ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑΦΥΛΑΧΘΕΙ Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ;

161007170315467Μια πρόσφατη αστοχία του Βρετανού βουλευτή του ευρωσκεπτικιστικού κόμματος Ukip στο Twitter, έφερε καταιγισμό σχολίων και τηρουμένων των αναλογιών του στοίχισε μια δημόσια διαπόμπευση για την ανακρίβεια επιστημονικού όρου που είχε χρησιμοποιήσει. Κυρίως όμως έφερε στην επικαιρότητα το θέμα της «τρομοκρατίας» της κοινωνικής δικτύωσης.

Μερικές μέρες αργότερα, το όλο θέμα είχε ξεχαστεί κι ήταν απλώς άλλη μια περαστική καταιγίδα στον μικρόκοσμο του Twitter. Η αλήθεια όμως πίσω από την καταιγίδα είναι ότι χάρις στο Διαδίκτυο η επικοινωνία, πολύ πέρα από τους κοινωνικούς κύκλους της πραγματικής μας ζωής, δεν ήταν ποτέ πιο εύκολη  αλλά ταυτόχρονα και η ποιότητα του δημόσιου διαλόγου δεν ήταν ποτέ πιο φτωχή. Κι αν το απλό παραστράτημα του Βρετανού βουλευτή ήταν ένα ενδεικτικό κρούσμα, ωχριά μπροστά στο διάχυτο ρεύμα του μυσογυνισμού, του ρατσισμού, της ομοφοβίας, του αντισημιτισμού και της ισλαμοφοβίας που σαρώνει καθημερινά τον διαδικτυακό κόσμο.

Τι είναι όμως αλήθεια εκείνο που απελευθερώνει τους εσωτερικούς μας δαίμονες όσον αφορά στην ον-λάιν ζωή μας. Προφανώς έχει γίνει ένα τεράστιο άλμα στην τεχνολογία για το οποίο ποτέ δεν προετοιμαστήκαμε κατάλληλα. Καθοριστικό ρόλο παίζει η δεδομένη αποστασιοποίηση, καθώς μπορεί δυνητικά να είμαστε σε σύνδεση με παραπάνω από τον μισό κόσμο αλλά αυτό το κάνουμε «ασφαλώς» πίσω από ένα πληκτρολόγιο. Τα πρόσωπα ή μάλλον οι άνθρωποι με τους οποίους αλληλοεπιδρούμε, χάνονται εύκολα όσο ανεβαίνει ο ρυθμός της πληκτρολόγησης.

Κάποιοι εξηγούν πως δεν είναι τυχαίο που οι μεγάλες εφημερίδες ανά τον κόσμο κλειδώνουν τη δυνατότητα σχολιασμού. Αν και εν μέρει αυτό επιβάλλεται για οικονομικούς λόγους, είναι την ίδια στιγμή και μια εξασφάλιση για ένα μίνιμουμ ποιότητας του δημόσιου διαλόγου. Παράλληλα, λίγοι θα αμφισβητήσουν πως είναι καθαρτήρια η δράση εκτόνωσης της αγανάκτησής μας μέσα από σχόλια, που θα γίνουν αφορμή για επευφημίες από τους φίλους και οπαδούς και θα μας αποδώσουν «vibes» αυτοπεποίθησης και –γιατί όχι- ενίσχυσης των θέσεών μας.

Το φαινόμενο είναι ούτως ή άλλως περίπλοκο. Παρά το γεγονός ότι συχνά η ανωνυμία δέχεται πυρά επειδή υποβοηθά την τραχύτητα του διαδικτυακού λόγου –και αγένεια πείτε τη- εκτιμάται ότι ταυτόχρονα μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή και τη διάθεση να διακινδυνεύσει κανείς την έκφραση τολμηρότερων απόψεων, κάτι που ανοίγει νέες ευκαιρίες για συζήτηση. Κατ’ επέκταση θα ήταν ιδανικό να μπορούμε να αποκαταστήσουμε τη σωστή ισορροπία ανάμεσα στην ανοικτή και εποικοδομητική επιχειρηματολογία και την αντανάκλαση-αναπαραγωγή ευρέως αποδεκτών θέσεων και απόψεων, ακόμη και στην πιο ακραία μορφή τους. Οι απαντήσεις στους προβληματισμούς για κάποιου τύπου αυτορρύθμιση της επικοινωνίας μέσω Δικτύων είναι δύσκολες αλλά και πολλά υποσχόμενες.

