Το πράσινο φως που δόθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας στην επένδυση χρυσού δεν ήταν απλή υπόθεση. Η απόρριψη των αιτημάτων είχε σαφή αιτιολόγηση που ξεπερνούσε τις 20.000 λέξεις. Μέχρι και για την μέθοδο μεταλλουργίας απάντησαν. Διαβάστε παρακάτω και θα καταλάβετε.

Η μέθοδος μεταλλουργίας και η διεθνής εμπειρία

Άρθρο 13: Επειδή, εξ άλλου, η επιλογή της μεθόδου μεταλλουργίας αποτέλεσε προϊόν ενδελεχούς εξετάσεως και συγκριτικής αξιολογήσεως των διαθέσιμων τεχνικών με κριτήριο την βέλτιστη περιβαλλοντικά και τεχνικοοικονομικά κατεργασία των συγκεκριμένων μεταλλευμάτων και διαχείριση των παραγόμενων αποβλήτων, αφού ελήφθησαν υπ’ όψιν και τα κριθέντα με την 613/2002 απόφαση της Ολομελείας. Σύμφωνα με τη Μ.Π.Ε. (Κεφ. 4.4.1 και 5.5.2), για την πρόκριση της τελικώς επιλεγείσης μεθόδου της ακαριαίας τήξης (Flash Smelting) ελήφθησαν, μεταξύ άλλων, υπ’ όψιν ότι η μέθοδος αυτή αναπτύχθηκε από τη φινλανδική εταιρεία Outotec με εκτεταμένη βιομηχανική εφαρμογή 70 και πλέον χρόνων, χρησιμοποιείται ήδη στο 50% της παγκόσμιας παραγωγής χαλκού (μεταξύ των οποίων στην Φινλανδία, Σουηδία, Γερμανία, Ισπανία, Πολωνία και Βουλγαρία) και το 30% της παγκόσμιας παραγωγής νικελίου, όπου παράγονται με υψηλά ποσοστά καθαρότητας ως παραπροϊόντα, χρυσός και άργυρος, δεν απαιτεί τη χρήση κυανίου ή ενώσεών του και θεωρείται από τεχνολογικής απόψεως η «state of the art» μέθοδος και από περιβαλλοντικής απόψεως η καθαρότερη πυρομεταλλουργική μέθοδος, καθ’ όσον εμφανίζει αξιόπιστη και λειτουργική παραγωγική διαδικασία, δυνατότητα κατεργασίας διαφορετικών τύπων πρώτων υλών και εύκολης μεταβολής ρυθμών τροφοδοσίας, υψηλές ανακτήσεις των περιεχομένων μεταλλικών αξιών, συμπαγή σχεδιασμό των μονάδων με μικρότερες εκπομπές ρύπων, ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, εκ των οποίων το σημαντικότερο τμήμα είναι πλήρως αδρανές με τη μορφή σκωρίας, αξιοποίηση του παραγόμενου θείου με την παραγωγή εμπορεύσιμου θειικού οξέος, χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον εργασίας. Για τη βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση του αρσενικού που παράγεται ως απόβλητο από τη μεταλλουργική επεξεργασία των χρυσοφόρων πυριτών επελέγη η βέλτιστη διαθέσιμη τεχνική της μετατροπής του αρσενικού σε κρυσταλλικό σκοροδίτη, με την οποία επιτυγχάνεται μείωση της προς απόθεση ποσότητας και ασφάλεια της απόθεσης λόγω της μικρής διαλυτότητας του ορυκτού και της μακροχρόνιας σταθερότητας της ορυκτολογικής δομής του, για τη βελτιστοποίηση δε της τεχνικής αυτής έχει εκτελεστεί εκτεταμένο πρόγραμμα εργαστηριακών δοκιμών στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, καθώς και στα ερευνητικά εργαστήρια της Outotec. Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης, η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου καθίσταται δυνατή λόγω της δυνατότητας αξιοποίησης του κοιτάσματος Σκουριών που περιέχει θειούχο χαλκό, ορυκτό απαραίτητο για τη λειτουργία της μεθόδου, η δε εφαρμοσιμότητά της στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα των μεταλλείων Κασσάνδρας και ειδικότερα στους δυσκατέργαστους αρσενοπυρίτες της Ολυμπιάδας έχει ήδη δοκιμασθεί επιτυχώς σε ημιβιομηχανική κλίμακα βάσει δοκιμών που διενεργήθηκαν στα εργαστήρια της φινλανδικής εταιρείας Outotec, η οποία έχει αναπτύξει τη μέθοδο (βλ. σελ. 4.4-3, 5.5-11). Εξ άλλου, οι ενστάσεις που διατυπώθηκαν με την με αρ. πρωτ. 22343/3949/2.12.2010 θετική γνωμοδότηση της Διεύθυνσης Μεταλλευτικών & Βιομηχανικών Ορυκτών του Υ.Π.Ε.Κ.Α. και σε εκθέσεις του Τμήματος Κεντρικής Μακεδονίας του Τ.Ε.Ε., του Ι.Γ.Μ.Ε. και Επιτροπής Καθηγητών του Α.Π.Θ. που υποβλήθηκαν κατά το στάδιο της διαβούλευσης σχετικά με την καταλληλότητα της μεθόδου για την παραγωγή χρυσού και την εφαρμοσιμότητά της στα συγκεκριμένα συμπυκνώματα, απαντήθηκαν διεξοδικά με συμπληρωματικά υπομνήματα της παρεμβαίνουσας στο στάδιο αυτό, στα οποία επεσήμανε ότι με τη μέθοδο αυτή παράγεται ως κύριο προϊόν χαλκός και ως παραπροϊόντα χρυσός και άργυρος, δίδεται δε το παράδειγμα της μεταλλουργίας χαλκού Aurubis στο Αμβούργο, η οποία είναι από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χρυσού και αργύρου στην Ευρώπη και χρησιμοποιεί την ίδια μέθοδο, η εφαρμοσιμότητά της έχει αποδειχθεί σε ημιβιομηχανική κλίμακα με τα συγκεκριμένα συμπυκνώματα βάσει των δοκιμών που διενεργήθηκαν, ενώ, πέραν των αναλυτικών στοιχείων που περιέχονται στο Κεφάλαιο 5.5.2 της Μ.Π.Ε., έχει εκπονηθεί και ειδική τεχνικοοικονομική μελέτη για όλα τα στάδια της μεταλλουργικής επεξεργασίας. Κατόπιν αξιολογήσεως όλων των ανωτέρω στοιχείων, η Διοίκηση, με την ήδη προσβαλλόμενη απόφασή της, ενέκρινε την εφαρμογή της πυρομεταλλουργικής μεθόδου της ακαριαίας τήξης, καθ’ όσον, κατά την κρίση της, η μέθοδος αυτή εξασφαλίζει βέλτιστη προσαρμογή στις διακυμάνσεις της περιεκτικότητας των κοιτασμάτων, άριστη αξιοποίηση των μεταλλευμάτων της περιοχής, καθώς και υψηλή ανάκτηση μετάλλων, ενώ οδηγεί σε σταθεροποίηση του αρσενικού που περιέχεται στο συμπύκνωμα Ολυμπιάδας στην σταθερή και περιβαλλοντικά αποδεκτή μορφή του σκοροδίτη, καθώς και σε ανάκτηση του θείου που περιέχεται και στα δύο συμπυκνώματα υπό μορφή θεϊκού οξέος (βλ. όρους α1 και δ2.329), αποκλειομένης της χρήσης κυανίου ή ενώσεών του κατά τη λειτουργία της μεταλλουργίας (βλ. όρους δ1.2 και δ2.324).

Σήμερα Τετάρτη 17 Απριλίου 2013 το Συμβούλιο Επικρατείας με την απόφαση υπ.αριθμόν 1492/2013 απέρριψε την προσφυγή υπ. αριθμόν 7947/2011α που είχαν καταθέσει 81 κάτοικοι της Βορειαονατολικής Χαλκιδικής εναντίον της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Έτσι η επένδυση της Ελληνικός Χρυσός ξεπέρασε και το τελευταίο εμπόδιο, αφού όπως η συντριπτική πλειοψηφία των επίσημων επιστημονικών φορέων υποστηρίζει, η Μ.Π.Ε. πληρούσε όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις.

