Εισήγηση που εγκρίθηκε κατά πλειοψηφία από την Ακαδημία Αθηνών υποστηρίζει ότι πρέπει να αρχίσουν οι διαδικασίες για να αξιολογηθεί σοβαρά το ενδεχόμενο πυρηνικής παραγωγής ενέργειας και στην Ελλάδα

Σπάει το «ταμπού» της χρήσης πυρηνικής ενέργειας η Ακαδημία Αθηνών ανοίγοντας το δημόσιο διάλογο για την επιλογή αυτής της μορφής ενέργειας στη χώρα μας που κατατάσσεται ανάμεσα στις πλέον αρνητικές παγκοσμίως στο ζήτημα αυτό. Σύμφωνα με την Ακαδημία, που θέτει το ζήτημα σαν πιθανή απάντηση απέναντι στην ενεργειακή κρίση, πριν από οποιαδήποτε επένδυση ή προώθηση σχετικών έργων θα απαιτηθεί πολύ σημαντικός χρόνος για την πολιτική στροφή στο θέμα και τη δημιουργία σχετικού νομοθετικού πλαισίου.

Σταθερά η χώρα μας απέχει από οποιαδήποτε σχετική συζήτηση με τους πολίτες να στέκονται απέναντι στην προοπτική εγκατάστασης πυρηνικών αντιδραστήρων και κάθε πολιτική ηγεσία αποφεύγει οποιαδήποτε συζήτηση περί ένταξης της πυρηνικής επιλογής στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό. Αν και, θα πρέπει να σημειωθεί, ότι μόλις πριν από λίγους μήνες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, παραδέχτηκε ότι «ήδη εισάγουμε ενέργεια από τη Βουλγαρία, μέρος της οποίας παράγεται από τον υφιστάμενο πυρηνικό σταθμό που λειτουργεί εκεί».

Το θέμα εδώ μπορεί να μην έχει σχεδόν τεθεί καν, ωστόσο, οι χώρες που έχουν επιλέξει αυτή τη μορφή παραγωγής ενέργειας είναι πολλές: η Γαλλία προγραμματίζει σημαντική ανάπτυξη του ήδη τεράστιου προγράμματος πυρηνικής ενέργειας, το Ηνωμένο Βασίλειο προγραμματίζει αύξηση του ποσοστού ηλεκτροπαραγωγής από πυρηνική ενέργεια στο 25%, η Φινλανδία στοχεύσει στην αύξηση της πυρηνικής συνεισφοράς στο 60% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας, και παγκοσμίως, η χρησιμοποίηση της πυρηνικής ενέργειας αυξάνεται σταθερά, με περίπου 52 αντιδραστήρες να βρίσκονται υπό κατασκευή.

Στο πλαίσιο αυτό η Ακαδημία Αθηνών, αν και δεν εισηγείται την ένταξη της πυρηνικής ενέργειας στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, υποστηρίζει όμως την εκκίνηση των διαδικασιών που θα οδηγήσουν στη δημιουργία του κατάλληλου θεσμικού και τεχνολογικού υπόβαθρου, ώστε να είναι δυνατή η υπεύθυνη αξιολόγηση των εξελίξεων στις γειτονικές χώρες αλλά και η ετοιμότητα της χώρας για κάθε σχετικό μελλοντικό ενδεχόμενο.

Πιο αναλυτικά, η εισήγηση με θέμα «Προοπτικές για την Πυρηνική Ενέργεια στο Μείγμα Ηλεκτροπαραγωγής», η οποία συνιστά αποτέλεσμα συνεργασίας μελών της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, έχει δε γίνει δεκτή από την πλειοψηφία της, παρουσιάζει την πυρηνική ενέργεια ως μία πιθανή απάντηση σε μία ενδεχόμενη αδυναμία των ΑΠΕ και σχετικών αποθηκευτικών συστημάτων να καλύψουν το σύνολο της ζήτησης σε μία εποχή με ένα ενεργειακό σύστημα με μηδενικό αποτύπωμα αερίων του θερμοκηπίου.

Όπως σημειώνει, «κανείς με βεβαιότητα δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ότι η πυρηνική ενέργεια θα αποδειχθεί στο μέλλον ως απαραίτητη και οικονομικά συμφέρουσα, με συνέπεια οι οικονομίες των χωρών που τη διαθέτουν, να έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι εκείνων που τη στερούνται. Είναι γνωστό ότι διάφορες γειτονικές μας χώρες, φαίνεται να επιλέγουν τη σιγουριά που θα τους προσφέρει η πυρηνική τους ηλεκτροπαραγωγή. Στη Σλοβενία, στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία υπάρχει ήδη η απαιτούμενη υποδομή και τεχνογνωσία, ενώ στην Τουρκία αποκτάται».

