Ένας άτυπος κανόνας, που ισχύει σε όλα τα κράτη-μέλη, επηρεάζει τις αποφάσεις που καλείται να λάβει μέσα στις επόμενες ημέρες το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης για τα πρόσθετα μέτρα στήριξης της ελληνικής αγοράς και κοινωνίας.

Ο “κανόνας” είναι πως το ύψος του δημοσιονομικού ελλείμματος δεν μπορεί να αυξηθεί πέρα από ένα σημείο. Πιο συγκεκριμένα, δεν μπορεί ο δημοσιονομικός “εκτροχιασμός” που προκαλείται να είναι μεγαλύτερος από αυτόν άλλων κρατών-μελών, ειδικά όσων έχουν μικρότερο χρέος από αυτό που έχει η Ελλάδα.

Το άτυπο αυτό “πλαφόν” στα μέτρα στήριξης προφανώς δεν είναι θεσμοθετημένο. Επισήμως ισχύει η “ρήτρα γενικής διαφυγής”, δηλαδή η δυνατότητα των κρατών-μελών να προβαίνουν σε μέτρα στήριξης της οικονομίας που σχετίζονται με την κρίση του κορονοϊού χωρίς κάποιον δημοσιονομικό περιορισμό. Μάλιστα λειαίνεται το έδαφος επέκτασης της ευελιξίας όχι μόνο το 2021 αλλά και το 2022.

Ωστόσο, καθώς υπάρχει και η ανάγκη διατήρησης της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του χρέους -κάτι που προς το παρόν δεν διακυβεύεται καθώς οι σχετικές εκθέσεις της Κομισιόν είναι θετικές για την Ελλάδα- στην πράξη περιορισμοί υπάρχουν. Και τους παρακολουθούν όχι μόνο οι θεσμοί αλλά και οι αγορές.

Μέτρα στήριξης

Έτσι, η κυβέρνηση τις επόμενες εβδομάδες εξετάζει τα περιθώρια που έχει, με χρονικό ορόσημο τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Αναμένεται να ανακοινώσει το επόμενο πακέτο στήριξης, αλλά και τα μέτρα μείωσης φόρων και εισφορών που θα εφαρμοσθούν μετά την ολοκλήρωση της πανδημίας.

Σχετικές προαναγγελίες έκανε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Ειδικότερα, ετοιμάζονται νέα μέτρα στήριξης τα οποία θα έχουν στοχευμένο χαρακτήρα. Παράλληλα εξετάζεται η πιθανότητα επέκτασης (πέραν του Οκτωβρίου του 2020) του καθεστώτος μειωμένου ΦΠΑ.

Επιπλέον, εξετάζονται τα περιθώρια για την εφαρμογή του προγράμματος της κυβέρνησης για ολοκλήρωση της μείωσης των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών από το 2021 και μετά.

Βεβαίως, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν και οι τελικές αποφάσεις για τα αναδρομικά των συνταξιούχων τα οποία, όποτε και αν αποδοθούν, δημοσιονομικά θα βαρύνουν το 2020.

Μία πρώτη εικόνα για τις δημοσιονομικές αντοχές του 2020 θα υπάρχει περί τις 15 Αυγούστου και θα αφορά στην πορεία των εσόδων του Ιουλίου.  Σημείο-κλειδί είναι ο τουρισμός, ενώ τα μέχρι στιγμής στοιχεία επιβεβαιώνουν την αρνητική πορεία η οποία αναμένεται να προκαλέσει επιδεινούμενες πιέσεις στα φορολογικά έσοδα, σε συνδυασμό με την παράταση των φορολογικών δηλώσεων.

Ο υπουργός ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης εκτίμησε πως “η τουριστική περίοδος θα πάει χειρότερα του αναμενόμενου, δυστυχώς”.

Το οικονομικό επιτελείο μελετά προσεκτικά και τα περιθώρια αύξησης των πόρων του ΕΣΠΑ που μπορούν να αλλάξουν χρήση ώστε να οδεύσουν για την κάλυψη μέτρων στήριξης (επιστρεπτέα προκαταβολή, δάνεια Αναπτυξιακής Τράπεζας κ.λ.π.).