Ένα από τα θεμελιώδη, συνταγματικώς κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα είναι αυτό της ελεύθερης επικοινωνίας, τόσο στη μαζική όσο και στην ιδιωτική έκφανσή του. Η προστασία της συγκεκριμένης ελευθερίας τίθεται, στη σημερινή εποχή, σε νέα βάση, λόγω του ρόλου που διαδραματίζει το Διαδίκτυο αναφορικά με την άσκησή της. Νέοι κίνδυνοι προσβολής της, αλλά και νέα μέσα αποτελεσματικής διασφάλισής της αρχίζουν να αναφαίνονται και η νομοθεσία σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, καθώς και η νομολογία σπεύδουν, με όσο το δυνατόν ταχύτερους ρυθμούς, να προσαρμοστούν στις νέες εξελίξεις.

Αξίζει να σημειωθεί πως σημαντική για την επίτευξη του εν λόγω στόχου είναι η αυτορρύθμιση των κανόνων συμπεριφοράς και περιφρούρησης της ατομικής ελευθερίας της επικοινωνίας στο Διαδίκτυο από τους ίδιους τους χρήστες του, καθώς επίσης και η συνειδητοποίηση του ότι το μέσο αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί νομοθετικά, όσο κάτι τέτοιο είναι δυνατόν, ως μία εξέλιξη των ήδη υπαρχόντων μέσων επικοινωνίας και όχι σαν κάτι εξολοκλήρου άγνωστο και διαφορετικό.

Είναι πολύ σημαντικό, στο σημείο αυτό, να αναφερθεί πως πέρα από την οποιασδήποτε μορφής ευθύνη του προσώπου που θίγει με ορισμένο τρόπο τις ελευθερίες του συμμετέχοντος στη διαδικτυακή επικοινωνία, σημαντική προσωπική ευθύνη φέρει και ο ίδιος ο χρήστης του Διαδικτύου. Πιο συγκεκριμένα, ο άνθρωπος που, κατόπιν στάθμισης των συνθηκών, αποφασίζει να μπει στη διαδικασία συμμετοχής στην «αγορά» του Internet, αποφασίζει ταυτοχρόνως και την έκθεση ορισμένων εκφάνσεων της προσωπικότητάς του, καθώς και ορισμένων από τις ελευθερίες του στο μέσο αυτό. Εφόσον, στο πλαίσιο της μαζικής επικοινωνίας και εκμετάλλευσης των ευκολιών που προσφέρει το Διαδίκτυο ως μέσο, ο χρήστης εκθέτει στην ηλεκτρονική δημοσιότητα στοιχεία και δημιουργήματα της προσωπικότητάς του, αποδέχεται ουσιαστικά, εν μέρει ή εξ ολοκλήρου, και το ενδεχόμενο της χρήσης ή διάδοσής τους μέσα από την επικοινωνία σε διαδικτυακό επίπεδο.

Στην πραγματικότητα, δηλαδή, γίνεται δεκτό πως οι χρήστες του Internet, κατά τη συμμετοχή τους στη διαδικτυακή επικοινωνία μαζικής μορφής, είτε τίθενται εκούσια ως προς ορισμένα ζητήματα εκτός του πεδίου της δικαιικής προστασίας είτε αναλαμβάνουν την υποχρέωση της μη άσκησης των παρεχόμενων από το δίκαιο μέσων προστασίας σχετικά με την χρήση από τρίτους, σε επίπεδο διαδικτυακής μαζικής επικοινωνίας, στοιχείων που οι ίδιοι θέτουν, εν γνώσει τους, στη διάθεση καθενός κατά τη διεξαγωγή της χρήσης.-

[ΠΗΓΗ: http://www.politically.gr/, της Κατερίνας Παναγιώτου, 09/10/2016]