Στο περιβάλλον αυτό, η Ακαδημία σημειώνει ότι στη χώρα μας, με δεδομένη την αρνητική προδιάθεση του κόσμου και την έλλειψη θεσμικής και υλικής υποδομής, μια απόφαση ένταξης πυρηνικού αντιδραστήρα στο ενεργειακό σύστημα θα πάρει αρκετό χρόνο, καθώς στο διάστημα αυτό θα πρέπει να ολοκληρωθεί η δημιουργία νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου, η ανάπτυξη τεχνογνωσίας, η δημιουργία φυσικής υποδομής και η παραγγελία, εγκατάσταση και λειτουργία του αντιδραστήρα. «Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι μια πολιτική απόφαση περί κατ’ αρχήν αποδοχής της πυρηνικής επιλογής, δεν δημιουργεί ανέκκλητα τετελεσμένα δεδομένου ότι ανέκκλητες γίνονται οι ενεργειακές αποφάσεις μόνον όταν αρχίζουν να πραγματοποιούνται μεγάλου ύψους επενδύσεις», αναφέρει η Ακαδημία.

Οι απαντήσεις σε βασικά αντεπιχειρήματα

Η μελέτη της Ακαδημίας παρουσιάζει και απαντάει στα βασικά αντεπιχειρήματα των πολιτών απέναντι στην πυρηνική ενέργεια:

Η πιθανότητα να προκληθούν ατυχήματα έκθεσης σε ραδιενέργεια.

«Το γεγονός ότι, κατά την περίοδο των 80 περίπου ετών ζωής της Πυρηνικής Βιομηχανίας, συνέβησαν σοβαρά ατυχήματα (Windscale 1957, Three Mile Island 1979, Chernobyl 1986, Fukushima 2011), κατά τα οποία εκλύθηκαν μικρές έως πολύ μεγάλες ποσότητες ραδιενεργών υλικών, έχουν θέσει έκτοτε σε συναγερμό τόσο τις αρμόδιες υπηρεσίες ασφάλειας, όσο και τους κατασκευαστές. Τα αίτια αστοχίας έχουν αναλυθεί εις βάθος και έχουν πλέον προβλεφθεί τόσες δικλείδες ασφαλείας ώστε να μπορεί να λεχθεί με βεβαιότητα ότι ο Κύκλος της Πυρηνικής Ενέργειας Σχάσεως είναι σήμερα ασφαλής. Άξια αναφοράς είναι η επί πολλές ήδη δεκαετίες χρησιμοποίηση πυρηνικών αντιδραστήρων σε πλοία και υποβρύχια χωρίς να έχει σημειωθεί ούτε ένα περιστατικό έκκλησης ραδιενέργειας».

Η απόθεση ραδιενεργών αποβλήτων.

«Όπως συμβαίνει με κάθε παραγωγική δραστηριότητα, έτσι και η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας δημιουργεί απόβλητα. Τα απόβλητα αυτά περιλαμβάνουν ραδιενεργούς πυρήνες, αρκετοί από τους οποίους είναι ιδιαίτερα μακρόβιοι. Όμως, οι φυσικοχημικές ιδιότητες αυτών των υλικών είναι γνωστές και οι ποσότητές τους ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας είναι πολύ μικρές συγκριτικά με τα απόβλητα των συνήθων ορυκτών καυσίμων, πράγμα το οποίο διευκολύνει τη διαχείρισή τους. Ενδεικτικά, κατά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μιαςkWh, εκπέμπονται κατά τον κύκλο χρήσης του Φυσικού Αερίου 490 g (γραμμάρια) CO2, ενώ κατά τον κύκλο του Πυρηνικού Καυσίμου μόνον 12 g CO2 και περίπου 0,9 g προϊόντων σχάσεως εγκλωβισμένα στα στοιχεία του πυρηνικού καυσίμου! Τα ραδιενεργά προϊόντα σχάσεως υψηλής ραδιενέργειας «υαλοποιούνται», τοποθετούνται σε δοχεία από μη διαβρώσιμο υλικό, όπως π.χ. ο ανοξείδωτος χάλυβας, και αποθηκεύονται βαθιά σε κατάλληλης σύστασης γεωλογικά πετρώματα, κατά τρόπον ώστε να εξασφαλίζεται η απομόνωσή τους από τη βιόσφαιρα. Εκτός από αυτήν την πρακτική απόθεσης των πυρηνικών αποβλήτων, εξελίσσονται σήμερα μέθοδοι μεταστοιχείωσής τους σε άλλα βραχυβιώτερα ισότοπα».

Η σεισμικότητα της περιοχής εγκαταστάσεως των Πυρηνικών Αντιδραστήρων

«Μία από τις πολυσυζητημένες απειλές της ασφάλειας των Πυρηνοηλεκτρικών Εγκαταστάσεων είναι οι σεισμοί. Αυτό το θέμα, ωστόσο, έχει επισημανθεί και έχει ληφθεί εξαρχής υπόψη από τους σχεδιαστές και κατασκευαστές αυτών των εγκαταστάσεων. Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία, μόνο το ατύχημα της Fukushima διέψευσε τις προβλέψεις, δεδομένου ότι δεν είχε δοθεί η δέουσα σημασία στο μέγιστο δυνατό ύψος του κύματος από τσουνάμι που μπορεί να ακολουθήσει σεισμό σε θαλάσσιο χώρο παρακείμενο της πυρηνικής εγκαταστάσεως. Όλα τα συστήματα ασφαλείας και οι δομικές κατασκευές, σχεδιάζονται με βάση τις προδιαγραφές του επονομαζόμενου Σεισμού Διακοπής της Λειτουργίας του Αντιδραστήρα για λόγους Ασφάλειας. Μάλιστα, όλες οι πυρηνικές εγκαταστάσεις σχεδιάζονται ώστε να αντέχουν σε σεισμό της αμέσως επόμενης κατηγορίας».