Ο λόγος για μία κίνηση η οποία αυξάνει τα δημοσιονομικά περιθώρια καθώς καλύπτεται μέρος των μέτρων των 24 δισ. ευρώ που έχει ήδη δρομολογήσει η κυβέρνηση.  

Από την άλλη εβδομάδα αναμένεται να ξεκινήσει η έλευση 1,5 δισ. ευρώ που έχει ήδη εγγραφεί στο ΕΣΠΑ για μέτρα στήριξης, ενώ βρίσκεται στα σκαριά νέα αναθεώρηση του ΕΣΠΑ για την εγγραφή επιπλέον κονδυλίων (αλλάζει χρήση ποσό  4,5 δισ. ευρώ).

Επίσης, η κυβέρνηση περιμένει να δει πόσα θα είναι τελικά τα λεφτά που δικαιούται μέσα από το πρόγραμμά SURE για να καλυφθεί η δαπάνη για το πρόγραμμα “Συν-εργασία” με το ελάχιστο ποσό να είναι στα 1,5 δισ. ευρώ, ενώ υπάρχουν πιθανότητες αύξησής του αν άλλα κράτη δεν ζητήσουν να μετάσχουν στο σχήμα.

Επιπλέον, οι δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας εξαρτώνται και από την πολιτική που θα ακολουθήσουν άλλα κράτη-μέλη. Το οικονομικό επιτελείο παρακολουθεί στενά τις ασκούμενες πολιτικές ανά την ΕΕ ούτως ώστε να καταγραφεί τις νέες κινήσεις μέτρων στήριξης.

Τα διαθέσιμα

Πέρα από το δημοσιονομικό πεδίο υπάρχει και το χρηματοδοτικό. Δηλαδή  η επάρκεια διαθέσιμων για να προχωρήσει η κυβέρνηση σε νέα μέτρα στήριξης φέτος και το 2021.

Η ενίσχυση των διαθέσιμων έχει άμεση σχέση με την πορεία των κρατικών εσόδων αλλά και με τη δυνατότητα άντλησης ρευστότητας, όπως για παράδειγμα με μία έξοδο της χώρας στις αγορές.

Ήδη έχουν χρησιμοποιηθεί 6 δισ. ευρώ με τα διαθέσιμα να βρίσκονται στα 31,5 δισ. ευρώ ενώ περίπου 6-7 δισ. ευρώ επιπλέον έχουν αντληθεί από τις αγορές εντός του 2020.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, της Δήμητρας Καδδά, 30/7/2020]

Η απόφαση για το άνοιγμα και της κρουαζιέρας από τον Αύγουστο θεωρείται από παράγοντες του χώρου πως θα συνεισφέρει στην προσπάθεια για την ενίσχυση της τουριστικής κίνησης, μετά τον υποτονικό ρυθμό στις κρατήσεις που καταγράφεται τον Ιούλιο. 

Εντούτοις, όπως αναφέρουν φορείς της αγοράς, το “σήμα” που δόθηκε από το υπουργείο Τουρισμού για επανέναρξη της δραστηριότητας από την επόμενη εβδομάδα, δεν σημαίνει αναγκαστικά πως θα ξεκινήσουν τα δρομολόγια κρουαζιέρας, αφού απαιτείται χρόνος και προετοιμασία για την επιβεβαίωση των κρατήσεων και των ταξιδιωτικών προγραμμάτων.

Το άνοιγμα της Ελλάδας στην κρουαζιέρα από την 1η Αυγούστου εξήγγειλε ο υπουργός Τουρισμού, Χ. Θεοχάρης με ενημερωτική επιστολή του προς τη Διεθνή Ένωση Κρουαζιέρας (CLIA) και τις τρεις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου οι οποίες δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, MSC Cruises, Costa και TUI Cruises.

