Υπαρκτά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι μεταλλεία και τουρισμός συνυπάρχουν αρμονικά.

Η περιοχή Levi στην Λαπωνία είναι ένα από τα πιο γνωστά τουριστικά θέρετρα στον κόσμο, ο πιο δημοφιλής προορισμός της Φινλανδίας και παγκόσμιος προορισμός φυσιολατρών. Το Brisbane στο Queensland της Αυστραλίας, ψηφίστηκε ως η πιο φιλόξενη και μοντέρνα πόλη στον κόσμο και θεωρείται ο πιο δημοφιλής τουριστικός προορισμός της χώρας ξεπερνώντας σε τουριστικά έσοδα το Σύδνεϋ. Η περιοχή Boliden στη Σουηδία θεωρείται από τους πιο πράσινους προορισμούς στον κόσμο και το πιο δυνατό παράδειγμα ραγδαίας ανάπτυξης στην Ευρώπη. Η περιοχή Uşak είναι η πιο αναπτυσσόμενη της Τουρκίας. Η Μήλος αποτελεί σημείο αναφοράς στην εγχώρια τουριστική ανάπτυξη, με κατακόρυφη αύξηση κρατήσεων και επισκεψιμότητας. Τι συνδέει αυτές τις περιοχές που πέτυχαν, με τον δικό τους τρόπο η καθεμία, ανάπτυξη σε κάθε επίπεδο; Η σχέση τους με τα Μεταλλεία.

Το παράδειγμα της Φινλανδίας

«Στην Kittilä έχουμε δυο χρυσωρυχεία. Το πρώτο είναι ο τουρισμός». Αυτό δήλωσε πρόσφατα ο Seppo Maula, πρώην Δήμαρχος της πόλης Kittilä σε οικονομικό συνέδριο στην Αθήνα.

Οι αριθμοί τον επιβεβαιώνουν

Σε απόσταση μόλις 20 χλμ. από το μεγαλύτερο μεταλλείο χρυσού στην Ευρώπη και ένα από τα μεγαλύτερα διεθνώς (ετήσια παραγωγή 150.000 ουγκιές), η περιοχή Levi κατάφερε τα τελευταία χρόνια να επιτύχει σημαντική τουριστική άνοδο.

Η μεταλλευτική ανάπτυξη, που μετρά πενήντα χρόνια στην περιοχή, έφερε οικονομική ανάπτυξη, δημογραφική αύξηση, νέους επαγγελματίες, νέες κλίνες στον τουρισμό (από 7.000 την περίοδο ’90, 24.000 σήμερα), 1.300 εργαζό¬μενους και ετήσιο τζίρο 200 εκ. Ευρώ, στα ίδια ακριβώς επίπεδα με τον τζίρο της εξόρυξης χρυσού.

Σήμερα η Kittilä αποτελεί το πιο δυνατό παράδειγμα για το πώς η μεταλλευτική φέρνει τόσο τουριστική όσο και κοινωνική ανάπτυξη. Με ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής και ραγδαία αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος, των οικονομικών δεικτών και των δημογραφικών δεδομένων, με τις κατάλληλες φυσικά προϋποθέσεις και υποδομές.

Φινλανδία και Σουηδία παραμένουν οι χώρες με το ευνοϊκότερο επενδυτικό μεταλλευτικό περιβάλλον και αποδεδειγμένη παράλληλη ανάπτυξη.

Στο Aitik στη Β. Σουηδία επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη παραγωγή χαλκού στην Ευρώπη με μεγάλη παράλληλη παραγωγή χρυσού και αργύρου (ετήσια παραγωγή 240.000 τόνοι χρυσοφόρου συμπυκνώματος χαλκού-αργύρου). Η περιοχή θεωρείται από τις πιο πράσινες στον κόσμο και αποτελεί μια από τις δημοφιλέστερες στις σκανδιναβικές χώρες.

Στο βόρειο τμήμα της Σουηδίας δεν υπήρχαν υποδομές

Η εξορυκτική βιομηχανία, δημιούργησε υποδομές και συγκοινωνίες, εξασφαλίζοντας την άμεση τουριστική ανάπτυξη. Είναι ενδεικτικό ότι στην περιοχή Kiruna, σε απόσταση μόλις 10 χλμ. από το μεταλλείο, τα πιο δημοφιλή ξενοδοχεία από πάγο διεθνώς προσελκύουν επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Σε επίπεδο δεικτών, η Σουηδία και η Αυστραλία θεωρούνται τα δυο πιο τρανταχτά παραδείγματα ραγδαίας ανάπτυξης, που στηρίζεται αποκλειστικά στην μεταλλευτική-εξορυκτική βιομηχανία.

Η πιο φιλική πόλη στον κόσμο, μια «μεταλλευτική πόλη»

Η Αυστραλία είναι η δεύτερη χώρα σε παραγωγή χρυσού στον κόσμο μετά την Κίνα και μια από τις χώρες με τα περισσότερα μεταλλεία και ορυχεία. Σημείο αναφοράς είναι το Brisbane στο Queensland.

Μια πόλη που κατάφερε να αναδειχθεί στην πιο φιλική και μοντέρνα πόλη του 2013, ενώ κατάφερε να ξεπεράσει σε τζίρο από την τουριστική βιομηχανία τις πιο δημοφιλείς πόλεις της Αυστραλίας.

