Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί η λέξη χρυσωρυχείο γράφεται με ωμέγα ενώ και το ορυχείο και ο χρυσός γράφονται με όμικρον;

Στις λέξεις οδύνη, όλεθρος, ομαλός, όνομα (ο αρχαίος τύπος ὄνυμα), όροφος, ορυχείο, το αρχικό ο- γίνεται -ω-, όταν χρησιμοποιούνται ως β’ συνθετικά: επώδυνος, πανωλεθρία, ανώμαλος, επώνυμο, διώροφος, μεταλλωρυχείο. Αυτό εξηγείται με τον αρχαιοελληνικό φωνητικό νόμο της συνθετικής έκτασης.

Η συνθετική έκταση ή έκταση εν συνθέσει (compositional lengthening) αποτελεί φωνητικό νόμο της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, ο οποίος ερμηνεύει τη μακρά ποσότητα του αρκτικού φωνήεντος του β΄ συνθετικού σε περιπτώσεις όπως τα αρχ. στρατ-ηγός, ἐπ-ήκοος, ὑπ-ηρέτης, εὐ-ώνυμος κτλ. Η διαδικασία είναι επίσης γνωστή ως νόμος τού Wackernagel, επειδή αναλύθηκε πρώτη φορά από τον Ελβετό ελληνιστή και γλωσσολόγο Jacob Wackernagel (1853-1938) το 1889. Σύμφωνα με τη βασική διατύπωση του νόμου, όταν κατά τη σύνθεση το πρώτο συστατικό λήγει σε φωνήεν και το δεύτερο αρχίζει επίσης από φωνήεν, κατά κανόνα το πρώτο φωνήεν εκθλίβεται (σιγάται), ενώ το δεύτερο (δηλ. το αρκτικό φωνήεν τού β΄ συνθετικού) τρέπεται στο αντίστοιχο μακρό. Κατά συνέπεια: αρχ. στρατ-ηγός < στρατο- + -αγός < ἄγω αρχ. ὁμ-ώνυμος < ὁμο- + -όνυμος < ὄνυμα, άλλος τύπος τού ουσ. ὄνομα αρχ. ὑπ-ηρέτης < ὑπο- + ἐρέτης «κωπηλάτης» αρχ. ὑπ-ήνεμος < ὑπο- + ἄνεμος Από τον νόμο τής αποβολής τού ληκτικού φωνήεντος εξαιρούνται μερικές φορές τα ληκτικά -ι- και -υ- (π.χ. πολυ-ώνυμος, τρι-ώβολον, αλλά ἐπ-ώνυμος, ἐπ-ώδυνος), ενώ δεν συμβαίνει έκταση του αρκτικού φωνήεντος του β΄ συνθετικού, όταν το α΄ συνθετικό λήγει σε σύμφωνο. Αυτό ερμηνεύει την απουσία εκτάσεως σε περιπτώσεις όπως π.χ. τα αρχ. σύν-ορον, εἴσ-οδος…