Σύμφωνα με το υπουργείο Τουρισμού, από 01/08/2020 επιτρέπεται στα κρουαζιερόπλοια να επισκέπτονται έξι λιμάνια όταν εισέρχονται στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα πρόκειται για τους λιμένες Πειραιά, Ρόδου, Ηρακλείου, Βόλου, Κέρκυρας και Κατάκολου. Μετά από τον πρώτο ελλιμενισμό τους τα κρουαζιερόπλοια θα έχουν τη δυνατότητα να προσεγγίσουν οποιοδήποτε άλλο ελληνικό λιμάνι συμπεριλαμβάνεται στο δρομολόγιό τους, ενώ το καθεστώς αυτό θα αλλάξει μόνο σε περίπτωση που υπάρξουν νέες επιδημιολογικές συνθήκες. Παράλληλα ζήτησε από τα μεγάλα διεθνή γραφεία κρουαζιέρας να συστήνουν στους πελάτες τους το ταξίδι στην Ελλάδα πέραν της θερινής περιόδου.

Μεγάλες οι απώλειες

Σημειώνεται πως η αγορά ανέμενε εδώ και καιρό το άνοιγμα της δραστηριότητας, που συνεισφέρει σημαντικά στα έσοδα προορισμών, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κως, η Κέρκυρα κ.ά. Στην Ελλάδα, η κρουαζιέρα αποφέρει ετησίως έσοδα 957 εκατ. ευρώ και προσφέρει 11.231 θέσεις εργασίας. Το άμεσο οικονομικό όφελος της χώρας από τις εταιρείες κρουαζιέρας εκτιμάται στα 572 εκατ. ευρώ, με 7.657 άμεσες θέσεις εργασίας. Ωστόσο, φέτος λόγω της κορονο-κρίσης οι  απώλειες μέχρι και τον Ιούνιο ξεπερνούσαν τα 200 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται πως η Celestyal Cruises έχει ανακοινώσει περαιτέρω παράταση της αναστολής των κρουαζιέρων της μέχρι την ήδη ανακοινωθείσα επίσημη έναρξη της τουριστικής περιόδου για το 2021, στις 6 Μαρτίου 2021. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ένωση Λιμένων Ελλάδος για το σύνολο της χώρας, οι αφίξεις κρουαζιερόπλοιων το 2019 ήταν περισσότερες κατά 14,34% (ανήλθαν στις 3.899 από 3.410 το 2018), ενώ αντίστοιχη ήταν η αύξηση και της επιβατικής κίνησης. Οι αφίξεις επιβατών κρουαζιέρας ανήλθαν στις  5.537.500 (από 4.788.642 το 2018), σημειώνοντας άνοδο 15,64%.

Οι εκτιμήσεις για τη φετινή χρονιά, πριν το ξέσπασμα της πανδημίας, έκαναν λόγο για επιπλέον άνοδο, πάνω από 10%, σε επιβατική κίνηση και αφίξεις, καθώς αναμενόταν να καταπλεύσουν νέα πλοία, με μεγαλύτερη χωρητικότητα. Η MSC Cruises είχε ανακοινώσει τον Ιανουάριο πως ο Πειραιάς θα είναι το λιμάνι επιβίβασης για το κρουαζιερόπλοιο MSC Lirica κατά τη διάρκεια του 2021. Πιο συγκεκριμένα το κρουαζιερόπλοιο θα προσφέρει μια νέα κρουαζιέρα 7 διανυκτερεύσεων σε 23 ξεχωριστές διαδρομές μεταξύ Μαΐου και Σεπτεμβρίου 2021 από τον Πειραιά. 

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, της Βίκυς Κουρλιμπίνη, 29/7/2020]

Χθες το πρωί, με τη δήλωση του εκπροσώπου του Ερντογάν που ανακοίνωσε ότι τελικά το Oruc Reis δεν θα προχωρήσει σε έρευνες στα ανοιχτά του Καστελόριζου, μια ακόμα εν δυνάμει ελληνοτουρκική κρίση πήρε τέλος. Λήξη συναγερμού, μέχρι φυσικά την επομένη.

