Τα σύνδρομα NINMY (Not In My Back Yard), NIABY (Not In Anyone’s Backyard) αλλά και BANANA (Build Absolutely Nothing Anywhere Near Anything ) ρυθμίζουν την …καθημερινότητα του μεταλλείου.

Η βιωσιμότητα είναι το πραγματικό διακύβευμα και όχι φυσικά τα μεταλλεία…τα οποία συχνά (όχι πάντα) στοχοποιούνται προσχηματικά!

 

Η εξόρυξη δεν είναι εμμονή, είναι μια καθημερινή πράξη επιβεβλημένη από το καταναλωτικό μας πρότυπο.

Tα μεταλλεία και η μεταλλευτική δραστηριότητα υπάρχουν όσο υπάρχει και ο άνθρωπος. Υπάρχουν για να εγγυώνται το status της ζωής και του πολιτισμού μας, αυτόν που έχουμε επιλέξει για να πορευόμαστε.

«Αν δεν φυτρώνει, πρέπει να εξορυχθεί»: Ακόμη και η οδοντόκρεμα δεν θα υπήρχε χωρίς την εξόρυξη, αφού περιέχει πυρίτιο, ασβεστόλιθο, αλουμίνα, φωσφορικά άλατα, φθόριο και τιτάνιο.

Σε όποιο μέρος της υφηλίου κι αν ζούμε, κάθε φορά που μαγειρεύουμε, τρώμε, πίνουμε, πλένουμε ή πλενόμαστε, γράφουμε, σερφάρουμε στο διαδίκτυο, ζωγραφίζουμε ή ταξιδεύουμε, υπάρχει η βεβαιότητα ότι μεταχειριζόμαστε κάτι που έχει ορυκτή προέλευση. Τα ορυκτά ζουν μαζί μας, όσο κι αν εμείς επιμένουμε να μην αντιλαμβανόμαστε την προέλευσή τους!

Η εξόρυξη δεν είναι εμμονή, είναι μια καθημερινή πράξη. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα αρχής, δεν τίθεται θέμα διακύβευσης της εξορυκτικής δραστηριότητας. Το μόνο θέμα που τίθεται και τίθεται δυναμικά και επιτακτικά, είναι πώς θα επιτύχουμε ώστε αυτή η δραστηριότητα (όπως και κάθε άλλη) να είναι βιώσιμη, συμβατή με τη ζωή μας καθώς και εκείνη των επόμενων γενεών. Η βιωσιμότητα είναι το πραγματικό διακύβευμα και όχι φυσικά τα μεταλλεία… Και αντί να έχουμε ανασκουμπωθεί και να ασχολούμαστε ΜΟΝΟ με αυτό, έχουμε βάλει στοίχημα να ανατρέψουμε τα πάντα…

Για να προστατέψουμε το περιβάλλον θα αντιτείνουν πολλοί. Όμως, το περιβάλλον δεν είναι μια αποστειρωμένη περιοχή που απαγορεύεται ακόμα και να κοιτάξει κανείς! Το φυσικό περιβάλλον έχει αναπτυξιακή δυναμική με όρια που επιβάλλουν πλέον οι αυστηροί κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως άλλωστε το προσεγγίζουν μέχρι σήμερα και όλες οι προηγμένες χώρες.

Tο “περιβάλλον” δεν είναι μια αποστειρωμένη περιοχή που απαγορεύεται ακόμα και να κοιτάξει κανείς. H Ευρώπη έχει 27 χιλιάδες προστατευόμενες περιοχές στις οποίες εργάζονται πάνω από 8 εκατ. άνθρωποι!

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη έχει 27 χιλιάδες προστατευόμενες περιοχές στις οποίες εργάζονται πάνω από 8 εκατ. άνθρωποι ενώ τα έσοδα που καρπώνονται ετησίως από τις εθνικές οικονομίες είναι της τάξης των 65 δις. ευρώ. Στην Ελλάδα έχουμε λιγότερες από 500 και φυσικά μην ρωτήσετε πόσοι εργάζονται εκεί. Κι αυτό επειδή η περιβαλλοντική μας τακτική είναι απαγορευτική και σε καμία περίπτωση αναπτυξιακή και κοινωνικά χρήσιμη.

