιακά μέχρι τα τέλη της δεκαετίας, το σιδηροδρομικό δίκτυο, θα μπορεί να συνδέει τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας, με αντίστοιχα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, για τη μεταφορά χύδην ξηρού φορτίου, παρακάμπτοντας τα Στενά του Βοσπόρου.

Ένα δίκτυο θα τη συνδέει με το Σβίλεγκραντ στη Βουλγαρία και από εκεί με Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία, με ενδιάμεσες διακλαδώσεις. Από τη στιγμή που θα αναβαθμιστεί το τρένο θα μπουν στο παιχνίδι και οι μεταφορές, τα logistics και τα εμπορευματοκιβώτια, μετατρέποντας την πόλη στο πιο σημαντικό hub μεταφορών της Αν.Μεσογείου και κυρίως ενέργειας.

Αθροίζοντας όλες τις ποσότητες φυσικού αερίου που θα διέρχονται μελλοντικά από την περιοχή, δηλαδή τα 11 δισ κυβικά μέτρα από τους δύο πλωτούς σταθμούς επαναεριοποίησης (FSRU) στα ανοικτά του λιμανιού, τον γειτνιάζοντα αγωγό αέριου IGB που συνδέει Ελλάδα με Βουλγαρία, και τη στόχευση για μελλοντικό διπλασιασμό του όγκου που διέρχεται μέσω TAP, προκύπτουν ποσότητες ίσες με το 20% των ρωσικών εισαγωγών στην Ευρώπη!

Από τα 155 περίπου δισ κ.μ. που εισήγαγε το 2021 η Ευρώπη από τη Ρωσία, μέρος των οποίων καλύφθηκαν πέρυσι από άλλες πηγές, η Αλεξανδρούπολη δείχνει ικανή να εισφέρει κοντά στα 30 δισ κυβικά. Δίπλα στον πρώτο πλωτό σταθμό που θα λειτουργήσει στα τέλη του 2023 για να στέλνει αέριο σε Βουλγαρία, Β.Μακεδονία, Σερβία, Ρουμανία και Μολδαβία δρομολογείται ένας δεύτερος δίδυμος σταθμός, προκειμένου να εξάγει ποσότητες μέχρι την Ουκρανία.

Τα νούμερα εξηγούν τη σημασία που αρχίζει να αποκτά, γιατί βρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας, πόσο μάλλον όταν αυτή τη στιγμή είναι το μοναδικό hub, εμπορικών συναλλαγών στην ΝΑ Ευρώπη και ένα από τα λιγοστά στην ευρύτερη Αν.Μεσόγειο, όπου η Τουρκία φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί το βορειοελλαδίτικο λιμάνι, εγκαινιάζοντας το τρίτο της FSRU στον Κόλπο του Ξηρού, 30 ναυτικά μίλια από την ελληνική πόλη.

Την περασμένη εβδομάδα, η πλωτή μονάδα, η τρίτη που διαθέτει η Τουρκία, ελλιμενίστηκε στην τουρκική εγκατάσταση, προκειμένου να ξεκινήσει να εξυπηρετεί τις εγκαταστάσεις στις βορειοανατολικές ακτές της χώρας.

[ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/, του Γιώργου Φιντικάκη, 22/2/2023]

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η κατάσταση στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως είναι παγιωμένη: Πεθαίνουν περισσότεροι άνθρωποι από όσοι γεννιούνται.

Μία πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας πριν από ενάμιση χρόνο, ότι δηλαδή η Ελλάδα θα είναι η γηραιότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2030 είχε σοκάρει. Και δυστυχώς, τα στατιστικά δεδομένα και οι δημογραφικές προβολές των επιστημόνων δεν δίνουν μεγάλα περιθώρια για… ανατροπές.

Η κατάσταση στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως είναι παγιωμένη: Πεθαίνουν περισσότεροι άνθρωποι από όσοι γεννιούνται. Σύμφωνα, λοιπόν, με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2021 οι αριθμός των θανάτων έφτασε τους 143.919, την ώρα που οι γεννήσεις μόλις που ξεπέρασαν τις 85.300.

Κι αυτή η εικόνα δεν είναι αποτύπωση μόνο μιας χρονιάς. Οπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες καταγράφεται πτωτική τάση των γεννήσεων. Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και επιστ. υπεύθυνος του Ερευνητικού Προγράμματος «Δημογραφικά Προτάγματα στην Ερευνα και Πρακτική στην Ελλάδα», Βύρων Κοτζαμάνης, οι γεννήσεις μειώνονται μετά το 1980 και βρίσκονται σήμερα σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από αυτά των τριών πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών. «Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, σε συνδυασμό με την αύξηση των θανάτων, την εμφάνιση για πρώτη φορά τα τελευταία εκατό χρόνια στη χώρα μας – αν εξαιρέσουμε την Κατοχή – σταθερά αρνητικών φυσικών ισοζυγίων».