Ο χειρισμός, ήταν από όλες τις απόψεις απόλυτα  ικανοποιητικός, εξ ου και η σιωπή του ΣΥΡΙΖΑ, που έμεινε να ασχολείται αν σωστά ή όχι πέταξε με το ελικόπτερο ο πρωθυπουργός για την Επίδαυρο. Η Αθήνα έστειλε μήνυμα αποφασιστικότητας για την υπεράσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και κινητοποίησε με επιτυχία τις διεθνείς της συμμαχίες. Κυρίως αυτές. Το παρασκήνιο θα το μάθουμε εν καιρώ, δεν υπάρχει όμως καμία αμφιβολία, ότι σημαντικό ρόλο στην εκτόνωση της κρίσης έπαιξε η Γερμανία και προσωπικά η Καγκελάριος Μέρκελ.

Τα πρώτα σημάδια εκτόνωσης της κρίσης φάνηκαν λίγες ώρες μετά το τηλεφώνημα που έκανε η Άνγκελα Μέρκελ στον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, ενώ είχε προηγηθεί το τηλεφώνημα στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Το ερώτημα είναι, ποια θα είναι η συνέχεια; Θα περιμένουμε την επόμενη κρίση ή θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες για την επίλυση των προβλημάτων που έχουμε με την Τουρκία;

Στον ελληνικό δημόσιο διάλογο υπάρχει η “πατριωτική θεωρία”, που εκπροσωπείται από πολλούς σχολιαστές και πολιτικούς, ότι η μόνη απάντηση στην Τουρκία είναι η απειλή του πολέμου και δεν υπάρχει κανένας λόγος για καμία πρωτοβουλία. Με την προσθήκη, ότι μόνο αυτό καταλαβαίνει ο Ερντογάν και η τουρκική πολιτική ηγεσία. Η θεωρία διανθίζεται με διάφορα σχόλια ότι τυχόν αμφισβήτηση αυτής της θέσης, δίνει πάτημα στον Ερντογάν και στον κάθε ηγέτη της Τουρκίας να απειλεί.

Υπάρχουν δύο παράδοξα στην θεωρία αυτή. Το πρώτο παράδοξο είναι ότι η Άγκυρα είναι αυτή που μάλλον φλερτάρει διαρκώς με το θερμό επεισόδιο, αφού μια πολεμική αναμέτρηση θα οδηγήσει πιθανότατα σε μια εφ΄ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με την Ελλάδα. Άλλωστε, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ο συσχετισμός δυνάμεων, μάλλον δεν είναι θετικός για την Ελλάδα. Είναι θέμα μεγέθους. Με δυο λόγια δεν είναι ακριβές ότι η Τουρκία φοβάται την αναμέτρηση. Μήπως μάλιστα την επιδιώκει… Η αυστηρή δε και αδιαπραγμάτευτη τοποθέτηση όλων των κυβερνήσεων από τη μεταπολίτευση και μετά, μάλλον δεν έκαμψε τις τουρκικές προκλήσεις.

Το δεύτερο παράδοξο είναι ότι ακόμα και οι φανατικοί οπαδοί της “πατριωτικής θεωρίας”- που συνήθως αντιμετωπίζουν τους διαφωνούντες ως Έλληνες με μειωμένο πατριωτισμό- συμφωνούν ότι υπάρχει ένα θέμα που οφείλουμε να διαπραγματευτούμε με τους γείτονες. Την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Παλιότερα λέγαμε ότι το μόνο θέμα είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, τώρα ο πιο σύγχρονος όρος – έστω κι αν δεν συμπίπτουν ακριβώς- είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Γεγονός που μας οδηγεί στο τρίτο παράδοξο.

Ότι δηλαδή ήμασταν έτοιμοι να ανοίξουμε πυρ εναντίον του Oruc Reis, σε περίπτωση που επιχειρούσε εντός της ελληνικής ΑΟΖ, αν και συμφωνούμε ότι τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας… μένει να τα διαπραγματευτούμε με τη γειτονική Τουρκία. Και ότι η ανακήρυξη της ΑΟΖ δεν μπορεί να γίνει μονομερώς αλλά μετά από συμφωνία με την Τουρκία.