Η εξάπλωση των πυρηνικών όπλων

«Αναπόφευκτη συνέπεια της «καύσεως ουρανίου» στους πυρηνικούς αντιδραστήρες είναι η παραγωγή πλουτωνίου μέσω της μετατροπής του ισοτόπου U-238. Πράγματι, όταν ο πυρήνας του U-238 απορροφήσει ένα νετρόνιο μετατρέπεται σε U-239, το οποίο ακολούθως μετατρέπεται στον σχάσιμο πυρήνα πλουτωνίου-239 (Pu-239). Το Pu-239 μπορεί να οδηγηθεί, εκτός από τις ελεγχόμενες από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) κρατικές πολεμικές  βιομηχανίες για τη γόμωση πυρηνικών κεφαλών, και να χρησιμοποιηθεί σε παράνομες, ανεξέλεγκτες χρήσεις. Επομένως, ορθά συσχετίζεται με τους κινδύνους που εγκλείει η χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Βεβαίως, το πλουτώνιο που δημιουργείται στα στοιχεία του πυρηνικού καυσίμου δεν είναι άμεσα προσιτό, εκτός αν υπάρχει διαθέσιμη  εγκατάσταση χημικού διαχωρισμού. Όμως, οι εγκαταστάσεις αυτές βρίσκονται σήμερα υπό διεθνή έλεγχο μέσω του ΔΟΑΕ και η πράξη έχει δείξει ότι ο έλεγχος αυτός είναι αποτελεσματικός. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας, με την εμπειρία και τα μέσα που διαθέτει σήμερα, αποτελεί το μοναδικό όργανο το οποίο μπορεί να εμπιστευθεί η ανθρωπότητα. Ο ΔΟΑΕ, μέσω της υπογραφής της «Συνθήκης Περί Μη Διαδόσεως των Πυρηνικών Όπλων» (NPT: Non Proliferation Treaty), έχει αποδείξει ότι ο έλεγχος αυτός είναι αποτελεσματικός και βοηθά τα μέγιστα στον έλεγχο μεταφοράς, διαθέσεως και χρήσεως των πυρηνικών υλικών. Δέον να τονιστεί ότι στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πέραν του ΔΟΑΕ, ανάλογους ελέγχους ασκεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας».

Ποια είναι η σημερινή εικόνα στην πυρηνική ενέργεια παγκοσμίως

Η πυρηνική ενέργεια το 2018 συνεισέφερε περισσότερο από το 10% της παγκόσμιας ηλεκτρικής παραγωγής, με 441 Πυρηνικούς Αντιδραστήρες σε 30 χώρες, συνολικής δυναμικότητας 400 GW. Στις χώρες του ΟΟΣΑ, η συμβολή της ήταν 18%, και στην Ευρωπαϊκή Ένωση 25%. Βάσει στοιχείων του ΙΑΕΑ του Φεβρουαρίου του 2020, 52 νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι υπό κατασκευή σε 19 χώρες, συνολικής δυναμικότητας περίπου 60 GW. Σήμερα, αναπτύσσονται εξελιγμένοι τύποι αντιδραστήρων που στοχεύουν σε μεγαλύτερες αποδόσεις, καλύτερη εκμετάλλευση των σχάσιμων υλικών, ταχύτερη και οικονομικότερη κατασκευή και στη μεγαλύτερη δυνατή ενδογενή και φυσική ασφάλεια.

Πρόκειται για τους αντιδραστήρες της επονομαζόμενης 4ης γενιάς. Οι αντιδραστήρες αυτοί θα παρέχουν μεγάλη ενεργειακή ευελιξία, θα είναι ισχύος της τάξεως των 10 έως 300 MW, θα κατασκευάζονται μαζικά σε ένα εργοστάσιο, θα μεταφέρονται και θα εγκαθίστανται εύκολα ακόμα και σε δυσπρόσιτα σημεία όπου απαιτείται ενέργεια, όπως ορυχεία, σταθμούς αφαλατώσεως, πλοία, διαστημικά οχήματα κ.ά. Σε περιπτώσεις. δε, που απαιτείται μεγαλύτερη ισχύς, θα συνδέονται αρθρωτά περισσότεροι του ενός για να καλύψουν τις μεγαλύτερες ενεργειακές ανάγκες. Κάπου 70 αντιδραστήρες SMR μελετώνται σήμερα, σε διάφορες χώρες όπως το Η.Β., οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Κίνα και ο Καναδάς.

[ΠΗΓΗ: https://news.b2green.gr/, της Χριστίνας Ζαφειρούλη, 15/6/2022]