Ανάπτυξη χωρίς βιωσιμότητα είναι επένδυση σε βαρέλι χωρίς πάτο, αλλά και αειφορία χωρίς ανάπτυξη είναι απλά ένα αειφόρο ..τίποτε, ούτε τρώγεται, ούτε αβγατίζει, ούτε μετακυλίεται στις επόμενες γενιές..

Δυστυχώς, η υποκρισία καλά κρατεί ένθεν και εκείθεν. Από τη μια, η άγρια ανάπτυξη του μεγάλου κεφαλαίου που εξαντλεί τα αποθέματα της φύσης, τα δάση, το έδαφος, το νερό, τα ορυκτά, τη βιοποικιλότητα.

Το άλλοθι αυτής της υποκρισίας είναι η απασχόληση και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, ειδικά σε περιόδους που η κρίση βαθαίνει, οι οικολογικές αντιστάσεις μειώνονται και we are back to basics…

Από την άλλη, ο περιβαλλοντικός δογματισμός και η άρνηση κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας που εν δυνάμει θεωρείται καταστροφική.

Το άλλοθι αυτής τη υποκρισίας είναι η (επαναλαμβανόμενη χωρίς επιχειρήματα) επίκληση της διατηρησιμότητας των οικοσυστημάτων, η περιβαλλοντική προστασία και το αειφόρο τίποτε…

Τα χω γράψει εκατό φορές, ας τα πούμε πάλι: ανάπτυξη χωρίς βιωσιμότητα είναι επένδυση σε βαρέλι χωρίς πάτο, αλλά και αειφορία χωρίς ανάπτυξη είναι απλά αειφόρο ..τίποτε, ούτε τρώγεται, ούτε αβγατίζει, ούτε μετακυλίεται στις επόμενες γενιές..

Και προφανώς πίσω από τις δύο άκρες, πίσω από τα χρώματα και τις σημαίες της ανάπτυξης, υπάρχουν τα κάθε λογής συμφέροντα. Και ο βασιλιάς εκεί πάντα γυμνός.. ντυμένος μόνο με υποκρισία.

[ΠΗΓΗ: http://www.oryktosploutos.net, του Δρος Πέτρου Τζεφέρη, από το protagon.gr, 17/10/2017]

Η βιωσιμότητα ήταν πάντα ένα βασικό μέλημα στην εξορυκτική βιομηχανία και με την πάροδο του χρόνου θα συνεχίσει να διαμορφώνει αυτή την δραστηριότητα.

Η δραστηριότητα της εξορυκτικής βιομηχανίας είναι αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης ζωής, με τα ορυκτά και τα εμπορεύματα που εξορύσσονται σε όλο τον κόσμο παίζουν καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τόσο οι κάθε λογής επιχειρήσεις όσο και οι καταναλωτές. Όπως όμως συμβαίνει και με κάθε κλάδο παροχής βασικών προϊόντων και υπηρεσιών, δίνεται ιδιαίτερη σημασία στις διαδικασίες και τις επιπτώσεις της λειτουργίας της τόσο από περιβαλλοντικής όσο και από οικονομικής άποψης.

Στοιχεία που συγκέντρωσε το Τμήμα Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (δες εδώ), δείχνουν πως, κατά τον 20ο αιώνα, η εξόρυξη δομικών ορυκτών αυξήθηκε κατά 34 φορές, ενώ εκείνη των μεταλλευμάτων και βιομηχανικών ορυκτών αυξήθηκαν 27 φορές, πράγμα που ξεπέρασε σημαντικά τον τετραπλασιασμό του παγκόσμιου πληθυσμού, ακόμα και την αύξηση κατά 24 φορές του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Τα αιώνια ερωτήματα

Η τόσο μεγάλη αύξηση της εξορυκτικής δραστηριότητας φυσικά ασκεί πίεση στους φυσικούς πόρους και δημιούργησε ερωτήματα γύρω από θέματα βιωσιμότητας, αλλά το γεγονός είναι ότι οι βιώσιμες πρακτικές αποτελούν ένα σημαντικό ζήτημα στον τομέα της εξόρυξης, απασχολώντας την εδώ και καιρό, και συγκεκριμένα περισσότερο από τα τελευταία 50 χρόνια.

