Tag Archives: παράδοση

ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΡΝΑΙΑ – ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ

Ερευνώντας κανείς τα επαγγέλματα με τα οποία ασχολούνταν στο παρελθόν οι κάτοικοι της Αρναίας, διαπιστώνει ότι κάποια απ΄ αυτά εξαφανίστηκαν και άλλα τείνουν να εξαφανιστούν. Ανάμεσα στα σημαντικότερα είναι και το βιοποριστικό επάγγελμα του υποδηματοποιού.

Η διαδικασία της κατασκευής υποδημάτων ήταν σύνθετη και επίπονη, αρκεί να σκεφθεί κανείς ότι η απουσία των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων πολλαπλασίαζε τον χρόνο της παραγωγής και εξαντλούσε σωματικά τον τσαγκάρη.

Σήμερα η διαδικασία κατασκευής παπουτσιών έχει απλοποιηθεί λόγω της χρήσης νέων υλικών όπως κόλλες και μαλακά υλικά.

Βλέποντας κανείς τη διαδικασία κατασκευής υποδημάτων σήμερα, μπορεί εύκολα να τη συγκρίνει και να την αντιπαραβάλλει με αυτή του παρελθόντος. Η διαδικασία που στη σύγχρονη εποχή φαντάζει απλή και εύκολη, στο παρελθόν απαιτούσε χρόνο και κόπο.

Καταρχάς, ο τσαγκάρης του παρελθόντος, για να κατασκευάσει ένα παπούτσι, έπρεπε να πάρει τα μέτρα του ποδιού, με μεζούρα ή σπάγκο, για να γνωρίζει με ακρίβεια τις διαστάσεις του μήκους, του πάχους και του κουτουπιέ του κάθε ποδιού για το οποίο προόριζε το παπούτσι. Τα υλικά του παρελθόντος ήταν σκληρά, δύσκαμπτα και δύσκολα στην επεξεργασία. Τα καλαπόδια ήταν ξύλινα και ποικίλα, όπως χαρακτηριστικά διακρίνει κανείς στη φωτογραφία.

Λόγω της απουσίας συγκολλητικών υλικών, η διαδικασία παραγωγής ήταν δύσκολη και χρονοβόρα γιατί εκτός των άλλων, οι σόλες έπρεπε να ράβονται ή να καρφώνονται. Μέσα από την έρευνα διαπιστώθηκε ότι κάποιοι τεχνίτες της Αρναίας χρησιμοποιούσαν ορειχάλκινα καρφάκια τένξ μέχρι και ξυλόπροκες. Αυτό γινόταν γιατί οι στρώσεις του παπουτσιού ήταν πολλές, οπότε εσωτερικά του υποδήματος κάρφωναν με ξυλόπροκες  και εξωτερικά με καρφάκια.

Οι δύσκολες συνθήκες ζωής και οι λιγοστοί πελάτες, ανάγκασαν τους τεχνίτες να είναι εφευρετικοί. Αρχικά, με τα μέτρα που όπως προαναφέρθηκε έπαιρναν, σχεδίαζαν σε ένα πετσί το πέλμα του ποδιού. Για να ενωθούν τα δύο μέρη του παπουτσιού, άνοιγαν με σουβλιά ζευγάρια τρύπες, έβαζαν δύο ειδικούς σπάγκους εκατέρωθεν της σόλας, τους έπλεκαν μεταξύ τους και τους έδεναν τραβώντας τους γερά. Τους σπάγκους αυτούς τους κατασκεύαζαν οι ίδιοι οι τεχνίτες. Έστριβαν το βαμβάκι το οποίο κέρωναν, για να είναι ανθεκτικό. Στο κάτω μέρος του παπουτσιού υπήρχαν η σόλα, ένα χαρτόνι και ο πάτος, τα οποία κολλούσαν μεταξύ τους με το «τσιρίζι», ένα ειδικό ζυμάρι φτιαγμένο με άσπρο αλεύρι.

Μια ξεχωριστή κατηγορία παπουτσιών ήταν αυτή που προορίζονταν για αγρότες και κτηνοτρόφους, αφού έπρεπε τα υποδήματά τους να είναι ανθεκτικά και προσαρμοσμένα στις δύσκολες συνθήκες εργασίας τους. Συγκεκριμένα οι σόλες που χρησιμοποιούσαν ήταν κομμάτια από λάστιχα αυτοκινήτων, τα οποία γύριζαν προς τα πάνω και τα έραβαν με το δέρμα που υπήρχε στο πάνω μέρος του παπουτσιού.

Στην εποχή μας το επάγγελμα του τσαγκάρη τείνει να εξαφανιστεί μιας και η βιοτεχνία και η βιομηχανία ανέλαβαν τη μαζική και γρήγορη παραγωγή , με σύμμαχο τον καταναλωτισμό και το status quo της κοινωνίας μας. Μόνο ελάχιστοι επιδιορθωτές έχουν μείνει, οι οποίοι επισκευάζουν σόλες, τακούνια ή ράβουν κάποια ξηλωμένα παπούτσια.

Το παραπάνω χρήσιμο και συγχρόνως κοπιαστικό επάγγελμα, το εξασκούσαν πολλοί κάτοικοι της περιοχής μας, μεταξύ των οποίων και πολλοί Αρναιώτες. Κάποιοι από αυτούς, όπως ο Κων/νος Κυράτσος και ο Χριστόδουλος Σαράφης, έφτιαχναν παπούτσια και τα πουλούσαν στα γύρω χωριά.

Συχνά οι πελάτες ζητούσαν από τον τσαγκάρη να τους φτιάξει παπούτσια «τριζάτα». Για να το κατορθώσουν αυτό ορισμένοι τσαγκάρηδες βουτούσαν τις σόλες στο πετρέλαιο. Οι δικοί μας όμως έκαναν κάτι άλλο. Έλεγαν λοιπόν στους πελάτες: «για να σου φτιάξω τριζάτα παπούτσια, πρέπει να μου φέρεις 100 δράμια ρακί, ώστε να βουτήξω μέσα σ’ αυτό τη σόλα να φουσκώσει». Εφόσον ο πελάτης έφερνε το ρακί, ο τεχνίτης μας, όπως θα έκαναν άλλωστε όλοι οι Αρναιώτες, το έπινε.

Ίσως στους παλαιότερους ξύπνησαν όλες εκείνες οι μυρωδιές των δερμάτων, οι εικόνες από τα μαγαζάκια των τσαγκάρηδων με τις χαρακτηριστικές τους ποδιές, τους πάγκους τους, τα εργαλεία τους και οι ήχοι που αυτά προκαλούσαν…      

[Ολόκληρο τοι άρθρο εδώ].   

 

[ΠΗΓΗ: antilaloi-arnaias.blogspot.gr, επιμέλεια Στέλιος Ρήγας, είμενο Γιαννούση Ευγενία) αναδημοσίευση από την έντυπη μορφή των ΑΝΤΙΛΑΛΩΝ το 2007, 12/6/2017]