ΚΑΛΛΙΟ ΑΡΓΑ, ΠΑΡΑ ΠΟΤΕ!

Εννοείται πως η διοίκηση δεν στήνει αδριάντες παρά μόνο όταν πρόκειται για περιπτώσεις όπως του …στρατηγού Δεκαβάλα!  Κάποτε όμως  πρέπει να μάθουμε να δεχόμαστε ό,τι θετικό γίνεται και να ξεκινάμε από εκεί…

Στο άρθρο 21 του νομοσχεδίου για την “Έρευνα και εκμετάλλευση λατομικών ορυκτών και άλλες διατάξεις” προβλέπεται, για πρώτη φορά, η σύνταξη και δημοσιοποίηση, από την αρμόδια Υπηρεσία του ΥΠΕΝ , έκθεσης συγκεντρωτικών στοιχείων σχετικά με τη μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα η οποία περιλαμβάνει σχετικούς οικονομικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς δείκτες παραγωγής. Επίσης στον υπό σύσταση νέο οργανισμό του ΥΠΕΝ προβλέπεται και η δημιουργία υπηρεσίας/τμήματος με το όνομα “Παρατηρητήριο μεταλλευτικών και λατομικών δραστηριοτήτων” που θα ασχοληθεί με το αντικείμενο αυτό.

Η Έκθεση αυτή (θα) συντάσσεται κατά τη διάρκεια του δευτέρου εξαμήνου κάθε έτους και (θα)περιλαμβάνει τις σχετικές πληροφορίες για τη δραστηριότητα του προηγούμενου έτους. Μεταξύ των περιεχομένων της Έκθεσης (θα) περιλαμβάνονται:

  • Στοιχεία Παραγωγής, Απασχόλησης καθώς και λοιπά τεχνικά Οικονομικά Στοιχεία, όπως αυτά προκύπτουν από τα Δελτία Δραστηριότητας.
  • Δημόσια Έσοδα και έσοδα ΟΤΑ από τη μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα (μισθώματα, τέλη, κ.λπ.), όπως προκύπτουν από τις επιμέρους αναφορές των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και των Λοιπών Φορέων του Δημοσίου.
  • Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μεταλλευτικής και λατομικής δραστηριότητας, όπως αναλυτικές πληροφορίες για εκτάσεις οι οποίες έχουν δεσμευτεί, έχουν υποστεί εκμετάλλευση, έχουν αποκατασταθεί, κλπ., στοιχεία σχετικά με κατανάλωση ενέργειας, νερού, χρήση χημικών ουσιών, εκπομπές CO2, σκόνης, παραγωγή αποβλήτων κλπ.
  • Στοιχεία σχετικά με την Ασφάλεια και συγκεκριμένα, τα ατυχήματα που συνέβησαν, τους προληπτικούς ελέγχους που διεξήχθησαν καθώς και τις χρηματικές ποινές που επιβλήθηκαν, σύμφωνα με τα στοιχεία των κατά τόπο αρμόδιων Επιθεωρήσεων του ΣΕΠΔΕΜ.
  • Πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική διάσταση των επιπτώσεων της εξόρυξης, όπως μεταβολή πληθυσμού, έργα υποδομής, άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, οικονομικά οφέλη των τοπικών κοινωνιών, κλπ.

Η Έκθεση αυτή προβλέπεται να αξιοποιηθεί από: α) την κυβέρνηση και τις δημόσιες αρχές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για την καλύτερη αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών της χώρας, β) τη βιομηχανία, για τη διερεύνηση επενδυτικών ευκαιριών, γ) την ακαδημαϊκή κοινότητα, για ερευνητικούς σκοπούς και δ) τις ΜΚΟ και το ευρύ κοινό για λόγους διαφάνειας και διάδοσης της πληροφορίας.

Υποχρέωση σύνταξης και δημοσιοποίησης αντίστοιχης Έκθεσης επιβάλλεται και στις σχετικές Υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Τα αναλυτικά περιεχόμενα της Έκθεσης και γενικότερα οι λεπτομέρειες εφαρμογής της ανωτέρω διάταξης προβλέπεται να καθοριστούν με Υπουργική Απόφαση.