Σε έναν κλάδο όπου λαμβάνουν χώρα εξελίξεις σε διάρκεια δεκαετιών και αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα μπορεί να αποδώσουν καρπούς σε μισό αιώνα, είναι απαραίτητο να ληφθεί υπόψη η δυνητική επίπτωση κάθε κίνησης.

Μια παγκόσμια έκθεση που πραγματοποιήθηκε από την γνωστή εταιρία υπηρεσιών Deloitte (δες εδώ) σχετικά με τις συνεχείς προκλήσεις και τους περιορισμούς που επηρεάζουν τη βιωσιμότητα στον τομέα της εξόρυξης διαπίστωσε ότι η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση για εξόρυξη πόρων παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα, καθώς και την κατανάλωση πόρων όπως η ενέργεια και το νερό, οι οποίοι απαιτούνται κατά τη διαδικασία εξόρυξης.

Η παραγόμενη ρύπανση που προκαλείται από τη διαδικασία εξόρυξης, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη και να αποτελέσει αντικείμενο σκέψης, τόσο για μεγάλης κλίμακας, πολυεθνικές εταιρείες, καθώς και για επιχειρήσεις μικρότερης κλίμακας.

Σε πολλές περιπτώσεις, η βιωσιμότητα της εξόρυξης μπορεί να ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με τον κλάδο, αλλά ανεξάρτητα από τις διαδικασίες και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται και εφαρμόζονται, οι δραστηριότητες αυτές εξακολουθούν να συνδέονται με αρνητικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις σε ορισμένες αγορές.

Η εξέλιξη των προκλήσεων

Η απανταχού παρούσα πρόκληση για τον τομέα είναι η ενίσχυση των σχέσεων με τις τοπικές κοινωνίες και η ενίσχυση της σημασίας της εξόρυξης τόσο για το εισόδημα όσο και για την απασχόληση σε πολλές χώρες.

Η μη ανανεώσιμη φύση των εξορυσσόμενων πόρων είναι επίσης σε αντίθεση με την αειφορία, η οποία επεξηγεί περαιτέρω πόσο κρίσιμη παραμένει η αποτελεσματική χρήση των πόρων για την ανάπτυξη.

Φυσικά, οι ερωτήσεις γύρω από το πώς μπορεί να μεγιστοποιηθούν τα αναπτυξιακά οφέλη της εξόρυξης, με την παράλληλη συμβολή της τόσο στην περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα δεν είναι κάτι καινούργιο.

Ο προβληματισμός αυτός είδε τα φώτα της δημοσιότητας στο «Σχέδιο Εφαρμογής του Γιοχάνεσμπουργκ», (δες εδώ) το οποίο συμφωνήθηκε στην Παγκόσμια Διάσκεψη Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για την Αειφόρο Ανάπτυξη του 2002, όπου εντοπίστηκαν τρεις τομείς προτεραιότητας, συμπεριλαμβανομένων της αντιμετώπισης των επιπτώσεων στο περιβάλλον, την οικονομία, την υγεία και την κοινωνία, αλλά και τα οφέλη της εξόρυξης σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, καλύπτοντας θέματα όπως η υγεία και η ασφάλεια των εργαζομένων.

Ένας άλλος βασικός στόχος που περιεγράφηκε ήταν να ενισχυθεί η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών κοινοτήτων και –εξίσου κρίσιμο– να προωθηθούν βιώσιμες πρακτικές εξόρυξης μέσα από την παροχή χρηματοοικονομικής, τεχνικής και υποστηρικτικής τεχνογνωσίας σε όλες τις χώρες.

Βασικές πρακτικές

Βασικά, οι πρακτικές που θα είναι κεντρικής σημασίας για τη διατήρηση και τη βελτίωση της βιωσιμότητας της παγκόσμιας εξορυκτικής δραστηριότητας είναι η διαχείριση και μείωση της ενέργειας και των πόρων που χρησιμοποιούνται στην εξόρυξη υλικών.