Στην Τουρκία ο χρυσός έφερε ανάπτυξη

Η περιοχή Uşak της δυτικής Τουρκίας, μια περιφέρεια 342.000 κατοίκων, αποτελεί παράδειγμα ραγδαίας ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα αποκλειστικά και μόνο λόγω του χρυσού.

Μέσα σε τρία χρόνια, 18 χωριά σε απόσταση το πολύ 10 χλμ. από το μεγαλύτερο επιφανειακό μεταλλείο της Τουρκιάς, πέτυχαν ραγδαία ενίσχυση των δεικτών παραγωγικότητας σε μελισσοκομία, πτηνοτροφία, κτηνοτροφία και αγροτική παραγωγή, αύξηση πωλήσεων και άμεση τόνωση ρευστότητας και εσόδων στην περιοχή.

Στην Τουρκία τα πράγματα λειτούργησαν απλά. Άνθρωποι, που παλαιότερα δεν είχαν κίνητρο και εγκατέλειπαν την ύπαιθρο, επέστρεψαν για να δουλέψουν στα Μεταλλεία. Η αγάπη τους για τη γη και το παραδοσιακό παρελθόν τους οδήγησε στο να επενδύσουν μέρος του σταθερού εισοδήματος τους για την βελτίωση εξοπλισμού και καλλιεργειών.

Με την απόλυτη στήριξη και καθοδήγηση της Κυβέρνησης, στράφηκαν σε καλλιέργειες αποδοτικές για την παραγωγή αλλά και για την σίτιση του ανεπτυγμένου ζωικού κεφαλαίου. Γεγονός που έφερε καλύτερη ποιότητα και άρα και μεγαλύτερη ποσότητα σε κρέας και γάλα. Πέραν όλων αυτών, οι ίδιες καλλιέργειες λειτούργησαν καταλυτικά μέσω των νέων ανθοφοριών και για την δραματική ενίσχυση του δυναμικού της μελισσοκομίας.

Με λίγα λόγια, οι αγρότες απέκτησαν πλάνο. Με τα χρήματα από τα μεταλλεία και την στήριξη της Κυβέρνησης και φυσικά με την βοήθεια των έργων υποδομής που κατασκευάστηκαν στην περιοχή, κατάφεραν να το υλοποιήσουν.

Και πέτυχαν το εξής: Να μετατρέψουν τους οικονομικούς δείκτες σε πραγματικούς δείκτες. Αποδεικνύοντας ότι ο χρυσός δεν είναι «μονοκαλλιέργεια».

Στην Ελλάδα η Μήλος δείχνει το δρόμο…

…με ένα δυναμικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης που προϋποθέτει τη συνύπαρξη τουρισμού και μεταλλευτικής. Στη Μήλο η παράλληλη ανάπτυξη βιομηχανίας και τουρισμού βοήθησε το νησί να αντισταθεί στην την κρίση, λόγω της μοναδικότητάς του και της ξεχωριστής του φυσιογνωμίας που το ανέδειξαν σε διεθνές brand name.

Μια αλλαγή που δεν προέκυψε τυχαία. Διασφαλίστηκε μέσα από μια συντονισμένη προσπάθεια για ανάδειξη του μεταλλευτικού και γεωφυσικού πλούτου της Μήλου, της μεταλλευτικής της ιστορίας και της κουλτούρας της. Μια προσπάθεια που στηρίχθηκε δυναμικά από τα Υπουργεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, τους τοπικούς φορείς αλλά και τους ίδιους τους επαγγελματίες του νησιού, που κατάλαβαν ότι η ταυτότητα του είναι και το μυστικό για την ανάπτυξή του.

Σε 2.500 σημεία του κόσμου υπάρχουν Μεταλλεία εδώ και αιώνες. Είναι περιοχές που κατάφεραν να επιβιώσουν ιστορικά, να αντισταθούν σε περιόδους κρίσης, να αποκτήσουν πρώτες πολιτισμό, αυτονομία, και ανάπτυξη. Είναι περιοχές όπου η μεταλλευτική ανάπτυξη, έδωσε φως, νερό, υγεία, σπίτια, σχολεία, δρόμους και ποιότητα ζωής σε εκατομμύρια ανθρώπων.

Η Jamila Abassi, ανθρωπολόγος που δούλεψε σε περισσότερα από 15 μεταλλεία στον κόσμο από τις Φιλιππίνες, μέχρι την Λατινική Αμερική και την Αφρική, μας έλεγε πρόσφατα ότι δίπλα στα μεταλλεία είδε τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους. Γιατί είναι άνθρωποι αυτόχθονες, που μπορούν να καθορίζουν το μέλλον και την τύχη τους. Από τα παιδιά στην Ασία που έχουν νερό, μέχρι τα παιδιά στην Φινλανδία που έχουν δικά τους όνειρα.

Τελικά, αυτό που συνδέει όλες τις παραπάνω περιοχές και όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι η πρόοδος και η ευημερία που βασίστηκαν σε ένα διαφορετικό μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι αυτό που μπορεί να αντισταθεί στην οικονομική αστάθεια, να φέρει δουλειές, οικονομική ευημερία, υποδομές και κατά συνέπεια τουρισμό και παράλληλη ανάπτυξη. Είναι αυτό που κατ’ επέκταση εξασφαλίζει σε μια κοινωνία την ποιότητα ζωής, την προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική σταθερότητα.

[ΠΗΓΗ: Μεταλλευτικά Νέα, Μάιος-Ιούνιος 2014, άρθρο της Αγγελικής Ρήγα]