Να επισημάνουμε ότι για να γίνουν όλα τα παραπάνω απαιτείται καλά στελεχωμένη υπηρεσία και μεθοδολογία συλλογής των στοιχείων αυτών που σημειωτέον πέραν των κατεξοχήν στοιχείων που αφορούν την “παραγωγή και διάθεση” ΟΠΥ και ορισμένων που σχετίζονται με την ασφάλεια,  δεν προβλέπεται να συμπεριλαμβάνονται στα υποβαλλόμενα δελτία δραστηριότητας που συλλέγονται ετησίως.  Συνεπώς η “φόρμα” των δελτίων αυτών πρέπει να αλλάξει ώστε να συμπεριλάβει τα δεδομένα αυτά, διαφορετικά δεν θα υπάρχει δυνατότητα συλλογής κι επεξεργασίας των στοιχείων αυτών.

Τι γινόταν μέχρι σήμερα

Επίσης να επισημάνουμε ότι μέχρι σήμερα, με το (προ) υφιστάμενο νομικό καθεστώς, τέτοια έκθεση δεν προβλεπόταν, πολλώ δε μάλλον, δεν προβλέπονταν προδιαγραφές, στόχοι, περιεχόμενα, περιβαλλοντικοί δείκτες-δεδομένα και δείκτες βιωσιμότητας κλπ. και ακόμη δεν προβλεπόταν ουδεμία δημοσιοποίηση. Μολαταύτα ο υποφαινόμενος εδώ και 10 περίπου χρόνια απολύτως εθελοντικά -και με χιλιάδες προβλήματα– κάνει αυτή τη δουλειά και συντάσσει τέτοια έκθεση με συγκεντρωτικά στοιχεία για τις ΟΠΥ με βάση τα ελάχιστα στοιχεία που ήδη συλλέγονται, με προδιαγραφές που προφανώς ορίστηκαν από τον ίδιο και με προφανή βασικό στόχο να καλυφθεί το κενό της συγκέντρωσης, επεξεργασίας και δημοσιοποίησης τέτοιων στοιχείων, για στρατηγικούς αλλά και επενδυτικούς σκοπούς.

Στο πλαίσιο αυτό, όλα αυτά τα χρόνια  διαμορφώθηκαν επικοινωνίες και συνέργειες με διάφορους φορείς για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού. Ενδεικτικά:  α)  με την ΕΛΣΤΑΤ, η οποία παρεμπιπτόντως έπαψε να δημοσιοποιεί εκθέσεις μετά το 2007 όταν άλλαξαν οι κανόνες της Eurostat  β) με τους Συνδέσμους των εξορυκτικών επιχειρήσεων, που ασχολούνται με το ίδιο ζήτημα για δικούς τους σκοπούς, ώστε να υφίσταται επικαιροποίηση και εναρμόνιση των αποτελεσμάτων γ) με τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις και λοιπούς φορείς του δημοσίου που είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση μισθωμάτων και γενικότερα εσόδων του δημοσίου  από την  μεταλλευτική και λατομική δραστηριότητα και δ) με γεωλογικά ινστιτούτα του εξωτερικού κ.α.

Όλα αυτά τα χρόνια , η έκθεση  ως “country profile” αποστέλλονταν  σε διεθνείς οργανισμούς και γεωλογικά ινστιτούτα (USGS, BGS κλπ) αλλά και δημοσιοποιούνταν με κάθε άλλο πρόσφορο τρόπο ώστε να λαμβάνει γνώση η βιομηχανική, επιστημονική κοινότητα αλλά και το ευρύτερο κοινό, με απώτερο στόχο να υποστηρίζει τη χώρα ως επενδυτικό εργαλείο στον τομέα αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου. Ενδεικτικά:

Αυτός είναι άλλωστε και ο στόχος του παρόντος άρθρου 21 του νομοσχεδίου: να θεσμοθετηθεί αυτό που γινόταν αυτοβούλως και απολύτως εθελοντικά και να προτυποποιηθεί τόσο το περιεχόμενο όσο και ο τρόπος συλλογής των δεδομένων αλλά και η μεθοδολογία δημοσιοποίησής τους.

