ΚΑΤΑΛΑΝΟΙ ΣΤΟ ΆΓΙΟ ΌΡΟΣ: Η ΛΕΗΛΑΣΙΑ ΤΟΥ 14ΟΥ ΑΙΩΝΑ, Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ «ΣΥΓΓΝΩΜΗ» ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Με το ποσό των 260.000 ευρώ οι Καταλανοί βοήθησαν στην αποκατάσταση του μοναδικού σκευοφυλακίου της Μονής Βατοπεδίου ως «συγνώμη» στην επιδρομή και τις καταστροφές που προκάλεσαν τον 14ο αιώνα μισθοφόροι συμπατριώτες τους. Τώρα έρχονται στην περιοχή και στο Άγιο Όρος, Καταλανοί βουλευτές και φορείς, προσκεκλημένοι του Δήμου Αριστοτέλη.

Στις 26 Μαίου μια πολυπληθής αποστολή βουλευτών και άλλων φορέων της Καταλονίας εκτός από τη δήμαρχο Βαρκελώνης για την οποία ισχύει το άβατο επειδή είναι γυναίκα- θα επισκεφτεί το Άγιο Όρος και τη Μονή Βατοπεδίου.

Οι λόγοι της επίσκεψης των Καταλανών κατόπιν πρόσκλησης του δήμου Αριστοτέλη Χαλκιδικής χάνονται πίσω στους αιώνες. Τον 14ο αιώνα, μισθοφόροι της Καταλανικής Εταιρείας που είχαν προσληφθεί από τον βυζαντινό αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β΄ Παλαιολόγο κατέληξαν να λεηλατούν το Άγιο Όρος, ενώ στις αρχές της δεκαετίας του ΄90, ο τροβαδούρος Τζουζέπ Τέρο εκδιώχθηκε από μοναστήρι της Αθωνικής Πολιτείας επειδή είναι Καταλανός!

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή! Στις αρχές του 14ου αιώνα, ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β’ Παλαιολόγος υπέστη πανωλεθρία από τους Οθωμανούς. Τότε ζήτησε τη βοήθεια των μισθοφόρων της Καταλανικής Εταιρείας με τον αρχηγό τους Ροβήρο ντε Φλορ να ζητά υπέρογκο ποσό. Ο αυτοκράτορας δέχτηκε να πληρώσει, όμως το 1305 ο ντε Φλορ δολοφονήθηκε στην Ανδριανούπολη. Τότε οι μισθοφόροι άρχισαν μια ανεξέλεγκτη πορεία φτάνοντας ως το Άγιο Όρος το οποίο και λεηλάτησαν!

Η εκδίωξη ενός Καταλανού από το Άγιο Όρος

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο αρχιτέκτονας Φαίδωνας Χατζηαντωνίου ο οποίος εργάστηκε για 39 χρόνια σε αναστηλώσεις εντός του Αγίου Όρους, κανόνισε για τον πολύ καλό του φίλο, λάτρη της Ελλάδας, Τζουζέπ Τέρο, ένα ταξίδι μέσα στο Άγιο Όρος χωρίς όμως να τον συνοδεύσει. Το ταξίδι του Καταλανού τροβαδούρου ολοκληρώθηκε και μετά από καιρό ο κ. Χατζηαντωνίου επισκεπτόμενος τη Βαρκελώνη συναντήθηκε με τον Τέρο.

«Του είχα οργανώσει το ταξίδι στο Άγιο Όρος και του είχα σημειώσει κάποια ονόματα φίλων μοναχών. Ήταν ένα ταξίδι ζωής για αυτόν μιας και είναι θαυμαστής της Ελλάδας. Πήγε σε αυτό το ταξίδι κι αργότερα όταν επισκέφτηκα τη Βαρκελώνη συναντηθήκαμε και τότε μου είπε ότι υπήρχε ένα θέμα να συζητήσουμε με την κυβέρνηση της Καταλονίας και συγκεκριμένα με τον τότε γενικό γραμματέα της κυβέρνησης, τον λογοτέχνη και ιστορικό Κάρλες Ντουάρτε. Τότε μου είπαν ότι είχαν αποπέμψει τον Τζουζέπ από ένα μοναστήρι του Αγίου Όρου όταν έμαθαν ότι είναι Καταλανός λέγοντας του “οι Καταλανοί δεν έχουν θέση εδώ πέρα και μην ξανάρθεις”.

Του έκανε φοβερή εντύπωση κι έψαξε να βρει τι είχε γίνει και κατέληξε σε αυτή την ιστορική πληροφορία που έχουμε για την καταλανική επιδρομή στο Άγιο Όρος στις αρχές του 14ου αιώνα. Τότε οι Καταλανοί μισθοφόροι είχαν μείνει περίπου 1,5 χρόνο στο Άγιο Όρος, είχαν κάνει μεγάλες καταστροφές και μετά αποχώρησαν. Όμως αυτό είχε μείνει στη συλλογική συνείδηση των Αγιορειτών» περιέγραψε στο Sputnik ο κ. Χατζηαντωνίου.