Είναι ενδεικτικό, όπως προκύπτει από τα διαθέσιμα στατιστικά δεδομένα, πως το 2010 καταγράφηκαν 114.766 γεννήσεις, εκ των οποίων οι 8.351 ήταν εκτός γάμου ενώ 10 χρόνια μετά, ο αριθμός των γεννήσεων έπεσε στις 84.818, εκ των οποίων οι 73.077 ήταν εντός γάμου, οι 7.770 εκτός γάμου και 3.917 εντός συμφώνου συμβίωσης. Ακόμη, όμως, κι όσοι πίστευαν πως η πανδημία του κορωνοϊού και η καραντίνα θα φέρει έκρηξη γεννήσεων διαψεύστηκαν. Αλλωστε, όπως επισημαίνουν οι δημογράφοι, δεν έχει υπάρξει αύξηση γεννήσεων σε περιόδους πανδημίας ή κρίσεων.

Οι τρεις αιτίες

Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι, όπως σημειώνει ο κ. Κοτζαμάνης, που οι γεννήσεις μειώνονται. «Τα ζευγάρια που κάθε χρονιά τεκνοποιούν κάνουν κατά μέσο όρο όλο και λιγότερα παιδιά από ό,τι οι γονείς τους, ενώ κάνουν τα παιδιά τους όλο και σε λίγο μεγαλύτερη ηλικία. Παράλληλα, το πλήθος των ζευγαριών που γίνονται γονείς μειώνεται σιγά σιγά, είναι δηλαδή όλο και λιγότεροι».

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκδοσης της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής «Συνθήκες Διαβίωσης στην Ελλάδα» που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα, η μέση ηλικία της μητέρας κατά τη γέννηση το 2009 ήταν 30,3 έτη ενώ το 2020 ανέβηκε στα 31,7 χρόνια. Την ίδια στιγμή, ο μέσος όρος παιδιών που θα κάνει μια Ελληνίδα κατά τη διάρκεια της ζωής της το 2020 ήταν 1,4.

«Στην Ελλάδα, αντίθετα από ό,τι οι περισσότεροι πιστεύουμε, η γονιμότητα των γυναικών που γεννήθηκαν μετά το 1940 και άρχισαν να κάνουν παιδιά μεταπολεμικά δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα υψηλή καθώς καμιά από τις γενεές αυτές, για τις οποίες μπορούμε με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία να υπολογίσουμε την τελική τους γονιμότητα, τον αριθμό δηλαδή των παιδιών που έφεραν στον κόσμο, δεν εξασφάλισε την αναπαραγωγή της, δηλαδή δεν αντικαταστάθηκε κάθε μητέρα από μια κόρη αν λάβουμε υπόψη και τη θνησιμότητα», τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης.

Προσθέτει, δε, πως στις γενεές των γυναικών που γεννήθηκαν μετά τα τέλη της δεκαετίας του ’50 η πτώση της γονιμότητας επιταχύνεται καθώς αυτές που γεννήθηκαν 1955-59 έφεραν στον κόσμο κατά μέσο όρο 1,9 παιδιά, όσες γεννήθηκαν το 1965 έκαναν 1,8 ενώ αυτές που έχουν γεννηθεί το 1975-79 θα κάνουν κατά μέσο όρο λιγότερα από 1,55 παιδιά. «Ταυτόχρονα, η μέση ηλικία στην τεκνογονία αυξάνεται συνεχώς: 25,5 έτη στη γενεά του 1960, περισσότερο από 30 έτη στις γενεές 1975-1979. Υπολογίζεται, δε, πως 1 στις 5 γυναίκες της γενιάς του ’80 δεν θα κάνει καθόλου παιδιά».

Την ίδια στιγμή, οι δημογραφικές προβολές που έχουν πραγματοποιήσει οι επιστήμονες δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές: Οι γεννήσεις το 2030 με 2040 θα κυμαίνονται – στην περίπτωση που δεν συμβεί κάτι συνταρακτικό – μεταξύ 75.000 – 80.000.

 

[ΠΗΓΗ: https://www.in.gr/, της Εύης Σαλτού, 22/2/2023]

ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ Η ΠΡΩΤΗ ΗΛΙΑΚΗ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ!

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τον Σωκράτη, τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο (469 – 399 π Χ), ως μια από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες του παγκόσμιου πνεύματος και του πολιτισμού. Αλλά πόσοι γνωρίζουμε ότι αυτός ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία της πρώτης ηλιακής πόλης στην Ελλάδα, που διέθετε βιοκλιματικά σπίτια με νότιο προσανατολισμό, αίθριο και μικρά ανοίγματα στο βοριά;

Ο Σωκράτης πρώτος συνειδητοποίησε, ότι αν τα σπίτια κατασκευαστούν έχοντας ως γνώμονα τη θέση του ήλιου, τότε θα ήταν πιο ζεστά το χειμώνα και πιο δροσερά το καλοκαίρι. Ο φιλόσοφος αποφάσισε να πραγματοποιήσει αυτή την ιδέα και οργάνωσε μάθημα για να διδάσκει τους μαθητές του πώς να δημιουργούν ηλιακά σπίτια.