Αν και νέα κοιτάσματα ανακαλύπτονται και τα μέσα εξόρυξης των υλικών εξελίσσονται, η φύση της εργασίας μπορεί να έχει ένα σημαντικό αριθμό επιπτώσεων για τη γύρω περιοχή τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Αυτό απαιτεί τη χρήση των πλέον αποτελεσματικών μεθόδων και μηχανημάτων, καθώς και προσεγγίσεις προς την κατεύθυνση μείωση της χρήσης νερού και ενέργειας.

Η ελαχιστοποίηση της χρήσης του νερού για μεταλλευτική δραστηριότητα -και μπορεί να επηρεάσει τόσο την ποσότητα όσο και την ποιότητα του διαθέσιμου προς τα κατάντι νερού- έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό σε χώρες όπως ο Καναδάς, όπου τα στοιχεία από την Εθνική Στρογγυλή Τράπεζα για το Περιβάλλον και την Οικονομία (δες εδώ) δείχνουν ότι πρόσληψη νερού που χρησιμοποιείται στον τομέα της εξόρυξης μειώθηκε κατά ένα τρίτο σε μόλις δέκα χρόνια.

Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας είναι επίσης υψίστης σημασίας όσον αφορά τις επιπτώσεις της εξορυκτικής βιομηχανίας. Εκτιμάται ότι τρία τοις εκατό της παγκόσμιας ενέργειας χρησιμοποιείται για την εξόρυξη των φυσικών πρώτων υλών, ενώ η χρήση των εδαφών παραμένει ένα σημαντικό θέμα, αφού η χρησιμοποιούμενη γη θα μπορούσε ενδεχομένως να καταληφθεί από βλάστηση.

Η χρήση της τεχνολογίας μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μείωση των επιπτώσεων της εξορυκτικής βιομηχανίας στον πλανήτη, τόσο μακροπρόθεσμα όσο και βραχυπρόθεσμα. Σήμερα, αισθητήρες μπορούν και αναγνωρίζουν το υλικό-στόχο, σύμφωνα με τυπικά χαρακτηριστικά όπως το χρώμα, ατομική πυκνότητα, η διαφάνεια και η αγωγιμότητα και στη συνέχεια εξορύσσεται επιλεκτικά χρησιμοποιώντας π.χ. ένα παλμό πεπιεσμένου αέρα για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων. Μεγάλη έμφαση δίνεται στη μείωση της κατανάλωσης νερού και ενέργειας κατά το σχεδιασμό των σύγχρονων μηχανημάτων εξόρυξης.

Η βιωσιμότητα εξακολουθεί να είναι στο επίκεντρο της εξορυκτικής βιομηχανίας, και η διατήρηση αυτής της στάσης θα διασφαλίσει ότι οι νέες μέθοδοι εξόρυξης συνοδεύονται πλέον από αειφορικές διαδικασίες που βοηθούν να διατηρηθεί η ακεραιότητα της περιοχής που εξορύσσεται και του τοπικού πληθυσμού της και να προσφέρει απτά κοινωνικά και επιχειρηματικά οφέλη.

[ΠΗΓΗ: http://www.miningglobal.com/, του Tord Svensson, 21/0/2017]

Tα μεταλλεία και η μεταλλευτική δραστηριότητα υπάρχουν όσο υπάρχει και ο άνθρωπος. Υπάρχουν για να εγγυώνται το status της ζωής και του πολιτισμού μας, αυτόν που έχουμε επιλέξει για να πορευόμαστε. Οτιδήποτε δεν μπορεί να παραχθεί βιολογικά πρέπει να εξορυχθεί…

Σε όποιο μέρος της υφηλίου κι αν ζούμε, κάθε φορά που μαγειρεύουμε, τρώμε, πίνουμε, πλένουμε ή πλενόμαστε, γράφουμε, σερφάρουμε στο διαδίκτυο, ζωγραφίζουμε ή ταξιδεύουμε, υπάρχει η βεβαιότητα ότι μεταχειριζόμαστε κάτι που έχει ορυκτή προέλευση. Τα ορυκτά ζουν μαζί μας, όσο κι αν εμείς επιμένουμε να μην αντιλαμβανόμαστε την προέλευσή τους!