Η δωρεά των 260.000 ευρώ και το μοναδικό σκευοφυλάκιο

Τότε λοιπόν ο Τέρο και ο Ντουάρτε πρότειναν στον Θεσσαλονικιό αρχιτέκτονα κάτι μοναδικό: «Μου είπαν ότι στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης θα ήθελε ο καταλανικός λαός και η κυβέρνηση του να προσφέρουν την αναστήλωση ενός μνημείου στο Άγιο Όρος για να σβήσουν το στίγμα αυτό από την Ιστορία τους. Με ρώτησαν πού μπορούν να απευθυνθούν και πρότεινα διάφορα μοναστήρια και τελικά επιλέχτηκε η μονή Βατοπεδίου».

Οι Καταλανοί πρόσφεραν περί τις 260.000 ευρώ για να αναστηλωθεί το παλιό σκευοφυλάκιο του Βατοπεδίου που «είναι ένα πολύ σημαντικό κτίριο για το Βατοπεδι – και ως κτίριο αλλά και ως περιεχόμενο».

«Μέσα στο σκευοφυλάκιο έχει σημαντικά κειμήλια που φυλάσσονται από τον Μεσαίωνα, δώρα αυτοκρατόρων και πατριαρχών προς το μοναστήρι, αλλά και πλούσια συλλογή από δώρα του Ιωάννη Κατακουζηνού» εξήγησε ο κ. Χατζηαντωνίου.

Το συγκεκριμένο κτίριο άνοιγε πολύ σπάνια και είναι χαρακτηριστικό ότι πριν μετατραπεί το μοναστήρι σε κοινόβιο -οπότε και ανέλαβε η νέα αδελφότητα και επιτράπηκε η είσοδος στην επιστημονική κοινότητα- το σκευοφυλάκιο είχε ανοίξει τελευταία φορά… στις αρχές της δεκαετίας του ’50!

«Η κίνηση των Καταλανών ανάδειξη της φιλίας των δύο λαών»

Η δωρεά των Καταλανών αποτέλεσε βασικό παράγοντα για την αναστήλωση του σκευοφυλακίου της Μονής που ολοκληρώθηκε το 2006. Έξω από το ιστορικό κτίριο υπάρχει και μια πλάκα που μνημονεύει τη δωρεά, ενώ στα επίσημα εγκαίνια της αποκατάστασης του σκευοφυλακίου είχε παραβρεθεί ο τότε υπουργός Ναδάλ συνοδευόμενος από τον καθηγητή Εουσέμπι Αγιένσα Πρατ που υπήρξε διευθυντής του Ινστιτούτου Θερβάντες στην Αθήνα και νυν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

Η δίγλωσση, ελληνικά/καταλανικά, μαρμάρινη κτητορική επιγραφή στην βάση της σκάλας που οδηγεί στον όροφο του κτιρίου όπου στεγάζεται το Σκευοφυλάκιο στη Μονή Βατοπεδίου – Sputnik Ελλάδα, 1920, 31.01.2022

Ο Δήμος Αριστοτέλη βρίσκεται στην προ Άθω περιοχή. Ο δήμαρχος Στέλιος Βαλιάνος αποφάσισε το άνοιγμα της πανέμορφης τουριστικά περιοχής του προς την Ισπανία επισκεπτόμενος και ο ίδιος τη χώρα και φυσικά δεν λησμόνησε την ιστορική «συγνώμη» των Καταλανών για τη λεηλασία του Αγίου Όρους μέσα από τη χρηματοδότηση της αναστήλωσης του σκευοφυλακίου.

Χαρακτηρίζει σημαντική την κίνηση τους να δώσουν αποζημίωση μετά από εκατοντάδες χρόνια «επειδή κάποιοι πρόγονοι τους κατέστρεψαν ένα μέρος της αγιορείτικης κληρονομιάς» και θεωρεί ότι αυτή η κίνηση αποτελεί ουσιαστικά «έναν πλούτο ανάδειξης της φιλίας των δύο λαών».

«Μάλιστα στις 26 Μαΐου 2022 έχει κλείσει και θα έρθει στην περιοχή μας για να μας επισκεφτούν ομάδα κοινοβουλευτικών εκπροσώπων και δημάρχων της Καταλονίας. Δυστυχώς, δεν μπορεί να έρθει η δήμαρχος Βαρκελώνης που ως γυναίκα δεν της επιτρέπεται η είσοδος στο Άγιο Όρος» δήλωσε ο κ. Βαλιάνος προσθέτοντας ότι η επίσκεψη των Καταλανών αναμένεται να λάβει επίσημη χροιά μέσα και από το υπουργείο Εξωτερικών.

(Φωτογραφία : Φαίδων Χατζηαντωνίου. Η δίγλωσση, ελληνικά/καταλανικά, μαρμάρινη κτητορική επιγραφή στην βάση της σκάλας που οδηγεί στον όροφο του κτιρίου όπου στεγάζεται το Σκευοφυλάκιο στη Μονή Βατοπεδίου.)

[ΠΗΓΗ: https://sputniknews.gr/, της Φανής Χαρίση, 1/2/2022]