Ο Σωκράτης άρχιζε το μάθημα κάνοντας όπως το συνήθιζε με μία απλή ερώτηση:

«Όταν κάποιος θέλει να χτίσει ένα σπίτι, δεν πρέπει να το κάνει όσο γίνεται πιο ευχάριστο, αφού θα ζήσει μέσα σ’ αυτό και όσο πιο χρήσιμο γίνεται; Και δεν είναι ευχάριστο ένα σπίτι που το καλοκαίρι είναι δροσερό και το χειμώνα ζεστό;

Τώρα, από την εμπειρία μας βλέπουμε ότι στα σπίτια που έχουν νότιο προσανατολισμό, οι ακτίνες του ήλιου περνούν μέσα από τις σκεπασμένες βεράντες, αλλά το καλοκαίρι η διαδρομή του ήλιου είναι ακριβώς πάνω από τα κεφάλια μας και πάνω από την οροφή, έτσι έχουμε σκιά…»

Παρουσιάζοντας αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους είναι ωφέλιμη η ηλιακή αρχιτεκτονική, ο Σωκράτης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι σε ένα σπίτι σχεδιασμένο με αυτό τον τρόπο «ο ιδιοκτήτης θα βρει σε αυτό ένα καταφύγιο για όλες τις εποχές, γεγονός που καθιστά το σπίτι και χρήσιμο και ευχάριστο».

Η νέα αρχιτεκτονική προσέγγιση εξαπλώθηκε σύντομα σε όλο τον ελλαδικό χώρο, καθώς οι κατασκευαστές κατοικιών άρχισαν να υιοθετούν την ηλιακή αρχιτεκτονική του Σωκράτη, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν και οι εργολάβοι.

Η αρχή έγινε με την ανακαίνιση δύο σπιτιών στην Αθήνα, όπου οι εργάτες άλλαξαν τη διάταξη των δωματίων, έτσι ώστε να έχουν νότιο προσανατολισμό. Δηλαδή, το αίθριο, οι πόρτες και τα παράθυρα να κοιτούν προς το νότο, ενώ τα βορινά ανοίγματα ήταν λίγα και μικρά.

Η ακρίβεια του πολεοδομικού σχήματος της Ολύνθου μας βοηθάει να κατανοήσουμε πως εφαρμοζόταν το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο περιλάμβανε συνήθως δέκα κατοικίες, οι οποίες είχαν εσωτερική αυλή και εκτός από τα απαραίτητα δωμάτια, βοηθητικούς χώρους με τρεχούμενο νερό και σύστημα αποχέτευσης.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν σε Ελληνικές πόλεις και οικισμούς από το 500 π.Χ. ως το 200 π.Χ. έδειξαν ότι οι κατασκευαστές τόσο των αγροτικών όσο και των αστικών κατοικιών ακολουθούσαν τις υποδείξεις του Σωκράτη.

Η πρώτη ηλιακή πόλη της αρχαίας Ελλάδας ήταν η Όλυνθος

Η αρχαία πόλη της Χαλκιδικής, χτισμένη σε μια εύφορη πεδιάδα απέχει περίπου 11,5 χλμ. από την Ποτίδαια και 4 χλμ. από τη θάλασσα. Τα οικοδομικά τετράγωνα της Ολύνθου, μήκους περίπου 100 και πλάτους 40, χωρίζονταν από δρόμους πλάτους σχεδόν 5 μέτρων.

Κάθε οικοδομικό τετράγωνο είχε μια σειρά από πέντε σπίτια στην κάθε πλευρά του δρόμου, ανάμεσα στα οποία υπήρχε ένας στενός διάδρομος. Τα σπίτια της Ολύνθου είναι τα αρχαιότερα που ξέρουμε και σχεδόν τα μόνα της κλασικής εποχής.

Το παράδειγμα της Ολύνθου μιμήθηκαν και άλλες πόλεις, με αποτέλεσμα η ηλιακή αρχιτεκτονική να εξαπλωθεί μέχρι και τη σημερινή Βουλγαρία.Ακόμη και αν η εδαφική έκταση παρουσίαζε δυσκολίες, οι πολεοδόμοι έβρισκαν τρόπους να τις ξεπεράσουν. Παραμένει αδιευκρίνιστο αν οι απόψεις του Σωκράτη στηρίζονταν στην πυθαγόρεια φιλοσοφία ή προέρχονταν μόνο από την εμπειρική παρατήρηση. Είναι πάντως γνωστό ότι ο μεγάλος δραματουργός Αισχύλος έλεγε ότι «μόνο οι πρωτόγονοι δεν γνωρίζουν τον τρόπο να κάνουν τα σπίτια τους να αντικρίζουν τον ήλιο το χειμώνα».

[ΠΗΓΗ: https://ergoxalkidikis.gr/, 21/2/2023]