«Η ΦΛΕΒΑ ΤΗΣ ΓΗΣ»: ΒΙΒΛΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΗΔΑ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΑΚΗ

Στο Πόλις art cafe έγινε χθες- με μια καθυστέρηση ομολογουμένως λόγω προηγούμενης εκδήλωσης στον ίδιο χώρο – η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου της Λήδας Παπαστεφανάκη “Η φλέβα της γης. Τα μεταλλεία της Ελλάδας, 19ος-20ός αιώνας”

Όλοι οι ομιλητές δήλωσαν απερίφραστα ότι το βιβλίο αυτό πρόκειται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για όλους τους μεταγενέστερους ερευνητές, αλλά και για την επιστημονική κοινότητα.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η ομιλία του κ. Δημήτρη Καλιαμπάκου κοσμήτωρα της σχολής Μηχανικών Μεταλλείων -Μεταλλουργών του ΕΜΠ ο οποίος αρχικά αναφέρθηκε στην αίσθηση του ακραίου- του extreme- που διέπει κάθε μεταλλευτική δραστηριότητα σε όλους τους τομείς. Μίλησε για το παιχνίδι με το όριο και δεν παρέλειψε να εξάρει το γεγονός ότι σε κάθε εξόρυξη εφαρμόζονται οι πλέον τεχνικά προηγμένες μέθοδοι και το τεχνολογικό κομμάτι από τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται μέχρι τα οχήματα είναι αιχμής. Επίσης δεν ξέχασε να αναφερθεί στις γυναίκες των μεταλλωρύχων που στηρίζουν σε πολλαπλούς τομείς την εκάστοτε δραστηριότητα σε βαθμό που ταινίες και τραγούδια να γράφονται γι’ αυτές.

Η έρευνα της Λήδας Παπαστεφανάκη (ιστορικού που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και εξειδικεύεται κυρίως στην Οικονομική Ιστορία) αναφορικά με το βιβλίο έχει εστιάσει κυρίως στο Λαύριο, την Σέριφο και την Εύβοια και οι αναφορές στα μεταλλεία Κασσάνδρας είναι ελάχιστες. Παρ’ όλα αυτά αποτελεί μια πρώτη μελέτη για τα μεταλλεία της Ελλάδας, από τις απαρχές του σύγχρονου ελληνικού κράτους μέχρι το 1960, με ιδιαίτερη όμως εστίαση στο διάστημα 1860- 1940. Το βιβλίο παρουσιάζει τη μεταλλευτική επιχειρηματική δραστηριότητα, τις κρατικές ρυθμίσεις για το θέμα, την εξορυκτική φρενίτιδα του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, τις εξειδικευμένες σχετικές σπουδές σε Ελλάδα και Ευρώπη αλλά και τις συνθήκες εργασίας και τις μεγάλες απεργίες – κυρίως στο Λαύριο και στη Σέριφο.

Το βιβλίο καλύπτει ένα κενό, καθώς η σχετική δραστηριότητα δεν έχει μελετηθεί σε βάθος ούτε υπάρχουν εκτενή αρχεία για το θέμα. Ένα βασικό, πάντως, συμπέρασμα της μελέτης είναι ότι από το 1860 μέχρι τον Σ ‘ Παγκόσμιο Πόλεμο η σχετική εξορυκτική δραστηριότητα ήταν μεγάλη σε δεκάδες μέρη της Ελλάδας, αλλά επρόκειτο για μια βιομηχανία εντάσεως εργασίας με μάλλον χαμηλή προστιθέμενη αξία.