Το γιατί η ελληνική πολιτική ηγεσία δεν αποφάσισε ποτέ να ξεκινήσει συζητήσεις για την αναπόφευκτη προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης- αφού είναι σαφές ότι διαφωνούμε και θα διαφωνούμε με την Τουρκία – για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, είναι γνωστό εδώ και χρόνια. Γιατί προφανώς, όπως έχει δείξει η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου, είναι πολύ πιθανό το Δικαστήριο να μην μας δικαιώσει- τουλάχιστον όχι στο 100% των δικών μας απόψεων- και να μας αποδώσει ένα μόνο ποσοστό από αυτά που θεωρούμε εθνικά μας δίκαια και ελληνική “ιδιοκτησία”. Όλες οι κυβερνήσεις προτιμούσαν να αποφύγουν το πικρό ποτήρι. Και κατέφευγαν στη γνωστή ελληνική μέθοδο επίλυσης των προβλημάτων. Στην παραπομπή τους στις ελληνικές καλένδες.

Την ίδια στιγμή όταν τεχνοκράτες, όπως ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης, τόλμησαν πρόσφατα να επισημάνουν τα ασθενή και προβληματικά σημεία των ελληνικών θέσεων, δέχθηκαν τη χλεύη των άλλων.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη σωστά σημειώνει, ότι διάλογος δεν γίνεται υπό καθεστώς πιέσεων και εκβιασμών. Αλλά διάλογος πρέπει να γίνει. Και άλλος τρόπος για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας από την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο δεν υπάρχει. Σε αντίθεση με το κλίμα που δημιουργούν διάφοροι σχολιαστές, είναι κοινή πλέον αυτή η αντίληψη στα περισσότερα κόμματα και σε μια μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης. Ολοι (σχεδόν) συμφωνούν ότι άλλη λύση δεν υπάρχει. 

Αυτό άλλωστε προβλέπει και το Διεθνές Δίκαιο.Εμείς δεν είμαστε αυτοί που παγίως επικαλούνται το Διεθνές Δίκαιο, σαν τον μόνο “μπούσουλα” για την επίλυση των προβλημάτων; Ε ας το αποδείξουμε.

[ΠΗΓΗ: https://www.capital.gr/, του Μανόλη Καψή, 29/7/2020]

Ενα πλέγμα κινήτρων για την υλοποίηση επενδύσεων στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη Αρκαδίας, που θα αντικαταστήσουν τις υπό απόσυρση λιγνιτικές μονάδες επεξεργάζεται η συντονιστική επιτροπή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης σε συνεργασία με το Μέγαρο Μαξίμου και τα συναρμόδια υπουργεία.

Μέσω των κινήτρων επιχειρείται να διαμορφωθεί ένα ειδικό χρηματοδοτικό, φορολογικό και αδειοδοτικό καθεστώς, ούτως ώστε να υλοποιηθούν ταχύτατα μεγάλες επενδύσεις και να αποτραπεί το κοινωνικό και οικονομικό σοκ που θα προκαλέσει ο οριστικός τερματισμός λειτουργίας των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ  σε δύο περιοχές πλήρως εξαρτημένες από αυτές.

Είναι ενδεικτικό πως τα ορυχεία λιγνίτη και οι μονάδες ηλεκτροπαραγωγής παράγουν το 52% της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ) στην περιοχή της Κοζάνης, το 40% στη Φλώρινα και το 37% στην Αρκαδία. Ο δεύτερος σημαντικότερος κλάδος σε όρους ΑΠΑ στις περιοχές αυτές είναι η… δημόσια διοίκηση με ποσοστά της τάξεως του 16%-18%.

Υπολογισμοί

Επίσης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς, για κάθε 1 ευρώ που δαπανά η ΔΕΗ για την ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη, παράγονται άλλα 3,5 ευρώ για την τοπική οικονομία. Τα δύο αυτά στοιχεία καταδεικνύουν αφενός μεν την απόλυτη εξάρτηση των τοπικών κοινωνιών από τις προς απόσυρση μονάδες, αφετέρου δε ότι καμία άλλη από τις υφιστάμενες δραστηριότητες δεν έχει κρίσιμο μέγεθος για να τις υποκαταστήσει.