Η εξόρυξη δεν είναι εμμονή, είναι μια καθημερινή πράξη. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα αρχής, δεν τίθεται θέμα διακύβευσης της εξορυκτικής δραστηριότητας. Το μόνο θέμα που τίθεται και τίθεται δυναμικά και επιτακτικά, είναι πώς θα επιτύχουμε ώστε αυτή η δραστηριότητα (όπως και κάθε άλλη) να είναι βιώσιμη, συμβατή με τη ζωή μας καθώς και εκείνη των επόμενων γενεών. Η βιωσιμότητα είναι το πραγματικό διακύβευμα και όχι φυσικά τα μεταλλεία… Και αντί να έχουμε ανασκουμπωθεί και να ασχολούμαστε ΜΟΝΟ με αυτό, έχουμε βάλει στοίχημα να ανατρέψουμε τα πάντα…

Για να προστατέψουμε το περιβάλλον θα αντιτείνουν πολλοί. Όμως, το περιβάλλον δεν είναι μια αποστειρωμένη περιοχή που απαγορεύεται ακόμα και να κοιτάξει κανείς! Το φυσικό περιβάλλον έχει αναπτυξιακή δυναμική με όρια που επιβάλλουν πλέον οι αυστηροί κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως άλλωστε το προσεγγίζουν μέχρι σήμερα και όλοι οι προηγμένοι λαοί. Υπενθυμίζεται ότι η Ευρώπη έχει 27 χιλιάδες προστατευόμενες περιοχές στις οποίες εργάζονται πάνω από 8 εκατ. άνθρωποι ενώ τα έσοδα που καρπώνονται ετησίως από τις εθνικές οικονομίες είναι της τάξης των 65 δισ. ευρώ. Στην Ελλάδα έχουμε λιγότερες από 500 και φυσικά μη ρωτήσετε πόσοι εργάζονται εκεί. Κι αυτό επειδή η περιβαλλοντική μας τακτική είναι απαγορευτική και σε καμία περίπτωση αναπτυξιακή και κοινωνικά χρήσιμη.

Δυστυχώς, η υποκρισία καλά κρατεί ένθεν και εκείθεν. Από τη μια, η άγρια ανάπτυξη του μεγάλου κεφαλαίου που εξαντλεί τα αποθέματα της φύσης, τα δάση, το έδαφος, το νερό, τα ορυκτά, τη βιοποικιλότητα. Το άλλοθι αυτής της υποκρισίας είναι η απασχόληση και η διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, ειδικά σε περιόδους που η κρίση βαθαίνει, οι οικολογικές αντιστάσεις μειώνονται και we are back to basics…

Από την άλλη, ο περιβαλλοντικός δογματισμός και η άρνηση κάθε αναπτυξιακής προσπάθειας που εν δυνάμει θεωρείται καταστροφική. Το άλλοθι αυτής τη υποκρισίας είναι η (επαναλαμβανόμενη χωρίς επιχειρήματα) επίκληση της διατηρησιμότητας των οικοσυστημάτων, η περιβαλλοντική προστασία και το αειφόρο τίποτε… Τα ‘χω γράψει εκατό φορές, ας τα πούμε πάλι: ανάπτυξη χωρίς βιωσιμότητα είναι επένδυση σε βαρέλι χωρίς πάτο, αλλά και αειφορία χωρίς ανάπτυξη είναι απλά αειφόρο… τίποτε, ούτε τρώγεται, ούτε αβγατίζει, ούτε μετακυλίεται στις επόμενες γενιές..

Και προφανώς πίσω από τις δύο άκρες, πίσω από τα χρώματα και τις σημαίες της ανάπτυξης, υπάρχουν τα κάθε λογής συμφέροντα. Και ο βασιλιάς εκεί πάντα γυμνός… ντυμένος μόνο με υποκρισία.

Του Πέτρου Τζεφέρη, από το Protagon

*Ο Πέτρος Τζεφέρης είναι Διδάκτωρ ΕΜΠ – συγγραφέας