Να επισημανθεί ότι η δημοσιοποίηση στατιστικών δεδομένων έχει κανόνες και νομικές δεσμεύσεις, ειδικά όταν πρόκειται για μονοπωλιακές ή ολιγοπωλιακές αγορές και τη διασφάλιση του στατιστικού απορρήτου (Ν. 3832/2010 άρθρο 7 και 8, άρθρο 2 παρ. 4 κλπ), τις οποίες ο υποφαινόμενος ρίσκαρε –και ρισκάρει- μόνο και μόνο για να προωθήσει τον υπέρτερο στόχο, δηλ. την προώθηση/αξιοποίηση  του ελληνικού ορυκτού πλούτου.

«Ουδείς προφήτης εν τη πατρίδι αυτού»

Παρόλα αυτά, όπως γίνεται άλλωστε πάντα, «ουδείς προφήτης εν τη πατρίδι αυτού». Στη δημόσια διαβούλευση του νομοσχεδίου και ειδικότερα στο σχετικό άρθρο 21 σχολιάστηκε αρνητικά από τον εκπρόσωπο της WWF Ελλάς το ζήτημα του χρόνου έκδοσης αλλά και της πληρότητας της ανωτέρω έκθεσης (του 2014)  η οποία είναι αναρτημένη στην κεντρική σελίδα ypeka.gr, κυρίως ως προς την συμπερίληψη δεικτών περιβαλλοντικού χαρακτήρα και βιωσιμότητας. Προφανώς το καλύτερο είναι εχθρός του καλού και το καλό εχθρός του ανύπαρκτου… Και προφανώς η πολιτεία πρέπει να έχει συνέχεια και να είναι δομημένη και όχι να στηρίζεται μόνο σε προσωπικές πρωτοβουλίες και σε ..Λευτεράκηδες. Μόνο που στον τόπο μας σπανίως γίνεται αυτό… Νοιάζεται κανείς;

Εννοείται ότι μετά τα ανωτέρω παρέλκει ο σχολιασμός για τα περί έλλειψης περιβαλλοντικών στοιχείων κλπ. διότι αν προβλέπονταν ή υπήρχαν διαθέσιμα τέτοια στοιχεία προφανώς και θα είχαν συμπεριληφθεί στην έκθεση. Και κάτι ακόμη ως προς τον χρόνο έκδοσης. Τα δελτία δραστηριότητας στα οποία στηρίζεται η έκθεση, τουλάχιστον για το κομμάτι των «παραγωγικών δεδομένων», τα οποία δυστυχώς είναι τα μόνα αξιοποιήσιμα με το υφιστάμενο καθεστώς, υποβάλλονται μέχρι το τέλος Ιουνίου του επόμενου έτους από το «έτος χρήσης» στο οποίο αναφέρονται. Συνεπώς, η έκθεση πχ. για το 2014 μπορεί να εκδοθεί μετά το τέλος Ιουνίου του 2015 και όχι νωρίτερα. Η συγκεκριμένη έκθεση όχι μόνο δεν καθυστέρησε, αντίθετα εκδόθηκε (τον Ιούλιο του 2015) δηλ. λίγες μέρες μετά την υποβολή των εκατοντάδων δελτίων. Αυτό σημαίνει ότι είχε γίνει μια πολύ μεγάλη προεργασία όλο το έτος, ώστε να εκδοθεί εγκαίρως…

Είναι γνωστό πως η διοίκηση δεν στήνει αδριάντες παρά μόνο όταν πρόκειται για περιπτώσεις όπως του …στρατηγού Δεκαβάλα στην εξαιρετική ταινία “Ένας ήρωας με παντούφλες”. Εδώ μέχρι πρότινος δεν είχε καταμετρήσει τους υπαλλήλους της και τώρα που τους καταμέτρησε αγκομαχεί για να κάνει μια κατ’ επίφαση αξιολόγησή τους…

Απλώς, κάποτε  πρέπει να μάθουμε να δεχόμαστε ό,τι θετικό γίνεται και να ξεκινάμε από εκεί, αντί να καταστρατηγούμε τα πάντα ως ελλιπή, άστοχα ή παντελώς άχρηστα.

 

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net/ , του Πέτρου Τζεφέρη, 15/10/2017]