Με δεδομένη την παραγωγική ταυτότητα της περιοχής, αλλά και του ενδιαφέροντος που έχει εκδηλωθεί από επενδυτές, στον πυρήνα του σχεδιασμού για τη μεταλιγνιτική εποχή βρίσκονται η ενέργεια και η βιομηχανία. Φωτοβολταϊκά πάρκα, μετατροπή λιγνιτικών μονάδων σε φυσικό αέριο και βιομάζα, μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων, ανάπτυξη βαριάς βιομηχανίας στην ηλεκτροκίνηση, τα ηλεκτρικά πάνελ, τα καλώδια, πυλώνες ανεμογεννητριών, τα φάρμακα-χημικά είναι κάποιες από τις 25 περίπου δραστηριότητες που εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν τη λιγνιτοπαραγωγή. Οπως λέει χαρακτηριστικά αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας, «επιλέξιμο θα είναι ό,τι μπορεί να δώσει το 1 ευρώ που δίνει σήμερα η ΔΕΗ και παράγει άλλα 3,5 στην τοπική οικονομία».

Τα κίνητρα που σχεδιάζεται να δοθούν διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες:

• Αδειοδοτικά: θα καθοριστεί χρονικό όριο έκδοσης των αδειών, το κόστος έκδοσης των οποίων θα μειωθεί ή και θα μηδενιστεί. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί και ειδικός φορέας που θα παρακολουθεί την τήρηση των προθεσμιών από την πλευρά της διοίκησης και θα παρεμβαίνει για την επίλυση τυχόν προβλημάτων.
• Εργασιακά – ασφαλιστικά: μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές, χρηματοδοτική κάλυψη του μισθολογικού κόστους, προγράμματα κατάρτισης και πρόωρης συνταξιοδότησης.
• Φορολογικά: Απαλλαγή από φόρο εισοδήματος για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μείωση φορολογικών συντελεστών, ευελιξία στην καταβολή φορολογικών υποχρεώσεων, αυξημένοι συντελεστές απόσβεσης για κεφαλαιακές δαπάνες έρευνας, ενεργειακής απόδοσης και αποκατάστασης περιβάλλοντος.
• Χρηματοδοτικά: επιχορηγήσεις για υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων και για κάλυψη λειτουργικών δαπανών. Δάνεια με ευνοϊκούς όρους, όπως μειωμένο επιτόκιο, περίοδο χάριτος, μεγάλη περίοδο αποπληρωμής. Πιστώσεις με εγγύηση του Δημοσίου, χωρίς εξασφαλίσεις.

Για να προχωρήσει ο κυβερνητικός σχεδιασμός θα πρέπει να αντιμετωπιστούν δύο αγκάθια. Το πρώτο αγκάθι, αυτό της κατανομής της γης που ανήκει στη ΔΕΗ ήταν γνωστό από την αρχή. Η ΔΕΗ είναι κύριος των εκτάσεων όπου βρίσκονται σήμερα τα ορυχεία. Ταυτόχρονα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει στην περιβαλλοντική αποκατάστασή τους, κάτι που έχει δυσβάστακτο κόστος για την ίδια. Η φόρμουλα που επεξεργάζονται είναι να κρατήσει η ΔΕΗ τις εκτάσεις που χρειάζεται για την υλοποίηση του δικού της επιχειρησιακού σχεδίου και οι υπόλοιπες να μεταβιβαστούν σε όχημα ειδικού σκοπού, που θα συστήσει το Δημόσιο, προς αξιοποίηση.

Το δεύτερο αγκάθι αφορά τη χρηματοδότηση του σχεδίου. Ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός προέβλεπε πως η απολιγνιτοποίηση στην Ε.Ε. θα χρηματοδοτείτο από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, στο οποίο θα διετίθεντο πόροι ύψους 32,5 δισ. ευρώ. Η Ελλάδα προσδοκούσε να πάρει 2,4 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσει τα σχέδια απολιγνιτοποίησης στη Δ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη.

