Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΨΗΦΟΥ

ergasia-slider-520x290Το μεγάλο ερώτημα που γεννάται σε πολλές χώρες, τώρα που φθάνει και η ώρα του απαραίτητου ετήσιου απολογισμού, περιλαμβάνει στην πραγματικότητα έναν προβληματισμό για το τι πρέπει να διδαχθούμε από την εκλογή του Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών ή από την υπερψήφιση του Brexit στο αντίστοιχο βρετανικό δημοψήφισμα. Το παράδοξο είναι πως σε πολλές από τις ερμηνείες που δίδονται, το βάρος δεν πέφτει στις μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές, που όμως αποδεικνύεται ότι έχουν ξεχωριστή σημασία.

Σύμφωνα με επίσημα οικονομικά στοιχεία, η παγκοσμιοποίηση, ενώ συμβάλλει συνολικά στη βελτίωση της ευημερίας οδηγεί σε μια ανισομέρεια στα εισοδήματα των πολιτών, διαταράσσοντας μια ευαίσθητη ισορροπία. Μέσα από αυτή τελικά τη διαδικασία προκύπτουν οι δυσαρεστημένοι, αγανακτισμένοι ψηφοφόροι που στη συνέχεια θα στηρίξουν το Brexit ή τον Τραμπ. Άλλα στοιχεία δείχνουν επίσης πως η τεχνολογική πρόοδος περισσότερο από ό,τι η παγκοσμιοποίηση ενίσχυσαν τις οικονομικές ανισορροπίες, δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια και την ευδοκίμηση πολιτικών αναταραχών στις ανεπτυγμένες χώρες.

Σε κάθε περίπτωση, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής στις αναδυόμενες οικονομικά χώρες έχουν αναγνωρίσει την ανισότητα ως μείζον πρόβλημα και συσπειρώνονται γύρω από προσπάθειες βελτίωσης της κοινωνικής κινητικότητας υπό το φόβο μήπως η παγκοσμιοποίηση και η (κακή) εφαρμογή νέων τεχνολογιών εκτοπίσουν μεσαία και λαϊκά κοινωνικά στρώματα και ανοίξουν το δρόμο για την αντίστοιχη εκδοχή ενός “άλλου” Τραμπ ή του Brexit. Ειδικά για τις χώρες της Ασίας, η πολιτική συνταγή για την αντιμετώπιση της κατάστασης είναι σαφής: φροντίζουμε τις μη προνομιούχες κοινωνικές ομάδες και παρέχουμε ευκαιρίες κατάρτισης και νέες θέσεις απασχόλησης για τους εκτοπισμένους εργαζόμενους.

Φυσικά, όλες οι κοινωνίες πρέπει να φροντίσουν για τα φτωχότερα μέλη τους, να μεγιστοποιήσουν την κοινωνική κινητικότητα ανταμείβοντας επίσης την επιχειρηματικότητα και προσφέροντας κίνητρα στους πολίτες, προκειμένου αυτοί να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους. Εστιάζοντας σε τέτοιου τύπου πολιτικές επιλογές, δρα κανείς στην ουσία προληπτικά έναντι της συσσώρευσης δημόσιας δυσαρέσκειας που βρίσκεται στη βάση της αντισυστημικής εξέγερσης γιατί η ανισότητα δεν είναι ακριβώς η γενεσιουργός αιτία. Το αίσθημα της απώλειας ελέγχου, όμως, είναι.

Βεβαίως ακόμη κι αν οι διάφορες χώρες κατάφερναν να γεφυρώσουν τις μεγάλες οικονομικές διαφορές και εξασφάλιζαν την κοινωνική κινητικότητα των πολιτών τους, θα παρέμεναν ακόμη οι δυνάμεις που τροφοδοτούν τη δημόσια δυσαρέσκεια σε ολόκληρο τον κόσμο, σήμερα. Για παράδειγμα, αν σκεφτεί κανείς πως στις ΗΠΑ στην αδύναμη πλευρά της τραμπάλας της ανισότητας μπαίνουν αυτόματα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, χαμηλότερης μόρφωσης, λευκοί άνδρες της εργατικής τάξης, δεν είναι τελικά αυτοί που επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα των εκλογών. Σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις, ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε το 53% των λευκών ανώτατης εκπαίδευσης, το 52% των γυναικών του αντίστοιχου μορφωτικού επιπέδου, το 47% των λευκών Αμερικανών μεταξύ 18 και 29 ετών ενώ νίκησε τη Χίλαρι Κλίντον με ποσοστό 48 έναντι 45% μεταξύ των λευκών ανώτατης εκπαίδευσης, συνολικά.

Αντιστοίχως, και για τους υποστηρικτές του Brexit οι μετρήσεις έδειξαν ότι καθόλου δεν ήταν εκείνοι που δίνουν τη μάχη τους ενάντια στις οικονομικές ανισότητες. Αντιθέτως πλούσιοι επιχειρηματίες εκτιμάται ότι υπέγραψαν πολλές επιταγές υποστήριξης της εκστρατείας υπέρ της απομάκρυνσης της χώρας τους από την ΕΕ.

Η εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ όπως και του Brexit απευθύνονταν σε ψηφοφόρους στους οποίους δίνονταν ουσιαστικά υποσχέσεις (αν όχι διαβεβαιώσεις) ότι οι διατλαντικές δυνάμεις μπορούν να ανακτήσουν τον έλεγχο σε μια ταχύτατα μεταβαλλόμενη παγκόσμια τάξη. Όμως με τη γεωπολιτική ενίσχυση των αναδυόμενων οικονομιών, ιδίως στην Ασία, η τάξη αυτή πρέπει να επιτύχει μια νέα ισορροπία προκειμένου να επικρατήσει έναντι της σημερινής αστάθειας. Το να γεφυρωθεί το χάσμα στα εισοδήματα μπορεί να βοηθήσει τους φτωχούς αλλά στις αναπτυγμένες χώρες δεν πρόκειται να καθησυχάσει την ανησυχία και να εκτονώσει τον απωθημένο θυμό.-

 

[ΠΗΓΗ: http://www.politically.gr/, της Κατερίνας Παναγιώτου, 20/12/2016]