Σημειώνεται ότι τον Μάρτιο το Δ’ Τμήμα του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου απέρριψε μία ακόμη αίτηση ακύρωσης που είχαν καταθέσει οκτώ σύλλογοι της Χαλκιδικής για να ανασταλεί η από 26.7.2011 υπουργική απόφαση με την οποία εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι για τα έργα εγκατάστασης των μεταλλείων χρυσού στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής της εταιρείας «Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.Μ.Β.Χ.» και τον καθορισμό του χώρου απόθεσης παλαιών τελμάτων.

Με τις δύο τελευταίες απορρίψεις των προσφυγών, το έργο κατεργασίας χρυσού στη Χαλκιδική είναι ελεύθερο νομικών εμποδίων. Να σημειωθεί ότι οι συγκεκριμένες αποφάσεις του ΣτΕ έχουν μεγάλη σημασία, δεδομένου ότι το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο εξαντλεί την αυστηρότητά του σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος.

Ο Δημήτρης Πάφιλας, στο σημερινό φύλλο του Πρώτου Θέματος, παραθέτει μαρτυρίες των εκλεγμένων αντιπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Χαλκιδικής και εξηγεί γιατί 11 Μαδεμοχώρια λένε ναι στην επένδυση του 1 δισ. «Η παραπληροφόρηση προκάλεσε εμφύλιο», δηλώνουν οι πρόεδροι των 11 Μαδεμοχωρίων που υποστηρίζουν την επένδυση χρυσού στη Χαλκιδική και μιλάνε για μια ηχηρή μειοψηφία που έπεισε κατοίκους της Χαλκιδικής 15 χλμ. μακριά από τα μεταλλεία ότι θα… καταστραφούν!

Ενώ 11 από τα περίφημα Μαδεμοχώρια υπερασπίζονται μια επένδυση πάνω από 1 δισ. ευρώ, στην Ιερισσό αν και βρίσκεται 15 χλμ. από την επένδυση, καθημερινά εκδηλώνονται διαδηλώσει με μαύρες σημαίες κατά των μονάδων που «θα ρυπάνουν το νερό και τον αέρα της περιοχής μας» , όπως λένε οι κάτοικοί της. Τις προηγούμενες ημέρες μάλιστα η κατάσταση εκτραχύνθηκε, καθώς  διαδηλωτές στράφηκαν με πέτρες και μολότοφ εναντίον και των εργαζομένων, εμποδίζοντάς τους να αλλάζουν τη βάρδια σε ένα από τα μεταλλεία. Ποιοι αντιτίθενται, όμως, σε ένα project πάνω από 1 δισ. ευρώ, που αποδίδει 13 εκατ. φόρους στο δημόσιο και το 30%-35% του τζίρου καταλήγει στην τοπική κοινωνία και το κράτος;

