ΑΡΧΑΙΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Προσχωματικός χρυσός

Τα κοιτάσματα χρυσού στην Ελλάδα βρίσκονται κυρίως στο χώρο της Μακεδονίας και Θράκης. Στην υπόλοιπη Ελλάδα έχουμε μεμονωμένες εμφανίσεις στα νησιά Εύβοια, Σίφνο, Μήλο, Σάμο και Λέσβο.

Στην Αν. Μακεδονία έχουμε χρυσό στον Ποταμό Νέστο, στις περιοχές Παλιάς Καβάλας – Φιλίππων, στη νήσο Θάσο, στο όρος Παγγαίο, στον Αγγίτη ποταμό, στο Μενοίκιο (Αλιστράτη), στην περιοχή Στρυμόνα (Νιγρίτα-Χείμαρρο), Βροντού και Άγκιστρο. Αναφορές σχετικά με την εκμετάλλευση χρυσού κατά την αρχαιότητα έχουμε από πολλούς συγγραφείς.

Ο Όμηρος αναφέρει αρχαία εκμετάλλευση χρυσού για την περιοχή βόρεια της Μαρώνειας. Από τον Ηρόδοτο και Αριστοτέλη γίνεται αναφορά για την εκμετάλλευση χρυσού στον Εχέδωρο ( σημερινό Γαλλικό), την αρχαία Παιονία και για τα μεταλλεία στο Δίσωρο. Μια άλλη γνωστή θέση από την αρχαιότητα είναι σύμφωνα με τον Στράβωνα η περί τον Στρυμόνα περιοχή. Εδώ θα αναφέρω ότι εντοπίσαμε αρχαία μεταλλευτική δραστηριότητα κοντά στην Αμφίπολη καθώς επίσης και στην περιοχή Νιγρίτας και του Χειμάρρου. Ότι αφορά το Παγγαίο αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς: Ηρόδοτος, Eυρυπίδης, Θουκυδίδης, Ξενοφώντας και άλλους μεταγενέστερους. Ο Στράβων μας λέει χαρακτηριστικά <<Το ίδιο το Παγγαίο έχει μεταλλεία χρυσού και αργύρου καθώς και όλη η περιοχή που βρίσκεται στην πεδιάδα του Στρυμόνα έως την Παιονία >>. Θα πρέπει να αναφέρω ότι οι μέχρι τώρα αρχαίες εργασίες που επισκεφτήκαμε π.χ στην περιοχή Νικήσιανης , Οφρινίου, Μουσθένης κ.λ.π. δεν ανταποκρίνονται στη φήμη αυτή του Παγγαίου ως μεγάλου μεταλλευτικού κέντρου

Εξέχουσα θέση στην αρχαία ελληνική γραμματεία έχουν τα μεταλλεία χρυσού της Θάσου και της Σκαπτής Ύλης. Ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης αναφέρουν ότι ο σημαντικότερος παράγων του πλούτου και της ανάπτυξης της Θάσου κατά την αρχαιότητα ήταν η << πρόσοδος από τα μεταλλεία της νήσου και της αντίπερα Θράκης. Την εποχή του Ηροδότου η πρόσοδος αυτή από τα μεταλλεία της Θάσου και της σκαπτής Ύλης ανέρχονταν σε 200 Τάλαντα ετησίως σε καλές χρονιές ανέρχονταν αυτή στα 300 ( υπενθυμίζουμε ότι 1 Τάλαντο ισοδυναμεί με 26,2 Kg σε αντίστοιχο του αργύρου). Από αυτά τα 80 προέρχονταν από τα μεταλλεία της Σκαπτής Ύλης.

Στα Κοίνυρα έχουμε ένα κοίτασμα προσχωματικού χρυσού μέσα σε σύγχρονα καρστικά έγκειλα του δολωμιτικό μαρμάρου, το οποίο έτυχε έντονης εκμετάλλευσης. Η αναφορά του Ηροδότου ότι ένα ολόκληρο βουνό είναι ανεστραμμένο είναι πράγματι αλήθεια. Θα πρέπει να πούμε ακόμη ότι παρόμοιος τύπος κοιτάσματος δεν έχει περιγραφεί μέχρι σήμερα στη βιβλιογραφία

Κάτω από την Ακρόπολη της Θάσου έχουμε ένα σύστημα στοών μήκους 300 περίπου μέτρων που φθάνει κάτω από το επίπεδο της Θάλασσας. Τα χρυσοφόρα στρώματα βρίσκονται στην επαφή Μαρμάρου και κατώτερου γνευσίου.