Κείμενο του Κου Αριστείδη Μπαρούνη π. Υφηγητή Γεωλογίας ΕΜΠ
Ιστορική αναδρομή
Ο χρυσός είναι ένα από τα επτά μέταλλα τα οποία ήσαν γνωστά στην αρχαιότητα. Τα υπόλοιπα 6 είναι άργυρος, κασσίτερος, σίδηρος, χαλκός, ψευδάργυρος, υδράργυρος. Η πρώτη γραπτή ιστορική αναφορά για την ύπαρξη και την κατανομή χρυσού στον πλανήτη έγινε από τον έλληνα ιστορικό και γεωγράφο Στράβωνα 64π.Χ. 23 μ. Χ. στον 17ο τόμο στο έργο του ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ. Στο βιβλίο ταυ αυτό ο Στράβων αναλύει για πρώτη φορά την έννοια της μεταλλογένειας της επιστήμης που καθορίζει την κατανομή των μεταλλοφόρων ορυκτών στον στερεό φλοιό της γης. Στη “Γεωγραφία” o Στράβων αναφέρει ότι περίπου το 4000Π.Χ. ποτάμια της Ιωνίας μετέφεραν προσχώσεις με περιεχόμενα ψήγματα χρυσού τα οποία με υποτυπώδεις μεθόδους και κοσκινίσεις ανακτούσαν από την υπόλοιπη άχρηστη μάζα. Αναφέρει επίσης o Στράβων την ύπαρξη προσχωμάτων χρυσού στην Ισπανία και στο Ιράν και δίνει στοιχεία αναγνωρίσεως των περιοχών όπου τα χρυσοφόρα κοιτάσματα σχηματίζονται. Ουσιαστικά είναι ο πρώτος που εισάγει την έννοια της κοιτασματολογίας. Στην Ισπανία ο Πλίνιος ο νεώτερος (23 79AD) αναφέρει την εξαγωγή 200.000 ουγγιών χρυσού το έτος 77μ. Χ. από τους Ρωμαίους. Πλην των ανωτέρω συγγραφέων αναφορά στην έρευνα του χρυσού γίνεται και στο βιβλίο του Γερμανού George Bawer ( 1494 1555) γνωστού ως Agricole όπου δίδει οδηγίες για την έρευνα μεταλλοφόρων κοιτασμάτων χρυσού. Με χαρακτηριστικές εμφανίσεις χρυσού στα αμμοχάλικα της κοίτης των ποταμών και χειμάρρων και ορατές φλέβες χρυσού στις χαλαζιακές εμφανίσεις πυριγενών πετρωμάτων ο χρυσός προσέλκυσε το ενδιαφέρον του προϊστορικού ανθρώπου. Επειδή η σκληρότητα ταυ χρυσού ήτο μικρότερη της πέτρας ο χρυσός δεν ενδιέφερε τον προϊστορικό άνθρωπο για την κατασκευή όπλων. Υπάρχουν όμως ενδείξεις προϊστορικής χρήσεως του μετάλλου σε διακοσμητικές χρήσεις στην Ν. Ζηλανδία και στην Αυστραλία. Στην διάρκεια της νεολιθικής περιόδου 8000 4200 π.Χ. Έγιναν περιορισμένες εφαρμογές στην κατασκευή μνημείων αλλά ο αρχαιότερος χρυσός πίνακας προσδιορίσθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρία, την εποχή του χαλκού το 4200π.Χ. Πιθανώς το 90% του χρυσού των ευρημάτων των αρχαιολόγων αφορούν αφιερώματα σε διαφόρους θεούς εξεχόντων αξιωματούχων της εποχής. Μεταξύ αυτών είναι τα ευρήματα του Γερμανού Αρχαιολόγου Schleman που περιλαμβάνουν και ένα άγαλμα του τελευταίου βασιλέως της Τροίας του Πρίαμου. Μεταξύ όλων των αρχαίων πολιτισμών της 2ης και 3ης χιλιετίας π.Χ. περιλαμβανομένων του Αιγυπτιακού, Μινωικού, Μυκηναϊκού και Ελληνικού έγινε χρήση του χρυσού για διακοσμήσεις από Έλληνες καλλιτέχνες. Ο Περουβιανός πολιτισμός έκανε χρήση ταυ χρυσού του οποίου η εξόρυξη από προσχωματικά κοιτάσματα στην περιοχή των Άνδεων χρονολογείται από τον 12ο αιώνα π. Χ.