Είναι αρκετές οι μελέτες που έχουν εκπονηθεί και ακόμα περισσότερα τα άρθρα που έχουν γραφεί για τις επιλογές στις οποίες πρέπει καταλήξει η εγχώρια οικονομία για να σταθεί με ισότιμο τρόπο σε ένα κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται.
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα στηρίξουν την επαναφορά της χώρας στην κανονικότητα. Και αυτό διότι, με σχετικά χαμηλό κόστος -αισθητά χαμηλότερο από το αντίστοιχο των μεγάλων επιχειρήσεων- έχουν τη δυνατότητα ταχείας δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Και έχουν εν μέρει δίκιο.
Εν μέρει δίκιο έχουν επίσης και όσοι ισχυρίζονται ότι η εντατικοποίηση του ρυθμού των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων που έχουν περάσει μέσα από τη διαδικασία της μεταποίησης, προσφέρει την ευκαιρία της πλήρους ανατροπής των δεδομένων. Το γνωστό επιχείρημα, ότι θα αλλάξουν τα πράγματα αν κάθε Κινέζος επιλέξει πορτοκάλι από την Ελλάδα ή πιει ένα μπουκάλι κρασί ή φάει ελιές, επανήλθε στο προσκήνιο, μετά την πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού και της πολυπληθούς πολιτικής και επιχειρηματικής αντιπροσωπείας που τον συνόδευσε στην Κίνα. Στην επίσκεψη του Κινέζου προέδρου που ακολούθησε στην Αθήνα, υπογράφηκαν συμφωνίες που μεταξύ άλλων αφορούσαν και εξαγωγές σε τρόφιμα και αγροτικά προϊόντα.
Βέβαια, απέναντι στη διαρκή προσκόλληση στο δόγμα της λυτρωτικής για την οικονομία διόγκωσης των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων υπάρχουν ισχυρά αντεπιχειρήματα. Ενα από αυτά, για το οποίο έχουμε αναλύσει και επιχειρηματολογήσει μέσα από την αρθρογραφία του Liberal, αφορά τη σύγκριση ανάμεσα στην εισαγωγή ενός τεχνολογικού προϊόντος, όπως είναι για παράδειγμα ένα κινητό τηλέφωνο, και την εξαγωγή αγροτικών προϊόντων ίσης αξίας. Αραγε πόσα κιλά ελιές Καλαμών θα πρέπει να εξαχθούν για να εισαχθεί ένα 4G κινητό τηλέφωνο;
Φυσικά και σεβόμαστε όλους τους παραδοσιακούς τομείς που στηρίζουν την οικονομία και ένα μέρος των εξαγωγών. Φυσικά και διαφαίνονται μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης των εξαγωγών παραδοσιακών προϊόντων, αν ακολουθηθεί μια καλοσχεδιασμένη, συνεπής και διατηρήσιμη εξαγωγική πολιτική σε μεγάλες χώρες του εξωτερικού και ειδικά σε νέες αγορές, όπως είναι η Κίνα. Ομως για να διεκδικήσει τη θέση που της αξίζει στον αγροτικό τομέα, η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει συγκεκριμένες πολιτικές και καινοτόμες στρατηγικές που θα την οδηγήσουν στα επίπεδα της αγροτικής παραγωγής της Ολλανδίας, τόσο σε ποιοτικά όσο και σε ποσοτικά κριτήρια.
Είναι όμως δυνατόν η αύξηση των εξαγωγών των αγροτικών προϊόντων και η επανάκαμψη των μικρών επιχειρήσεων να αλλάξουν από μόνες τους θεαματικά τα δεδομένα της εγχώριας οικονομίας; Κατά τη διάρκεια της κρίσης χάθηκαν πάνω από 1.000.000 θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους ανέργους είναι καταρτισμένοι και εξειδικευμένοι. Αν σε αυτούς προσθέσουμε και όσους φέρνουν την Ελλάδα στην 5η θέση παγκοσμίως σε απόφοιτους σχολών STEM / (Science, Technology, Engineering, Mathematics), δηλαδή όσους έχουν σπουδάσει επιστήμες, τεχνολογία, μαθηματικά ή είναι μηχανικοί, τότε τα δεδομένα ίσως να μας προσανατολίζουν σε ένα διαφορετικό ορίζοντα.