Μείωση

Ωστόσο, στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής και στο πλαίσιο του παζαριού με τους «φειδωλούς» αποφασίστηκε να περιοριστούν τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης στα 10 δισ. Αυτό σημαίνει πως το σχέδιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση θα πρέπει να αναζητήσει άλλες πηγές χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, το ΕΣΠΑ κ.α., γεγονός που καθιστά το εγχείρημα τεχνικά δυσκολότερο.

Το σχέδιο της μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης στη μετά λιγνίτη εποχή θα οριστικοποιηθεί και θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο, με στόχο να αρχίσει άμεσα η υλοποίησή του.  Τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά, καθώς οι λιγνιτικές μονάδες έχει προγραμματισθεί να αποσυρθούν έως το 2023.

Η κυβέρνηση ήδη τρέχει πίσω από τις εξελίξεις, καθώς η απολιγνιτοποίηση έχει ξεκινήσει προ πολλού. Βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, την ίδια εποχή που η τότε κυβέρνηση και η διοίκηση της ΔΕΗ «ορκίζονταν» στο όνομα του λιγνίτη και έδιναν υποτίθεται σκληρές μάχες για τη διατήρηση των λιγνιτικών μονάδων. Το 2011, η παραγωγή των συγκεκριμένων μονάδων ήταν 27.570 γιγαβατώρες. Το 2014 είχε ήδη μειωθεί κατά 17,5% στις 22.707 Gwh. Από το 2015, που ανέλαβε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ έως το 2019 υποχώρησε στις 10.417 Gwh, δηλαδή μείωση της τάξεως του 54%. Η συμμετοχή του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή από 62,5% το 2011 περιορίστηκε στο 30% πέρυσι και μόλις στο 6% τους τελευταίους μήνες. Με άλλα λόγια, η τότε κυβέρνηση από τη μια αναζητούσε τρόπους να διατηρήσει τις λιγνιτικές μονάδες κι από την άλλη περιόριζε συνεχώς τη λειτουργία τους, γιατί ήταν πλέον τόσο ζημιογόνες που είτε θα οδηγούσαν στην κατάρρευση της ΔΕΗ είτε θα έπρεπε να αυξήσει δραστικά την τιμή του ρεύματος.

Αντί να εκπονήσει από τότε ένα σχέδιο απολιγνιτοποίησης, επέλεξε να αφήσει το πρόβλημα να οξύνεται μέχρι να το παραδώσει στον επόμενο, αφήνοντας παράλληλα τις εξαρτημένες από τη δραστηριότητα του λιγνίτη τοπικές κοινωνίες να φτωχαίνουν μέρα με την ημέρα, χωρίς καμία εναλλακτική για το μέλλον. Απόδειξη, το γεγονός πως οι δαπάνες της ΔΕΗ προς τοπικούς εργολάβους από 550 εκατ. ευρώ το 2011 μειώθηκαν σε μόλις 190 εκατ. ευρώ πέρυσι.

[ΠΗΓΗ: https://www.kathimerini.gr/, της Χρύσας Λιάγγου, 28/7/2020]

Κάθε χρόνο όπως και φέτος στις 29 Ιουλίου, γιορτάζεται σε όλο τον κόσμο η Ημέρα Υπερακοντισμού της Γης.

Από την 1η Αυγούστου 2017, οι άνθρωποι έχουν καταναλώσει όλους τους φυσικούς πόρους που ο πλανήτης Γη μπορεί να παράξει μέσα σ’ ένα έτος. Η επέτειος αυτή, με την ονομασία «Ημέρα Υπερακοντισμού της Γης», επέρχεται κάθε χρόνο όλο και πιο νωρίς.