Για τους 11 από τους 16 προέδρους των τοπικών κοινοτήτων της Χαλκιδική5 (Βαρβάρας, Στρατονίκης, Στρατωνίου, Ολυμπιάδας, Πυργαδικίων, Σταγείρων, Αρναίας, Παλαιοχωρίου, Νεοχωρίου, Στανού, Με γάλης Παναγιάς) είναι μια ηχηρή μειοψηφία, δήλωσαν σε πρόσφατη συνάντησή τους με δημοσιογράφους. Στην έδρα του Δήμου Αριστοτέλη, την Ιερισσό, οι πρόεδροι, οι κάτοικοι και οι εργαζόμενοι των μεταλλείων δεν τολμούν να πάνε όχι μόνο στο καφενείο, αλλά και οπουδήποτε αλλού. Ολοι τους ρωτούν αν είναι υπέρ ή κατά της επένδυσης και στη συνέχεια χειροδικούν εναντίον τους αν δεν δηλώσουν πολέμιοι της επένδυσης. Κι όμως, ο Δήμος Ιερισσού και δυο τρεις κοινότητες αριθμούν 5.000 κατοίκους έναντι των 10.000 κατοίκων των προαναφερόμενων κοινοτήτων. «Πρέπει να ακουστεί η αλήθεια. Το χωριό μου το 1994 (όταν έκλεισε η μονάδα της TVX) πέρασε κακουχίες και αδελφοί βρέθηκαν εναντίον αδελφών στα δικαστήρια, με οικογένειες να έχουν διαλυθεί. Η παραπληροφόρηση έχει προκαλέσει εμφύλιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε εκδήλωση κατά των εξορύξεων, στο πρόσφατο παρελθόν, είχε αναφερθεί ότι η Στρατονίκη, το Στρατώνι και τα Στάγειρα, κάτω από τα οποία βρίσκονται μεταλλεία, έχουν “βουλιάζει “. Την ίδια στιγμή, η Ιερισσός, από την οποία προέρχεται το μεγαλύτερο κύμα αντιδράσεων, υδροδοτείται από το… τοξικό χωριό μας», σημειώνει ο πρόεδρος της κοινότητας Στρατονίκης κ. Χρήστος Mπρίκος.

Πιο αποκαλυπτικός είναι ο πρόεδρος της κοινότητας Βαρβάρας κ. Ανδρέας Μιχαηλίδης: «Οι ίδιοι οι οποίοι αντιτίθενται σήμερα στην επένδυση είχαν έρθει το 1994 στο χωριό μας και μας έλεγαν να αντισταθούμε και να ασχοληθούμε με βιολογικές καλλιέργειες. Όλοι αυτοί που μας προέτρεψαν τότε σήμερα έχουν φύγει!». Ως επικεφαλείς των αντιδράσεων, όπως δηλώνουν ορισμένοι πρόεδροι, φέρονται ο κ. Τόλης Παπαγεωργΐου, πολιτικός μηχανικός, η ακτιβίστρια καθηγήτρια πιάνου κυρία Έλλη Δαμάσκου και η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ κυρία Κατερίνα Ιγγλέση.

Όσον αφορά τα νούμερα της επένδυσης, πρόκειται για καθαρή επένδυση ύψους 1 δισ. σε ορίζοντα πενταετίας, που θα αποφέρει άμεσα το 30% του τζίρου της στο Ελληνικό Δημόσιο μέσω εισφορών και φορολογίας. Ήδη έχουν επενδυθεί 100 εκατ. δολάρια, ενώ δημιουργήθηκαν 1.200 θέσεις εργασίας και υπάρχει σχεδιασμός για άλλες 5 000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εντός πενταετίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 1.200 εργαζομένους, οι 30 είναι γεωλόγοι μεταλλειολόγοι από τη Χαλκιδική και άλλα μέρη της Μακεδονίας.

Στο Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης, ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Νότης Μηταράκης, στο περιθώριο της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε με εκπροσώπους των επιμελητηρίων της Βόρειας Ελλάδας εξέφρασε τη στήριξή του στην επένδυση χρυσού στη Χαλκιδική.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Μηταράκης δήλωσε: «Πρέπει να σεβόμαστε τους νόμους. Η πολιτεία θέτει σκληρά περιβαλλοντικά κριτήρια, όποιες επενδύσεις δεν πληρούν τα κριτήρια, δεν θα γίνουν. Αντίθετα, οι επενδύσεις που πληρούν αυτά τα κριτήρια και έχουν λάβει όλες τις εγκρίσεις ακόμα και από την δικαιοσύνη, όπως η συγκεκριμένη, πρέπει να γίνουν, σε μια χώρα μάλιστα που η ανεργία έχει φθάσει το 27%».

Τα προηγούμενα χρόνια η Ελλάδα δεν ήταν φιλική προς τις επενδύσεις, συμπλήρωσε ο υφυπουργός, με αποτέλεσμα αυτές τελικά να γίνουν αλλά σε άλλες χώρες, ενώ σημείωσε πως πρέπει να αγκαλιάσουμε όλες τις νόμιμες επενδύσεις, μικρές, μεσαίες, μεγάλες, ελληνικές και ξένες.