Το μέλλον της χώρας
Στην Ελλάδα σήμερα, το 70% των επιχειρήσεων απασχολεί λιγότερο από δέκα εργαζομένους, την ίδια στιγμή που στην Ε.Ε. το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται χαμηλότερα από το 30%. Είναι φανερό ότι αυτά τα μικρά επιχειρηματικά σχήματα δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν ούτε στους ρυθμούς ανάπτυξης που απαιτούνται, αλλά ούτε και στους αναγκαίους ρυθμούς μείωσης της ανεργίας, προσφέροντας θέσεις εργασίας στους δυνητικούς εργαζομένους που περιγράψαμε ανωτέρω. Είναι επίσης φανερό ότι η διεθνής επιχειρηματική πραγματικότητα δεν θα προσφέρει σημαντικές δυνατότητες επιβίωσης στα μικρά οικογενειακά ή παρεΐστικα εταιρικά σχήματα.
Πρέπει να δημιουργηθούν νέες επιχειρήσεις που να εμπεριέχουν όσα χαρακτηριστικά απαιτούνται για να σταθούν επάξια στις διεθνείς αγορές, παρέχοντας καινοτόμα και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες. Προϊόντα και υπηρεσίες που σε πρώτη φάση θα αντικαταστήσουν αντίστοιχες εισαγωγές και ακολούθως θα διεμβολίσουν τις αγορές του εξωτερικού. Διότι εκεί είναι το ζουμί και η ουσία. Και εκεί έγκειται η επιτυχία και η διατηρησιμότητα του εγχειρήματος. Ιδέες υπάρχουν. Μυαλά υπάρχουν. Ικανοί άνθρωποι υπάρχουν. Κεφάλαια, όμως, δεν υπάρχουν. Υπάρχει ένα στεγνό εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα και κάποιοι που επενδύουν σε παραδοσιακά εταιρικά σχήματα, δίχως όραμα και προοπτικές. Οπότε;
Ευτυχώς για τη χώρα μας, υπάρχουν διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω των Equifunds, συνολικού ύψους γύρω στα 300.000.000 €. Τα κεφάλαια αυτά δεν αποτελούν ούτε επιδοτήσεις ούτε δανειοδοτήσεις. Αποτελούν καθαρές επενδύσεις, μετοχικού χαρακτήρα. Τι σημαίνει αυτό; Πως τα κεφάλαια αυτά δεν διοχετεύονται μέσω κρατικών μηχανισμών στα εταιρικά σχήματα. Τα κεφάλαια αυτά ακτινογραφούν με εξαιρετική ακρίβεια όλα τα χαρακτηριστικά των υπό επένδυση εταιρειών και ακολούθως αποφασίζουν για το εάν και με ποιους όρους θα επενδύσουν. Και τα κριτήριά τους είναι πολύ συγκεκριμένα. Απαιτούν πολυμετοχικότητα, μηχανισμούς εταιρικής διακυβέρνησης, διαφάνεια, τήρηση των νόμων και υψηλές ηθικές αρχές ως προς τις δομές λειτουργίας της εταιρείας απέναντι στο προσωπικό, στους συνεργάτες, στους πελάτες και στην ευρύτερη κοινωνία. Και φυσικά όλα τα ανωτέρω προϋποθέτουν την ύπαρξη καινοτόμων, πρωτοποριακών και ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.
Εκεί βρίσκεται το μέλλον της χώρας. Εκεί θα πρέπει να εδράζονται οι όποιες ελπίδες. Ας αφήσουμε τα μεγάλα ξένα επιχειρηματικά και επενδυτικά κεφάλαια να κινηθούν στους χώρους των υποδομών, των ιδιωτικοποιήσεων και των μεγάλων έργων. Φυσικά και είναι αναγκαία και ευπρόσδεκτα. Όμως το νόημα της Ελλάδας της επόμενης ημέρας βρίσκεται στις μεσαίες και μεγάλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις με διεθνή προσανατολισμό, που θα κοιτάξουν στα μάτια τις αντίστοιχες εταιρείες του εξωτερικού και θα τις προσπεράσουν.
*Ο Κωνσταντίνος Χαροκόπος είναι οικονοµικός αναλυτής, µε ειδίκευση στον σχεδιασµό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών
[ΠΗΓΗ: https://www.liberal.gr/, του Κωνσταντίνου Χαροκόπου, από τον Φιλελεύθερο της 15 Νοεμβρίου, 17/11/2019]