Η ημερομηνία υπολογίζεται κάθε χρόνο από το διεθνές ερευνητικό ίδρυμα «Global Footprint Network», που εδρεύει στο Όκλαντ της Καλιφόρνιας. Με βάση δεδομένα που παρέχονται από τον ΟΗΕ, το ίδρυμα υπολογίζει το οικολογικό αποτύπωμα του ανθρώπου. Ουσιαστικά μετρά την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Γης, με γνώμονα τη βιοϊκανότητα του πλανήτη, δηλαδή τη δυνατότητά του να ανανεώνει τις πηγές του και να απορροφά τα αέρια που προκαλεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς αυτούς, η κατανάλωση όλης της ανθρωπότητας ξεπερνά το 70% των διαθέσιμων πηγών. Με άλλα λόγια χρειάζεται το ισοδύναμο ενός 1,7 του πλανήτη μας για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.

Το έλλειμμα αυτό παράγεται από την υπερυλοτόμηση, την υπεραλίευση και την υπερέκκληση άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Οι επιπτώσεις της υπερκατανάλωσης ήδη είναι αισθητές: αποψίλωση δασών, ελάττωση της βιοποικιλότητας, λειψυδρίες, οξίνιση των ωκεανών, εδαφικές διαβρώσεις, υπερσυσσώρευση απορριμάτων και αύξηση της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.

Ο πλανήτης άρχισε να γίνεται ελλειμματικός στις αρχές του 1970, ενώ έως το 1961 η Γη παρήγαγε περισσότερο φυσικό πλούτο, με το ένα τέταρτο των πηγών της να μην έχουν καταναλωθεί. Η ημέρα υπερακοντισμού των δυνατοτήτων του άρχισε να εμφανίζεται όλο και πιο νωρίς. Το 1985 η ημερομηνία αυτή έπεφτε στις 5 Νοεμβρίου, το 1998 κατέβηκε στην 1η Οκτωβρίου και το 2009 ακόμη περισσότερο, στις 20 Αυγούστου.

Εάν διατηρηθεί αυτός ο ρυθμός, το 2030 θα υπάρχει η ανάγκη δύο πλανητών για να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων. Αιτία, η δημογραφική αύξηση και ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, που βασίζεται όλο και περισσότερο στην ενέργεια από ορυκτά καύσιμα (άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο).

Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι εξίσου υπεύθυνοι γι’ αυτήν την καταστροφή. Με τον τρυφηλό τρόπο ζωής των Αμερικανών, χρειάζονται πάνω από πέντε πλανήτες για να τη συντηρήσουν. Οι Γάλλοι έχουν ανάγκη από τρεις, ενώ οι Κινέζοι από 2,1, πολύ παραπάνω από τη λιτότητα των Ινδών (0,6).

Αντίστοιχα, σε σχέση με τις εθνικές φυσικές πηγές, η Ιαπωνία θα είχε ανάγκη από επτά φορές το μέγεθός της για να ικανοποιήσει τις τρέχουσες καταναλωτικές ανάγκες της, η Ιταλία και η Βρετανία τέσσερις φορές. Συνολικά, το οικολογικό αποτύπωμα των ανεπτυγμένων χωρών είναι πέντε φορές μεγαλύτερο από εκείνο των φτωχών κρατών.

Πάντως, τόσο το ίδρυμα Global Footprint Network, όσο και η οικολογική οργάνωση WWF, διαβλέπουν αισιόδοξα σημάδια στον ορίζοντα. Σχετικά, το οικολογικό αποτύπωμα ανά κάτοικο των ΗΠΑ έχει μειωθεί κατά 20% από το 2005 (έτος που είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο του) έως το 2013 (τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία), χάρις στη μείωση της εκπομπής αερίων άνθρακα και παρά την οικονομική ανάκαμψη. Κατά τ’ αυτά, η Κίνα, που παραδοσιακά παρουσιάζει το μεγαλύτερο εθνικό οικολογικό αποτύπωμα, αναπτύσσει μαζικά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ την ίδια ώρα έχει μειώσει την εσωτερική κατανάλωση άνθρακα.

[ΠΗΓΗ: https://www.sportime.gr/, του Κώστα Παπαδόπουλου, από sansimara.gr, 29/07/2020]